Τι είναι η προσευχή;
Πώς πρέπει να κάνουμε την προσευχή μας;
Δεν πρέπει να κάνουμε την προσευχή μας με βαριεστιμάρα, αλλά θα πρέπει να στεκόμαστε μπροστά στο Θεό με προσοχή, σαν να είμαστε μπροστά στον πιο ισχυρό βασιλιά της γης. Θα πρέπει να μιλάμε με τον Θεό, σαν να μας ακούνε όλοι οι άνθρωποι, και να ζούμε με τους ανθρώπους χωρίς να ξεχνούμε ότι μας βλέπει ο Θεός. Να μην αμελούμε την προσευχή αλλά να έχουμε καθημερινό και σταθερό ωράριο – πρόγραμμα στην προσευχή. Συγκεκριμένα ακολουθούμε στην προσευχή μας τρία βασικά στάδια:
Α) Πρώτα ευχαριστούμε τον Θεό για όλα όσα μας πρόσφερε και συνεχίζει να μας προσφέρει. Ακόμα και στη φτώχια και στην ασθένειά μας, πάλι ευχαριστούμε τον Θεό.
B) Έπειτα ζητούμε συγχώρεση για όσα με πράξεις, λόγια, σκέψεις βλάψαμε τους άλλους ή μολύναμε τον εαυτό μας με αμαρτίες, και με την πρώτη ευκαιρία προσερχόμαστε στο μυστήριο της εξομολογήσεως.
Г) Στη συνέχεια αναφέρουμε τα αιτήματά μας προς τον Θεό. Αρχίζουμε πάντα με τα πιο σημαντικά που αφορούν την ψυχή μας: να μας δώσει τις αρετές της μετάνοιας, της ταπείνωσης, της διάκρισης, της πίστης, της ελπίδας, της αγάπης και άλλες αρετές. Ακολούθως ζητάμε τα άλλα για μας ή τους συνανθρώπους μας, αφήνοντας όμως τον Θεό να επιλέξει, αν θα μας τα δώσει ή όχι και πότε.
Πολύ ωραίο παράδειγμα προσευχής αποτελεί ο εκ δεξιών ληστής πάνω στον Σταυρό: Με τρεις φράσεις κέρδισε τον Παράδεισο: α) αναγνωρίζοντας την αμαρτωλότητά του· «ἡμεῖς μὲν δικαίως· ἄξια γὰρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν», β) αναγνωρίζοντας τον Χριστό ως Θεό· «οὗτος δὲ οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε» (ο μόνος αναμάρτητος είναι ο Θεός) και γ) ζητώντας με πόθο τη βασιλεία του Θεού, παρόλο που ήταν αμαρτωλός· «μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου». Τότε ο Χριστός του έκανε το δώρο να εισέλθει πρώτος στον παράδεισο μαζί Του: «εἶπεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἀμὴν λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ».
Γιατί καμιά φορά οι προσευχές μας δεν εισακούονται;
H προσευχή μας για να εισακούεται πρέπει οπωσδήποτε να είναι ενωμένη με τον Θεό μέσω των μυστηρίων. Να έχουμε δηλαδή μυστηριακή ζωή, μετάνοια, εξομολόγηση, Θεία Eυχαριστία και τα άλλα μυστήρια. Θα πρέπει να έχουμε συγχωρέσει όσους μας έφταιξαν, μας αδίκησαν ή μας λύπησαν, να προσευχόμαστε όχι με έπαρση και εγωισμό, αλλά με ταπεινό, έναντι του Θεού, φρόνημα. Θα πρέπει επίσης στην προσευχή μας να έχουμε υπομονή, και δεν σημαίνει πως ό,τι ζητάμε από τον Θεό, ο Θεός είναι υποχρεωμένος πάντοτε να το κάνει. Συνήθως στις προσευχές μας ο Θεός απαντά με τρεις τρόπους: α) ναι, αυτό που μου ζητάς θα στο δώσω, β) όχι, δεν θα σου δώσω αυτό που μου ζητάς, γιατί δεν είναι προς το πνευματικό σου όφελος, γ) ναι, θα στο δώσω, αλλά κάνε λίγη υπομονή, και θα το πάρεις στην κατάλληλη κατά τον Θεό στιγμή.
