ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΜΕ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΕΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΙΩΝΙΩΝ ΒΑΣΑΝΩΝ ΤΗΣ ΚΟΛΑΣΕΩΣ

 «Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»

Ὑπό Γέροντος Κλεόπα Ἠλίε

Σπουδαστής: Ἄκουσα μερικούς χριστιανούς νά λέ­γουν ὅτι ἡ κόλασις δέν μπορεῖ νά εἶναι αἰωνία, διότι αὐτή ἡ αἰωνιότης ἔρχεται σέ ἀντίθεσι μέ τήν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ.

Ἱερεύς: Ἐμεῖς γνωρίζουμε ἀπό καλά θεμελιωμένες μαρτυρίες ἀπό τήν ἁγία Γραφή ὅτι τά βάσανα τοῦ Ἄδου γιά τούς ἁμαρτωλούς θά εἶναι αἰώνια. Ἰδού τί λέγει τό ἱερό Εὐαγγέλιο, ὅσον ἀφορᾶ αὐτά:

 «Τότε (στήν μέλλουσα κρίσι) ἐρεῖ καί τοῖς ἐξ εὐωνύμων, πορεύεσθε ἀπ' ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τό πῦρ τό αἰώνιον τό ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καί τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ» (Ματθ. 25,41). Στήν συνέχεια δείχνοντας τό ἀποτέλεσμα τῆς μελλούσης κρί­σεως, λέγει: «καί ἀπελεύσονται οὗτοι (οἱ ἁμαρτωλοί) εις κόλασιν αἰώνιον, οἱ δέ δίκαιοι εις ζωήν αἰώνιον» (Ματθ. 25,46). ἐπίσης, ὁ Σωτήρ θέλοντας νά ὁρίση τήν αἰωνιότητα τῶν βασάνων τοῦ ἄδου, τά ὠνόμασε: «γέεννα, πῦρ ἄσβεστον, ὅπου ὁ σκώληξ αὐτῶν οὐ τελευτᾶ καί τό πῦρ οὐ σβέννυται» (Μάρκ. 9, 43-48). Καί σέ ἄλλο χωρίο ὁ Σω­τήρ, ἀναφερόμενος ἐπίσης στήν αἰωνιότητα τῶν βασά­νων τοῦ άδου, εἶπε: «εἰ δέ ἡ χείρ σου ἤ ὁ ποῦς σου σκαν­δαλίζει σε, έκκοψον αὐτά καί βάλε ἀπό σοῦ' καλόν σοί έ­στιν είσελθείν εἰς τήν ζωήν χωλόν ἤ κυλλόν, ἤ δύο χεῖρας ἤ δύο πόδας ἔχοντα βληθῆναι εἰς τό πῦρ τό αἰώνιον» (Ματθ. 18,8). ὁ προφήτης Ἡσαῖας βεβαιώνοντας τήν ἀλήθεια τοῦ αἰωνίου πυρός τοῦ ἄδου, εἶπε τά ἑξῆς: «Καί ἐξελεύσονται καί ὄψονται τά κώλα τῶν ἀνθρώπων τῶν παραβεβηκότων ἐν ἐμοί, ὁ γάρ σκώληξ αὐτῶν ού τελευτήσει, καί τό πῦρ αὐτῶν ού σβεσθήσεται, καί ἔσονται εις ὅρασιν πάσῃ σαρκί» (Ήσ. 66,24). ἐνῶ ὁ προφήτης Δανι­ήλ λέγει, δείχνοντας τό ἴδιο πρᾶγμα: «Καί πολλοί τῶν καθευδόντων ἐκ γῆς χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εις ζωήν αἰώνιον καί οὗτοι εις ὀνειδισμόν καί εις αἰσχύνην αἰώνιον» (Δαν. 12,2). Ἡ λέξις «πολλοί» ἐδῶ σημαίνει ὅλοι κάνοντας λόγο γιά τούς πολλούς μέ τήν ἔννοια τοῦ πλή­θους τῶν νεκρῶν πού θά ἀναστηθοῦν.

