«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Σήμερα εἶναι τοῦ ἁγίου Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καί εἶμαι ψάλτης στήν ἀκολουθία του. Ὁ νοῦς μου ταξιδεύει στά χρόνια ἐκεῖνα, ὅπου οἱ ἀσκητές μας ἦσαν μεγάλοι ἀγωνιστές τῆς ἐρήμου. Δέν εἶχαν τίποτε σχεδόν ἀπό τά ἀγαθά τοῦ σημερινοῦ μας πολιτισμοῦ, οὔτε αὐτοκίνητα, οὔτε ποδήλατα νά ὑπάγουν γρήγορα στήν πηγή διά νερό, ἡ ὁποία μπορεῖ νά ἀπεῖχε δύο καί πλέον χιλιόμετρα! Δέν εἶχαν ἠλεκτρικές κουζίνες, οὔτε κλιματιστικά καί ἀνεμιστῆρες διά νά δροσίζονται τά καλοκαίρια ἀπό τήν καυστικότητα τοῦ ἡλίου. Δέν εἶχαν τήν ποικιλία τῶν σημερινῶν τροφῶν, τῶν γλυκισμάτων, τῶν φρούτων, τά ὁποῖα ἀπολαμβάνει ὁ σημερινός κόσμος καί οἱ μοναχοί μας!
Βασική τροφή τους στήν ἔρημο ἦταν ξεροκόματο καί νερό, ἐνίοτε βρωμισμένο ἀπό τίς τότε ἀνθιυγεινές συνθῆκες. Καί ὅμως ζοῦσαν καί μερικοί ἔφθασαν τά 90 καί τά 100 χρόνια, παρότι σέ περιόδους ἀσθενειῶν δέν ὑπῆρχαν τά σημερινά φάρμακα, οὔτε τά ἀντιβιωτικά, τά ὁποῖα ἐφευρέθησαν τό 1949 καί σώζονται τά δισεκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων ἀπό τίς λοιμώξεις καί τόν θάνατο.
Καί ὁ σημερινός ἅγιός μας ἀπό συλλήψεως του εἶχε προορισθῆ νά γίνει ἡ εὐθυμία καί ἡ ἀγαλλίασις τῶν ἐκκλησιῶν τοῦ Θεοῦ. Νά φέρει εὐθυμία στούς ἀτέκνους γονεῖς του καί νά δοξάσει τόν Θεόν μέ τήν ἁγίαν πολιτείαν καί τά θαύματά του.
Διεπέρασε τήν ζωή του στίς ἐρήμους καί στίς χαράδρες. Ἔγινε ἱερομόναχος σέ ἡλικία 19 ἐτῶν καί ὡδήγησε πολλούς μοναχούς στήν σωτηρία. Ἵδρυσε πολλά μοναστήρια καί ἀνέπαυε τούς ἀνθρώπους διότι ἦταν ὁ ἴδιος κατοικητήριον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐκοιμήθη σέ ἡλικία 96 ἐτῶν καί προγνώρισε τήν κοίμησί του. Μετά ἀπό μία ἑβδομάδα ἐπῆρε μαζί του στόν παράδεισο καί τόν συνασκητή του Δομετιανό, νά χαίρωνται πάντοτε, ὅπως ἦσαν καί ἐδῶ ἀχώριστοι φίλοι καί ἀδελφοί.
Μᾶς ἐδίδαξεν ὅτι ὁ Θεός εὐαρεστεῖται στήν καθαρά καί ἁγνή ζωή. Ἰδιαίτερα θέλει ὁ Θεός τήν καρδίαν μας, πού σημαίνει νά μή συγκαταβαίνουμε σέ αἰσχρούς λογισμούς. Κάποιος χριστιανός πού οὐδέποτε, ἔλεγε ὁ Μέγας Εὐθύμιος, εἶχε πέσει σέ σαρκική ἁμαρτία, ὅμως ἐπόρνευε μέ τόν νοῦ καί τήν καρδιά του. Πρίν πεθάνει, ἕνας προορατικός γέροντας εἶπε ἐνώπιον πάντων τά ἑξῆς ὅτι ἔβλεπε ἕνα μαῦρο γίγαντα νά καρφώνει τήν ψυχή αὐτοῦ τοῦ χριστιανοῦ μέ ἀκόντιο. Ταυτόχρονα ἄκουσε φωνή ἀπό τόν οὐρανό πού ἔλεγε: «Ἐπειδή αὐτή ἡ ψυχή ποτέ δέν μέ ἀνέπαυσεν, οὔτε μίαν ἡμέραν, γι᾿ αὐτό καί ἐσύ νά μή ἀμελήσεις νά τόν τρυπᾶς καί νά τόν βασανίζεις…».
