Τι εiνε ἁμαρτiα;

Κυριακὴ π. Χρ. Γεννήσεως (Ματθ. 1,1-25)

«Τέξεται δὲ υἱὸν καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν· αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν» (Ματθ. 1,21)

Κάθε παιδί, ἀγαπητοί μου, ποὺ γεννιέται στὸν κόσμο αὐτὸν καὶ βαπτίζεται, παίρνει ἕνα ὄνομα. Καὶ τὸ ὄνομα ποὺ τοῦ δίνουν οἱ γονεῖς, μένει μέχρι θανάτου· μ᾿ αὐτὸ ζῇ πλέον στὴν κοινωνία. Ὁ ἕνας λέγεται Δημήτριος, ὁ ἄλλος Γεώργιος, ὁ ἄλλος Νικόλαος κ.τ.λ..

Γιατί δίνουμε τὰ ὀνόματα; Διότι τὸ ὄνομα ὑπενθυμίζει, ὅτι ὁ Χριστιανὸς πρέπει νὰ ζήσῃ ὅπως καὶ ὁ προστάτης ἅγιός του. Λέγεται Νικόλαος; νὰ μιμηθῇ τὸν ἅγιο Νικόλαο· λέγεται Δημήτριος; νὰ μιμηθῇ τὸν ἅγιο Δημήτριο· λέγεται Γεώργιος; νὰ μιμηθῇ τὸν ἅγιο Γεώργιο· λέγεται Κατερίνα; νὰ μιμηθῇ τὴν ἁγία Αἰκατερίνη· λέγεται Βαρβάρα; νὰ μιμηθῇ τὴν ἁγία Βαρβάρα· λέγεται Παναγιώτα; ὤ τότε! νὰ μιμη­θῇ τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο. Γι᾿ αὐτὸ δίνον­ται ὀνόματα τὴν ὥρα τοῦ βαπτίσματος.

Ἔτσι καὶ τὸ παιδὶ ποὺ γέννησε ἡ Παναγία ὄχι κατὰ φυσικὸ ἀλλὰ κατὰ ὑπερφυσικὸ τρόπο, τὸ μονάκριβο παιδί της, πῆρε ὄνομα. Τὸ ὄ­­νομα αὐτὸ δὲν τό ᾿δωσε ἡ Παναγία, δὲν τό ᾿δωσε κανείς ἄλλος· τό ᾿δωσε ὁ οὐρανός, τό ᾿δω­σε ὁ Θεός. Ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς δι᾿ ἀγγέλου δι­ε­μήνυσε, ὅτι τὸ παιδὶ ποὺ θὰ γεννηθῇ ἀπὸ τὴν Παναγία θὰ ὀνομασθῇ «Ἰησοῦς» (Ματθ. 1,21). Αὐτὸ τὸ ὄνομα πῆρε ὁ Χριστός. Καὶ τὸ ὄ­νομα αὐτὸ εἶνε ἀνώτερο ἀπ᾿ ὅλα τὰ ὀνόματα·

κι ἀπ᾿ τοῦ Ἀδάμ, κι ἀπὸ τοῦ Νῶε, κι ἀπὸ τοῦ Δαυΐδ, κι ἀπὸ τοῦ Σολομῶντος, κι ἀπ᾿ ὅλων τῶν προφητῶν καὶ πατριαρχῶν. Εἶνε ἀνώτερο κι ἀπὸ τὰ ὀνόματα ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων. Εἶνε τὸ γλυκύτερο ὄνομα, ποὺ ἀνάβει φωτιὰ στὴν καρδιά. Ὅπως τὸ ὄνομα τοῦ μνηστῆρος ἀνάβει φωτιὰ στὴν καρδιὰ τῆς κοπέλ­λας, ἔτσι πρέπει ν᾿ ἀνάβῃ καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ στὴν καρδιὰ τοῦ κάθε πιστοῦ. Εἶνε τὸ γλυκύτερο ὄνομα στὸν κόσμο.
Λέγεται Ἰησοῦς Χριστός. Χριστός, διότι ὅ­πως στὴν παλιὰ ἐποχὴ οἱ βασιλιᾶδες χρίον­ταν μὲ λάδι, ἔτσι κ᾿ ἐκεῖνος χρίσθηκε· ὄχι ὅ­μως μὲ λάδι, ἀλλὰ μὲ Πνεῦμα ἅγιο τὴν ὥρα τῆς συλλήψεώς του. Καὶ Ἰησοῦς (ὄνομα ἑβραϊκό, ὄχι ἑλληνικό), ποὺ σημαίνει «Σωτήρ». Γιατί ὀ­νομάζεται «Σωτήρ»; Διότι μᾶς σῴζει.