Σπουδαστής: Μερικοί λέγουν ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά εἶναι αἰώνια τά βάσανα τοῦ ἄδου, ἀφοῦ διαβάζουμε στήν ἁγία Γραφή: «ἔσχατος ἔχθρός καταργεῖται ὁ θάνατος» (Α' Κορ. 15,26). ἀπό ἐδῶ προκύπτει ὅτι ὁ θάνατος, δηλαδή ὁ ἅδης, δέν θά ὑπάρχη. Συνεπῶς, αὐτό πού ὀνομάζεται ἅδης ἤ αἰώνιος θάνατος δέν θά ὑπάρχη ἄλλο πα­ρά μία καταστροφή ἤ μία ἐκμηδένισις τῶν ἁμαρτωλῶν γιά νά μή μένουν στόν αιώνα (ἀποκ. 20,9). Ὁ ἅδης κατά τήν γνώμη μου δέν εἶναι ἄλλο τίποτε παρά τό ἑβραϊκό SEOL πού σημαίνει λάκκος τοῦ μνήματος στό χῶμα. ἐνῶ οἱ ἐκφράσεις «πῦρ» ἤ «βάσανα» δέν σημαίνουν κάτι τό αἰώνιο, ἀλλά μόνο τόν θάνατον, τήν τοποθέτησι μέσα στό χῶμα. Διότι ὁ ἄνθρωπος δέν ἔχει ἀθάνατη ψυχή καί γι' αὐτό θάνατος σημαίνει τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀνθρώπου στήν γῆ.

Ἱερεύς: Ἐάν εἶναι μέ τήν ἔννοια πού λέγεις, τότε οὔτε καί ἡ μέλλουσα κρίσις θά πρέπει νά ὑπάρχη πλέον, διότι δέν θά ἔχη κανένα νόημα. ἐμεῖς ὅμως γνωρίζουμε τόσο ἀπό τήν ἁγία Γραφή, ὅσο καί ἀπό τούς ἁγίους Πα­τέρας καί διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅτι ἡ μέλ­λουσα κρίσις πρόκειται νά γίνη καί μάλιστα γιά τέσσερεις λόγους:

1) Γιά νά φανῆ ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. 2) Ν' ἀποκαλυφθοῦν οἱ ἀδικίες τῶν ἀνθρώπων. 3) Γιά νά πληρωθοῦν τά καλά ἔργα τῶν δικαίων καί 4) Γιά νά παιδευθοῦν μέ τά αἰώνια βάσανα οἱ ἀμετανόητοι ἁμαρτωλοί.

Ἐάν ὁ ἄνθρωπος εἶναι μόνο σῶμα, χωρίς ψυχή, Πῶς γίνεται, παρ' ὅλα αὐτά, μερικοί νά ἔχουν ἀναστηθῆ; Καί πῶς συμβαίνει ὁ Σωτήρ νά μᾶς διδάσκη νά δίνουμε περισ­σότερη τιμή καί ἀξία στήν ψυχή ἀπ' ὁ,τι στό σῶμα καί ἀκόμη νά μή ζητοῦμε τά τοῦ σώματος ἔργα, ἀλλά τά τῆς ψυχῆς, τά ὁποῖα εἶναι, ὅπως καί ἡ ψυχή, ἄφθαρτα; Σοῦ ἔδωσα πολλές ἐξηγήσεις στό κεφάλαιο γιά τήν τιμή τῶν ἁγίων. ὁ Σωτήρ μᾶς διδάσκει ὅτι ἡ ψυχή μας εἶναι πολυτιμώτερη ἀπό ὅλο τόν κόσμο (Ματθ. 16,26 καί Μάρκ. 8,36) καί ὅτι εἶναι ἀθάνατη (Ματθ. 22,31). ὁ Σωτήρ μᾶς λέγει ὅτι ὁ ἅδης εἶναι ὁ τόπος τῶν αἰωνίων βασάνων (Ματθ. 18,8). ἡ θεία Γραφή μᾶς δείχνει ὅτι στόν ἅδη ὑποφέρει τό σῶμα καί ἡ ψυχή ἀπό τά αἰώνια βάσανα (Δευτερ. 21,21 καί Μάρκ. 9,43) καί ὅτι ἡ τιμωρία εἶναι αἰώνιος (Ματθ. 5,22 καί Μάρκ. 3,29).