Πού μπορούμε να προσευχόμαστε;
H Αγία Гραφή μάς λέγει ότι «Ἐν ἐκκλησίαις εὐλογεῖτε τὸν Θεόν», δηλαδή σε κοινές συναθροίσεις. Μπορούμε όμως να γεμίζουμε τη μέρα μας με προσευχή είτε στο σπίτι, σε ειδικό χώρο, αλλά και σε κάθε τόπο που βρισκόμαστε μπορούμε να προσευχόμαστε. Όπως για παράδειγμα στο σχολείο, στον στρατό, στη δουλειά, στο αυτοκίνητο, στο λεωφορείο, στο αεροπλάνο κ.α. Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Να προσεύχεσθε όπου και να βρίσκεστε, διότι είσθε Ναός Θεού και μην ψάχνετε άλλο τόπο από τον εαυτό σας». Και αναφέρει παράδειγμα: Ο Απόστολος Παύλος με τον Απόστολο Σίλα δεν είχαν Ναό να προσευχηθούν. Μέσα στη φυλακή προσευχήθηκαν και με την προσευχή τους έγινε σεισμός και λύθηκαν τα δεσμά και ελευθερώθηκαν. Ο προφήτης Δανιήλ δεν είχε Ναό να προσευχηθεί και μέσα στο λάκκο των λεόντων η προσευχή του έφραξε τα στόματα των λεόντων. Οι τρεις παίδες δεν είχαν Ναό να προσευχηθούν μέσα στο καμίνι και η προσευχή τους μετέβαλε τη φλόγα σε δροσιά. Ο ληστής δεν είχε Ναό να προσευχηθεί και πάνω στον Σταυρό προσευχήθηκε και από κει κέρδισε τον Παράδεισο. Ο Ιωνάς δεν είχε Ναό να προσευχηθεί, μέσα στη κοιλιά του απαίσιου κήτους προσευχήθηκε και ανάγκασε το κήτος να τον βγάλει σε μια ακτή. Ο Ιώβ δεν είχε Ναό να προσευχηθεί, πάνω στην κοπριά προσευχήθηκε και ο Θεός τού έδωσε υγεία και διπλά από ό,τι έχασε. Λόγω του ότι δεν μπορούμε να θυμόμαστε όλες τις προσευχές απ’ έξω, μπορούμε να συμπληρώνουμε την προσευχή μας με επανάληψη πολλές φορές της σύντομης ευχής· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με» και «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ημᾶς». Οι προσευ-χές αυτές, κατά τους αγίους μας, φωτίζουν τον νου μας και διώκουν τις επιβουλές των δαιμόνων. Όταν μελετάς το όνομα του Ιησού συχνά, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με», λυτρώνεσαι από τους αισχρούς λογισμούς και συνηθίζεις να αγαπάς τον Ιησού και να εφαρμόζεις στη ζωή σου τις εντολές Του.
Гενικότερα, λένε οι άγιοι πατέρες μας, για να έχουμε μια κατά Θεόν πνευματική ζωή θα πρέπει να αφιερώνουμε τουλάχιστο τρία τέταρτα (δεκαπεντάλεπτα) της ώρας κάθε μέρα στον Θεό: α) ένα τέταρτο να μιλάμε εμείς στον Θεό μέσω της προσευχής, β) ένα τέταρτο να μιλάει ο ίδιος ο Θεός σε εμάς, και αυτό γίνεται, όταν εμείς διαβάζουμε τους λόγους Του μέσα από το ιερό Eυαγγέλιο, γ) ένα τέταρτο να μιλάμε εμείς στους άλλους για τον Θεό. H σωστή στάση προσευχής είναι όρθια ή γονυπετής, και όπου μπορούμε να υψώνουμε ελαφρά τα χέρια μας προς τον Θεό (δες την Παναγία πως δέεται – προσεύχεται στην εικόνα στο οπισθόφυλλο).
Κάτι τελευταίο αλλά σημαντικό που πρέπει να σημειώσουμε είναι κάτι που απαγορεύουν δεκάδες ιεροί κανόνες των Αγίων Πατέρων μας: Δεν μπορούμε να κάνουμε προσευχή μαζί με ανθρώπους που δεν έχουν κοινή πίστη με μας, δηλαδή αιρετικούς, σχισματικούς ή αλλόθρησκους.
Παραδίδουμε, ως Μητρόπολη Πάφου, το παρόν Μικρό Προσευχητάριο ως ευλογία σε όλους και ιδιαίτερα στα παιδιά, να είναι εύχρηστο, να μπορούμε να το έχουμε παντού μαζί μας, ώστε να μάθουμε να προσευχόμαστε και να επικοινωνούμε με τον Θεό.
Eορτή της Αναλήψεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού
13 Ιουνίου 2024
Με πατρικές ευχές,
† Ο Πάφου Τυχικός