Σήμερα τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία μας τόν μακάριον Πέτρον τόν Τελώνην. Ἔζησε τόν 6ον αἰῶνα καί ἦταν διοικητής ὅλης τῆς Ἀφρικῆς. Ἦταν τόσο ἀνελεήμων καί ἄσπλαγχνος, ὥστε ὅταν μία ἡμέρα ἦλθε ἕνας πτωχός νά τοῦ ζητήσει ἐλεημοσύνη, ἐκεῖνος τοῦ πέταξε ἀντί γιά πέτρα ἕνα κομμάτι ψωμί πού ἐπῆρε ἐκείνη τήν στιγμή ἀπό τόν φοῦρνο του γιά νά τόν κτυπήσει.
Ὁ πτωχός ἐπῆρε τό ψωμί καί ἔφυγε. Ἀσθένησε βαρειά ὁ Πέτρος. Καί εἶδε ἀγγέλους νά ζυγίσουν τίς πράξεις τοῦ βίου του. Στήν ζυγαριά ἔβαλαν ὅλα τά κακά του ἔργα καί στήν ἄλλη πλευρά μόνο τό ψωμί πού τό πέταξε στόν πτωχό γιά νά τόν διώξη. Συνῆλθε κατόπιν. Ἐμοίρασε ὅλα τά ὑπάρχοντά του στούς πτωχούς καί τά λαμπρά ἐνδύματα πού φοροῦσε τά ἔδωσε σέ ἕνα πτωχόν. Τήν νύκτα ἐκείνην εἶδε τόν Χριστόν νά φορεῖ τά ροῦχα του. Τότε ὁ μακάριος ἐπώλησε καί τόν ἑαυτόν του σέ ἕνα χρυσοχόο. Ἐπειδή ἐπρόκειτο νά ἀναγνωρισθῆ ποιός ἦταν. Τήν νύκτα ἔφυγε ἀπό τό σπίτι τοῦ ἀφεντικοῦ του. Θυρωρός ἦταν ἕνα κωφός καί μουγκός. Ἀλλά ὁ Πέτρος τόν διέταξε νά ἀνοίξη τήν πόρτα. Παραδόξως ἤκουσε ὁ μουγγός καί ὁ Πέτρος χάθηκε μέσα στήν νύκτα. Ἐπῆγε στήν Κωνσταντινούπολι, ὅπου καί ἀναπαύθηκε ἐν Κυρίῳ.
Ἡ ἐκκλησία τῆς μονῆς εἶναι ἱερός χῶρος ὅπου οἱ μοναχοί, εἰσέρχονται νά δοξολογοῦν τόν Θεόν. Ὄχι διότι ἔχει ἀνάγκη ὁ Θεός ἀπό τιμές καί δόξες, ἀλλά διότι οἱ μοναχοί ἁγιάζονται μέ τήν συνεχῆ συναναστροφή τους μέ τόν Χριστόν καί τίς ἀκολουθίες τῶν Ἁγίων μας. Διδάσκονται, ἐμπνέονται καί φωτίζονται ἀπό τήν ζωήν τῶν Ἁγίων μας, θαυμάζουν τούς ἀσκητικούς καί μαρτυρικούς τους ἀγῶνες. Ταυτόχρονα κάνουν ὑπακοή στόν Τυπικάρη καί βοηθοῦν στήν διεκπεραίωσι τῶν ἀκολουθιῶν.
