(Αριστείδης Π. Δασκαλάκης, 22/10/23)
Δεν ξέρω αν ήταν όνειρο ή πραγματικότητα. Όραμα ή αποκύημα φαντασίας παιδικής.
Μα τόσο πολύ επίδρασε στην ψυχή μου, που χάραξε πολλές σελίδες των τρυφερών μου χρόνων.
Ήταν παραμονή μεγάλης εορτής. 27η Οκτωβρίου. Νωρίς ξάπλωσα, γιατί το πρωί θα παρέλαυνα με το σχολείο.
Προσπάθησα μα δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Στριφογύριζα νευρικά, ενόψει των εορταστικών ημερών, της χαράς και αναμονής των εντυπωσιακών εκδηλώσεων.
Πήρα να διαβάσω ένα βιβλίο. Τίτλος του, «το έπος του ΄40».
Άρχισα να το ξεφυλλίζω. Μα εκεί που τα βλέφαρα βάραιναν και ετοιμαζόμουν να παραδοθώ σε βαθύ λήθαργο, ένας πολύ δυνατός θόρυβος τάραξε την ηρεμία της στιγμής.
Πετάχτηκα αλαφιασμένος απ’ το κρεβάτι.
Έτρεξα κι άνοιξα το παράθυρο να εντοπίσω την πηγή του κρότου.
Μα τι αντίκρισα; H γειτονιά είχε αλλάξει πρόσωπο. Δεν υπήρχαν, ούτε ο δρόμος ο γνωστός, ούτε το μπακάλικο της κυρα Ευαγγελίας, ούτε τίποτε απ΄τις γνωστές γωνιές και τα σπίτια των φίλων μου.
Αντιθέτως είδα μπροστά μου, μια μεγάλη πεδιάδα με μικρούς λόφους διάσπαρτους. Πολλοί δρόμοι-αλέες τη διέσχιζαν. Τα ψηλά πλατάνια και οι λεύκες, σαν τείχος απροσπέλαστο έκλειναν την πρόσβαση απ’ τον ένα δρόμο στον άλλο.
Βλέπω το πρώτο μονοπάτι. Διακρίνω περσικά στρατεύματα. Μετά τη νίκη στη μάχη των Θερμοπυλών κατεβαίνουν για το νότο μα δεν βρίσκουν Έλληνα. Βλέπω τον βασιλιά των περσών Ξέρξη να ρωτά τον αυλικό του. Μαθαίνει πως βρίσκονται στην Ολυμπία, για την τέλεση της έβδομης Ολυμπιάδας. Ρωτώντας τι είναι αυτό και ποιο το βραβείο του νικητή, ακούει έκθαμβος πως είναι ένα κλαδί αγριελιάς που το λένε κότινο.
Ησυχία επικρατεί στο στρατόπεδο των Περσών.
Την σιωπή έσπασε ο γιος του ευυπόληπτου Πέρση πολέμαρχου Αρτάβανου, Τριταντέχμης που είπε:
«Αλλοίμονο, Μαρδόνιε, με ποιους άνδρες μας έφερες να πολεμήσουμε! Μ' αυτούς που δεν αγωνίζονται για χρήματα, αλλά για την αρετή!». («Παπαί, Μαρδόνιε, κοίους επ' άνδρας ήγαγες μαχησομένους ημέας, οι ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούνται, αλλά περί αρετής!»).
Βλέπω το δεύτερο μονοπάτι. Μα τι στο καλό. Δεν ήταν δρόμος. Αλλά ποτάμι. Θάλασσα.
Οι ελληνικές τριήρεις πλαγιοκοπούν τον Περσικό στόλο. 4207 πλοία και πλοιάρια Περσικά, έναντι 366 Ελληνικών. Στα στενά της Σαλαμίνας. Στο Σαρωνικό κόλπο.
Ακούω φωνή.
Ο Θεμιστοκλής σε διαφωνία με τον Ευρυβιάδη για το σχέδιο μάχης είπε: «Άκουσον μεν, πάταξον δε». Παραπέρα βλέπω την τριήρη του Θεμιστοκλή να επιτίθεται στη ναυαρχίδα του περσικού στόλου, υπό τις διαταγές του στρατηγού Αραβίγνη, αδελφού του Ξέρξη.
Βλέπω τους Αιγινίτες, οι οποίοι μετά την μάχη πήραν το πρώτο έπαθλο σε γενναιότητα (οι Αθηναίοι πήραν το δεύτερο), να βγαίνουν έξω στην ανοικτή θάλασσα καταστρέφοντας εκείνα τα πλοία που ξέφευγαν από τους Αθηναίους. Η ναυμαχία ήταν χαμένη για τους Πέρσες.
«Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης.»
Ένας ψίθυρος αντηχεί συνεχώς στ’ αυτιά μου. Δεν μπορώ να προσδιορίσω από που, κι ούτε να ξακαθαρίσω μέσα μου τα λόγια.
Βλέπω το τρίτο μονοπάτι. Βλέπω έφιππους και πεζούς. Στρατιά τεράστια με μεγάλα δόρατα. Είναι η Μακεδονική Φάλαγγα, κάτω από τα προστάγματα του μεγάλου στρατηλάτη. Είναι ο μέγας Αλέξανδρος που καταδιώκει τον Δαρείο τον Γ΄ της Περσίας, στη μάχη της Ισσού. Τα ποδοβολητά των αλόγων του μεγαΑλέξανδρου κυνηγούν τον Δαρείο. Τρέχει να κρυφτεί, να ξεφύγει απ’τον Μακεδόνα στρατηλάτη.
Η πτώση της τότε παντοκρατορίας είναι γεγονός. Ο ελληνισμός σπείρετε στα πέρατα της γης.
Βλέπω το τέταρτο μονοπάτι. Ψηλά στον ουρανό φαίνεται ένας σταυρός. Και μια φωτεινή επιγραφή «Εν τούτω νίκα». Εμψυχωμένος ο Φλάβιος Βαλέριος Κωνσταντίνος εκκινεί για την τελική μάχη με τον Μαξέντιο.
Δεν ακολουθεί τα ειωθότα και την παράδοση.
Οι ρωμαϊκές λεγεώνες, όταν οδηγούνταν στις μάχες, είχαν μπροστά τους και προπορεύονταν τα αγάλματα των πατρώων θεών. Τώρα, ο Κωνσταντίνος διατάζει και τα αγάλματα αυτά αντικαθίστανται από ένα κόκκινο ύφασμα στη μέση του οποίου είναι κεντημένος ο σταυρός από Χ και Ρ, όπως τον είδε στο όραμά του. Το ύφασμα αυτό αποτελούσε το καινούργιο έμβλημα του αυτοκράτορα και έμεινε γνωστό ως λάβαρο (labarum). Ο σταυρός μπήκε και στις ασπίδες των στρατιωτών. Με αυτόν αποδεκάτισαν το στρατό του Μαξέντιου.
Ήταν ο Μέγας Κωνσταντίνος ή ο Άγιος και Ισαπόστολος Κωνσταντίνος.
Ο ψίθυρος εξακολουθεί να παρεμβαίνει στην οπτασία αυτή. Δεν βγάζω νόημα.
Βλέπω το πέμπτο μονοπάτι. Εκεί σε ένα κρησφύγετο, ακούω ψιθύρους. Μα αποδείχτηκαν τόσο εκκωφαντικοί. Χάιδεψαν τα αυτιά, μα αναστάτωσαν την καρδιά. «Ορκίζομαι ενώπιον του αληθινού Θεού, ότι θέλω είμαι επί ζωής μου πιστός εις την Εταιρείαν κατά πάντα…….. Ορκίζομαι ότι θέλω τρέφει εις την καρδίαν μου αδιάλλακτον μίσος εναντίον των τυράννων της πατρίδος μου…… να είμαι ενάρετος. Να ευλαβώμαι την θρησκείαν μου,…. Η θεία δικαιοσύνη ας εξαντλήσει επάνω εις την κεφαλήν μου όλους τους κεραυνούς της, το όνομά μου να είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενον της κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου, αν ίσως λησμονήσω εις μίαν στιγμήν τας δυστυχίας των και δεν εκπληρώσω το χρέος μου. Τέλος ο θάνατός μου ας είναι η άφευκτος τιμωρία του αμαρτήματός μου, δια να μη λησμονώ την αγνότητα της Εταιρείας με την συμμετοχήν μου». Βλέπω τους Φιλικούς Νικόλαο Σκουφά, τον Εμμανουήλ Ξάνθο και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ, να δένουν την ψυχή τους με το ιερό χρέος προς το Χριστό και την Πατρίδα.
Ακούω παρακάτω τα καριοφίλια να βροντούν. Βλέπω στα Δερβενάκια το Δράμαλη να καταδιώκεται απ’ το γέρο του Μοριά. Το μέγα αρχιστράτηγο του γένους τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η Τουρκιά καταδιώκεται.
