Καί πάλι μέσα σέ μιά γλυκειά νυκτερινή ἀτμόσφαιρα ἡ ψυχή σαββατίζει. Ἀπαλλάσεται ἀπό τά νοερά ζωΰφια τῶν καλῶν καί κακῶν νοερῶν δυνάμεων της καί ἡσυχάζει. Ζεῖ ἡ ψυχή ὡσάν νά εἶναι ἀπηλλαγμένη ὁριστικῶς ἀπό τό σῶμα. Καί αὐτή εἶναι τῆς ψυχῆς ἡ ἑορτή. Νά εὑρίσκεται σέ ἕνα χῶρο ἐλεύθερο ἀπό ἀνθρώπινες ἀδυναμίες καί νοερές ἐνοχλήσεις. Τότε αἰσθάνεται ὅτι εἶναι στήν ἀγκαλιά τοῦ Χριστοῦ. Ἀνήκει ὁλόκληρη σ᾿ Αὐτόν. Καί Τόν ἀγαπᾶ καί Τόν ἀγκαλιάζει καί δέν θέλει νά ἀποχωρισθῆ ἀπό κοντά Του οὐδέποτε!
Δέν εἶναι χαμένος λοιπόν ὁ χρόνος τῆς προσευχῆς. Ἡ προσευχή εἶναι κοπιαστική καί σοῦ προκαλεῖ ἀκηδία καί ἀδημονία, πότε νά τελειώσεις, ὅταν ἀκόμη εἶναι ἡ ψυχή ἀκόμη ἀνακατεμένη μέ τά πάθη. Ἡ καθαρή προσευχή εἶναι εὐφροσύνη τῆς ψυχῆς ἀδιάστατη καί ἀνεκλάλητη. Πότε συμβαίνει αὐτό; Ὅταν ἔχει καθαρισθῆ ἀπό τά πάθη της. Καί πῶς καταλαβαίνουμε ὅτι ἡ ψυχή μας καθαρίσθηκε; Ἀπό ἀρκετά σημεῖα:
Πρῶτο σημεῖο εἶναι ὅτι διακόπτονται τά πολυχρόνια δάκρυα τῆς μετανοίας. Ἀφ᾿ ὅτου ὁ ἀγωνιστής ἀρχίσει νά μπαίνει στό στάδιο τῆς μετανοίας, θά πρέπει νά ἐφαρμόζει μετά μεγάλης σπουδῆς καί ἐπιμελείας τήν εὐήκοον ὑπακοήν καί ἐκκοπήν τοῦ θελήματός του, κυρίως ἀπέναντι στόν Γέροντά του. Ἀλλά καί πρός τούς ἄλλους Ἀδελφούς θά εἶναι καλός συνεργάτης σέ θέματα ἀλληλοβοηθείας καί ὑπακοῆς. Ἄς γνωρίζει ὁ ἀγωνιστής ὅτι ὁσάκις ματαιώνει ἤ διαστρεβλώνει τήν ὑπακοή πρός τόν Γέροντά του, ὄχι μόνον δέν ἔχει χάριν ἀπό τόν Θεόν, ἀλλά ἔχει καί συνεργάτην …τόν διάβολον στίς ἐπιδιώξεις του.
Τά θελήματα τοῦ μοναχοῦ εἶναι ἀγκάθια σουβλερά πού εἰσχωροῦν στήν ψυχή του καί τήν τραυματίζουν ἐνίοτε θανάσιμα. Δέν πρέπει νά ἐπιδιώκει ὁ καλός μοναχός διά διαφόρων τρόπων πῶς θά ἐπιτύχει νά «ἁρπάξει», τήν ὑπακοή ἀπό τόν Γέροντά του, ἐνῶ οὐσιαστικά θά ἐπιβάλει τό δικό του θέλημα. Ὁ Χριστός, ὡς Μέγας Γέροντάς μας, γνωρίζει μέ κάθε λεπτομέρεια, τίς προθέσεις καί ἐσωτερικές κινήσεις τοῦ νοῦ τοῦ μοναχοῦ. Ὅμως τόν ἀφήνει, διότι σέβεται τήν ἐλευθερία του, νά κτυπηθῆ, ἐνίοτε σάν τό ὀκταπόδι, μήπως καί ταπεινωθῆ.
