Ποια τα είδη των παθών και ποιες οι αιτίες που τα υπέστη ο Κύριος;

 
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ερμηνεύοντας τον ειρμό της πέμπτης ωδής του Κανόνα της Μεγάλης Παρασκευής: "Πρός σέ ορθρίζω, τόν δι' ευσπλαγχνίαν, σεαυτόν τώ πεσόντι, κενώσαντα ατρέπτως, καί μέχρι παθών, απαθώς υποκύψαντα, Λόγε Θεού. Τήν ειρήνην παράσχου μοι φιλάνθρωπε", υποσημειώνει τα είδη των παθών που υπέστη ο Χριστός και τους λόγους για τους οποίους τα υπέστη. Γράφει λοιπόν:   

  Επειδή εδώ ο λόγος αναφέρεται στα πάθη του Κυρίου, γι' αυτό σημειώνουμε τα παρακάτω είδη των παθών και τις αιτίες, για τις οποίες τα ανέλαβε ο Κύριος, για πληροφόρηση των φιλολόγων αναγνωστών. Κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, δέχτηκε ο Κύριος ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι του και μ' αυτό φανέρωσε ότι έριξε το στεφάνι, το οποίο είχε στο κεφάλι του ο Διάβολος, ως νικητής κατά του ανθρώπου. Κατά δε τον  Άγιο Αθανάσιο, το αγκάθινο στεφάνι φανέρωνε ότι ο Κύριος εξάλειψε την κατάρα που δέχτηκε η γη, να φυτρώνουν αγκάθια και τριβόλια. Φανέρωνε δε επιπλέον το αγκάθινο στεφάνι και ότι ο Δεσπότης Χριστός αφάνισε τις μέριμνες και τις οδύνες της παρούσης ζωής, οι οποίες ονομάζονται αγκάθια, σύμφωνα πάλι με τον Άγιο Αθανάσιο. Φανέρωνε ακόμη ο αγκάθινος στέφανος ότι ο Κύριος έγινε βασιλιάς και νικητής το κοσμοκράτορα διαβόλου, της σάρκας και της αμαρτίας, καθώς λέει πάλι ο Άγιος Αθανάσιος, αφού οι βασιλιάδες φορούν στεφάνι.

 Ξεντύθηκε τα ιμάτιά του και ντύθηκε την πορφύρα, για να επιστρέψει τους δερμάτινους χιτώνες, τους οποίους φόρεσε ο Αδάμ μετά την παράβαση, οι οποίοι ήταν σημάδι της νεκρώσεως, πάλι κατά τον Άγιο Αθανάσιο. Κατά τον ίδιο Άγιο ντύθηκε πάλι τα ιμάτιά του, για να τον ντύσει ξανά (τον Αδάμ) την αφθαρσία, την οποία είχε προ της παραβάσεως. Πήρε τον κάλαμο στο δεξί του χέρι ο Κύριος σαν βασιλικό σκήπτρο, για να θανατώσει τον αρχαίο όφι και δράκοντα, διότι εκ φύσεως ο κάλαμος χρησιμοποιείται ως εχθρός προς τα φίδια, για να τα θανατώνει, σύμφωνα με τον Άγιο Αθανάσιο. Πήρε στα χέρια του τον κάλαμο, για να καταργήσει το κράτος και την εξουσία του Διαβόλου, την οποία είχε και ασκούσε κατά των ανθρώπων, όπως λέει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος. Πήρε τον κάλαμο, για να σβήσει το χειρόγραφο των αμαρτιών μας, κατά τον Άγιο Αθανάσιο. Πήρε τον κάλαμο, για να υπογράψει ως βασιλιάς, με το κόκκινο αίμα του, το γράμμα της συγχώρεσης των αμαρτιών μας, καθόσον οι βασιλιάδες υπογράφουν με κόκκινο κινναβάρι*. Εξ αυτού έγραψε και ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης στο Δοξαστικό της τρίτης Κυριακής των Νηστειών: "Χριστέ ο Θεός, εσύ που με τον κάλαμο του Σταυρού, δείχνοντας φιλανθρωπία, μάτωσες και έβαψες με κόκκινες βαφές τα δάχτυλά σου, για να υπογράψεις βασιλικώς και να συγχωρήσεις όσες αμαρτίες μας είναι προς συγχώρεση".

