Γράφει ὁ κ. Ἀνδρέας Κεφαλληνιάδης, Δάσκαλος Γ’ Ἀρσακείου – Τοσιτσείου Δημοτικοῦ σχολείου Ἑκάλης
Ποιὰ εἶναι ἡ θέση τῆς Ἁγίας Γραφῆς γιὰ τὸν πλοῦτο; Συμβιβάζεται τὸ νὰ εἶναι κανεὶς πλούσιος καὶ χριστιανός; Ἀλλὰ ἡ σχέση μεταξὺ πλούτου καὶ πίστεως εἶναι ξεκάθαρη εὐθὺς ἐξαρχῆς. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καταδικάζει τὴ συσσώρευση πλούτου, τὴν ἀδικία, τὴν ἐκμετάλλευση καὶ διδάσκει τὴν κοινωνικὴ δικαιοσύνη, τὴν οἰκονομικὴ ἰσότητα, τὴν ἀλληλεγγύη καὶ τὴν ἀγάπη. Ἤδη ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη τονίζεται ὅτι «ὅποιος ἀγαπᾶ τὸν πλοῦτο δὲν πρόκειται νὰ γίνει δίκαιος» (δηλ. ἐνάρετος) (Σοφ. Σειρὰχ λδ΄5 ). Καὶ «στὴν ἀφθονία τοῦ πλούτου (τῶν ἄλλων) μὴ δίνετε σημασία» (Ψαλμ. ξα΄ 11).
Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀνάμεσα στὶς ἄλλες νουθεσίες του πρὸς τὸν Τιμόθεο γράφει: «Εἶναι κέρδος μεγάλο νὰ εἶσαι εὐσεβὴς καὶ ταυτόχρονα ὀλιγαρκὴς» (Α΄ Τιμ. στ΄6). Ὁ Κύριός μας ὕστερα ἀπὸ τὸ διάλογο ποὺ εἶχε μὲ τὸν πλούσιο νέο περὶ τοῦ τρόπου τῆς σωτηρίας κατέληξε, λέγοντάς του: «ὕπαγε, πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανοῖς» (Ματθ.ιθ΄21). Αὐτὸ βέβαια δὲν σημαίνει τὴν πλήρη ἔλλειψη καὶ στέρηση βασικῶν ἀγαθῶν, ἀλλὰ τὴν ἀποφυγὴ τῆς πλεονεξίας καὶ τῆς συσσώρευσης πλούτου. Ὁ Χριστὸς ὑπόσχεται ὅτι ὅλα ὅσα τοῦ ζητήσουμε θὰ τὰ ἔχουμε, ἀρκεῖ πρῶτα νὰ ἐνδιαφερόμαστε γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας. Προτεραιότητα γιὰ τὸν χριστιανὸ εἶναι ἡ ἀπόκτηση τῶν πνευματικῶν ἀγαθῶν κι ὄχι τῶν ὑλικῶν. Θὰ δώσει καὶ τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ ὁ Θεὸς στὸ μέτρο ποὺ τὰ χρειαζόμαστε, γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουμε τὶς βιοτικές μας ἀνάγκες καὶ νὰ βοηθήσουμε ὅσους μᾶς χρειάζονται, ἀλλὰ ποτὲ δὲν θὰ γίνουν σκοπὸς στὴ ζωὴ μας.
Ὁ Χριστὸς ἀκόμα, στὴν περίφημη ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλία του, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴν ἐπιτομὴ τοῦ χριστιανισμοῦ, εἶπε ξεκάθαρα: «Μὴ θησαυρίζετε θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλλὰ στὸν οὐρανὸ» (Ματθ. στ΄19 – 21). Ἄλλωστε ὁ ὑλικὸς θησαυρὸς συνοδεύεται ἀπὸ τρία φοβερὰ κακά: Τὸ πρῶτο εἶναι ἡ προσωρινότητά του. Ἀνὰ πᾶσα στιγμὴ κινδυνεύει νὰ χαθεῖ ἀπὸ μία πτώχευση, ἀπὸ μία ἀνίατη ἀσθένεια ποὺ ἀπαιτεῖ τεράστια ἔξοδα, ἀπὸ μία λῃστεία… Ἀντίθετα ὁ θησαυρὸς τῶν καλῶν πράξεων παραμένει στὸν οὐρανὸ ἀδαπάνητος. Τὸ δεύτερο μειονέκτημα τοῦ πλούτου εἶναι ὅτι ὁδηγεῖ τὶς περισσότερες φορὲς στὴν ἀσωτία καὶ τὴ διαφθορά. Τὸ μυαλὸ τοῦ ἀνθρώπου κυριεύεται ἀπὸ τὴ μανία ἀπόλαυσης τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν κι ἀπὸ τὸ κυνήγι τῆς ἡδονῆς. Ἐπιπλέον ὁ ἐγωισμὸς τοῦ ἀνθρώπου θεριεύει καὶ ὁ πλούσιος ἐπαίρεται γιὰ τὸν πλοῦτο του καὶ νομίζει ὅτι μπορεῖ νὰ κάνει ὅ,τι ἐπιθυμεῖ, καὶ ὅτι οἱ ἄλλοι εἶναι κατώτεροι ἀπὸ αὐτόν, καὶ ἐπειδὴ πιστεύει ὅτι οἱ ἄλλοι τὸν φθονοῦν, ἡ ψυχή του σκληραίνει ἀπέναντί τους. Ἑπομένως ὁ πλοῦτος φέρνει ὑλικὴ εὐημερία ἀλλὰ καὶ πνευματικὴ ἀπορία. Τὸ τρίτο κακὸ εἶναι ὅτι ὁ πλοῦτος γίνεται θεὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ καταλαμβάνει τὴ θέση τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Κι ἐπειδὴ ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ δουλεύει σὲ δύο κυρίους ποὺ ζητοῦν ἀντίθετα πράγματα, ἀναγκαστικὰ θὰ καταφρονήσει τὸν ἕνα καὶ θὰ ἀγαπήσει τὸν ἄλλο. (Ματθ. στ΄24). Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ τὸ θέλημά Του, γιατί κύριός του πιὰ εἶναι ὁ πλοῦτος. Ἔτσι ὅμως θὰ κερδίσει τὴ ματαιότητα τοῦ κόσμου, ἀλλὰ θὰ χάσει τὴν ἀθάνατη ψυχή του. Καὶ στ’ ἀλήθεια «τί θὰ ὠφελήσει τὸν ἄνθρωπο, ἂν κερδίσει τὸν κόσμο ὁλόκληρο, ἀλλὰ χάσει τὸν ἑαυτό του»; (Ματθ. ιστ΄26 ).