Ὁ μοναχός πού ἀγαπᾶ τό θέλημά του, δέν προοδεύει στήν μοναχική του «καριέρα». Δέν ἠμπορεῖ νά ἀποβάλει τά πάθη του. Δέν ἠμπορεῖ νά ὁδηγήσει τόν Χριστό μέσα στήν καρδιά του. Δέν θά γίνει ποτέ φίλος τοῦ Χριστοῦ καί ἀδελφός μέ τούς Ἁγίους. Καί τό κατάντημά του εἶναι γνωστό. Καταλήγει στά ψυχοφάρμακα, τά ὁποῖα τοῦ νεκρώνουν τίς πνευματικές λειτουργίες τοῦ ἐγκεφάλου του. Τόν κάνουν «φυτό». Τοῦ ἀφαιροῦν κάθε δυνατότητα γιά πνευματική ἀνάνηψι καί ἐσωτερική ἀναγέννησι. Ὁπότε ἔχασε ὁ ἄνθρωπος τό «πλοῖο», γιά τό αἰώνιο ταξίδι του.
Ἄραγε οἱ μοναχοί αὐτοί, πού ἦλθαν στήν μονή, ὄχι νά κόψουν τά θελήματά τους, ἀλλά νά ὑποτάξουν τόν Γέροντά τους στά δικά τους θελήματα, δέν θά σωθοῦν; Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μᾶς λέγουν ὅτι ὁ μοναχός πού δέν ἔχει ὑπακοή καί ἐκκοπή θελήματος, δέν ἔχει μισθό ἀπό τόν Θεό. Κάπου ἐδιάβασα παλαιότερα, ὅτι Ἄγγελος Κυρίου ἤλεγξε ἕνα θεληματάρη μοναχό, ὁ ὁποῖος δῆθεν γιά ἡσυχαστικές του ἀσκητικές ἀναβάσεις, ἄφησε τό κοινόβιο, ἀφοῦ ἐπίεσε τόν Γέροντά του καί πῆρε στανικῶς τήν εὐλογία του, καί ἔκτισε καλύβη στήν ἔρημο τῆς περιοχῆς τῆς Μονῆς του.
Καί ὁ Ἄγγελος παρουσιάσθηκε καί τόν ἐρώτησε: «Τί μισθό νά δώσω σέ σένα, πού σέ ὁλόκληρη τήν ζωή σου ἔκανες τό θέλημά σου; Πού γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἦταν τό ὑπόδειγμα τῆς ὑπακοῆς, δέν προσέφερες τίποτε νά τόν μιμηθῆς καί νά τόν χαροποιήσεις;
Αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ὁ μοναχός μιμεῖται τόν Χριστόν στήν ὑπακοή του. Καί ἀπ᾿ Αὐτόν παίρνει τά δῶρα τῆς Χάριτος.
Εἶναι μέγα κεφάλαιο τῆς μοναχικῆς καί γενικώτερα τῆς ἐν Χριστῶ πνευματικῆς μας ζωῆς, ἡ ὑπακοή καί ἐκκοπή τοῦ θελήματός μας. Εἶναι τό θεμέλιο γιά τήν περαιτέρω προκοπή μας καί τήν ἕνωσί τῆς ψυχῆς μας μέ τόν Νυμφίο Χριστό. Ἀλλοίμονο στόν μοναχό πού κάνει τά κρυφά του θελήματα. Καί κρυφά θελήματα εἶναι περίπου τά ἑξῆς: Τρώγει τά πάντα ἐκτός τραπέζης ἤ μαγειρεύει ἄλλα φαγητά, χωρίς εὐλογία. Συζητεῖ εὐκαίρως ἀκαίρως μέ λαϊκούς. Συνεχίζει τίς συντυχίες μαζί τους καί μετά τό Ἀπόδειπνο, ἐνῶ ἡ ἐντολή τοῦ Γέροντος εἶναι ρητή, ὅτι μετά τό Μικρό Ἀπόδειπνο ἀναχώρησις μέ σιωπή στά κελλιά μας. Ἐπισκέπτεται τῶν ἄλλων τά κελλιά καί τούς παρεμποδίζει στήν ἐφαρμογή τοῦ πνευματικοῦ τους προγράμματος. Μπαινοβγαίνει στήν ἐκκλησία καί δέν κάθεται νά κάνει λίγη προσευχή σέ ἕνα στασίδι.
