† Ἀρχιμ. Χριστοφόρου Καθηγουμένου Ἱ. Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου
Εὐχαριστοῦμε τόν Ἅγιο Θεό πού μᾶς ἀξίωσε καί ἐφέτος νά ἑορτάσουμε τήν Κυριακή τῆς Τυρινῆς καί νά συνέλθουμε ὅλοι στήν Τράπεζα τῆς Συγχωρήσεως, πού γίνεται κάθε χρόνο τό ἑσπέρας τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς.
Σήμερα τό πρωΐ στό Συναξάρι τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς διαβάσαμε:
«Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἀνάμνησιν ποιούμεθα τῆς ἀπό τοῦ Παραδείσου τῆς τρυφῆς ἐξορίας τοῦ Πρωτοπλάστου Ἀδάμ».
Ἡ Ἐκκλησία μᾶς ὑπενθυμίζει τήν ἐξορία τῶν Πρωτοπλάστων ἀπό τόν Παράδεισο τῆς τρυφῆς, γιά νά μᾶς τονίσῃ ὅτι βρισκόμαστε στήν ἐξορία καί ὅτι πρέπει νά ἐπιστρέψουμε στόν Παράδεισο, διότι «οὐκ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλά τήν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν»1. Ὁ χρόνος τῆς ζωῆς μας εἶναι χρόνος ἐπιστροφῆς στόν Παράδεισο, ἐπιστροφῆς στόν Χριστό, ἐπιστροφῆς στήν Ζωή.
Ὁ Θεός ἀπό ἄπειρη ἀγάπη ἐδημιούργησε τόν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα Του, γιά νά μετέχῃ τῆς δόξης καί μακαριότητος τοῦ Θεοῦ, τόν στόλισε μέ διάφορα χαρίσματα, τήν ἐλευθερία, τό αὐτεξούσιο, τό λογικό, τό δημιουργικό. Κάνοντας ὁ ἄνθρωπος σωστή χρῆσι τῶν χαρισμάτων πού τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός, ὁδηγεῖται στόν Θεό, ὁδηγεῖται στήν Ζωή. Κάνοντας ὅμως κακή χρῆσι τῶν χαρισμάτων πού τοῦ δώρισε ὁ Θεός, ὁδηγεῖται στήν ἀπώλεια, ὁδηγεῖται στόν πνευματικό θάνατο.
Ὁ Ἀδάμ ἐξορίσθηκε, διότι παρέβη τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ καί ἔκανε τό δικό του θέλημα, πιστεύοντας πώς ἔτσι θά ἀποκτοῦσε πλήρη ἐλευθερία καί ὅτι θά γίνῃ θεός, χωρίς τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἀδάμ δέν ἔκανε σωστή χρῆσι τῶν χαρισμάτων πού τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός, μέ ἀποτέλεσμα νά χάσῃ τόν Παράδεισο καί νά ὁδηγηθῇ στόν πνευματικό θάνατο. Ἐδῶ βλέπουμε ὅτι τό θέλημα τοῦ Ἀδάμ δέν ταυτίζεται μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἅγιοι Πατέρες ὁμιλοῦν γιά δύο θελήματα τοῦ Θεοῦ: τό κατ’ εὐδοκίαν καί τό κατά παραχώρησιν. Τό κατ’ εὐδοκίαν θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐκεῖνο πού πραγματικά θέλει ὁ Θεός, διότι αὐτό ἀναπαύει καί τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο. Τό κατά παραχώρησιν θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐκεῖνο πού δέν ἀναπαύει τόν Θεό, ἀλλά τό παραχωρεῖ, δηλαδή τό ἐπιτρέπει, τό ἀφήνει, δέν τό ἐμποδίζει.