Στοιχούμενοι μὲ τὴ χριστιανικὴ διδασκαλία οἱ Ἅγιοι καὶ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ὄχι μόνο ἐφάρμοσαν ἔμπρακτα τὸν χριστιανισμό, πουλώντας τὰ ὑπάρχοντά τους γιὰ τὸ κοινὸ καλό, ἀλλὰ καὶ δὲν δίστασαν νὰ ἐλέγξουν μὲ τὰ φλογερά τους κηρύγματα τὴν πλεονεξία καὶ ματαιοδοξία ποὺ γεννᾶ ὁ πλοῦτος στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου.
Βέβαια, μέσα στὴν Ἁγία Γραφὴ ὑπῆρξαν καὶ ἄνθρωποι (ὅπως ὁ Ἰώβ, ὁ Ἀβραὰμ καὶ ἄλλοι), στοὺς ὁποίους ὁ Θεὸς ἐμπιστεύτηκε κατ’ ἐξαίρεση πλούσια ἀγαθά, ἀλλὰ ἐπειδὴ αὐτοὶ ἦταν ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, φρόντιζαν νὰ κάνουν σωστὴ διαχείριση καὶ νὰ τὰ χρησιμοποιοῦν γιὰ τὴν ἀνακούφιση τῶν πτωχῶν συνανθρώπων τους. Ἔτσι ὁ πλοῦτος σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση ἔγινε ὁ ὁδηγός τους πρὸς τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ κι ὄχι ἡ αἰτία ἀπώλειάς της. Ἀλλὰ καὶ σὲ νεότερες ἐποχὲς ὑπῆρξαν πλούσιοι ἄνθρωποι ποὺ διέθεσαν ὅλο τὸν πλοῦτο τους γιὰ ἀγαθοεργίες καὶ κοινωφελῆ ἔργα, ὅπως ἦταν γιὰ παράδειγμα οἱ ἐθνικοὶ εὐεργέτες. Πόσοι ὅμως πλούσιοι τοὺς μιμοῦνται; Πόσοι κάνουν σωστὴ χρήση τοῦ πλούτου; Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος εἶπε ὅτι «δύσκολα αὐτοὶ ποὺ ἔχουν τὰ χρήματα θὰ μποῦν στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ιθ΄23 – 24).
Ἔχοντες αὐτὰ ὑπόψη, καταλαβαίνουμε πόσο ἀνόητοι εἶναι ὅλοι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἰσχυρίζονται ὅτι ὁ χριστιανισμὸς ὑποστηρίζει τὴν …πλουτοκρατία! Ἀλλὰ καὶ πόσο ἀντιφατικὴ εἶναι ἡ ζωὴ τῶν ἄσπλαγχνων πλούσιων ποὺ ἰσχυρίζονται ὅτι εἶναι καλοὶ χριστιανοί! Ὁ Κύριός μας, ὁ Ὁποῖος κατὰ τὴν ἐπίγεια ζωή Του δὲν εἶχε «ποῦ νὰ ἀκουμπήσει τὴν κεφαλή του» (Ματθ. θ΄20) ὄχι μόνο κήρυξε ἀλλὰ καὶ ἐφάρμοσε ἀπόλυτα κάθε διδασκαλία Του. Ἡ πλεονεξία καὶ τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας ποὺ συνοδεύουν τὸν πλοῦτο, εἶναι ἀπὸ τοὺς πιὸ ἐπικίνδυνους πειρασμοὺς ποὺ καταδυναστεύουν τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου. Γνωρίζοντας ἕνας χριστιανὸς πόσα κακὰ γεννάει στὴν ψυχὴ ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούτου, δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι ἐντελῶς ἀσυμβίβαστος μὲ αὐτόν.
