Ὑποδειγμα ἐκλογης

Τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου
Παρασκευὴ 27 Δεκεμβρίου 2024 (2003)
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ ἑορτὴ τοῦ ἁ­γίου Στεφάνου τοῦ πρωτομάρτυρος. Ἡ μνήμη του μᾶς μεταφέρει στὴν ἀποστολικὴ ἐποχή, στὴν πρώτη Ἐκκλησία, ποὺ ἱδρύθηκε στὰ Ἰεροσόλυμα μὲ τὴν πνοὴ τοῦ παναγίου Πνεύματος τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς.
Τί ἦταν ὁ ἅγιος Στεφάνος; Τὶς πληροφορί­ες γιὰ τὸ πρόσωπό του, τὴ ζωὴ καὶ τὸ μαρτύριό του, βρίσκουμε στὸ θεόπνευστο βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν ἀποστόλων, στὰ κεφάλαια 6 καὶ 7. Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὰ κεφάλαια αὐτὰ ἀποτελοῦν τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα ποὺ διαβάζεται σήμερα (βλ. Πράξ. 6,8 – 7,5,47-60).

* * *

Τὰ Ἰεροσόλυμα, ὅπως εἴπαμε, εἶνε ἡ κοιτίδα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἐκεῖ ἱδρύθηκε ἡ πρώτη Ἐκκλησία. Πῶς ἱδρύθηκε; Ἡ ἀρχὴ ἔγινε μὲ τὸ φλογερὸ κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου. Οἱ ἀπόστολοι πρὸ τῆς Πεντηκοστῆς ἦταν δειλοὶ σὰν τὸ λαγό· κατόπιν ὅμως ἔγιναν θαρρα­λέοι σὰν τὰ λιοντάρια. Καὶ ὁ ἀπόστολος Πέτρος κανένα δὲν φοβόταν, μιλοῦσε μὲ παρρη­σία, καλοῦσε ὅλους σὲ μετάνοια. Ἔτσι μὲ τὸ πρῶτο του κήρυγμα στὰ Ἰεροσόλυμα, ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν Ἰουδαίων ἀκροατῶν, πίστεψαν τρεῖς χιλιάδες ψυχές. Δέχτηκαν μὲ προθυμία τὸ λόγο του καὶ βαπτίστηκαν Χριστιανοί. Αὐτοὶ ἀποτέλεσαν τρόπον τινὰ τὸ προζύμι τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία σήμερα ἔχει ἁπλωθῆ μέχρι τὰ πέρατα τῆς γῆς.