Βλέπω το έκτο μονοπάτι. Θάλασσα κι αυτό. Βλέπω τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα με ένα μπρίκι 36 πήχεων, το πλοίο της τον Αγαμέμνωνα, (το ενδοξότερο καράβι του αγώνα που οι επαναστάτες το θεωρούσαν ανίκητο και σκόρπιζε θύελλα ενθουσιασμού όπου εμφανιζόταν), να πλευροκοπά τον τούρκικο στόλο.
Παραπέρα, βλέπω τον Κωνσταντίνο Κανάρη να πυρπολεί την ναυαρχίδα του καπετάν πασά Καρά Αλή στη Χίο και να στέλνει στο θάνατο 2.000 Οθωμανούς, ανάμεσά τους και ο Καρά Αλής και αλλού να ανατινάζει τουρκικό δίκροτο στο στενό μεταξύ Τενέδου και Τρωάδας, την υποναυαρχίδα του νέου αρχιναυάρχου Κακλαμάν Μεχμέτ Πασά, που είχε διαδεχθεί τον Καρά Αλή με 800 νεκρούς Οθωμανούς.
Ο ψίθυρος εξακολουθεί να ενοχλεί. Αν και κάποιες συλλαβές διάσπαρτες είναι καθαρές, ακόμα δεν βγάζω νόημα, « ρία……..ανα …….».
Βλέπω το έβδομο μονοπάτι. Βλέπω τον Έλληνα ευπατρίδη, τον επιτυχημένο Αθηναίο στρατιωτικό, να ανεβαίνει στα άγια χώματα της Μακεδονίας με πολλά δώρα. Το λαμπρό μέλλον του, την οικογένειά του, την καριέρα του και την ησυχία του. Όλα τα κατέθεσε στο βωμό του Μακεδονικού αγώνα.
Ο Παύλος Μελάς. Ο Μακεδονομάχος. Το έμβλημα της θυσίας και του ηρωισμού.
Στρατιές Κρητών Μακεδονομάχων ανεβαίνουν να πάρουν εκδίκηση. Σε ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή. Επιλέγουν τελευταίο τόπο της ζωής τους τη Μακεδονία. Εμπιστεύονται τα λείψανά τους στη Μακεδονική γη.
Βλέπω το όγδοο μονοπάτι. Κανόνια ηχούν. Μια δυναμική φυσιογνωμία τρέπει τους Ιταλούς σε φυγή. Απαντά σε εντολές ανωτέρων που τον προστάζουν για υποχώρηση «Κρατάω Καλπάκι…. Κρατάω Καλπάκι!». Ο Ηπειρώτης υποστράτηγος, ο πρωτομάστορας της εποποιίας του 1940, αρνούμενος να συμμορφωθεί στις διαταγές για οπισθοχώρηση τρέπει σε φυγή δυνάμεις του άξονα.
Ο Κατσιμήτρος Χαράλαμπος, διοικητής της 8ης Μεραρχίας ο πρώτος στρατηγός του Β' Παγκοσμίου πολέμου, που έτρεψε σε φυγή δυνάμεις του άξονα.
Απελευθέρωσε τη Βόρεια Ήπειρο και προκάλεσε βαθιά κρίση στην ιταλική κυβέρνηση του Μουσολίνι, με τους στρατηγούς του να κατηγορούν ο ένας τον άλλο.
Πάνω στον ουρανό βλέπω αερομαχίες. Να και το αεροπλάνο του θρυλικού υποσμηναγού Μητραλέξη Μαρίνου που όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά του, μετά την κατάρριψη ιταλικού βομβαρδιστικού, έστρεψε τα πυρά του σ' ένα δεύτερο και κατάφερε και του «πήρε την ουρά» πέφτοντας πάνω του.
Ακούγεται μια φωνή. Αντηχεί μέχρι και σήμερα στη μνήμη μου. Στην καρδιά μου.
Ο εκφωνητής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών, Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος, μετέδιδε με τη χαρακτηριστική του φωνή, στεντόρεια, ανδρεία, σταθερή, εμψυχωτική,
«ΕΛΛΗΝΕΣ, ΨΗΛΑ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ!»
Οι Γερμανοί εισβάλουν στην Αθήνα.
Βλέπω το ένατο μονοπάτι. Η γέφυρα του Γοργοποτάμου ανατινάζεται και γίνεται συντρίμμια. Και οι Γερμανοί αποκόπτονται από την κύρια πηγή ανεφοδιασμού τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στο φαράγγι της Οίτης, η Εθνική Αντίσταση καταφέρνει μεγάλο πλήγμα στον εχθρό.