Μέγα θέλημα τοῦ μοναχοῦ εἶναι τό διαζύγιο πού ἔχει πάρει ἀπό τίς ἀκολουθίες τῆς ἐκκλησίας. Θεωρεῖ χαμένο τόν χρόνο του νά μένει μέ ὑπομονή μέσα στόν ναό καί ἤ νά προσεύχεται ἤ νά ἀκούει τίς ὡραῖες κατανυκτικές ἀκολουθίες. Ἡ συμμετοχή τοῦ μοναχοῦ στίς ἀκολουθίες καθημερινά, εἶναι τό Α καί τό Ω τῆς μοναχικῆς του ἰδιότητος καί βιοτῆς. Αὐτό ἄλλωστε εἶναι καί τό νόημα τῆς ζωῆς τοῦ μοναχοῦ. Ταυτόσημο μέ τά λόγια τοῦ προφητάνακτος Δαβίδ: «Ψαλῶ τῶ Θεῶ μου ἕως ὑπάρχω».
Παρά τίς συνεχεῖς προτροπές τοῦ Γέροντός του ὅτι πρέπει νά κατεβαίνει στίς ἀκολουθίες, ὁ μοναχός παραμένει σκληροτράχηλος καί ἀπερίτμητος στήν καρδιά του. Καί εἶναι δυνατόν νά προκόψει στίς μοναχικές του ἐφέσεις ἕνας τέτοιος ἀμόναχος μοναχός; Ὄχι βέβαια. Θά φέρει ἐξωτερικά τόν μοναχικόν του τρίβωνα καί τό μέχρις ἐνίοτε ἐδάφους Ἀγγελικό του Σχῆμα, ἀλλά ἡ καρδιά του θά εἶναι χειρότερη τῶν λαϊκῶν, οἱ ὁποῖοι διψοῦν νά τρέχουν στίς ἀκολουθίες τῆς ἐνορίας τους, ἀλλά τά ἐργασιακά τους καθήκοντα τούς ἐμποδίζουν.
Καί ἐάν ὁ μοναχός δέν διακρίνεται γιά μία στοιχειώδη θά ἐλέγαμε συμμετοχή στίς ἀκολουθίες, τότε μέ τί βαθμούς θά πάρη τό ἀπολυτήριό του γιά τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν; Καί γιά ποιό σκοπό ἦλθε στήν Μονή; Δέν ἐγνώριζε, πρίν ἀποφασίσει νά καταταγῆ στίς τάξεις τῶν μοναχῶν, ὅτι ἡ μοναχκή ζωή εἶναι ἑκούσια θυσία πρός τόν Χριστό; Ὅτι εἶναι σταυρική καί ταυτόχρονα ἀναστάσιμη ζωή; Ὁ μακράν τῆς ἐκκλησίας μοναχός εἶναι πολύ πιό εὐόλισθος στίς ἀδυναμίες του καί ἐπιρρεπής στά ἴδια καί τά ἴδια λάθη του. Διατί; Διότι δέν λαμβάνει πνευματικά ἀντισώματα γιά νά ἀντισταθῆ στίς προκλήσεις τῶν δαιμονικῶν μικροβίων, τῶν παθῶν καί τῶν κακῶν συνηθειῶν του. Τό βασικώτερο εἶναι ὅτι καταπατεῖ τήν ρητή ἐντολή τοῦ Γέροντός του περί συνεχοῦς συμμετοχῆς στίς καθημερινές ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ἔτσι, θά εἶναι ὑπόλογος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως, ὅπου «ἑκάστου αἱ πράξεις γυμνωθήσονται». Καί σέ τί ἀποβλέπει πλέον ἡ παραμονή ἑνός τέτοιου μοναχοῦ στήν Μονή του; Οὔτε καί ὁ ἴδιος φιλοσοφεῖ ἐπάνω σ᾿ αὐτή τήν σοβαρή ἐρώτησι γιά τήν ζωή του. Τό σίγουρο εἶναι ὅτι βρῆκε «ὕπνο καί φαΐ, αὕτη ἐστιν ἡ καλογερική ζωή».