Οἱ πρῶτοι ἐκεῖνοι Χριστιανοί, ποὺ πίστευαν θερμὰ στὸ Χριστό, ἦταν φτωχοί. Ἀλλὰ φτω­χὸς ἦταν καὶ ὁ ἱδρυτὴς τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ὑπῆρξε ἄλλος πιὸ φτωχὸς ἀπὸ τὸ Ναζωραῖο; Ἐκεῖνος εἶπε γιὰ τὸν ἑαυτό του· «Αἱ ἀλώπεκες φωλεοὺς ἔχουσι καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσεις, ὁ δὲ υἰὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ» (Ματθ. 8,20. Λουκ. 9,58), δηλαδή· Καὶ τὰ ζῷα ἀκόμη καὶ τὰ πουλιὰ στὸ δάσος ἔχουν φωλιὲς καὶ καταφύγια, ἀλλὰ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος δὲν ἔχει ποῦ νὰ γείρῃ τὸ κεφάλι του.
Ἄντρες γυναῖκες παιδιὰ ἦταν φτωχαδάκια. Σπανίως θὰ εὕρισκες ἀνάμεσά τους κάποιον εὐκατάστατο. Εἶχαν λοιπὸν ἀνάγκη ἀπὸ κάποια περίθαλψι. Γιὰ ν᾿ ἀντιμετωπίζουν δὲ καλύτερα τὶς ἀνάγκες τους, οἱ πρῶτοι ἐκεῖνοι Χριστιανοὶ ζοῦσαν κοινοβιακά, ζοῦσαν δηλα­δὴ μὲ ἀγάπη καὶ ὁμοψυχία ὅλοι μαζὶ καὶ εἶχαν τὰ πάντα κοινά. Τὰ ἀγαθά τους τὰ παρέθεταν σὲ κοινὴ τράπεζα, ἐξ ἴσου γιὰ ὅλους.
Αὐτὴν ὅμως τὴ θαυμαστὴ ὁμόνοια ἦρθε νὰ τὴ σκιάσῃ κάποια διαφορά. Παρουσιάστηκαν παράπονα γιὰ τὴ διανομὴ τοῦ συσσιτίου. Οἱ ἑλληνισταί, Ἑβραῖοι δηλαδὴ Χριστιανοὶ ποὺ κατάγονταν ἀπὸ ἄλλα μέρη καὶ μιλοῦσαν ἑλ­ληνικά, ἄρχισαν νὰ παραπονοῦνται κατὰ τῶν ντόπιων Ἑβραίων Χριστιανῶν, ὅτι οἱ χῆρες τους παραγκωνίζονται στὴν καθημερινὴ διανομὴ τοῦ συσσιτίου. Τὸ ζήτημα δηλαδὴ τοῦ φαγητοῦ πήγαινε νὰ κλονίσῃ τὴν ἀγάπη· ἡ πεῖ­να τῆς κοιλιᾶς κινδύνευε νὰ ψυχράνῃ τὴ θέρμη τῆς καρδιᾶς. Τότε οἱ δώδεκα ἀπόστολοι κάλεσαν τὸ λαὸ καὶ εἶπαν· Δὲν θεωροῦμε σωστὸ ν᾿ ἀφήσουμε τὸ κήρυγμα τοῦ θείου λό­γου, τὴν πνευματικὴ τροφοδοσία, καὶ ν᾿ ἀ­σχολούμεθα μὲ τὴν ὑλικὴ τροφοδοσία. Ἐρευ­νῆστε λοιπόν, ἀδελφοί, μεταξύ σας καὶ διαλέξτε ἑπτὰ ἄνδρες μὲ καλὴ φήμη, πνευματικοὺς καὶ συνετούς, γιὰ νὰ τοὺς ἀναθέσουμε αὐτὴ τὴν ὑπηρεσία, κ᾿ ἐμεῖς θ᾿ ἀφοσιωθοῦμε στὴν προσ­ευχὴ καὶ στὴ διδασκαλία. Ἔτσι ἐξέλεξαν ἀπὸ τὸ πλῆθος τοὺς ἑπτὰ διακόνους, καὶ μεταξὺ αὐτῶν πρῶτο τὸν Στέφανο, ποὺ δι­ακρινόταν γιὰ τὴ φλογερή του πίστι.

