Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τονίζει γιὰ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς:
«Ἡ προσευχὴ εἶναι μεγάλο ὅπλο, θησαυρὸς παντοτινός, πλοῦτος ποὺ ποτὲ δὲν ἐξαντλεῖται, λιμάνι ἀκύμαντο, καὶ μέσο γαλήνης. Ἡ προσευχὴ εἶναι ρίζα, καὶ πηγὴ καὶ μητέρα ἀπείρων ἀγαθῶν κι εἶναι πιὸ δυνατὴ κι ἀπ’ τὴν ἴδια τὴ βασιλικὴ ἐξουσία».
- «Κύριε τῶν Δυνάμεων, μεθ’ ἡμῶν γενοῦ, ἄλλον γὰρ ἐκτός Σου βοηθόν, ἐν θλίψεσιν οὐκ ἔχομεν, Κύριε τῶν Δυνάμεων, ἐλέησον ἡμᾶς». Ὅπως ἀναφέρεται στὸ περιοδικὸ «Ἁγία Λυδία», ψάλλοντας τόν προσφιλῆ αὐτό ὕμνο, κατ’ ἀρχάς κάνουμε μιά ὁμολογία. Ὁμολογοῦμε ὅτι ὁ Τριαδικὸς Θεὸς εἶναι ἡ Δύναμη ὅλων τῶν δυνάμεων!
Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς φυσικὲς δυνάμεις, ὑπάρχουν καὶ κάποιες ἄλλες ποὺ δὲν εἶναι ὁρατὲς στὰ μάτια μας. Εἶναι οἱ πνευματικὲς δυνάμεις. Ὑπάρχουν οἱ σκοτεινὲς δυνάμεις, μὲ τὸν διάβολο καὶ τοὺς ἀγγέλους του, ποὺ ἐπενεργοῦν μόνο σ’ αὐτοὺς ποὺ ἐπιτρέπουν νὰ ἰσχύση ἡ ψευτοδύναμή τους. Ὑπάρχουν καὶ οἱ φωτεινὲς δυνάμεις, οἱ ἅγιοι ἄγγελοι. Μάλιστα, «Δυνάμεις» εἶναι ἡ ὀνομασία ἑνὸς ἀπὸ τὰ ἀγγελικὰ τάγματα.
Ὑπεράνω ὅλων τῶν πνευματικῶν δυνάμεων εἶναι ὁ Κύριος τῶν δυνάμεων. Στὸν τρισάγιο ὕμνο ποὺ ψάλλεται στὴν θεία Λειτουργία -ὕμνο κατ’ ἐξοχὴν τῶν Ἁγίων Ἀγγέλων- ἀφοῦ ὁλοκληρωθῆ ἀπὸ τοὺς ἱεροψάλτες τὸ «Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς», ὁ ἱερέας στρέφεται πρὸς τὸν λαὸ καὶ ἀναφωνεῖ: «Δύναμις». Μὲ τὴν λέξη αὐτή, παροτρύνει τοὺς ψάλτες, ἀλλὰ καὶ τὸν λαὸ νὰ ψάλλουν μὲ μεγαλοπρέπεια καὶ λαμπρότητα τὸν Τρισυπόστατο Τριαδικὸ Θεό. Γιατί, ὁ Πατέρας εἶναι Ἅγιος, Ἰσχυρὸς καὶ Ἀθάνατος. Ὁ Υἱὸς εἶναι Ἅγιος, Ἰσχυρὸς καὶ Ἀθάνατος. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι Ἅγιο, Ἰσχυρὸ καὶ Ἀθάνατο. Ἡ λέξη δηλαδὴ «Δύναμις», ἀναφέρεται στὸν Πανάγιο Θεό, ποὺ εἶναι «Μονὰς ἐν Τριάδι καὶ Τριὰς ἐν Μονάδι», μία φύσις, μία οὐσία, ἄρα καὶ μία Δύναμις!
