Παντελής Σαββίδης
Το καλοκαίρι δίνει τη δυνατότητα να βρεθείς με ξένους ανθρώπους και να μιλήσεις μαζί τους πίνοντας ένα ποτήρι κρασί. Σε μια τέτοια παρέα άκουγα με προσοχή ένα ζεύγος Ρουμάνων (γιατρός η γυναίκα, επιστήμονας των υπολογιστών ο άνδρας) να περιγράφουν την κατάσταση στη χώρα τους.
Λες και περιέγραφαν την Ελλάδα.
Εκεί που το δράμα κορυφώθηκε, ήταν όταν είπαν πως στη Ρουμανία απαγορεύεται να είσαι αντίθετος με τους Εβραίους (εννοούν το Ολοκαύτωμα), απαγορεύεται να είσαι αντίθετος στους Ρομά, απαγορεύεται να είσαι αντίθετος στους ΛΟΑΤΚΙ. Το μόνο που δεν απαγορεύεται είναι να είσαι αντίθετος στη Ρουμανία.
Δεν μπορεί να υπάρχει υπόγεια διασύνδεση Αθήνας-Βουκουρεστίου που να υπαγορεύει κοινές πολιτικές. Από κάποιο κέντρο εκπορεύονται, και το κέντρο αυτό θα είναι οι Βρυξέλλες.
Η πολιτική που βιώνουμε και μας ανησυχεί –όσους, τουλάχιστον, έζησαν την ευφορία και την ασφάλεια που παρείχε το εθνικό κράτος–, παράγεται στο ευρωπαϊκό κέντρο. Ουσιαστικά διαμορφώνει ένα νέο ανθρωπολογικό είδος χωρίς τις δικές μας ιδεολογικές και ταυτοτικές αναφορές που έδιναν νόημα στη ζωή μας. Είναι νωρίς να πούμε αν για τη γενιά που μεγαλώνει είναι καλύτερο ή χειρότερο. Οι μάχες οπισθοφυλακής μεταξύ των δύο κόσμων δίνονται στα ενεργά πολεμικά μέτωπα. Ουκρανία, Μέση Ανατολή, Λιβύη, Σουδάν.
Κλασικού είδους παίκτης σε όλα αυτά τα μέτωπα, με τη δική της καιροσκοπική πολιτική, η Τουρκία που μας απασχολεί ως Ελλάδα.
Από αφέλεια, ή δεν μπορώ να φανταστώ τι άλλο, η ελληνική κυβέρνηση πίστεψε πως μπορεί να έρθει σε ειλικρινή συνεννόηση με την ηγεσία μιας χώρας που έχει κληρονομήσει το οθωμανικό στυλ και εν μέρει το βυζαντινό, στο βαθμό που ο οθωμανισμός επηρεάστηκε από το Βυζάντιο.
Η Αθήνα περίμενε από τη Διακήρυξη Φιλίας που υπέγραψε με την Άγκυρα να ηρεμήσουν τα πράγματα και να αρχίσει μια διαδικασία διαλόγου για τη σύνταξη συνυποσχετικού για τη Χάγη, αφού διαπίστωσε πως δεν έχει –όχι δεν υπάρχει– άλλη δυνατότητα.
Κανείς δεν σκέφθηκε πως η Τουρκία δεν πάει στη Χάγη παρά μόνο αν τεθούν όλα τα ζητήματα που εγείρει στο τραπέζι; Μέχρι στιγμής καμιά ελληνική κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να συζητήσει πέραν της οριοθέτησης ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Τι θα κάνει η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη;
Η τελευταία κρίση στην Κάσο, και κυρίως οι δηλώσεις της τουρκικής πλευράς, πρέπει να προσγείωσαν τους Έλληνες ιθύνοντες.
Ιδιαιτέρως τους προβλημάτισε η ανακοίνωση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας: «Δεν θα επιτραπεί η κατάχρηση της εποικοδομητικής προσέγγισής μας, η οποία δίνει προτεραιότητα στο διάλογο για θέματα στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Έχει δηλωθεί ότι η ανυποχώρητη στάση θα συνεχιστεί για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων μας».
Είναι σαφείς οι Τούρκοι. Αν στην Αθήνα θέλουν να έχουν ψευδαισθήσεις, θα είναι επικίνδυνες.
Η κρίση στην Κάσο ανέδειξε το θέμα ισχύος της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας για την ΑΟΖ η οποία αμφισβήτησε το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Οι Τούρκοι, όμως, υπερασπίστηκαν την παράνομη συμφωνία τους επί του πεδίου με πέντε πολεμικά πλοία.
Η επιστροφή, την εβδομάδα που πέρασε, του ιταλικού ερευνητικού να κάνει συμπληρωματικές έρευνες στην ίδια περιοχή στα ελληνικά χωρικά ύδατα, ενεργοποίησε την τουρκική αντίδραση με πολεμικό πλοίο, πάλι, το οποίο αποχώρησε, προφανώς διότι θα υπήρξαν σχετικές συνεννοήσεις. Αλλά το πρόβλημα παραμένει. Τι θα κάνει η Ελλάδα και όσοι ενδιαφέρονται για την πόντιση καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από την Κρήτη στην Κύπρο όταν το πλοίο χρειαστεί να ενεργήσει εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων;
Σε ό,τι αφορά το επίμαχο θέμα, σε ένα ενδιαφέρον άρθρο του ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης, αφού επισημαίνει πως θαλάσσιες έρευνες για την πόντιση καλωδίων και αγωγών είναι ελεύθερες, καθώς, σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, που έχει αποκτήσει εθιμικό χαρακτήρα στις ουσιαστικές της διατάξεις, η πόντιση υποβρύχιων καλωδίων και αγωγών αποτελεί ελευθερία των θαλασσών, μη υπαγόμενη στον έλεγχο και τη δικαιοδοσία του κράτους της υφαλοκρηπίδας, προτείνει οι συζητήσεις με την Τουρκία να πάρουν χαρακτήρα σύνταξης συνυποσχετικού, διότι δεν βλέπει άλλη οδό επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Δεν γίνεται σαφές από το άρθρο πώς θα ξεπεραστεί η βασική διαφορά Ελλάδας και Τουρκίας για το εύρος των διαφορών.
Το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο αμφισβητείται ή στο πεδίο (κάτι που είναι εκτός κάθε σκέψης της Αθήνας), είτε στο Διεθνές Δικαστήριο στο οποίο δεν θα δεχθεί να προσφύγει η Τουρκία, είτε με αλλαγή καθεστώτος στην Τρίπολη της Λιβύης και αντικατάσταση του σημερινού φιλοτουρκικού από ένα πιο ουδέτερο.
Η περίπτωση αυτή δεν αποκλείεται. Τον 80χρονο στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ αντικαθιστά σιγά-σιγά ο γιος του, Σαντάμ Χαφτάρ, ο οποίος πρωταγωνιστεί στην τελευταία κρίση με την μεταφορά στρατευμάτων του Χαφτάρ στο Γκανταμές που ανησύχησαν και την Τρίπολη και την Τουρκία και την Αλγερία.
Η Αθήνα δεν φαίνεται να παίζει στο γεωπολιτικό σκάκι. Τουλάχιστον παρακολουθεί;
