Οι επικριτές προειδοποιούν ότι το σχέδιο να δοθεί σε κάθε πολίτη της ΕΕ ένα «eID» θα δημιουργήσει ένα «κράτος επιτήρησης».
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η πλειονότητα των κρατών μελών κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για τη δημιουργία της «Ευρωπαϊκής ψηφιακής ταυτότητας» ή «eID» —του πρώτου κεντρικού και πλήρως ψηφιακού συστήματος ταυτοποίησης για όλους τους Ευρωπαίους— την Πέμπτη 9 Νοεμβρίου. Συντηρητικοί νομοθέτες και ειδικοί σε θέματα κυβερνοασφάλειας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επικαλούμενοι ανησυχίες για πιθανή κατάχρηση σε μεγάλη κλίμακα.
«Κάνουμε ένα θεμελιώδες βήμα ώστε οι πολίτες να μπορούν να έχουν μια μοναδική και ασφαλή ευρωπαϊκή ψηφιακή ταυτότητα», δήλωσε η Nadia Calvino, η Ισπανίδα υπουργός Οικονομίας και Ψηφιοποίησης, εκπροσωπώντας την ισπανική προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Σύμφωνα με το νέο νόμο, η ΕΕ θα προσφέρει στους πολίτες της τα λεγόμενα «ψηφιακά πορτοφόλια» —σε εθελοντική βάση αρχικά— τα οποία θα περιέχουν ψηφιακές εκδόσεις των ταυτοτήτων τους, άδειες οδήγησης, διπλώματα, ιατρικά αρχεία και πληροφορίες τραπεζικών λογαριασμών. Αυτά τα έγγραφα θα αναγνωρίζονται ως μέσα πρόσβασης σε διαδικτυακές υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη και οι πολίτες θα μπορούν να αποδείξουν την ταυτότητά τους ή να μοιραστούν ηλεκτρονικά έγγραφα από το πορτοφόλι τους «με το πάτημα ενός κουμπιού», ελπίζουν οι νομοθέτες.
Οι επικριτές, ωστόσο, βλέπουν το eID ως το θεμέλιο λίθο ενός επερχόμενου «ευρωπαϊκού κράτους ψηφιακής επιτήρησης» —έναν τρόπο για την ΕΕ και κάθε κυβέρνηση να διατηρούν όλα τα προσωπικά στοιχεία των πολιτών τους και να παρακολουθούν την κάθε τους κίνηση.
Η συμφωνία επετεύχθη λίγες μέρες αφότου 504 ειδικοί σε θέματα ιδιωτικότητας και κυβερνοασφάλειας από 39 χώρες υπέγραψαν κοινή επιστολή προειδοποιώντας «έντονα» για τις παγίδες της νομοθεσίας, καθώς «αποτυγχάνει να σέβεται πραγματικά το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή των πολιτών και να διασφαλίζει τη διαδικτυακή επικοινωνία».
Οι ερευνητές και οι ακαδημαϊκοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αντί να προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα, το τρέχον κείμενο «αυξάνει ουσιαστικά την πιθανότητα βλάβης», τόσο από απατεώνες όσο και από κυβερνητικές καταχρήσεις.
Φυσικά, η Επιτροπή δεν σκοπεύει να σταματήσει στα eID. Ένα άλλο σημαντικό σχέδιο που βρίσκεται τώρα στα σκαριά είναι το «ψηφιακό ευρώ», το μελλοντικό ψηφιακό νόμισμα της Ευρώπης που εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα (CBDC), και είναι σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).
Οι επικριτές που προειδοποιούν για τον απόλυτο κυβερνητικό έλεγχο των προσωπικών οικονομικών των πολιτών μέσω προγραμματιζόμενων χρημάτων λένε εδώ και καιρό ότι τα eIDs θα ήταν το πρώτο βήμα προς μια οικονομία που λειτουργεί με CBDC. Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Thierry Breton το επιβεβαίωσε τώρα ως έναν από τους κύριους στόχους της νέας νομοθεσίας.
Ο συντηρητικός Ολλανδός ευρωβουλευτής Rob Roos (ECR), που ήταν επίσης παρών στη συνάντηση, είπε: «Ακριβώς μετά από αυτή τη συμφωνία, ο Επίτροπος Breton είπε: «Τώρα που έχουμε ένα πορτοφόλι ψηφιακής ταυτότητας, πρέπει να βάλουμε κάτι μέσα σε αυτό…». Αυτό που εννοούσε είναι το ψηφιακό ευρώ, γνωστό και ως CBDC».
Δεν είναι ακόμα πολύ αργά, πρόσθεσε ο Roos, σημειώνοντας ότι η τρέχουσα συμφωνία χρειάζεται ακόμη την έγκριση ολόκληρης της ολομέλειας. Με αρκετή ενημέρωση, οι πολίτες θα μπορούσαν να πιέσουν τους εκπροσώπους τους να το καταψηφίσουν.
Εάν πάλι υιοθετηθεί -κάτι που πιθανότατα θα γίνει- το μόνο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι Ευρωπαίοι είναι να αντισταθούν. «Ο μόνος τρόπος που βλέπω πώς μπορούμε να το σταματήσουμε αυτό είναι αν όλοι – μαζικά – απορρίψουμε την Ψηφιακή Ταυτότητα», έγραψε η Ολλανδή συντηρητική Eva Vlaardingerbroek. «Απλώς, μην τη χρησιμοποιήσετε. Μην υπακούσετε. Μην την υποστηρίξετε. … Η ώρα να αντισταθείτε πολύ και να υπακούσετε λίγο είναι τώρα».