Τέλειωσαν τα μονοπάτια. Τα μετρώ. Εννέα. Τα ξαναμετρώ και δεν μπορώ να καταλάβω, γιατί όχι παραπάνω. Γιατί όχι παρακάτω.
ΕΝΝΕΑ! Και ξαφνικά τα μονοπάτια γίνονται λωρίδες. Λωρίδες μπλε. Λωρίδες άσπρες.
Που αρχίζουν να πάλλονται. Να κυματίζουν. Κι εκεί σε μια γωνιά βλέπω τον λευκό Σταυρό.
Μα είναι η ελληνική σημαία. Ανεμίζει αγέρωχα πάνω απ’ όλη την οικουμένη. Ρίχνει τον ίσκιο της σε ηπείρους και ωκεανούς.
Αυτή η ταλαιπωρημένη και μπαρουτοκαπνισμένη Σημαία του Έθνους, σφυρηλατήθηκε μες στους αιώνες. Τραβάει στις κυανόλευκες ρίγες τις όλη την Ελλάδα. Το αρχαίο πνεύμα των Ελλήνων, την αυτοθυσία και τον ηρωισμό τους. Τους αγώνες του ‘21, την αντίσταση του ’40.
Τα ιδεώδη και ιδανικά του Έθνους. Το κήρυγμα του Ευαγγελίου.
Τώρα ο ψίθυρος γίνεται φωνή. Κραυγή και σεισμός.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ!!!
Η καρδιά πάλλεται. Τα πόδια τρέμουν.
Ξάφνου το πάτωμα του δωματίου γίνεται γης. Πιο πέρα μνήματα. Τρέμει και τριζοβολά. Τριγμοί και θόρυβοι κάτω απ΄τη γη με αναστατώνουν.
Μέσα από τα μνήματα, κάτω απ’ την γη ακούω ψιθύρους. Ακούω τον Παύλο Μελά, τον Γερμανό Καραβαγγέλη, τον μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο Καλαφάτη, τον Ίωνα Δραγούμη, τον στρατηγό Δαβάκη και πολλούς άλλους .
Συνομιλούν και στοιχηματίζουν για τον νεοΈλληνα. Οι στατιστικές είναι ενάντιά μας. Θεωρούν ότι φραγκέψαμε. Ότι χάσαμε τον προσανατολισμό μας.
Ένας δυνατός θόρυβος με έκανε να συνέλθω. Ήταν τα τύμπανα αγήματος που κατευθυνόταν στο χώρο της παρέλασης.
Σηκώθηκα απ’ τον βαθύ λήθαργο. Έκανα το σταυρό μου. Προσκύνησα την Ελληνική σημαία και ετοιμάστηκα για την παρέλαση.
Ό,τι είδα, θα παραμείνει για πάντα ριζωμένο μέσα μου. Οι φωνές που θρηνούσαν και στοιχημάτιζαν…
Ας τους αποδείξουμε ότι κάνουν λάθος. Ότι είμαστε εδώ. Ότι ξυπνάμε από τη χειμερία νάρκη της ευζωίας, του «προοδευτισμού», της ιδιοτέλειας, της ασφάλειας, της ασυνειδησίας.
Ότι αυτό που λέμε συνείδηση και είναι καλά θαμμένο ή καμένο αναστήθηκε. Αναδημιουργήθηκε απ’ τις στάχτες του. Ας επιβεβαιώσουμε τη ρήση του μεγάλου λογοτέχνη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που είπε ότι «η ηχώ της συνείδησης όσο και αν πιεσθεί όσο και αν συμπηγεί μιλάει πάντοτε και σπάνια επιστομίζεται».
Τα όπλα της Δύσης αναίμακτα εδώ και καιρό στοχεύουν το έθνος μας.
Μες στον κυκλώνα των διεθνών εξελίξεων και πολέμων η Πατρίδα θα δοκιμαστεί. Μα ξέρει η Ελλάδα από δυσκολίες. Έχει γην ευχή του Θεού και τις πρεσβείες της Παναγίας και των αγίων. Και πάλι θα ‘ρθει η ώρα που θα δώσει παράδειγμα στην ανθρωπότητα και χωρίς ασυνέχεια θα παραδώσει μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη στις επόμενες γενεές.
Ἀπ’ τὰ κόκκαλα βγαλμένη
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη,
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά!