Σπουδαστής:  Ὑπάρχει ἀκόμη μία ἄλλη γνώμη πολύ παλαιά, ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πανάγαθος, ὅτι ἡ ἀγάπη Του εἶναι άπεριὁριστη ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων καί γι' αὐτό εῖναι σχεδόν ἀδύνατο νά παιδεύη τούς ἀνθρώπους μέ αἰώνια βάσανα. Αὐτός εἶναι γιά ὅλους ὁ Πατήρ καί τί εἴδους Πα­τήρ θά εἶναι ἐάν παιδεύη τά ἄτακτα παιδιά Του μέ αἰώνιες παιδεύσεις; "Αραγε ἕνας πατήρ δέν εἶναι πάντοτε συγχωρητικός ἀπέναντι στά παιδιά του; Πολύ περισσότερο ὁ οὐράνιος Πατήρ μας, δέν θά εἶναι ἐλεήμων καί ἐπιεικής ἀπέναντί μας;

Ἱερεύς: Πράγματι, ὁ Θεός εἶναι συγχωρητικός καί μακρόθυμος ἀπέναντι σ' αὐτούς πού ἁμαρτάνουν σ' αὐτή τήν ζωή, ἐπειδή μόνο τώρα ὑπάρχει ὁ καιρός τῆς διορθώσεώς μας, ἐνῶ ή ἀπόκτησις συγχωρήσεως ἐκ μέρους Του ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ἰδική μας μετάνοια. Στήν πέραν τοῦ τάφου ζωή ὅμως δέν μποροῦμε πλέον νά μετανοήσουμε (Ίωάν. 9,4), δεδομένου ὅτι ἐκεῖ ὁ Θεός δέν θά μᾶς κρίνη κατά τήν παντοδυναμία καί ἀγαθότητά Του, ἀλλά κατά τήν δικαιοσύνη Του, ἀποδίδοντας στόν καθένα κατά τά ἔργα του (Ματθ. 25,35 καί 10,41). Ἐάν ὁ Θεός συγχωροῦσε ὅλες τίς ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων χωρίς δικαιοσύνη, τότε τί νόημα θά εἶχε νά μᾶς φοβίζη συνεχῶς μέ τήν φρίκη τῶν αἰωνίων βασάνων, ἐάν αὐτά δέν θά ὑπῆρχαν; Πῶς θά ἦταν δυνατόν ἄραγε νά μᾶς λέγη ὁ Θεός ψέμματα, ἀντί ὡς Θεός νά μᾶς λέγη τήν ἀλήθεια;

Σπουδαστής: Παρ' ὅλα αὐτά, Πῶς γίνεται γιά μερικές ἁμαρτίες πού διαπράχθηκαν στήν πρόσκαιρη αὐτή ζωή, νά λαμβάνη κανείς παιδεύσεις ἀτελείωτες; Αὐτή ή παίδευσις πρέπει νά εἶναι σέ σχέσι μέ τήν σταθερότητα καί σέ ἀναφορά μέ τήν ἁμαρτία" μία πρόσκαιρη ἁμαρτία δέν μπορεῖ νά τιμωρηθῆ μέ μία αἰώνια παίδευσι, διότι αὐτό θά ἐσήμαινε μία ἄδικη κρίσι ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ὀνομάζεται δίκαιος καί Πανάγαθος.

