ΠΩΣ ΝΑ ΣΕ ΟΝΟΜΑΣΩ ΑΝΘΡΩΠΟ;

 

Πατερικά

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

    Εγκατάλειψε τη φύση της σάρκας και πάρε τα αλαφρά φτερά της ζωής, απάλλαξε τον εαυτό σου από τα ορατά και κρέμασε τον εαυτό σου στα αόρατα. Ανέβα στους ουρανούς, ψάλε μαζί με τους αγγέλους, στάσου δίπλα στο ουράνιο βήμα, το ψηλό· εγκατάλειψε τον καπνό και τη σκιά και το χορτάρι και την αράχνη· γιατί δε γνωρίζω ποιο όνομα να δώσω σ’ αυτά τα ευτελή πράγματα. Αυτά τα λέω και δε θα παύσω να τα λέω.

Έλα και γίνε άνθρωπος, για να μη σε ξεγελά η ονομασία της φύσεως. Άραγε καταλάβατε αυτό που σας λέχθηκε; Είναι άνθρωπος, λέει, αλλά πολλές φορές είναι άνθρωπος ως προς το όνομα, όχι όμως άν­θρωπος και στο φρόνημα. Γιατί, όταν σε βλέπω να ζεις άλογα, πως να σε ονομάσω άνθρωπο και όχι βόδι;

Όταν σε βλέπω να αρπάζεις, πως να σε ονομάσω άνθρωπο και όχι λύκο;

Όταν σε βλέπω να πορνεύεις, πως να σε ονομάσω άνθρωπο και όχι γουρούνι;

Όταν σε βλέπω δόλιο, πως να σε ονομάσω άνθρωπο και όχι φίδι;

Όταν σε βλέπω να έχεις δηλητήριο, πως να σε ονομάσω άνθρωπο και όχι ασπίδα;

Όταν σε βλέπω ανόητο, πως να σε ονομάσω άνθρωπο και όχι γάιδαρο;

Όταν σε βλέπω να μοιχεύεις, πως να σε ονομάσω άνθρωπο και όχι ίππο θη­λυμανή;

Όταν σε βλέπω απείθαρχο και άμυαλο, πως να σε ονομάσω άνθρωπο και όχι πέτρα;

Έλαβες ευγένεια από το Θεό, γιατί προδίδεις την αρετή της φύσεώς σου;

Τι κάνεις; Πες μου. Άλλοι άνθρωποι έχουν τον τρόπο να μεταθέτουν, όσο είναι δυνατό, τα άλογα στην ευγένεια των ανθρώπων εκπαιδεύουν τους παπαγάλους να μιλούν με ανθρώπινη φωνή και με την τέχνη τους παραβιάζουν τη φύση· εξημερώνουν τα λιοντάρια και τα σέρνουν μέσα στην αγορά.

Εξημερώνεις το λιοντάρι, που είναι ζώο ανυπότακτο, και κάνεις τον εαυτό σου πιο άγριο και από λύκο; Και το χειρότερο είναι ότι το καθένα από τα άλο­γα ζώα έχει ένα ελάττωμα· ο λύκος την αρπαγή, το φίδι το δόλο, η ασπίδα το δηλητήριο· στον πονηρό όμως άνθρωπο δεν υπάρχει αυτό.

Γιατί δεν έχει ένα μόνο ελάττωμα· ο άνθρωπος πολλές φορές, αλλά και άρπαγας γίνεται και δόλιος και φαρμακερός και τις κακίες των άλογων ζώων συγκεντρώνει στην ψυχή του.

Πως λοιπόν να σε ονομάσω άν­θρωπο, εσένα που δεν έχεις το έμβλημα της βασιλείας, δεν έχεις το διάδημα, δεν έχεις την πορφύρα;

«Ας κάνουμε», λέει, «άνθρωπο σύμ­φωνα με τη δική μας εικόνα και ομοίωση». Σκέψου σύμφωνα με την εικόνα τίνος δημιουργήθηκες, και μη ξεπέσεις στη κατωτερότητα των άλογων ζώων. Εάν δεις βασιλιά να έχει ρίξει την πορφύρα και το στέμμα του και να συναναστρέφεται τους στρατιώτες και να προδίδει την εξουσία του, πως να τον ονομάσεις βασιλιά; Και συ άνθρωπος εί­σαι. Μη μου δείχνεις όμως ότι έχεις ψυχή ανθρώπου, αλλά ότι είσαι άνθρωπος στο φρόνημα. Είσαι άρχοντας των άλογων ζώων, και έγινες δούλος των άλογων παθών που βρίσκονται μέσα σου;

Και πως θα γίνω άνθρωπος, λέει;

Εάν συγκρατείς τους λογισμούς της σάρκας, εκείνους τους άλογους, εάν απέβαλες την πορνεία, εάν απέβαλες την άκαιρη φιλοχρηματία, εάν απέβαλες εκείνη την πονηρή τυραννίδα, εάν καθάρισες τον εαυτό σου.