Δεν ξέρω αν ήταν όνειρο ή πραγματικότητα. Όραμα ή αποκύημα φαντασίας παιδικής.
Μα τόσο πολύ επίδρασε στην ψυχή μου, που χάραξε πολλές σελίδες των τρυφερών μου χρόνων.
Ήταν παραμονή μεγάλης εορτής. 27η Οκτωβρίου. Νωρίς ξάπλωσα, γιατί το πρωί θα παρέλαυνα με το σχολείο.
Προσπάθησα μα δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Στριφογύριζα νευρικά, ενόψει των εορταστικών ημερών, της χαράς και αναμονής των εντυπωσιακών εκδηλώσεων.
Πήρα να διαβάσω ένα βιβλίο. Τίτλος του, «το έπος του ΄40».
Άρχισα να το ξεφυλλίζω. Μα εκεί που τα βλέφαρα βάραιναν και ετοιμαζόμουν να παραδοθώ σε βαθύ λήθαργο, ένας πολύ δυνατός θόρυβος τάραξε την ηρεμία της στιγμής.
Πετάχτηκα αλαφιασμένος απ’ το κρεβάτι.
Έτρεξα κι άνοιξα το παράθυρο να εντοπίσω την πηγή του κρότου.
Μα τι αντίκρισα; H γειτονιά είχε αλλάξει πρόσωπο. Δεν υπήρχαν, ούτε ο δρόμος ο γνωστός, ούτε το μπακάλικο της κυρα Ευαγγελίας, ούτε τίποτε απ΄τις γνωστές γωνιές και τα σπίτια των φίλων μου.
Αντιθέτως είδα μπροστά μου, μια μεγάλη πεδιάδα με μικρούς λόφους διάσπαρτους. Πολλοί δρόμοι-αλέες τη διέσχιζαν. Τα ψηλά πλατάνια και οι λεύκες, σαν τείχος απροσπέλαστο έκλειναν την πρόσβαση απ’ τον ένα δρόμο στον άλλο.
Βλέπω το πρώτο μονοπάτι. Διακρίνω περσικά στρατεύματα. Μετά τη νίκη στη μάχη των Θερμοπυλών κατεβαίνουν για το νότο μα δεν βρίσκουν Έλληνα. Βλέπω τον βασιλιά των περσών Ξέρξη να ρωτά τον αυλικό του. Μαθαίνει πως βρίσκονται στην Ολυμπία, για την τέλεση της έβδομης Ολυμπιάδας. Ρωτώντας τι είναι αυτό και ποιο το βραβείο του νικητή, ακούει έκθαμβος πως είναι ένα κλαδί αγριελιάς που το λένε κότινο.
Ησυχία επικρατεί στο στρατόπεδο των Περσών.
Την σιωπή έσπασε ο γιος του ευυπόληπτου Πέρση πολέμαρχου Αρτάβανου, Τριταντέχμης που είπε:
«Αλλοίμονο, Μαρδόνιε, με ποιους άνδρες μας έφερες να πολεμήσουμε! Μ' αυτούς που δεν αγωνίζονται για χρήματα, αλλά για την αρετή!». («Παπαί, Μαρδόνιε, κοίους επ' άνδρας ήγαγες μαχησομένους ημέας, οι ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούνται, αλλά περί αρετής!»).
Βλέπω το δεύτερο μονοπάτι. Μα τι στο καλό. Δεν ήταν δρόμος. Αλλά ποτάμι. Θάλασσα.
Οι ελληνικές τριήρεις πλαγιοκοπούν τον Περσικό στόλο. 4207 πλοία και πλοιάρια Περσικά, έναντι 366 Ελληνικών. Στα στενά της Σαλαμίνας. Στο Σαρωνικό κόλπο.
Ακούω φωνή.
Ο Θεμιστοκλής σε διαφωνία με τον Ευρυβιάδη για το σχέδιο μάχης είπε: «Άκουσον μεν, πάταξον δε». Παραπέρα βλέπω την τριήρη του Θεμιστοκλή να επιτίθεται στη ναυαρχίδα του περσικού στόλου, υπό τις διαταγές του στρατηγού Αραβίγνη, αδελφού του Ξέρξη.
Βλέπω τους Αιγινίτες, οι οποίοι μετά την μάχη πήραν το πρώτο έπαθλο σε γενναιότητα (οι Αθηναίοι πήραν το δεύτερο), να βγαίνουν έξω στην ανοικτή θάλασσα καταστρέφοντας εκείνα τα πλοία που ξέφευγαν από τους Αθηναίους. Η ναυμαχία ήταν χαμένη για τους Πέρσες.
«Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης.»
Ένας ψίθυρος αντηχεί συνεχώς στ’ αυτιά μου. Δεν μπορώ να προσδιορίσω από που, κι ούτε να ξακαθαρίσω μέσα μου τα λόγια.
Βλέπω το τρίτο μονοπάτι. Βλέπω έφιππους και πεζούς. Στρατιά τεράστια με μεγάλα δόρατα. Είναι η Μακεδονική Φάλαγγα, κάτω από τα προστάγματα του μεγάλου στρατηλάτη. Είναι ο μέγας Αλέξανδρος που καταδιώκει τον Δαρείο τον Γ΄ της Περσίας, στη μάχη της Ισσού. Τα ποδοβολητά των αλόγων του μεγαΑλέξανδρου κυνηγούν τον Δαρείο. Τρέχει να κρυφτεί, να ξεφύγει απ’τον Μακεδόνα στρατηλάτη.
Η πτώση της τότε παντοκρατορίας είναι γεγονός. Ο ελληνισμός σπείρετε στα πέρατα της γης.
Βλέπω το τέταρτο μονοπάτι. Ψηλά στον ουρανό φαίνεται ένας σταυρός. Και μια φωτεινή επιγραφή «Εν τούτω νίκα». Εμψυχωμένος ο Φλάβιος Βαλέριος Κωνσταντίνος εκκινεί για την τελική μάχη με τον Μαξέντιο.
Δεν ακολουθεί τα ειωθότα και την παράδοση.
Οι ρωμαϊκές λεγεώνες, όταν οδηγούνταν στις μάχες, είχαν μπροστά τους και προπορεύονταν τα αγάλματα των πατρώων θεών. Τώρα, ο Κωνσταντίνος διατάζει και τα αγάλματα αυτά αντικαθίστανται από ένα κόκκινο ύφασμα στη μέση του οποίου είναι κεντημένος ο σταυρός από Χ και Ρ, όπως τον είδε στο όραμά του. Το ύφασμα αυτό αποτελούσε το καινούργιο έμβλημα του αυτοκράτορα και έμεινε γνωστό ως λάβαρο (labarum). Ο σταυρός μπήκε και στις ασπίδες των στρατιωτών. Με αυτόν αποδεκάτισαν το στρατό του Μαξέντιου.
Ήταν ο Μέγας Κωνσταντίνος ή ο Άγιος και Ισαπόστολος Κωνσταντίνος.
Ο ψίθυρος εξακολουθεί να παρεμβαίνει στην οπτασία αυτή. Δεν βγάζω νόημα.
Βλέπω το πέμπτο μονοπάτι. Εκεί σε ένα κρησφύγετο, ακούω ψιθύρους. Μα αποδείχτηκαν τόσο εκκωφαντικοί. Χάιδεψαν τα αυτιά, μα αναστάτωσαν την καρδιά. «Ορκίζομαι ενώπιον του αληθινού Θεού, ότι θέλω είμαι επί ζωής μου πιστός εις την Εταιρείαν κατά πάντα…….. Ορκίζομαι ότι θέλω τρέφει εις την καρδίαν μου αδιάλλακτον μίσος εναντίον των τυράννων της πατρίδος μου…… να είμαι ενάρετος. Να ευλαβώμαι την θρησκείαν μου,…. Η θεία δικαιοσύνη ας εξαντλήσει επάνω εις την κεφαλήν μου όλους τους κεραυνούς της, το όνομά μου να είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενον της κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου, αν ίσως λησμονήσω εις μίαν στιγμήν τας δυστυχίας των και δεν εκπληρώσω το χρέος μου. Τέλος ο θάνατός μου ας είναι η άφευκτος τιμωρία του αμαρτήματός μου, δια να μη λησμονώ την αγνότητα της Εταιρείας με την συμμετοχήν μου». Βλέπω τους Φιλικούς Νικόλαο Σκουφά, τον Εμμανουήλ Ξάνθο και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ, να δένουν την ψυχή τους με το ιερό χρέος προς το Χριστό και την Πατρίδα.
Ακούω παρακάτω τα καριοφίλια να βροντούν. Βλέπω στα Δερβενάκια το Δράμαλη να καταδιώκεται απ’ το γέρο του Μοριά. Το μέγα αρχιστράτηγο του γένους τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η Τουρκιά καταδιώκεται.