Ἱερεύς: Στήν περίπτωσι αὐτή, οὔτε ἡ μακαριότης τῶν δικαίων θά πρέπει νά εἶναι αἰώνιος, ἐπειδή ἡ ἴδια ἀναλογία καί σχέσις ὑπάρχει μεταξύ αὐτῆς τῆς εὐτυχίας καί τῆς ἀξίας τῶν ἔργων, τῶν ὁποίων πληρωμή εἶναι αὐτή ἡ εὐτυχία. "Ἤ εἶναι δυνατόν ὁ μισθός καί ἡ μακαριότης τῶν δικαίων νά μείνη αἰώνιος, ἐνῶ τά βάσανα καί ἡ τιμωρία τῶν ἀξίων κολάσεως νά εἶναι προσωρινή; ὁ Θεός προ­σφέρει τήν αἰώνια χαρά γιά τούς δικαίους πού ἐργάσθηκαν ἐδῶ στήν γῆ τά ἀγαθά ἔργα προσωρινά, ἀλλά ὡς δίκαιος Θεός, παιδεύει ἐπίσης αἰωνίως τούς ἁμαρτωλούς πού ἁμάρτησαν ἐδῶ προσωρινά. Γιατί; Διότι τά τραύμα­τα ἐκ τῆς ἁμαρτίας πού δέν θεραπεύονται στήν ἐδῶ ζωή μέ τήν κατάλληλη μετάνοια, παραμένουν ἀθεράπευτα αἰωνίως ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ" διότι κι ἄν ἐμεῖς χλευάζουμε τό Πρόσωπο του Θεοῦ κάνοντας ἁμαρτίες μέ ἐλεύθερη τήν Θέλησί μας, δέν ἔχει τέλος ἡ δόξα, ἡ δύναμις, ἡ δικαιοσύνη Του καί μέσα σ' αὐτές ὅλες οί Θεῖες ἰδιότητές Του. Ἔτσι καί τά βάσανα λόγῳ τῶν άμετανοήτῶν ἁμαρτιῶν μας θά εἶναι ἀτελείωτα.

Δέν ἄκουσες ή δέν εἶδες τόσες περιπτώσεις πού συμ­βαίνουν σ' αὐτή ἐδῶ τήν ζωή, ὅταν κάποιος γιά τίς ἁμαρτίες του πού ἔκανε σέ μία στιγμή ἤ σέ ἕνα λεπτό, ἔλαβε τι­μωρία γιά πολλά χρόνια ἤ ἀκόμη σ' ὅλη του τήν ζωή μέχρι θανάτου; Διότι δέν εἶναι καταδικαστική ἡ διάρκεια τοῦ χρόνου, στήν ὁποία τελέσθηκε μία κακή πρᾶξις, γιά τήν ἐπιβολή τῆς τιμωρίας, ἀλλά ἡ βαρύτης καί τό μέγεθος της. Ἕνας μέ ἕνα αὐτόματο ὅπλο θερίζει ἑκατό ἀνθρώπους σ' ἕνα λεπτό, ἀλλά ἐάν ἔκανε τόσους ἀδίκους φόνους σέ τόσο λίγο διάστημα, δέν θά τιμωρηθῆ γιά τήν πρᾶξι του αὐτή μόνο ἕνα λεπτό. Πρέπει νά γίνη γνωστό ὅτι αὐτός πού πεθαίνει στίς θανάσιμες ἁμαρτίες του, εἶναι χωρισμένος γιά πάντα ἀπό τόν Θεό καί προπαντός στήν ἄλλη ζωή δέν θά μπορεῖ πλέον νά διορθωθῆ (Ίωάν. 9,4)' ἐκεῖ οἱ ἁμαρτίες του παραμένουν αἰώνιες καί τά βάσανα ἐπίσης ἐξακολουθοῦν νά ὑπάρχουν αἰώνια.

Σπουδαστής: Ὑπάρχουν καί ἄλλες μαρτυρίες τῆς Ἁγίας Γραφῆς γιά τήν αἰωνιότητα τῶν βασάνων τοῦ ά­δου;

Ἱερεύς:   Ὑπάρχουν ἀρκετές. ἐάν θέλης νά τίς γνωρίσης, διάβασε τήν ἁγία Γραφή στά ἑξῆς χωρία: Ματθ. 18,8, στό 23,33 καί στό 25, 41-46" Μάρκ. 9,44 καί στό 3,29" Λουκ. 3,17" Β' Θεσ. 1,9' Έβρ. 10,27" ἀποκ. 14,11 καί 20,10" Ήσ. 33,14 καί 66,24 καί Δαν. 12,2 καί ἀλλοῦ.

Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης

  Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου