«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Ὅ,τι κάνουμε περνάει ἀπό τήν συνείδηση, ἑπομένως μᾶς κάνει ὑπεύθυνους. Ἄν ἀφήσουμε τίς αἰσθήσεις νά ἐνεργοῦν ἐλεὐθερα, θά ὁδηγηθοῦμε σέ ὑπερβάσεις, διότι θά ἀναπτυχθῆ ἡ φαντασία ἀπό τήν ὁποία προέρχονται τά πάθη καί τό πάθος καθαιρεῖ καί ἐξολοθρεύει τήν ἴδια τήν ζωή.
Ἡ ὑλιστική σκέψη, ἡ ὁποία ἔχει στήν βάση της τήν ἀχορτασία γιά ἀπολαύσεις, δέν προσφέρει οὔτε κἄν τόν αἰσθησιακό χορτασμό καί τελικά καταστρέφει πνευματικά τούς ἀνθρώπους, μέχρι πού καί αὐτοί, κουρασμένοι ἀπό τίς ἀσυγκράτητες ἡδονές, ἀνικανοποίητοι, ἄδειοι καί ξεπεσμένοι, καταλήγουν νά γίνουν χειρότεροι ἀπό τά ζῶα, ἐξαπολυόμενοι σέ ἀσέλγειες ἤ σέ μῖσος, ἀνανδρία καί ἀγριότητα.
Τίποτε δέν πρέπει νά γίνεται ὑπερβολικά. Παραδείγματος χάρη, δέν ἔχουμε τό δικαίωμα νά φᾶμε περισσότερα ἀπό ὅσα εἶναι ἀνάγκη νά φᾶμε, οὔτε περισσότερα, οὔτε λιγότερα, διότι τό κακό ὑπάρχει καί στούς δεξιούς, καί στούς ἀριστερούς πειρασμούς.
Ἀλλά οἱ αἰσθήσεις δέν ἔχουν περιορισμούς καί θά πρέπει ἡ συνείδηση νά βάλει φραγμούς καί ὅρια. Ἡ συνείδηση ἔρχεται σέ φαινομενική διαμάχη μέ τίς αἰσθήσεις, ὅταν τίς τιθασεύει νά κινοῦνται μέσα σέ κανονικά ὅρια. Ἀλλά καί οἱ αἰσθήσεις ἔρχονται σέ σύγκρουση μέ τήν συνείδηση, ὅταν ξεσηκώνουν τόν νοῦ γιά ἔργα πέρα ἀπό τόν νόμο τοῦ Θεοῦ καί τήν φωνή τῆς συνείδησης.
Διά τῆς θρησκευτικῆς ζωῆς ὁ ἄνθρωπος φωτίζεται ἀπό τόν Θεό γιά ν᾿ ἀποκαλύψει τήν ἀληθινή ἔννοια τοῦ κόσμου. Αὐτή δέν εἶναι ἁπλᾶ μιά διανοητική πορεία, ἀλλά ἕνα βίωμα, δηλαδή μιά διαδικασία ἀπόστασης ἀπό τόν κόσμο μέσω τῆς ἐγκρατείας καί τῆς ἀσκήσεως. Ἡ ἄσκηση φέρνει μαζί της τήν χαρά τῆς ζωῆς καί τήν εἰρήνη μεταξύ τῶν ἀνθρώπων.
Τά πάθη καί οἱ ἁμαρτίες πρέπει νά συγκρατοῦνται. Στήν ἀρχή θά συγκρατηθοῦν τά πάθη πού γίνονται μέ ἔργα, μετά ἐκεῖνα πού διαπράττονται μέ τήν γλώσσα καί στήν συνέχεια θά πρέπει νά βγάλουμε καί τήν ἴδια τήν ρίζα τῶν παθῶν ἀπό τόν νοῦ, μέχρι τήν κάθαρση τοῦ νοῦ καί τῆς φαντασίας. Ἡ μάχη πρέπει νά γίνεται καθημερινά, διά τῆς προσεκτικῆς ἐξέτασης τῆς συνείδησης καί διά τῆς ἀκλόνητης ἀπόφασης γιά συγκράτηση.
Τά ὅπλα εἶναι πολλά καί ποικίλα. Ἡ νηστεία λεπτύνει τό σῶμα μέχρι νά γίνει διάφανο καί ἐλαφρό καί ὁ νοῦς μπορεῖ νά κατανοεῖ τήν ἀληθινή σημασία τῶν παθῶν. Ἡ νηστεία ἔχει τίς ὑπερβολές καί τούς κινδύνους της, ἀλλά θά πρέπει νά ἐφαρμόζεται μέ διάκρισι. Ἡ προσευχή βοηθάει τόν νοῦ νά δεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τήν ἔννοια τῆς ζωῆς καί τίς αἰτίες τῶν πραγμάτων. Ἡ προσευχή εἶναι τό πότισμα τῶν ἀνθρώπων μέ τήν Χάρη. Ἡ ἀγρυπνία εἶναι ἀπαραίτητη, διότι δι᾿ αὐτῆς περιορίζουμε τά καθημερινά μας τρεχάματα καί σκεφτόμαστε τά οὐράνια, τά θεϊκά καί τά αἰώνια.
Ἡ ἀνάγνωση τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἔχει μιά τεράστια ἐπίδραση στούς ἀνθρώπους καί οἱ σχέσεις μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους πρέπει νά εἶναι καλά τακτοποιημένες. Γενικά οἱ ἐξωτερικές πράξεις ἐπιδροῦν θετικά στόν ἄνθρωπο καί αὐτός πρέπει νά ξέρει νά βρεῖ γιά τόν ἑαυτό του τό κατάλληλο πλαίσιο, μέσα στό ὁποῖο θά ἐργασθῆ πνευματικά.
