Τί ἦταν τὸ βάπτισμα Ἰωάννου; Τί ἐξυπηρετοῦσε;
Οἱ εὐαγγελιστὲς ἀναφέρουν ὅτι ὁ χαρακτήρας τοῦ βαπτίσματος τοῦ Προδρόμου ἦταν προπαρασκευαστικός. Γιὰ νὰ προετοιμάσει τοὺς ἀνθρώπους νὰ δεχθοῦν μετέπειτα τὸ βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ. Τὸ βάπτισμα ποὺ εἰσάγει στὴν Ἐκκλησία. Στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ὅπως ὁ ρόλος τοῦ Ἰωάννη ἦταν προδρομικός, γιὰ νὰ ἑτοιμάσει «τὴν ὁδὸν Κυρίου», καὶ δὲν ἦταν ἐκεῖνος τὸ φῶς, ἀλλὰ προηγήθηκε «ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός», ἔτσι καὶ τὸ βάπτισμά του ἦταν προδρομικό. Δὲν ἦταν βάπτισμα μὲ τὸ ὁποῖο οἱ βαπτιζόμενοι λάβαιναν ἄφεση ἁμαρτιῶν. Ἦταν μόνο «βάπτισμα μετανοίας» σὲ ἁπλὸ νερό, γιὰ νὰ ἔλθουν οἱ ἄνθρωποι σὲ αἴσθηση τῶν ἁμαρτιῶν τους. Νὰ συναισθανθοῦν βαθύτερα τὴν ἁμαρτωλότητά τους, τὴν ἀνάγκη σωτηρίας καὶ λύτρωσης, ὥστε νὰ ἀποδεχθοῦν κατόπιν συνειδητὰ τὸ βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ «ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καὶ πυρί», ποὺ θὰ τοὺς ἔδινε «ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωὴν αἰώνιον».
Ὁ Πρόδρομος ξεκαθαρίζει πλήρως τὸ θέμα λέγοντας: «Ἐγὼ μὲν βαπτίζω ὑμᾶς ἐν ὕδατι εἰς μετάνοιαν». Ἀλλὰ πίσω μου ἔρχεται ἄλλος ἰσχυρότερός μου. Ἐγὼ δὲν εἶμαι ἄξιος οὔτε νὰ σκύψω καὶ νὰ λύσω τὰ κορδόνια του. «Αὐτὸς ὑμᾶς βαπτίσει ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καὶ πυρὶ» (Ματθ. 3, 11).
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπεξηγεῖ: «Ἰωάννης μὲν ἐβάπτισε βάπτισμα μετανοίας», λέγοντας στὸν λαὸ «εἰς τὸν ἐρχόμενον μετ’ αὐτὸν ἵνα πιστεύσωσι, τοῦτ’ ἔστιν εἰς τὸν Ἰησοῦν Χριστόν». Γι’ αὐτὸ καὶ ὅσοι ἔλαβαν τὸ βάπτισμα Ἰωάννου, βαπτίσθηκαν κατόπιν «ἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» (Πράξ. 19, 4. 2, 38).
Ὁ Πρόδρομος ὁμολογεῖ τὸν προσωρινὸ χαρακτήρα τοῦ βαπτίσματός του, τονίζει ὅμως τὴ θεϊκή του προέλευση. Οἱ Φαρισαῖοι ἀμφισβήτησαν τὸ βάπτισμα τοῦ Προδρόμου. Ὅταν ὁ Ἰωάννης ρωτήθηκε καὶ εἶπε ὅτι δὲν εἶναι ὁ Χριστός, οὔτε ὁ Ἠλίας, οὔτε κάποιος ἀπὸ τοὺς γνωστοὺς προφῆτες, οἱ Φαρισαῖοι, θεωρώντας καινοτομία τὸ βάπτισμά του, τοῦ εἶπαν: Γιατί λοιπὸν βαπτίζεις; Μὲ ποιὰ αὐθεντία τὸ κάνεις αὐτό;
Τότε ὁ Ἰωάννης τόνισε, ὅτι δὲν τὸ ἔκανε μὲ δική του γνώμη. Ἀλλὰ τὸν ἔστειλε ὁ Θεὸς νὰ βαπτίζει. Γιὰ νὰ φανερωθεῖ μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων μὲ πανηγυρικὸ τρόπο ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας-Χριστός. «Διὰ τοῦτο ἦλθον ἐγὼ ἐν τῷ ὕδατι βαπτίζων». Ὁ Θεὸς τοῦ εἶχε δώσει καὶ σημάδι γιὰ νὰ ἀναγνωρίσει τὸν Χριστό. «Ὁ πέμψας με βαπτίζειν ἐν ὕδατι, ἐκεῖνός μοι εἶπεν· ἐφ’ ὃν ἂν ἴδῃς τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον καὶ μένον ἐπ’ αὐτόν, οὗτος ἐστὶν ὁ βαπτίζων ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ» (Ἰω. 1, 31-33).
Γι’ αυτό καὶ ὁ Χριστὸς τιμᾶ τὸ βάπτισμα Ἰωάννου, ὡς μέρος τοῦ θεϊκοῦ σχεδίου γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου. Καὶ τὸ δέχεται ταπεινὰ «ὑπὸ τῶν τοῦ Προδρόμου χειρῶν» βαπτιζόμενος «ἐν Ἰορδάνῃ».