* * *

Ἐδῶ τώρα σταματοῦμε, γιὰ νὰ σκεφτοῦμε λί­γο, ἀγαπητοί μου, ἐπάνω στὸ θέμα αὐτό. Ὁ Ἰη­σοῦς μᾶς σῴζει. Ἀπὸ τί μᾶς σῴζει; Ἀπὸ τὴν ἁ­μαρτία. Δὲν τὸ καταλαβαίνουμε. Ἂν τὸ κατα­­λα­βαίναμε, θὰ πέφταμε στὰ πόδια του καὶ θὰ λέ­γαμε· Χριστέ, σ᾿ εὐγνωμονοῦμε. Ἂν σωθῇ καν­­­εὶς ἀπὸ ἀρρώστια, εὐχαριστεῖ τὸ γιατρό· ἂν σω­θῇ ἀπὸ πυρκαϊά, εὐχαριστεῖ τοὺς πυροσβέστες· ἂν σωθῇ ἀπὸ ναυάγιο, εὐχαριστεῖ τοὺς ναυαγοσῶστες. Ἀλλὰ τὸ Χριστό, ποὺ μᾶς ἔσωσε ἀ­πὸ τὴν ἁμαρτία, δὲν τὸν εὐχαριστοῦμε.
Τί θὰ πῇ ἁμαρτία; Μὲ ἁπλᾶ λόγια· ἡ ἁμαρτία, λέει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, εἶνε ἡ ἀνομία (Α΄ Ἰω. 3,4). Καὶ τί θὰ πῇ ἀνομία; Παράβασις τοῦ νόμου. Ὁ κόσμος κυβερνᾶται μὲ νόμους δύο εἰδῶν· μὲ νόμο φυσικὸ καὶ νόμο πνευματικό.
Ὁ Θεὸς ἔφτειαξε νόμο φυσικό. Εἶπε λ.χ. στὸν ἥλιο καὶ ἐκτελεῖ δρομολόγιο. Κανένα Κ.Τ.Ε.Λ. δὲν ἔχει τέτοια ἀκρίβεια στὰ δρομολόγια ὅπως ὁ ἥλιος. Ἀνατέλλει καὶ βασιλεύει στὴν ὥρα του, στὸ λεπτό του. Τὸ ἴδιο καὶ τὸ φεγ­γάρι καὶ τὰ ἄστρα. Ὅλα ὑπακούουν στὸ Θεό· δέντρα, ζῷα, πουλιά, ὁλόκληρο τὸ σύμ­παν. Ἔτσι ὑπάρχει ἀπόλυτη ἁρμονία· ἂν δὲν ὑ­πῆρχε αὐτὴ ἡ ἁρμονία, δὲν θὰ ὑπῆρχε κόσμος.
Ἕνας μόνο δὲν ὑπακούει· γίνεται ἀντάρτης καὶ λέει· Δὲν πειθαρχῶ. Ποιός εἶνε; Ὁ ἄν­θρωπος! Μέσα στὴν ἁρμονία τοῦ σύμπαντος αὐτὸς ἀποτελεῖ τὸ μόνο φάλτσο, τὴ μόνη ἀνω­μαλία, διότι δὲν θέλει νὰ ὑπακούσῃ στὸν πνευ­ματικὸ νόμο τοῦ Θεοῦ. Ποῦ εἶνε γραμμένος ὁ νόμος αὐτός; Εἶνε μέσα στὴν καρδιά, στὴ συνείδησι, καὶ στὶς πλάκες τῆς διαθήκης μὲ τὶς δέκα ἐντολές, ποὺ δόθηκαν στὸ Σινᾶ.
Ποιές εἶνε οἱ ἐντολές; Μιὰ ἐντολὴ εἶνε, νὰ σέβεσαι τὸ Θεό, νὰ μὴν παίρνῃς στὸ στόμα σου ματαίως καὶ νὰ μὴ βλαστημᾷς τὸ ὄνομά του. Ἄλλη ἐντολὴ εἶνε, νὰ μὴ φονεύσῃς. Μὲ ὅ­λη τὴν ἐπιστήμη του ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ φτειάξῃ οὔτε ἕνα μυρμήγκι· ἐκεῖνο λοιπὸν ποὺ δὲν μπορεῖς νὰ δημιουργήσῃς μὴν τὸ καταστρέφεις. Ἄλλη ἐντολὴ εἶνε, «οὐ μοιχεύσεις»· μὴν πᾷς μέσ᾿ στὸ σπίτι τοῦ ἄλλου καὶ ἀ­τιμάσῃς τὴ γυναῖκα του ἢ τὸ κορίτσι του. Ἄλ­λη ἐντολὴ εἶνε, «οὐ κλέψεις»· μὴν ἁπλώ­σῃς τὸ χέρι σου στὰ ξένα πράγματα. Ἄλλη ἐν­τολή του εἶνε, νὰ μὴν πάρῃς ψεύτικο ὅρκο, κ.τ.λ. (βλ. Ἔξ. 20,7-16. Δευτ. 5,11-20). Ἐντολὲς εἶνε αὐτές. Πόσες εἶνε; Δέκα, ὅσα καὶ τὰ δάχτυλά μας. Κάθε δάχτυλο καὶ μιὰ ἐντολή. Κόβεις ἕνα δάχτυλό σου; Ὄχι. Ὅπως λοιπὸν δὲν κόβεις δάχτυλο, ἔτσι νὰ μὴν κόψῃς καὶ νὰ μὴν παραβῇς οὔτε μία ἀπὸ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ.