Αὐτό τό βλέπουμε πολύ καθαρά στήν παραβολή τοῦ Ἀσώτου υἱοῦ2, ὅπου ὁ Θεός Πατέρας δέν ἐμποδίζει τό παιδί Του νά πάρῃ τό «ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας» του καί νά φύγῃ σέ χώρα μακρινή, μακρυά ἀπό τήν ἐπίβλεψι καί ἐξουσία τοῦ Πατέρα του, νομίζοντας ὅτι ἔτσι θά ἀποκτοῦσε πλήρη ἐλευθερία καί ὅτι θά εἶχε εὐτυχία καί ἀνάπαυσι χωρίς τήν βοήθεια τοῦ Πατέρα του. Ἐδῶ, στήν περίπτωσι τοῦ Ἀσώτου, ὅπως καί στήν περίπτωσι τοῦ Ἀδάμ, πού εἶναι ὁ πρῶτος ἄσωτος μέσα στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος, ἔχουμε τό κατά παραχώρησιν θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Θεός Πατέρας δέν ἐμποδίζει τόν νεώτερο υἱό νά κάνῃ τό θέλημά του, τό ὁποῖο δέν εἶναι σύμφωνο μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅμως δέν τόν ἀπορρίπτει, δέν τόν διαγράφει ἀπό τό βιβλίο τῆς Ζωῆς, περιμένοντας τήν ἐπιστροφή του. Ἐνδιαφέρεται γι’ αὐτόν, τόν παρακολουθεῖ σέ κάθε του βῆμα καί δημιουργεῖ συνθῆκες κατάλληλες, πού θά τόν βοηθήσουν νά καταλάβῃ τό λάθος του καί ἐλεύθερα, ἐν μετανοίᾳ, νά ἐπιστρέψῃ πίσω στόν Πατέρα του, ἐκπληρώνοντας ἔτσι τό κατ’ εὐδοκίαν θέλημα τοῦ Πατρός. Οἱ Πρωτόπλαστοι μέσα στόν Παράδεισο διέπραξαν τέσσερα βασικά ἁμαρτήματα: τήν γαστριμαργία, τήν παρακοή, τήν ὑπερηφάνεια καί τήν ἀμετανοησία. Καί στά τέσσερα αὐτά ἁμαρτήματα βλέπουμε ὅτι τό θέλημα τῶν Πρωτοπλάστων δέν ταυτίζεται μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Σέ ὅλα αὐτά μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι οἱ Πρωτόπλαστοι δέν εἶχαν πλήρη ἐμπιστοσύνη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτό καί θέλησαν πρίν τήν ὥρα τους νά πετύχουν ἐκεῖνο πού ὁ Θεός προώριζε γι’ αὐτούς, ὅταν θά ἐρχόταν τό πλήρωμα τοῦ χρόνου. Ἡ πλήρης ἐμπιστοσύνη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ μᾶς βοηθάει σέ κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας νά ζητᾶμε καί νά θέλουμε νά κάνουμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ «τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον»3. Καί ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ θαυματουργός: «Ὅποιος ταύτισε ἀπόλυτα τήν θέλησί του μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅποιος ὅλα ὅσα τοῦ συμβαίνουν τά δέχεται ὁλοπρόθυμα σάν ἀπό τά χέρια τοῦ Θεοῦ, αὐτός ἀπολαμβάνει τήν οὐράνια μακαριότητα ἤδη ἀπό τήν παροῦσα ζωή. Χάρις στήν αὐταπάρνησί του καί τήν ἀγάπη του πρός τόν Θεό γεύεται τήν ἀνέκφραστη χαρά, πού δέν μποροῦν νά γευθοῦν ὅσοι δέν ἀρνοῦνται τήν φιλαυτία τους καί τό θέλημά τους. Τήν εἰρήνη τῆς καρδιᾶς του δέν μποροῦν νά τήν διαταράξουν οἱ συμφορές καί οἱ θλίψεις, καθώς γνωρίζει ὅτι αὐτές παραχωροῦνται ἀπό τόν Θεό γιά τό συμφέρον του»4.
Ἡ περίοδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἀρχίζει μέ τήν ἐξορία τοῦ Ἀδάμ ἀπό τόν Παράδεισο καί τελειώνει μέ τήν Ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ καί συμβολίζει τόν χρόνο τῆς ζωῆς κάθε ἀνθρώπου. Κατ’ αὐτήν τήν περίοδο οἱ ἅγιοι Πατέρες ὥρισαν ἐντονώτερο πνευματικό ἀγῶνα μέ τήν νηστεία, τήν ὑπακοή, τήν ταπείνωσι, τήν μετάνοια, τήν συγχωρητικότητα, ἀποβλέποντας στήν κάθαρσι τῶν πιστῶν ἀπό τά πάθη τῆς φιλαυτίας, τῆς φιληδονίας καί τῆς φιλαργυρίας, πού εἶναι προϋπόθεσις γιά τήν θέωσι τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ ζωή τοῦ κάθε ἀνθρώπου εἶναι περίοδος ἐπιστροφῆς στόν Θεό Πατέρα, εἶναι περίοδος ἐκζητήσεως τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ στήν ζωή μας καί ταυτίσεως τοῦ δικοῦ μας θελήματος μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τό «θέλημα τοῦ Θεοῦ», τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον, εἶναι «ὁ ἁγιασμός ἡμῶν»5. Καί «ὁ ποιῶν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τόν αἰῶνα»6.
Ἄς ὑποδεχθοῦμε λοιπόν μέ χαρά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἡ ὁποία θά μᾶς βοηθήσῃ περισσότερο στόν πνευματικό μας ἀγῶνα νά ταυτίσουμε τό θέλημά μας μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, καί ὁ Θεός νά βασιλεύῃ πάντοτε μέσα στήν καρδιά μας.
1. Ἑβρ. ιγ΄ 14.
2. Λουκ. ιε΄ 11-32.
3. Ρωμ. ιβ΄ 2.
4. Ἁγ. Ἰωάννου θαυματουργοῦ, Μητροπολίτου Τομπόλσκ, Ἡλιοτρόπιο, ἔκδ. Ἱ. Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπός Ἀττικῆς 2019, σελ. 79.
5. Α΄ Θεσ. δ΄ 3.
6. Α΄ Ἰωάν. β΄ 17.
(*) Πνευματικές νουθεσίες τοῦ σεβαστοῦ καθηγουμένου ἡμῶν ἐπί τῇ ἐνάρξει τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, 25/2-10/3/2019.
"Ο ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ", ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΟΣΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β΄ ΕΤΟΣ 2019 ΑΡΙΘΜ. 44
