Ο Παντελής Θαλασσινός (γεν. 1958-), γνωστός τραγουδιστής-τραγουδοποιός, στιχουργός και συνθέτης, έγραψε ένα τραγούδι που επιγράφεται «Ο δικός μου Θεός». Λέγει εκεί ανάμεσα στ' άλλα.
“Ο δικός μου θεός δεν χωράει σε εικόνες
δεν χωράει σε κανόνες
δεν φοράει χρυσά...”.
Ο τραγουδιστής μας σκέπτεται ένα Θεό αχώρητο, απεριόριστο, που δεν μπορεί να χωρήσει σε ανθρώπινα σχήματα, δημιουργήματα, λεκτικές αναφορές. Δεν μπορεί να περιγραφεί με ανθρώπινα λόγια και εκφράσεις. Και πιστεύει ότι ο δικός του Θεός είναι ανώτερος από τον Θεό της Εκκλησίας. Και πιο ανθρώπινος, πιο in, στη ζωή μας, στο πρόσωπό μας, στην κοινωνία μας.
Ίσως να μη πρόσεξε ότι ο Θεός της Εκκλησίας μας είναι κατά την θεολογία της ρητός· μπορούμε δηλαδή να πούμε μερικά χαρακτηριστικά του Θεού: παντοδύναμος, αγαθός, ελεήμων, φιλάνθρωπος, αιώνιος, υπάρχων και μάλιστα ανέκαθεν, και άλλα.
Αλλά είναι και άρρητος. Δεν μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε πλήρως, ούτε να τον συλλάβουμε και να τον κατανοήσουμε. Γι' αυτό λέμε· άπειρος, αΐδιος, αθάνατος, απρόσιτος, ακατάληπτος, ακατανόητος... αχώρητος. Λέμε λέξεις που αρχίζουν με το στερητικό Α και ορίζουμε αρνητικά τι είναι ο Θεός.
Γι' αυτό στη θεολογική επιστήμη κάνουμε λόγο για Καταφατική Θεολογία και για Αποφατική Θεολογία.
Γι' αυτό και η Εκκλησία μας απορεί τώρα στη γιορτή των Χριστουγέννων. «Ο αχώρητος παντί, πως εχωρήθη εν γαστρί, ο εν κόλποις του πατρός, πως εν αγκάλαις της μητρός». Και συνεχίζει ψάλλοντας «Πάντως ως οίδεν, ως ηθέλησε και ως ηυδόκησεν».
Έτσι εν τέλει ο Θεός της Εκκλησίας ιστορικά χώρεσε σε μία φάτνη και πήρε την ανθρώπινη φύση. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο». Και επειδή έγινε άνθρωπος χωρά και στις εικόνες και στους κανόνες και στα βιβλία της Γραφής και στα συγγράμματα των πατέρων μας.
Το θέμα είναι ότι ο Θεός δυστυχώς, επειδή εμείς το θέλουμε, δεν χωράει στην καρδιά μας, στη ζωή μας, στις σκέψεις μας, στο περιβάλλον μας, στον πολιτισμό μας.
Μπορεί εξωτερικά, επιφανειακά, εθιμικά, φολκλορικά να στολίζουμε δένδρα, να φωταγωγούμε τους δρόμους, να διοργανώνουμε γιορτές και πανηγύρεις, να πηγαίνουμε ακόμη και στην εκκλησία, αλλά το εσώτερο είναι μας παραμένει αδιάφορο ουσιαστικά στην ενανθρώπιση του Χριστού. Δεν διψά η ψυχή μας και η σάρκα μας τον Χριστό όπως ο Δαυΐδ που έλεγε· «Ο Θεός, ο Θεός μου, προς σε ορθρίζω· εδίψησέ η ψυχή μου, ποσαπλώς σοι η σάρξ μου εν γη ερήμω και αβάτω και ανύδρω...» (Ψαλμ. 62,2).
Η Εκκλησία μας πάντως αυτές τις μέρες θα ψάλλει συνεχώς και θα μας υπενθυμίζει:
Ὁ ἀχώρητος παντί, πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί;
ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός, πῶς ἐν ἀγκάλαις τῆς Μητρός;
πάντως ὡς οἶδεν ὡς ἠθέλησε καὶ ὡς ηὐδόκησεν·
ἄσαρκος γὰρ ὤν, ἐσαρκώθη ἑκών·
καὶ γέγονεν ὁ Ὤν, ὃ οὐκ ἦν δι᾿ ἡμᾶς·
καὶ μὴ ἐκστὰς τῆς φύσεως, μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος.
Διπλοῦς ἐτέχθη, Χριστὸς τὸν ἄνω, κόσμον θέλων ἀναπληρῶσαι.
Αυτός που δεν τον χωράει ο κόσμος όλος,
που σε εικόνες δεν θα χωρούσε...
Αυτός που δεν χωράει στις χριστουγεννιάτικες διακοσμήσεις,
στα χριστουγεννιάτικα ρεβεγιόν...
Αυτός που δεν χωρά στο πρόγραμμα και στη ζωή μας...
ήρθε και χώρεσε στα καθ' ημάς.
Είναι μαζί μας, είναι παρών, είναι συνοδοιπόρος μας...
Θα το καταλάβουμε, θα το εννοήσουμε, θα το εκμεταλλευτούμε...
Ο χρόνος θα δείξει.
ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