 Σταυρώθηκε στο ξύλο, εξαιτίας του ξύλου της γνώσεως του καλού και του κακού. Δοκίμασε την γεύση της χολής και του όξους, εξ αφορμής της γλυκιάς γεύσης του απαγορευμένου καρπού, που δοκίμασαν οι Πρωτόπλαστοι, κατά τον Θεολόγο Γρηγόριο. Δέχτηκε τα καρφιά, για να καρφώσει την αμαρτία. Άπλωσε τα χέρια στον Σταυρό, για να θεραπεύσει το άπλωμα των χεριών του Αδάμ και της Εύας, το οποίο έκαναν στο απαγορευμένο ξύλο, αλλά και να ενώσει όσα ήταν μακριά, τους Αγγέλους με τους ανθρώπους, τα ουράνια με τα επίγεια. Δέχτηκε τον θάνατο, για να θανατώσει τον θάνατο. Τάφηκε, για να μην στρεφόμαστε πια εμείς προς την γη, όπως πρωτύτερα. Ανάστησε τους νεκρούς, οι οποίοι μπήκαν στην πόλη Ιερουσαλήμ, για να δείξει πως, όταν θα αναστηθούμε κι εμείς, θα μπούμε στην άνω Ιερουσαλήμ. Το αίμα και το νερό που έτρεξαν από την πλευρά του φανέρωναν, το μεν νερό το Βάπτισμα, το δε αίμα την κοινωνία του αίματος και επιπλέον το Βάπτισμα διά του Μαρτυρίου. Σκοτείνιασαν τα τα άστρα, για να δείξουν ότι πενθούν τον Σταυρωθέντα Χριστό. Σκίστηκαν οι πέτρες, διότι έπασχε η Πέτρα της Ζωής. Ανέβηκε στο ύψος του Σταυρού, εξαιτίας της πτώσεως που υπέστη ο Αδάμ. Και τέλος, αναστήθηκε για την δική μας ανάσταση. Όλα αυτά θα τα βρεις στην σειρά του κατά Ματθαίον, η οποία συλλέχθηκε από τον Νικήτα. Τα περισσότερα δε από αυτά τα μαρτυρεί εκεί ο Θεολόγος Γρηγόριος διά στίχων.
Γι' αυτό και ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Άγιος Πρόκλος είχε δίκαιο να απαριθμεί εγκωμιαστικά και με θαυμασμό για τα είδη των παθών του Κυρίου, λέγοντας: "Ω, πάθος, που καθαρίζει τον κόσμο! Ω, θάνατος, που έγινε η αφορμή της αθανασίας και ανατέλλει την ζωή! Ω, κάθοδος στον άδη, που έγινε η γέφυρα, ώστε να ξαναζήσουν όσοι πέθαναν από την αρχή των αιώνων! Ω, μεσημβρία, που ακύρωσε την απογευματινή καταδίκη του Αδάμ στον Παράδεισο! Ω, Σταυρός, ο θεραπευτής Γιατρός του δέντρου της παρακοής! Ω, ήλοι (καρφιά) που κάρφωσαν τον Κόσμο στην γνώση του Θεού, αφού κατατρύπησαν τον θάνατο! Ω, αγκάθια της κεφαλής, τα τσαμπιά του ιουδαϊκού αμπελώνα! Ω, χολή, που προξένησε την γλυκύτητα του μελιού της πίστεως και έγινε κατήγορος της πονηρίας των Ιουδαίων! Ω, σπόγγος, ο οποίος σκούπισε καλά και καθάρισε τελείως την αμαρτία του κόσμου! Ω, κάλαμος, που πολιτογράφησε τους πιστούς στην Βασιλεία των Ουρανών και συνέτριψε την τυραννίδα του αρχεκάκου όφεως! Ω, Μυστήριο, που δεν γίνεται πιστευτό από τους απίστους, αλλά προσκυνείται ακατάπαυστα από όλους τους πιστούς! Ω, σημείο, για το οποίο οι άπιστοι αντιδρούν και αντιλέγουν, αλλά δοξάζεται από όλους τους πιστούς! Ω, Μυστήριο, (του Σταυρού) σκάνδαλο μεν για τους Ιουδαίους, μωρία δε για τους Εθνικούς, για μας όμως Χριστός δύναμη Θεού και Σοφία, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος.                              (Λόγος εις το πάθος του Χριστού, του οποίου η αρχή: "Φοβερά της σημερινής παρατάξεως τα Μυστήρια")                                                                                                                      

*κινναβάρι= ορυκτό μεταλλούχο, που περιέχει θείο και υδράργυρο, από το οποίο βγαίνει το κόκκινο χρώμα                                                                                                                      

Απόδοση στην Νεοελληνική - Επεξεργασία:

Σάββας Ηλιάδης

Δάσκαλος  Κιλκίς, 1-8-2024