Βλέπω το έκτο μονοπάτι. Θάλασσα κι αυτό. Βλέπω τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα με ένα μπρίκι 36 πήχεων, το πλοίο της τον Αγαμέμνωνα, (το ενδοξότερο καράβι του αγώνα που οι επαναστάτες το θεωρούσαν ανίκητο και σκόρπιζε θύελλα ενθουσιασμού όπου εμφανιζόταν), να πλευροκοπά τον τούρκικο στόλο.
Παραπέρα, βλέπω τον Κωνσταντίνο Κανάρη να πυρπολεί την ναυαρχίδα του καπετάν πασά Καρά Αλή στη Χίο και να στέλνει στο θάνατο 2.000 Οθωμανούς, ανάμεσά τους και ο Καρά Αλής και αλλού να ανατινάζει τουρκικό δίκροτο στο στενό μεταξύ Τενέδου και Τρωάδας, την υποναυαρχίδα του νέου αρχιναυάρχου Κακλαμάν Μεχμέτ Πασά, που είχε διαδεχθεί τον Καρά Αλή με 800 νεκρούς Οθωμανούς.
Ο ψίθυρος εξακολουθεί να ενοχλεί. Αν και κάποιες συλλαβές διάσπαρτες είναι καθαρές, ακόμα δεν βγάζω νόημα, « ρία……..ανα …….».
Βλέπω το έβδομο μονοπάτι. Βλέπω τον Έλληνα ευπατρίδη, τον επιτυχημένο Αθηναίο στρατιωτικό, να ανεβαίνει στα άγια χώματα της Μακεδονίας με πολλά δώρα. Το λαμπρό μέλλον του, την οικογένειά του, την καριέρα του και την ησυχία του. Όλα τα κατέθεσε στο βωμό του Μακεδονικού αγώνα.
Ο Παύλος Μελάς. Ο Μακεδονομάχος. Το έμβλημα της θυσίας και του ηρωισμού.
Στρατιές Κρητών Μακεδονομάχων ανεβαίνουν να πάρουν εκδίκηση. Σε ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή. Επιλέγουν τελευταίο τόπο της ζωής τους τη Μακεδονία. Εμπιστεύονται τα λείψανά τους στη Μακεδονική γη.
Βλέπω το όγδοο μονοπάτι. Κανόνια ηχούν. Μια δυναμική φυσιογνωμία τρέπει τους Ιταλούς σε φυγή. Απαντά σε εντολές ανωτέρων που τον προστάζουν για υποχώρηση «Κρατάω Καλπάκι…. Κρατάω Καλπάκι!». Ο Ηπειρώτης υποστράτηγος, ο πρωτομάστορας της εποποιίας του 1940, αρνούμενος να συμμορφωθεί στις διαταγές για οπισθοχώρηση τρέπει σε φυγή δυνάμεις του άξονα.
Ο Κατσιμήτρος Χαράλαμπος, διοικητής της 8ης Μεραρχίας ο πρώτος στρατηγός του Β' Παγκοσμίου πολέμου, που έτρεψε σε φυγή δυνάμεις του άξονα.
Απελευθέρωσε τη Βόρεια Ήπειρο και προκάλεσε βαθιά κρίση στην ιταλική κυβέρνηση του Μουσολίνι, με τους στρατηγούς του να κατηγορούν ο ένας τον άλλο.
Πάνω στον ουρανό βλέπω αερομαχίες. Να και το αεροπλάνο του θρυλικού υποσμηναγού Μητραλέξη Μαρίνου που όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά του, μετά την κατάρριψη ιταλικού βομβαρδιστικού, έστρεψε τα πυρά του σ' ένα δεύτερο και κατάφερε και του «πήρε την ουρά» πέφτοντας πάνω του.
Ακούγεται μια φωνή. Αντηχεί μέχρι και σήμερα στη μνήμη μου. Στην καρδιά μου.
Ο εκφωνητής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών, Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος, μετέδιδε με τη χαρακτηριστική του φωνή, στεντόρεια, ανδρεία, σταθερή, εμψυχωτική,
«ΕΛΛΗΝΕΣ, ΨΗΛΑ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ!»
Οι Γερμανοί εισβάλουν στην Αθήνα.
Βλέπω το ένατο μονοπάτι. Η γέφυρα του Γοργοποτάμου ανατινάζεται και γίνεται συντρίμμια. Και οι Γερμανοί αποκόπτονται από την κύρια πηγή ανεφοδιασμού τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στο φαράγγι της Οίτης, η Εθνική Αντίσταση καταφέρνει μεγάλο πλήγμα στον εχθρό.