Τί εἶνε λοιπὸν ἡ ἁμαρτία; Ἀνομία, παράβασις τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ. Τί ἄλλο εἶνε; Εἶνε τὸ χειρότερο κακὸ στὸν κόσμο. Κακὸ ὁ σεισμός, κακὸ τὸ ἀστροπελέκι, κακὸ ἡ πλημμύρα, κακὸ ἡ ἀρρώστια, κακὸ ὁ καρκίνος…, ἀλλὰ τὸ χειρό­τερο ἀπ᾿ ὅλα εἶνε ἡ ἁμαρτία. Εἶνε φωτιά. Δὲν εἶνε νὰ παίξῃς καὶ νὰ γελάσῃς μ᾿ αὐτήν. Φωτιὰ ἡ βλασφημία, φωτιὰ ἡ ψευδορκία, φωτιὰ ἡ μοιχεία, φωτιὰ ἡ πορνεία, φωτιὰ ἡ κλεψιά, φωτιὰ ὁ φόνος, φωτιὰ κάθε ἁμαρτία. Καίγεσαι, μέσ᾿ στὴν κόλασι μπαίνεις.
Καὶ ὅμως οἱ ἄνθρωποι ἁμαρτάνουμε. Ὅλοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ὑποπίπτουμε σὲ διάφορες ἁμαρτίες.
Καὶ ὁ Θεός; Ἀδιαφορεῖ; Ὄχι, μὴν τὸ πῆτε αὐτό. Ὑπάρχει ἕνα μάτι ποὺ τὰ βλέπει ὅλα, ὑ­πάρχει ἕνα αὐτὶ ποὺ τ᾿ ἀκούει ὅλα, ὑπάρχει ἕ­να χέρι ποὺ τὰ γράφει ὅλα. Δὲν ἀγνοεῖ τίποτα. Θὰ μποροῦσε λοιπὸν ἀμέσως νὰ τιμωρή­σῃ. Τὸ δαχτυλάκι του, ναὶ τὸ δαχτυλάκι του νὰ κου­νήσῃ ὁ Χριστός, καήκαμε! Μπορεῖ νὰ πῇ ὁ Χρι­στὸς στὰ ποτάμια, στὸν Ἁλιάκμονα καὶ στὸ Ἀξιό· Ὑψωθῆτε ἑκατὸ μέτρα. Καὶ νὰ φτάσουν τὰ νερὰ ἐπάνω στὸ ψηλότερο βουνό, στὸ Βίτσι καὶ στὸ Γράμμο, καὶ νὰ πνιγοῦμε ὅλοι. Ἢ νὰ πῇ στὶς θάλασσες νὰ ὑψώσουν τὰ νερά τους καὶ νὰ πλημμυρήσῃ ἡ οἰκουμένη. Ἢ νὰ πῇ στὴ γῆ νὰ κάνῃ σεισμό, ὄχι λίγα δευτερόλεπτα ἀλλὰ παρατεταμένο, καὶ νὰ μὴ μείνῃ τίποτα ὄρθιο. Ἢ νὰ πῇ στὸν ἥλιο, Σβῆσε! καὶ νὰ σβήσͺη μὲ τόση εὐκολία μὲ ὅση ἐμεῖς σβήνου­με ἕνα κερί· καὶ μετὰ νὰ δοῦμε ἂν μπορῇ ­ἡ Δ.Ε.Η. νὰ τὸν ἀναπληρώσῃ. Ἢ νὰ πῇ στὸν ἀέρα νὰ μὴ φυσήξῃ, καὶ σὲ πέντε λεπτὰ νὰ πεθάνουμε ὅλοι ἀπὸ ἀσφυξία.
Μπορεῖ νὰ τὰ κάνῃ αὐτὰ ὁ Χριστός. Τά κάνει; Δὲν τὰ κάνει. Γιατί; Διότι εἶνε μακρόθυμος, εἶνε πατέρας, ἔχει ὠκεανὸ ἀγάπης καὶ στοργῆς, ἐνδιαφέρον γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Καὶ τί κάνει; Ὄχι μόνο τιμωρίες δὲν στέλνει, ἀλλὰ καὶ κατέβηκε –τὸ μέγα μυστήριο– ἀπὸ τὸν οὐ­ρανὸ στὴ γῆ. Ἀπόδειξι τῆς ἀγάπης του εἶνε, ὅ­τι κατέβηκε ἐδῶ στὸν κόσμο γιὰ νὰ σώσῃ τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες· ναί, νὰ συγχωρή­σῃ τὶς ἁμαρτίες τοῦ ἀνθρώπου. Ἀρκεῖ μόνο αὐτὸς νὰ μετανοήσῃ. Τὸ εἶπα κι ἄλλοτε καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνω· δὲν θὰ μᾶς δικάσῃ ὁ Θεὸς γιατὶ ἁμαρτάνουμε, διότι τὸ νὰ ἁμαρτήσουμε εἶνε ἀνθρώπινο· θὰ μᾶς δικάσῃ διότι δὲν μετανοοῦμε, δὲν ἐπιστρέφουμε σ᾿ αὐτόν, ἀπὸ τὰ χείλη μας δὲν ἀκούγεται ἕνα «ἥμαρτον» κι ἀπὸ τὰ μάτια μας δὲν πέφτει ἕνα δάκρυ.