Δεύτερο σημεῖο ἐνδεικτικό καθαριότητος τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ βίωσις τῆς ψυχῆς μας ὅτι εἶναι ἄξια αἰωνίου κολάσεως. Αὐτό εἶναι τό θεμέλιο γιά μία προοδευτική προσευχή, διότι ἔτσι φυλάγεται ἀπό τήν ὑπερηφάνεια καί ἰδιαίτερα ἀπό τήν θυγατέρα της, πού εἶναι ἡ ἐσωτερική κενοδοξία.
Ἡ πολυχρόνια ἐκροή τῶν δακρύων τῆς μετανοίας ἐπιφέρουν αὐτόν τόν μεγάλο καρπόν τῆς ἁγίας ταπεινώσεως. Τήν αἴσθησι βαθειά μέσα στήν καρδιά μας ὅτι εἴμεθα ἄξιοι αἰωνίου κολάσεως. Ἔτσι, οἱ δαίμονες πού εἶναι ὑπερήφανα καί ἀπείθαρχα ὄντα, δέν ἠμποροῦν νά εἰσχωρήσουν στόν ταπεινό ἄνθρωπο, πού ἔχει καταδικάσει τήν ψυχή του σέ αἰωνία κόλασι, χωρίς ποτέ φυσικά νά ἀπελπίζεται.
Τρίτο σημεῖο προόδου τῆς ψυχῆς μας εἶναι ὁ πόθος τοῦ μοναχοῦ νά κάνει τελεία ὑπακοή στόν Γέροντά του. Δέν θέλει στό ἐλάχιστον νά τόν λυπήσει. Καί δέν κάνει τίποτε χωρίς τήν εὐλογία του. Αἰσθάνεται μέσα του πνευματική ἀσφάλεια, ἡ ὁποία τόν προστατεύει ἀπό ἐξωτερικές καί ἐσωτερικές ἐπιθέσεις τῶν ἀγρίων δαιμόνων.
Τέταρτο σημεῖο καθάρσεως τῆς ψυχῆς του εἶναι ὅτι δέν ἐπιθυμεῖ νά πληγώσει στό ἐλάχιστον τόν συμμοναστή του καί τόν γείτονα ἀδελφό του. Τούς βλέπει ὅλους σαν ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ καί ἀνωτέρους ἀπό τόν ἑαυτό του.
Σήμερα εἶναι ἡ τελευταία ἡμέρα τοῦ 2018. Εὐχαριστίες στόν Κύριό μας πού μᾶς χάρισε κι αὐτόν τόν χρόνον διά τήν πνευματική μας πρόοδο.
Ἀκροθιγῶς ἐπιθυμῶ νά σημειώσω ὅτι τήν χρονιά αὐτή ἤμουν ἀπό τίς 17 Ἰανουαρίου μέχρι 10 Μαρτίου στήν Νότιο Ἀφρική γιά ὀψώνια τῆς μονῆς τοῦ π. Βαρνάβα τοῦ Κολουέζι τοῦ Κογκό.
Ἀπό 10 Μαρτίου μέχρι 10 Μαΐου στήν Μονή μου. Ἀπό 10 Μαΐου μέχρι 10 Ἰουνίου σέ ἐνορίες τῶν Ρουμάνων τῆς Ἰταλίας γιά ὁμιλίες. Κατόπιν ἀπό τίς 27 Ἰουνίου στό Μπουρούντι μέχρι τίς 11 Ἰουλίου. Ἀπό 11 Ἰουλίου μέχρι 26 Ὀκτωβρίου στήν μονή τοῦ π. Βαρνάβα. Καί ἀπό 26 Ὀκτωβρίου μέχρι σήμερα στήν Μονή μου.
Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης 31-12-2018
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
