Κυριακὴ Δ΄ Λουκᾶ (Λουκ. 8,4-15)
Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης
«Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ» (Λουκ. 8,5)
Εἰς μνήμην τῶν ἁγίων πατέρων τελεῖται σήμερα ἡ θεία λειτουργία. Ἀλλὰ ἡ θεία λειτουργία δὲν εἶνε μόνο θυσία· εἶνε καὶ διδασκαλία. Κατ᾿ αὐτὴν ἀκοῦμε τὴν προτροπὴ «Λάβετε φάγετε…· πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες» (Ματθ. 26,26-27), ἀλλὰ προηγουμένως ἀκοῦμε·
«Ὀρθοὶ ἀκούσωμεν τοῦ ἁγίου
Εὐαγγελίου» (θ. Λειτ.). Διότι ὁ Χριστὸς εἶνε ὄχι μόνο ὁ μέγας ἀρχιερεύς,
ἀλλὰ καὶ ὁ ῥαββί, ὁ διδάσκαλος. Ὁ Χριστὸς δίδαξε. Δίδαξαν βέβαια καὶ
ἄλλοι διὰ μέσου τῶν αἰώνων, διδάσκουν, καὶ θὰ διδάσκουν. Ἀλλὰ ὁ Χριστὸς
δὲν δίδαξε ὅπως ὁ Σωκράτης καὶ ὁ Πλάτων κι ὁ Ἀριστοτέλης καὶ ὁ Κικέρων,
οὔτε «ὡς οἱ γραμματεῖς» τῶν ἰουδαίων (Ματθ. 7,29)· δίδαξε ὡς αὐθεντία.
Δίδαξε ἁπλᾶ, πολὺ ἁπλᾶ, μὲ εἰκόνες ἀπὸ τὸ φυσικὸ κόσμο καὶ παραδείγματα
ἀπὸ τὴ ζωὴ τῶν ταπεινῶν γεωργῶν καὶ ποιμένων. Ἡ διδασκαλία του ὅσο εἶνε
ἁπλῆ τόσο εἶνε καὶ βαθειὰ καὶ ὑψηλὴ καὶ πλατειά. Εἶνε ὁ διδάσκαλος ἐν
ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ, ὁ μόνος διδάσκαλος, τὸν ὁποῖο πρέπει ν᾿ ἀκοῦμε.
Εὐτυχεῖς ἐκεῖνοι ποὺ ἀκοῦνε τὸ λόγο του καὶ διαβάζουν τὸ
Εὐαγγέλιό του· δυστυχεῖς ἐκεῖνοι ποὺ δὲν τὸ διαβάζουν, καὶ ἀκόμη
δυστυχέστεροι ἐκεῖνοι ποὺ ἐνῷ τὸ ἀκοῦνε δὲν τὸ ἐφαρμόζουν. Ὁ λόρδος
Βύρων εἶχε πεῖ· ἄνθρωπος πού, ἐνῷ διαβάζει τὸ Εὐαγγέλιο, δὲν τὸ
ἐφαρμόζει, προτιμότερο νὰ μὴ ἐγεννᾶτο.
Θέλετε, ἀγαπητοί μου, νὰ θαυμάσετε τὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ,
ν᾿ ἀπολαύσετε τὸ ὕψος της; Ἀνοῖξτε σήμερα τὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιο,
διαβάστε τὸ 8ο κεφάλαιο, καὶ ἐντρυφῆστε στὴν ὡραία παραβολὴ ποὺ
ἀκούσαμε πρὸ ὀλίγου. Εἶνε ἡ παραβολὴ τοῦ σπορέως. Πόσο ἁπλῆ εἶνε! Τί
λέει ἐκεῖ ὁ Κύριος;
Βγῆκε ὁ γεωργὸς μὲ τὸ δισάκκι γεμᾶτο σπόρο καὶ πῆγε στὸ χωράφι
του. Ἔσπειρε δεξιὰ – ἀριστερά, πάνω – κάτω· δὲν ἄφησε γωνιὰ ἄσπαρτη. Τὸ
ἀποτέλεσμα· ἐνῷ ὁ σπόρος ἦταν ἐκλεκτός, ἀπὸ τὰ τέσσερα μέρη τοῦ σπόρου
ἕνα μόνο ῥίζωσε βλάστησε ὡρίμασε καὶ καρποφόρησε, τὰ ἄλλα ἔμειναν
ἄκαρπα.
Ἡ παραβολὴ αὐτὴ εἶνε ἀνεξάντλητη σὲ διδάγματα· ὄχι μόνο
πνευματικά, πρακτικὰ καὶ κοινωνικά, ἀλλὰ καὶ φιλοσοφικὰ – παιδαγωγικά.
Δύο νεαροὶ δάσκαλοι τῆς περιφερείας Κοζάνης ἔβγαλαν ἕνα μικρὸ βιβλίο,
στὸ ὁποῖο ἐξετάζουν τὴν παραβολὴ ἀπὸ πλευρᾶς παιδαγωγικῆς καὶ ἀναλύουν
τοὺς τύπους ποὺ περιέχει.