Και πως θα γίνεις άνθρωπος;

Εάν έρθεις εδώ όπου δημιουργούνται οι άνθρωποι. Εάν σε παραλάβω άλογο, σε κάνω άνθρωπο· εάν σε παραλάβω λύκο, σε κάνω άνθρωπο· εάν σε παραλάβω φίδι, σε κάνω άνθρωπο, χωρίς να μεταβάλω τη φύση σου, αλλά αλλάζοντας την προαίρεσή σου.

Αλλά τι λέει; Έχω παιδιά, είμαι αρχηγός του σπιτιού, φροντίζω τη γυναίκα μου, είμαι φτωχός, φροντίζω για να βγάλω την αναγκαία τροφή μου. Αυτά είναι δικαιολο­γίες και προφάσεις. Εάν βέβαια σε κρατούσα για πάντα εδώ και δεν σού επέτρεπα να ασχοληθείς με τις έξω υποθέσεις ούτε για πολύ μικρό διάστημα, θα μπορούσες να δικαιολογηθείς και να μου πεις, ‘έχω παι­διά και είμαι αρχηγός του σπιτιού’– και με το δίκιο σου θα τα έλεγες- ή καλύτερα ούτε τότε θα έπρεπε να τα πεις αυτά. Γιατί ο Θεός είναι σε θέση, όσο θα απασχολείσαι εδώ, να σού δώσει με μεγαλύτερη αφθονία όλα όσα σού ανήκουν.

Τώρα όμως τίποτα από αυτά δεν σού επιβάλλω, ούτε σού λέω να έρχεσαι κάθε μέρα, αλλά δύο φορές την εβδομάδα. Πόσο βαρύ είναι, πόσο φορτικό; Και ούτε όλη την ημέρα, αλλά για λίγη ώρα έλα στην εκκλησία· δέξου νοερά διδάγματα, για να μη δεχθείς τραύματα· όχι για να νικήσεις άλλους, αλλά για να κάνεις την αγορά εκκλησία.

Έλα, πάρε όπλο, ώστε με το όπλο να μη δεχθείς το επιζήμιο χτύπημα. Στάσου στο στρατόπεδο, αλλά οπλισμένος· στάσου σε τόπο άγιο, έχοντας όμως καθαρά τα μάτια· μπες στο λιμάνι, αλλά οδηγώντας με ακρίβεια το πλοίο. Αυτά εδώ μπορείς να τα μάθεις· και δε θέλεις, αλλά βγαίνεις με παράταξη κοσμική, απογυμνωμένος από τις εντολές του Θεού. Σκέψου πόσο σπουδαίο είναι να βγαίνεις από την εκκλησία περιφρονώντας όλα τα ανθρώπινα και καταπατώντας αυτά που προκαλούν θλίψη, και να έχεις γίνει ανώτερος από τα αγαθά, χωρίς να επαίρεσαι για εκείνα, ούτε και να πιέζεσαι από αυτά· όπως ήταν ο Ιώβ, ο οποίος ούτε από τη φτώχεια βούλιαζε, ούτε υπερηφανευόταν από τον πλούτο, αλλά μέσα στην ανωμαλία των πραγμάτων διατηρούσε ίση διάθεση.

 

Πάλι εσύ εναντίον των πλουσίων; θα μου πουν. Πάλι σεις εναντίον των φτωχών. Πάλι εσύ εναντίον εκείνων  που αρπάζουν; Πάλι σεις εναντίον αυτών που τους κλέβουν. Εσείς δεν χορταίνετε να τρώτε και να πληγώνετε τους φτωχούς, και εγώ δε χορταίνω να σας ελέγχω. Συ­νεχώς θα είσαι κολλημένος σ’ αυτούς; Διαρκώς θα είσαι προσκολλημένος στο φτωχό; Απομακρύνσου εσύ από το πρόβατό μου, απομακρύνσου από το κοπάδι μου, μη μου το καταστρέφεις. Εάν όμως μου καταστρέφεις το κοπάδι, με κατηγορείς ότι σε καταδιώκω;

 

ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΔΕΞΙΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ.
Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους

 

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ – ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ – 8^Α – (Αποσπάσματα από σελ. 271-277) – ΕΙΣ ΤΟ «ΜΗ ΦΟΒΟΥ ΌΤΑΝ ΠΛΟΥΤΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΣ…» – ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΚΕΙΜΕΝΟ – ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ – ΣΧΟΛΙΑ: Από τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΑΠΑΕΥΑΓΓΕΛΟΥ, Διδάκτορα θεολογίας – ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΜΕΡΕΤΑΚΗ «ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ» ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1990 – ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ : Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ

entaksis