* * *

Ἀξίζει νὰ στρέψουμε τὴν προσοχή μας σ᾿ αὐτὴ τὴν ἐκλογή. Διότι εἶνε μία ἐκλογὴ – ὑπόδειγμα γιὰ τὴν Ἐκκλησία πάντοτε.
Εἶνε φανερό, ὅτι ἀπὸ τὶς ἐκλογὲς τῶν κληρικῶν ἐξαρτᾶται ἐν πολλοῖς ἡ καλὴ ἡ κακὴ πορεία τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων. Μία ἐ­πιτυχημένη ἐκλογὴ εἶνε εὐλογία καὶ δόξα τῆς Ἐκκλησίας· μία ἀποτυχημένη ἐκλογὴ ἀποτελεῖ ἐμπόδιο καὶ τροχοπέδη στὴν πορεία της. Ἡ ἐκλογὴ ἑνὸς ἀξίου, κληρικοῦ μὲ φόβο Θεοῦ καὶ εὐλάβεια, μὲ πνευματικὰ χαρίσματα καὶ ἐ­φόδια, μὲ καθαρότητα βίου καὶ ὀρθόδοξο φρό­νημα, μὲ ἐργατικότητα καὶ διάθεσι θυσί­ας, μὲ χάρισμα λόγου καὶ τάλαντο διδασκαλίας, πρὸ παντὸς δὲ μὲ παρρησία γνώμης καὶ ἐλευθερία ἐκφράσεως –αὐτὸ εἶνε σήμερα τὸ δυσεύρετο–, ἐξασφαλίζει στὸν ἀμπελῶνα τοῦ Θεοῦ ἕνα πολύτιμο ἐργάτη. Ἀντιθέτως ἡ προ­ώθησι στὰ θυσιαστήρια καὶ ἡ ἀνύψωσι στοὺς ἐπισκοπικοὺς θρόνους ἐμπαθῶν μετριοτήτων, ἀνθρώπων ποὺ δὲν τοὺς συγκινεῖ ἡ Ὀρ­θοδοξία καὶ εἶνε πρόθυμοι γιὰ ὑποχωρήσεις ἔναντι τῶν αἱρετικῶν, δούλων τοῦ χρήματος καὶ τῆς σιμωνίας, ὑποχειρίων τῶν ἡδονῶν καὶ τῶν ἀπολαύσεων, γλοιωδῶν κολάκων καὶ στυ­γνῶν ἐπαγγελματιῶν, ὀκνηρῶν στοὺς πνευμα­τικοὺς κόπους ἀλλὰ δραστηρίων σὲ σκάνδαλα, φορτώνει τὴν Ἐκκλησία μὲ σαβούρα. Κάποιος ἱερὸς πατὴρ εἶπε· «Στὴ γαλήνη τῆς Ἐκκλησίας μπῆκαν ἄνθρωποι φθοροποιοὶ καὶ τὴ γέμισαν μὲ ζάλη καὶ ναυάγια πολλά» (Χρυσόστ. Περὶ ἱερωσ. λόγ. 3ος, ιε΄· P.G. 48,654).
Ἡ ἐκλογὴ τοῦ ἁγίου Στεφάνου ἦταν μία ἐ­πιτυχημένη ἐκλογή, ποὺ οἰκοδόμησε τὴν Ἐκ­κλησία. Ποιός λοιπὸν ἐξέλεξε τὸν ἅγιο Στέφα­νο; Τὸν ἐξέλεξαν οἱ ἀπόστολοι; Μποροῦσαν ἀσφαλῶς νὰ τὸν ἐκλέξουν οἱ ἀπόστολοι. Ἐν τούτοις δὲν ἐκλέγουν ἐκεῖνοι, ἀλλὰ παραχωροῦν τὴν ἐκλογὴ στὸ λαό. Ἐκλέγει ὁλόκληρη ἡ ἐκκλησιαστικὴ κοινότητα. Συνῆλθε τρόπον τινὰ σὲ δημοψήφισμα. Προέβησαν σὲ ἐκλο­γὲς ἐλεύθερες καὶ δημοκρατικές. Διότι δὲν ὑπάρχει ὑπὸ τὸν ἥλιον ἄλλο πολίτευμα πιὸ δημοκρατικὸ ἀπὸ τὸν Χριστιανισμό. «Εἴ τις θέ­­λει ὀπίσω μου ἐλθεῖν…», ἔτσι λέει ὁ Χριστός (Ματθ. 16,24)· καὶ αὐτὴ εἶνε ἡ βάσι, μὲ τὴν ὁ­ποία πρέπει νὰ διοικοῦμε.