Καί σήμερα ἔψαλαν τό χερουβικόν μόνον δύο νέοι μοναχοί, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ ἕνας ἦταν ἁπλῶς παριστάμενος καί ἄλλος ἔψαλλε. Καί ἐσκεπτόμουν διατί οἱ μοναχοί δέν ἔρχονται ὅλοι μαζί νά συμψάλλομεν; Καί μέ τίς ἁρμονικές μας ψαλμωδίες νά συγκινήσουμε τούς Ἀγγέλους μας νά ἔλθουν κι αὐτοί μαζί μας ἀοράτως νά συμψάλλουν καί νά δοξάσουμε ὅλοι μαζί τόν Πανάγαθο Θεό μας;
Σέ τέτοιες περιπτώσεις κάθε προσπάθεια στήν ἐκκλησία γιά προσευχή εἶναι ματαιοπονία. Δέν θέλει ὁ Χριστός σ’αὐτές τίς στιγμές τήν εὐχή. Θέλει τήν συμπαράστασι, τήν ἀγάπη, τήν ὑπακοή, τήν βοήθεια στόν ἀδελφό πού ψάλλει. Στόν ἀδελφό ψάλτη πού κουράζεται νά ξεκουράσει μέ τήν ψαλμωδία του τούς ἄλλους γιά νά αἰσθάνωνται χαρούμενοι μέσα στήν ἐκκλησία. Στόν ψάλτη, πού δέν ἔχει δίπλα του κανέναν. Καί ποιός θά τοῦ κρατήσει τό κερί; Ποιός θά τοῦ εὕρη τό κοντάκιον ἀπό ἕνα ἄλλο βιβλίο; Καί ποιός θά τοῦ κρατήσει ἔστω τό ἴσον γιά νά μή χάσει τό μέλος καί ἀλλάξει ἦχον;
Γι᾿ αὐτό, Ἀδελφοί ἐν Χριστῶ, ἀκοῦστε με. Ἀπό τήν πεῖρα μου σᾶς ὁμιλῶ διότι ἔχω ἐδῶ στήν Μονή μας ἀπό τό 1975, δηλ.45 χρόνια. Νά τρέχετε, ἰδιαίτερα οἱ νέοι κοντά τούς ἄλλους ψάλτες καί μάλιστα στούς ἡλικιωμένους νά τούς ἐκφράζετε μέ τήν παρουσία σας τήν ἀγάπη σας. Νά τούς βοηθᾶτε θετικά. Καί ὄχι λαμβάνοντες μόνον τό στασίδιον διά νά μή κουράζεσθε ὄρθιοι.
Ἤμουν πρό ἡμερῶν στήν Ρουμανική Σκήτη τοῦ Τιμίου Προδρόμου διά τρεῖς ἡμέρες. Ἐκεῖ οἱ πατέρες εἶναι 45 τόν ἀριθμόν. Σέ κάθε ἀκολουθία εἶναι 12 μοναχοί στόν δεξιό χορό καί 12 στόν ἀριστερό καί ψάλλουν χορωδιακά. Μέ συγκίνησαν μέ τήν ἁρμονική τους ψαλμωδία. Ἐστέκοντο σάν λαμπάδες. Χωρίς νά κινοῦνται σχεδόν καθόλου.
Θά ἐπεθύμουν κάποτε νά ἐπικρατήσει καί στήν Μονή μας αὐτό τό πνεῦμα τῆς ἑνότητος, τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀλληλοβοηθείας. Διότι, οἱ ψάλλοντες ἀδελφοί εἶναι περί τούς 50 τόν ἀριθμόν. Σχεδόν πάντες γνωρίζουν βυζαντινή μουσική. Καί ὅμως ἡ καθημερινή κατάστασις στήν ἐκκλησία μας εἶναι πολύ λυπηρά γιά νά μήν εἴπω τραγική καί ἀπαράδεκτος!
Δέν θά ξεχάσω τόν μακαριστόν Γέροντά μας, τόν π. Γεώργιον, ὁ ὁποῖος ἀπειράκις μᾶς ὑπενθύμιζε αὐτό τό καθῆκον τῆς ὁμαδικῆς ψαλμωδίας στήν ἐκκλησία. Καί ἐπειδή οἱ μοναχοί του, αὐτιά εἶχαν καί ὅμως δέν ἤκουον, ἰδού τί ἔκανε ὁ Γέροντάς μας σέ ἕνα Ἑσπερινό. Ἔφυγε ἀπό τό ἡγουμενικό του στασίδι καί ἐπῆγε στόν ἀριστερό χορό καί στάθηκε ὄρθιος νά βοηθήσει καί συμπαρασταθῆ στόν ψάλτη ἀδελφό, ὁ ὁποῖος ἦταν μόνος του! Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.
Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης. 20-1-2019
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
