Απόστολος: Κολ. β΄ 8 – 12
Ευαγγέλιο: Λουκ. β΄ 20 - 21, 40 – 52
Η πρώτη ημέρα του έτους σηματοδοτείται με δύο σημαντικές εορτές. Τη δεσποτική εορτή της Περιτομής του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού και τη μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου. Στη μία φανερώνεται η άκρα συγκατάβαση του Χριστού, στο ότι κενώνεται, ταπεινώνεται και καταδέχεται όλο αυτό προκειμένου να σώσει τον άνθρωπο. Στην άλλη βλέπουμε έναν δυναμικό ιεράρχη που για την αγάπη του Χριστού αγωνίζεται να βοηθήσει παντοιοτρόπως – υλικά και πνευματικά - τους ανθρώπους.
. Η εορτή της Περιτομής του Χριστού καθιερώθηκε αυτή την μέρα καθότι είναι ακριβώς οκτώ μέρες μετά τα Χριστούγεννα. Σύμφωνα με την εντολή του Θεού στον Αβραάμ, στην Παλαιά Διαθήκη έπρεπε κάθε αρσενικό παιδί να περιτμηθεί την όγδοη ημέρα από της γεννήσεώς του κάτι το οποίο θα αποτελούσε σημείο της διαθήκης ανάμεσα στο Θεό και στους ανθρώπους. Η περιτομή θα ήταν το σημείο αναγνωρίσεως κάποιου ότι ανήκε στο λαό του Θεού. Θα αποτελούσε κατά τον άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό προτύπωση του δικού μας βαπτίσματος ως «περιτομή της καρδιάς» που θα δινόταν στον κατάλληλο καιρό, με την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού. Αυτή η πράξη λειτουργούσε και ως υπενθύμιση ότι πρέπει ο λαός του Θεού να εμμένει στη θεοσέβεια των προγόνων του και να μην έρχονται σε ερωτική συνάφεια με ειδωλολάτρες και άλλα έθνη. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγονταν οι επιμείξεις, και, βεβαίως, οι συνέπειές τους, που ήταν η αλλοτρίωση από την αποκαλυφθείσα πίστη. Με την περιτομή παρέμενε ο λαός του Θεού πιστός στον νόμο Του και περίμεναν την ενανθρώπιση του Χριστού. Η τελετή αυτή της περιτομής, που γίνεται την ογδόη μέρα και συνδέεται και με την ονοματοδοσία, πέρασε σε μας, στη χριστιανική περίοδο με την τελετή «εις το κατασφραγίσαι παιδίον, λαμβάνον όνομα τη ογδόη ημέρα από της γεννήσεως αυτού». Ακόμη η εορτή αυτή της Περιτομής που καταδέχθηκε ο Χριστός καταδεικνύει περίτρανα ότι πραγματικά ο Χριστός προσέλαβε την ανθρώπινη (και όχι κατά δόκηση - φαντασία) για να μπορέσει να μας σώσει. Οι απόστολοι αργότερα την κατάργησαν με τη θέση ότι, αφού η περιτομή ήταν τύπος, με το βάπτισμα εις την Αγία Τριάδα είναι εκπλήρωση - τελείωση του προηγουμένου. Η εορτή της Περιτομής του Χριστού πέραν από το ιστορικό κομμάτι πρέπει να ερμηνευθεί μέσα στη θεολογία της κενώσεως που δέχθηκε ο Θεάνθρωπος για τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. «συγκαταβαίνων ο Σωτήρ τω γένει των ανθρώπων κετεδέξατο σπαργάνων περιβολήν ουκ εβδελύξατο σαρκός την περιτομήν». Με την πράξη του ο Χριστός έδειξε ότι Αυτός ο ίδιος έδωσε τον νόμο στην Παλαιά Διαθήκη και γι’ αυτό έπρεπε να τον τηρήσει και βέβαια να τον υπερβεί και να μας οδηγήσει εις την ελευθερία.
. Η δεύτερη εορτή του Μεγάλου Βασιλείου συνδέεται με την κοίμηση του μεγάλου αυτού αγίου η οποία έγινε την ημέρα αυτή. Ο άγιος Βασίλειος υπήρξε επίσκοπος της Καισάρειας της Καππαδοκίας. Μέσα σε εννέα χρόνια αρχιερωσύνης και μόλις στην ηλικία των 49 ετών που κοιμήθηκε πέραν της αγιότητας υπέδειξε σπουδαιότατο και πολυεπίπεδο έργο για την ανθρωπότητα. Χαρακτηριζόταν από τέλεια αυταπάρνηση των γήινων πραγμάτων. Η πλεονεξία και η προσκόλληση στα γήινα δεν βοηθά τον άνθρωπο ούτε να προκόψει ο ίδιος πνευματικά αλλά ούτε και να βοηθήσει τους συνανθρώπους του. Αντίθετα ο Μέγας Βασίλειος κατάφερε και ο ίδιος να γίνει μεγάλος άγιος αλλά και χιλιάδες ανθρώπους να βοηθήσει υλικά αλλά προπάντων αγιοπνευματικά. Γνωστό είναι φιλανθρωπικό έργο του Μεγάλου Βασιλείου με τη γνωστή Βασιλειάδα μια πόλη που ίδρυσε ο άγιος με νοσοκομείο, πτωχοκομείο, ξενοδοχείο για τους άστεγους, ορφανοτροφείο, γηροκομείο. Τέτοιο έργο είναι μοναδικό και πρότυπο ακόμα και σήμερα. Η αγάπη του αγίου προς τον Θεό εκδηλωνόταν και με την αγάπη και την προσφορά του προς τον κάθε άνθρωπο. Αγωνίστηκε για να κερδίσει πράγματα που σήμερα θεωρούνται αυτονόητα όπως την ισότητα των δύο φύλων, τη κατάργηση της δουλείας και της ανισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Επίσης αγωνίστηκε για να καταπολεμήσει κάθε κοινωνική αδικία και ανθρώπινη εκμετάλλευση καθώς και κατά των διαιρέσεων των λαών, των πολέμων και κάθε μορφής εχθρότητας. Πέραν αυτών μας άφησε πολύ μεγάλο συγγραφικό έργο με βαθιά Θεολογία ενώ τα κείμενα του απευθύνονται σε κάθε ένα άνθρωπο και ιδιαίτερα και για τους νέους. Η συμβολή του στα λειτουργικά κείμενα είναι καθοριστική, αφού συνέγραψε τη γνωστή Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου την οποία τελέσαμε σήμερα. Πολύ σημαντική ήταν η δράση του κατά των αιρέσεων της εποχής του, αφού οι αιρέσεις αποσπούν τον άνθρωπο από τον ορθό δρόμο που οδηγεί στη Βασιλεία του Θεού και τον οδηγούν στην απώλεια. Ο άγιος έπρεπε να προφυλάξει αφενός τους πιστούς από τις αιρέσεις και αφετέρου να βοηθήσει τους αιρετικούς να αφήσουν την πλάνη τους και να οδηγηθούν στην ορθή πίστη.
Ο Χριστός κενώνεται, ταπεινώνεται καταδέχεται την περιτομή για να μας σώσει. Μας διδάσκει και εμάς μία από τις κορυφαίες αρετές που πρέπει να αποκτήσουμε την ταπείνωση που είναι ο μόνος δρόμος για να μπορέσουμε να προκόψουμε πνευματικά. Ο Μέγας Βασίλειος μας διδάσκει ότι στη ζωή μας θα πρέπει να αγωνιστούμε με την αγάπη προς τον Θεό και την αγάπη και την προσφορά προς τον συνάνθρωπό μας.