* * *

Ἡ ἐκλογὴ τοῦ ἁγίου Στεφάνου, ἀγαπητοί μου, μᾶς προσφέρει ἕνα μεγάλο δίδαγμα. Ὅ­τι οἱ κληρικοὶ πρέπει νὰ ἐκλέγωνται ἀπὸ τὸν πιστὸ λαό.
Σήμερα στὴν πατρίδα μας, ἐνῷ ἔχουμε δημοκρατία καὶ δημοκρατικῶς ἐκλέγονται ὅλοι οἱ ἄρχοντές μας (δήμαρχοι, πρόεδροι κοινοτήτων, νομάρχες, βουλευταί, ἀκόμη καὶ οἱ ἐπὶ κεφαλῆς τῶν μαθητικῶν καὶ φοιτητικῶν κοινο­τήτων), ἐν τούτοις στὸν εὐγενέστερο τομέα τῆς ζωῆς μας, τὴν Ἐκκλησία, αὐτὸ δὲν ἰ­σχύει. Ἐγὼ ἐπιθυμῶ μιὰ νέα Ἐκκλησία, Ἐκ­κλησία ἐ­λευθέρα καὶ ζῶσα, στὴν ὁποία ὁ πιστὸς λαὸς νὰ ἐκλέγῃ ἐπιτρόπους, ἐφημερίους, ἐπισκόπους καὶ ἀρχιεπισκόπους. Εἶμαι δὲ βέβαιος, ὅτι μὲ ἕνα τέτοιο τρόπο οἱ ἐκλο­γὲς θὰ εἶνε πιὸ εὔστοχες. Στὸ βιβλίο «Ἐλευθέ­ρα καὶ ζῶ­σα Ἐκκλησία», ποὺ ἐξέδωσα τὸ 1955, ἔχω ἀνα­πτύξει τὸ αἴτημα αὐτό. Ἔσπειρα τὸ σπόρο ἐ­δῶ καὶ ἀρκετὰ χρόνια μὲ πόνο καὶ δάκρυ, ὄχι ὡς κάτι δικό μου. Δὲν εἶνε ἐπινόημα καὶ ἐ­φεύ­ρεσί μου. Στοὺς βίους τῶν ἁ­γίων διάβασα πῶς ἐξελέγησαν οἱ μεγάλοι ἄν­δρες ποὺ ἐ­σφράγισαν τὴν ἐκκλησιαστική μας ἱστορία, καὶ στὰ ἔργα τῶν ἁγίων πατέρων βρῆ­κα τὸ ῥητὸ «ψήφῳ κλήρου καὶ λαοῦ». Ἔτσι ἐξελέγησαν οἱ μεγάλοι πατέρες ποὺ στε­ρέωσαν τὴν Ὀρθοδοξία καὶ τὴν ἔκαναν νὰ λάμψῃ.
Ὁμολογῶ δέ, ὅτι δοκίμασα μία ἱκανοποίησι ὅταν πρὸ ἐτῶν, τὸ 1987, σύσσωμη ἡ ἐπίσημος Ἐκκλησία, ἐξ αἰτίας μεγάλου ἀγῶνος στὸν ὁποῖο τότε εἶχε κατέλθει, πῆρε τὸ σύνθημά μας «Ζητοῦμεν ἐλευθέραν καὶ ζῶσαν Ἐκκλησίαν» καὶ τὸ ὕψωσε ὡς σημαία σὲ πάνδημες λαοσυνάξεις, ποὺ διωργάνωσε στὶς τρεῖς μεγάλες πόλεις τῆς πατρίδος μας.
Τώρα δυστυχῶς, ἐνῷ ἡ Ὀρθοδοξία μας εἶ­νε ἡ ἀληθινὴ δημοκρατία –καὶ ὄχι παπικὸς ὁ­λοκληρωτισμός–, οἱ ἐκκλησιαστικοὶ ἄρχοντές μας δὲν ἐκλέγονται μὲ τὴ συμμετοχὴ τοῦ εὐ­σεβοῦς λαοῦ, ἀλλ᾿ οὔτε κἂν τοῦ εὐλαβοῦς ἱεροῦ κλήρου.
Ὁ εὐλαβὴς ἱερὸς κλῆρος καὶ ὁ εὐσεβὴς καὶ πιστὸς λαός, ποὺ χτίζει τὶς ἐκκλησίες, ποὺ δίνει τὸν ὀβολό του, ποὺ συνεισφέρει στὰ ἔργα φιλανθρωπίας καὶ ἱεραποστολῆς, αὐτὸς νὰ ἐκλέγῃ ἐπιτρόπους, αὐτὸς νὰ ἐκλέγῃ τοὺς ἱερεῖς, αὐτὸς νὰ ἐκλέγῃ καὶ τοὺς ἐπισκόπους.
Αὐτά, ἀγαπητοί μου, εἶχα νὰ πῶ ἐγὼ ὁ γέρον­τας ἐπίσκοπος σ᾿ ἐσᾶς τὰ ἐκλεκτὰ παιδιὰ τῆς Ἐκκλησίας σήμερα, ποὺ ὁ ἅγιος Στέφανος μᾶς ὑπενθύμισε τὸ δημοκρατικὸ πολίτευ­μα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν ἀποστολικὸ τρόπο ἐκλογῆς τῶν ποιμένων. Εὔχομαι, νὰ εἶστε πιστοὶ καὶ ἀφωσιωμένοι στὸν Κύριο. Διότι κάτω ἀπὸ τὰ ἄστρα καὶ πάνω ἀπὸ τὰ ἄστρα δὲν ὑ­πάρχει ἄλλος ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς σώσῃ παρὰ μόνο ὁ Ἰησοῦς Χριστός· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Σύνθεσις δύο ἀπομαγνητοφωνημένων ὁμιλιῶν, ποὺ ἔγιναν στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Στεφάνου πόλεως Πτολεμαΐδος τὴν 27-12-1993 καὶ τὴν 27-12-1994. Καταγραφὴ καὶ συμπλήρωσις 27-12-2003, ἐπανέκδοσις 2-11-2024.

 https://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=114341#more-114341