Τέλειωσαν τα μονοπάτια. Τα μετρώ. Εννέα. Τα ξαναμετρώ και δεν μπορώ να καταλάβω, γιατί όχι παραπάνω. Γιατί όχι παρακάτω.
ΕΝΝΕΑ! Και ξαφνικά τα μονοπάτια γίνονται λωρίδες. Λωρίδες μπλε. Λωρίδες άσπρες.
Που αρχίζουν να πάλλονται. Να κυματίζουν. Κι εκεί σε μια γωνιά βλέπω τον λευκό Σταυρό.
Μα είναι η ελληνική σημαία. Ανεμίζει αγέρωχα πάνω απ’ όλη την οικουμένη. Ρίχνει τον ίσκιο της σε ηπείρους και ωκεανούς.
Αυτή η ταλαιπωρημένη και μπαρουτοκαπνισμένη Σημαία του Έθνους, σφυρηλατήθηκε μες στους αιώνες. Τραβάει στις κυανόλευκες ρίγες τις όλη την Ελλάδα. Το αρχαίο πνεύμα των Ελλήνων, την αυτοθυσία και τον ηρωισμό τους. Τους αγώνες του ‘21, την αντίσταση του ’40.
Τα ιδεώδη και ιδανικά του Έθνους. Το κήρυγμα του Ευαγγελίου.
Τώρα ο ψίθυρος γίνεται φωνή. Κραυγή και σεισμός.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ!!!
Η καρδιά πάλλεται. Τα πόδια τρέμουν.
Ξάφνου το πάτωμα του δωματίου γίνεται γης. Πιο πέρα μνήματα. Τρέμει και τριζοβολά. Τριγμοί και θόρυβοι κάτω απ΄τη γη με αναστατώνουν.
Μέσα από τα μνήματα, κάτω απ’ την γη ακούω ψιθύρους. Ακούω τον Παύλο Μελά, τον Γερμανό Καραβαγγέλη, τον μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο Καλαφάτη, τον Ίωνα Δραγούμη, τον στρατηγό Δαβάκη και πολλούς άλλους .
Συνομιλούν και στοιχηματίζουν για τον νεοΈλληνα. Οι στατιστικές είναι ενάντιά μας. Θεωρούν ότι φραγκέψαμε. Ότι χάσαμε τον προσανατολισμό μας.
Ένας δυνατός θόρυβος με έκανε να συνέλθω. Ήταν τα τύμπανα αγήματος που κατευθυνόταν στο χώρο της παρέλασης.
Σηκώθηκα απ’ τον βαθύ λήθαργο. Έκανα το σταυρό μου. Προσκύνησα την Ελληνική σημαία και ετοιμάστηκα για την παρέλαση.
Ό,τι είδα, θα παραμείνει για πάντα ριζωμένο μέσα μου. Οι φωνές που θρηνούσαν και στοιχημάτιζαν…
Ας τους αποδείξουμε ότι κάνουν λάθος. Ότι είμαστε εδώ. Ότι ξυπνάμε από τη χειμερία νάρκη της ευζωίας, του «προοδευτισμού», της ιδιοτέλειας, της ασφάλειας, της ασυνειδησίας.
Ότι αυτό που λέμε συνείδηση και είναι καλά θαμμένο ή καμένο αναστήθηκε. Αναδημιουργήθηκε απ’ τις στάχτες του. Ας επιβεβαιώσουμε τη ρήση του μεγάλου λογοτέχνη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που είπε ότι «η ηχώ της συνείδησης όσο και αν πιεσθεί όσο και αν συμπηγεί μιλάει πάντοτε και σπάνια επιστομίζεται».
Τα όπλα της Δύσης αναίμακτα εδώ και καιρό στοχεύουν το έθνος μας.
Μες στον κυκλώνα των διεθνών εξελίξεων και πολέμων η Πατρίδα θα δοκιμαστεί. Μα ξέρει η Ελλάδα από δυσκολίες. Έχει γην ευχή του Θεού και τις πρεσβείες της Παναγίας και των αγίων. Και πάλι θα ‘ρθει η ώρα που θα δώσει παράδειγμα στην ανθρωπότητα και χωρίς ασυνέχεια θα παραδώσει μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη στις επόμενες γενεές.
Ἀπ’ τὰ κόκκαλα βγαλμένη
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη,
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά!
