Γιά τή θεία ἐπιθυμία καί τήν ἁμαρτωλή παρεκτροπή
Προτοῦ ἡ Ἁγία περίοδος τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς ἀνατείλει, ἡ Ἐκκλησία, ὡς στοργική μητέρα, προλαμβάνει καί προαναγγέλλει τήν ἔλευσή της. Καλεῖ τόν πιστό λαό νά ἐγερθεῖ, νά στρέψει τό βλέμμα του ἐνδοσκοπικῶς καί νά ἐνδυθεῖ τή διάθεση τῆς μετανοίας, καθώς ἐντέλλεται ἡ πνευματική προπαρασκευή πρός τό σωτήριο Πάσχα.
Αὐτό τό ἔθος φανερώνει τήν ἐσωτερική σοφία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, πού ἐκλαμβάνει τή φύση τοῦ ἀνθρώπου ὡς πεπτωκυία, φορτισμένη ἀπό τό θόρυβο τοῦ κόσμου καί τῆς σύγχυσης τῶν βιοτικῶν μεριμνῶν, ἀναγνωρίζοντας τή δυσκολία τῆς ψυχῆς νά ἐκκινήσει ἀμέσως πρός ὕψη πνευματικά, καθώς ὁ ἄνθρωπος ἀσθενεῖ καί βραδυπορεῖ στόν ἀγώνα τῆς μετανοίας.
Γι' αὐτό ἡ Ἐκκλησία, ὅπως ὁ γεωργός προετοιμάζει τή γῆ πρίν φυτέψει τό σπόρο, ἀρχίζει νά ἐγείρει τό νοῦ μας ἤδη ἀπό σήμερα, Κυριακή τοῦ Ζακχαίου, κατά τήν ὁποία διαβάζεται τό σχετικό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Ὅπως ὁ Ζακχαῖος, ἄνθρωπος μικρός στό ἀνάστημα, ἀλλά μεγαλυνόμενος διά τῆς ἐπιθυμίας νά δεῖ τόν Χριστό, ἔτσι καλούμαστε κι ἐμεῖς νά ὑψώσουμε τήν ψυχή μας, ἐγκαταλείποντας τίς βιοτικές μέριμνες, ποθοῦντες καί ἀναζητοῦντες τόν Ἰησοῦ Χριστό, τόν μόνο ἀληθινό Σωτήρα.
Ὁ Ζακχαῖος, τελώνης στό ἐπάγγελμα καί πολύ μικρός ὡς πρός τό ἀνάστημα, εἶχε στήν καρδιά του ἕνα πόθο ἀκατανίκητο: νά δεῖ τόν Ἰησοῦ. Καθώς τά πλήθη ἔσπευδαν νά τόν περιτριγυρίσουν καί ἔφραζαν τήν ὄψη του ἀπό τά μάτια τοῦ Ζακχαίου, τοῦ ἦλθε ἡ ἰδέα, ὅτι μόνος τρόπος νά τόν ἀντικρύσει ἦταν νά ἀναρριχηθεῖ σέ δέντρο ὑψηλό, ὑπερβαίνοντας μέ τρόπο ἁπλοϊκό τή φυσική του ἀδυναμία.
Καί ὄντως, ὁ μικρός στό ἀνάστημα ἀλλά μέγας στήν καρδιά Ζακχαῖος ἀνέβη σέ συκομορέα, καί ἐκεῖθεν, ὡσάν νά ἦταν ὁ πλέον ἀόρατος θεατής τοῦ Θεανθρώπου, παρατηρεῖ τόν Κύριο. Ἔτσι τό θέμα αὐτῆς τῆς πρώτης προαγγελίας εἶναι ἡ ἐπιθυμία. Ὁ ἄνθρωπος ἀκολουθεῖ τίς ἐπιθυμίες του. Ὁ Θεός ἐνέθεσε στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου δυνάμεις, ἑκάστη μέ προορισμό νά τόν ὁδηγήσει στή θέωση. Μία ἐξ αὐτῶν ἦταν ἡ ἐπιθυμία, πού ἐκλήθη νά στρέφει τόν ἄνθρωπο πρός τό θεῖο δημιουργό του, ὥστε νά τόν ποθήσει καί νά πληρωθεῖ πνευματικά.
Στόν Παράδεισο ὁ ἄνθρωπος χρησιμοποιοῦσε τήν ἐπιθυμία του φυσικῶς, κατευθύνοντάς τήν πρός τά πνευματικά καί τό Θεό. Ὅμως μέ τήν πτώση του καί τήν παράχρηση τῆς ἐλευθερίας του, ἡ φορά τῆς ἐπιθυμίας μεταστράφηκε. Ἀντί νά ποθεῖ τό Θεό, ὁ ἄνθρωπος ἔστρεψε τήν ἐπιθυμία του πρός τά δημιουργήματα, ἐπιδιώκοντας νά τά ἀπολαύσει ξέχωρα ἀπό τό Θεό. Ἡ ἐπιθυμία ἐκτραπεῖσα ἐπέφερε τή διατάραξη τῆς φυσικῆς τάξης. Ὁ ἄνθρωπος ἐνεργεῖ πλέον παρά φύσιν, ἀναζητώντας τήν ἡδονή στά γήινα καί παραθεωρώντας τόν πνευματικό σκοπό του.
Στήν περίπτωση τοῦ Ζακχαίου, ὁ πόθος ἦταν ὁ Ἰησοῦς. Μιά ἀκατανίκητη ἐπιθυμία ξεπερνᾶ τά φυσικά ὅρια τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν ἐπιθυμεῖ κάτι ἔντονα, κάνει πράγματα πού σέ φυσιολογικές συνθῆκες θά ἦταν ἀδύνατο νά πετύχει. Ὁ Ζακχαῖος ἐπιθυμοῦσε τό «σωστό», ἤθελε νά δεῖ καί νά πλησιάσει τό Χριστό. Ὁ Ζακχαῖος εἶναι τό πρῶτο σύμβολο μετανοίας, διότι ἡ μετάνοια ἀρχίζει ὡς ἀναγνώριση τῆς βαθύτερης φύσης τῆς ἐπιθυμίας: τῆς ἐπιθυμίας γιά τό Θεό καί τήν ἀλήθεια του, γιά τήν ἀληθινή ζωή. Ὁ Θεός, ὁ πάντοτε ἀποκρινόμενος στήν εἰλικρινή ἐπιθυμία, προσφέρει ὄχι μόνο τήν παρουσία του, ἀλλά καί τή μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου. Καί οἱ δικές μας ἐπιθυμίες, ἀδελφοί, ἄς ἔχουν σκοπό ὑψηλό. Ὁ Χριστός καλεῖ πάντας νά τόν δεχθοῦμε στήν καρδιά μας.