* * *

Ὁ Χριστὸς εἶνε Σωτήρας, μᾶς σῴζει ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, σβήνει τὶς ἁμαρτίες καὶ μᾶς καθαρίζει, συγχωρεῖ καὶ δίνει ἔλεος. Πότε ὅμως; Ὅταν κ᾿ ἐμεῖς τὸ θελήσουμε καὶ προσέλθουμε νὰ ἐξομολογηθοῦμε. Ὑπάρχουν πνευματικοὶ καὶ περιμένουν στὰ ἱερὰ ἐξομολογητήρια.
Ἐλᾶτε! Πλησιάζουν τὰ Χριστούγεννα. Μὲ ἄπλυτο πιάτο δὲν τρῶς, μὲ ἄπλυτη ψυχὴ πῶς θὰ πλησιάσῃς στὰ ἅγια τῶν ἁγίων; Ἔρχονται γιὰ ἐξομολόγησι μόνο κάτι μικρὰ παιδάκια, κάτι γριές, κάτι γυναικοῦλες. Οἱ ἄντρες ποῦ εἶνε; Ἔχουν φάει τὴν ἁμαρτία μὲ τὴν κουτάλα· πορ­νεύουν, μοιχεύουν, κλέβουν, ἀδικοῦν, πλῆ­θος ἄλλα ἁμαρτήματα διαπράττουν, ἀλλὰ στὸ πετραχήλι δὲν πλησιάζουν. Εἶνε δύσκολο νὰ πᾷς στὸν πνευματικό, νὰ γονατίσῃς καὶ νὰ πῇς «Χριστέ, συχώρεσέ με»;
Στὴ Ῥωσία ὅσοι ἔμειναν στὴν ἐκκλησία εἶ­νε πιστοί. Κάθε Κυριακή, μόλις ἀρχίζει ἡ θεία λειτουργία εἶνε μέσα ὅλοι, μικρὰ παιδιὰ ἄν­τρες γυναῖκες· κι ὅταν περνοῦν τὰ ἅγια, γονατίζουν καὶ κλαῖνε! Ἐμεῖς; Ἀδιάφοροι! Ὅ­πως μπαίνουμε – βγαίνουμε· μαῦροι μπαίνουμε – μαῦροι βγαίνουμε.
Τί θὰ γίνῃ; Μόνο τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ θὰ μᾶς σώσῃ. Μόνο ἂν μετανοήσουμε καὶ πιστέψουμε στὸ Χριστό, καὶ τὸν προσκυνήσουμε ὅπως οἱ βοσκοὶ στὴ φάτνη καὶ οἱ μάγοι μὲ τὰ πολύτιμα δῶρα τους ἀπὸ τὴν ἀνατολή.
Ὅλοι νὰ προετοιμασθοῦμε γιὰ νὰ ἑορτάσου­με καὶ νὰ πανηγυρίσουμε ὅπως πρέπει τὴν ἑ­ορτὴ τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ· ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου Βεύης – Φλωρίνης τὴν 22-12-1985. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 24-12-2006, ἐπανέκδοσις 10-11-2023.

https://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=107184#more-107184