Μετὰ τὴν ὁμολογία στὴν δύναμη τοῦ Ἁγίου Θεοῦ, ἔχοντας ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη, Τὸν παρακαλοῦμε νὰ μᾶς δώση λίγη ἀπὸ αὐτὴ τὴν δύναμη, γιατὶ οἱ θλίψεις καὶ οἱ δοκιμασίες εἶναι τόσο πολλές, ποὺ αἰσθανόμαστε μικροὶ καὶ ἀδύναμοι νὰ τὶς ἀντιμετωπίσουμε. Μὲ τὴν ἐπίκλησή μας στὸ Ἅγιο Ὄνομά Του, καθὼς καὶ μὲ τὴν παράκλησή μας, ὁ Θεὸς ἔρχεται στὴν ψυχή μας καὶ μᾶς παρέχει τὴν δύναμή Του. Ὁ Θεὸς περιμένει τὴν καλή μας διάθεση καὶ τὴν θέλησή μας καὶ τότε εἶναι πρόθυμος νὰ μᾶς βοηθήση. Ἐκεῖνος ποὺ ἀνέβηκε στὸν Σταυρὸ καὶ ἔχυσε τὸ Πανάγιο Αἷμα Του γιὰ τὴν σωτηρία μας, τώρα ποὺ Τὸν ἐπικαλούμασθε μὲ ὁμολογία καὶ συντριβή, θὰ κωφεύση; Σίγουρα ὄχι. Γιατὶ ὅμως, πολλὲς φορές, ἐνῶ ψάλλουμε αὐτὸν τὸν ὑπέροχο ὕμνο καὶ περιμένουμε τὴν θεϊκή Του ἐπέμβαση, μένουμε μόνοι καὶ ἀβοήθητοι στὶς δυκολίες μας;
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ποὺ συνέθεσαν τὴν κατανυκτικὴ ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου καὶ καθόρισαν νὰ ψάλλεται πολλὲς φορὲς τὸ «Κύριε τῶν δυνάμεων», δὲν τὸ θέσπισαν τυχαῖα. Ἄν σὲ ὅλη τὴν διάρκεια τοῦ χρόνου χρειαζόμασθε τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, πόσο περισσότερο τὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ποὺ ὁ ἀγώνας εἶναι ἐντονότερος καὶ μεγαλύτερος; Ἄν ὅμως τρέφουμε τὰ πάθη, ἄν τὰ ἑδραιώνουμε στὴν ψυχή μας καὶ δὲν δείχνουμε τὸ παραμικρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν ἐκδίωξή τους, τότε μόνοι ἀποδεικνύουμε ὅτι τελικὰ δὲν ἀγαποῦμε τὸν Θεό! Κι ἄς προσευχόμασθε! Κι ἄς συμμετέχουμε στὶς ἐκτενεῖς ἀκολουθίες τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς! Κι ἄς νηστεύουμε! Τίποτε δὲν θὰ καταφέρουμε, ἄν πρωτίστως δὲν ἀγαποῦμε πραγματικὰ τὸν Θεό!
Μά, δὲν δείχνουμε τὴν ἀγάπη μας στὸν Θεὸ μὲ τὴν νηστεία, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν συμμετοχή μας στὴν λατρεία; Καὶ βέβαια δεῖγμα τῆς ἀγάπης μας εἶναι ὅλα αὐτά. Ἀλλὰ μόνο δεῖγμα.
Οἱ πραγματικὲς ἀποδείξεις τῆς ἀγάπης μας εἶναι, μαζὶ μὲ τὴν νηστεία καὶ τὴν προσευχή:
– Νὰ ὑπομένουμε τὴν προσβολή.
– Νὰ μὴ ὑποκύπτουμε στὴν κατάκριση.
– Νὰ ἀπέχουμε ἀπὸ τὴν γαστριμαργία.
– Νὰ μὴ ὑπακοῦμε στὶς ἁμαρτωλὲς ἐπιθυμίες μας.
– Νὰ εἴμαστε ἐχθροὶ τῆς πολυλογίας καὶ φίλοι τῆς σιωπῆς.
– Ἡ πραότητα νὰ γλυκαίνη τὸ βλέμμα μας.
– Καὶ ἡ καθαρότητα τῶν λογισμῶν νὰ ἐλευθερώνη τὸν νοῦ μας.
Ὅταν λοιπόν γίνεται ἕνας τέτοιος ἀποφασιστικὸς ἀγώνας καὶ ψάλλουμε τὸ «Κύριε τῶν δυνάμεων», τότε, σύμφωνα μὲ τὸν νεοφανῆ Ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας μας, τὸν Ἅγιο Ἄνθιμο τῆς Χίου, «ἀμέσως ἔρχεται ἕνας ἄγγελος κοντά σου. Ἀπὸ πίσω ἔρχεται καὶ ὁ διάβολος, ἀλλὰ ὁ ἄγγελος εἶναι ἰσχυρότερος. Καὶ μὴ πῆς ποτὲ ὅτι ὁ διάβολος μὲ παρακίνησε καὶ ἔκανα ἐκεῖνο τὸ κακό ἤ εἶδα τὸν ἄλλο καὶ παρακινήθηκα κι ἐγώ. Διότι ὁ Θεὸς δὲν γελιέται. Τὸν ἄγγελο, ποὺ σοῦ ἔδωσε φύλακα καὶ σὲ φυλάει νύκτα-μέρα, γιατὶ δὲν τὸν ἀκοῦς, ἀλλὰ ἀκοῦς μόνον τὸν σατανᾶ; Δωρεὰν μᾶς φυλάει ὁ ἄγγελος, ὅμως ἐπειδὴ ἀδυνατοῦμε νὰ κάνουμε τὸ ἀγαθὸ ἀδυνατεῖ καὶ ὁ ἄγγελος καὶ φεύγει μακριά μας. Ἀλλὰ ὁ διάβολος ποὺ μένει πλησίον σου, καλὸ θὰ σοῦ κάνη; Ὅπου εἶναι ἡ δύναμη, ἐκεῖ νὰ τρέχετε, νὰ φεύγη κάθε εἶδος κακίας, τὸ ὁποῖο θὰ σᾶς φέρη σκότος καὶ ταραχή. Ποιά εἶναι ἡ δύναμη; Ὁ Χριστός! Ἐκεῖ νὰ τρέχετε. Σοῦ ἔτυχε κάτι; Τρέξε στὴν προσευχή, τρέξε στὸν Χριστό. Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ πᾶν, ἐκεῖ εἶναι ἡ δύναμη, ἐκεῖ εἶναι ἡ βοήθεια. Τρέξε λοιπὸν στὸν βοηθό, τρέξε ἐκεῖ ποὺ ὑπάρχει δύναμη» (Ἁγ. Ἀνθίμου τοῦ Χίου, Πνευματικὲς διδασκαλίες).