Ἐγὼ θὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας στὴν ἀρχὴ τῆς παραβολῆς, ποὺ
λέει ὅτι ὁ Κύριος «ἐξῆλθεν» ὡς γεωργὸς νὰ σπείρῃ «τὸν σπόρον αὐτοῦ»
(Λουκ 8,5). Ὁμιλεῖ περὶ σπόρου.
* * *
Ποιός δὲν εἶδε σπόρο; Τί εἶνε σπόρος; Ὑπάρχει σπόρος φυσικὸς καὶ σπόρος ὑπερφυσικός.
⃝ Ὁ φυσικὸς σπόρος εἶνε γνωστός. Ὑπάρχουν σπόροι πολὺ μικροί,
σὰν τὸ κεφάλι μιᾶς καρφίτσας. Κι ὅμως μέσα στὸ μικρὸ ἐκεῖνο σπόρο
ὑπάρχει ὁλόκληρο ἐργοστάσιο καὶ χημεῖο. Ἀπὸ ἕνα μικρὸ σπόρο φυτρώνει στὴ
γλάστρα σου ἕνα πολύχρωμο ἄνθος ποὺ εὐωδιάζει. Ἀπὸ ἄλλους σπόρους
βγαίνουν δέντρα μεγάλα εὐσκιόφυλλα καὶ καρποφόρα, βγαίνουν δάση
ἀπέραντα. Μικρὸ εἶν᾿ αὐτό; Ἕνας σπόρος εἶνε ἕνα θαῦμα. Ὅλοι οἱ γεωπόνοι
καὶ ἄλλοι ἐπιστήμονες νὰ μαζευτοῦν, δὲν μποροῦν νὰ μᾶς φτειάξουν ἕνα
σπόρο. Εἶνε μυστήριο μεγάλο. Θαυμάζουν οἱ ἄνθρωποι τοὺς πυραύλους· ἀλλὰ
ἕνας σπόρος εἶνε πιὸ θαυμαστός, διότι μέσα σ᾿ αὐτὸν ὑπάρχει ἡ δύναμι
τῆς ζωῆς. Πόσο τυφλοὶ εἴμαστε καὶ δὲν βλέπουμε!
Παλαιότερα στὴν Αἴγυπτο, ἐκεῖ ποὺ εἶνε οἱ Πυραμίδες, Ἄγγλοι
ἀρχαιολόγοι ἔσκαψαν καὶ βρῆκαν τὸν τάφο ἑνὸς φαραώ. Εἶχε ταφῆ πρὸ τριῶν
χιλιάδων ἐτῶν. Μέσα στὸν τάφο βρέθηκαν πολλὰ ἀντικείμενα, χρυσᾶ καὶ
ἀσημένια περιδέραια κ.λπ.. Μεταξὺ τῶν ἄλλων βρῆκαν, μέσα σὲ ἕνα χρυσὸ
βάζο, σπόρους σιτάρι. Κάποιος ἀρχαιολόγος εἶπε· Ἆραγε ὁ σπόρος αὐτὸς νὰ
ἔχῃ τὴ δύναμι νὰ φυτρώσῃ;… Πῆραν ἀπὸ αὐτὸν καὶ ἔσπειραν, καὶ πρὸς
κατάπληξιν ὅλων ὁ σπόρος ἐκεῖνος φύτρωσε! Τρεῖς χιλιάδες χρόνια κράτησε
μέσα του ζωή.
Θέλεις θαύματα, ἄνθρωπε; Ῥῖξε ἕνα βλέμμα γύρω σου στὴν θεία
δημιουργία. Τὸ κάθε τι μαρτυρεῖ, ὅτι ὑπάρχει Θεός, ὅτι ἐκεῖνος εἶνε «ὁ
ποιῶν θαυμάσια μόνος» (Ψαλμ. 71,18).
⃝ Ἀλλ᾿ ἐκτὸς ἀπὸ τὸν φυσικὸ ὑπάρχει καὶ ὁ ὑπερφυσικὸς σπόρος.
Ποιός εἶν᾿ αὐτός; Εἶνε ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τὰ λόγια ποὺ κηρύττονται στὴν
ἐκκλησία, τὰ λόγια τοῦ Εὐαγγελίου. Θέλετε νὰ δῆτε τὴ δύναμι αὐτοῦ τοῦ
σπόρου;
Κάποτε ἕνας νέος 17-18 ἐτῶν, πάνω στὸ ἄνθος τῆς ἡλικίας του
καὶ κληρονόμος μεγάλης περιουσίας, μπῆκε στὴν ἐκκλησία. Μπῆκε μὲ πίστι,
ὄχι ἀδιάφορος ὅπως ἐμεῖς. Ὁ ἱερεὺς διάβασε τὸ εὐαγγέλιο τῆς ἡμέρας
ἐκείνης, ποὺ ἔλεγε· «…Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς…» (Ματθ.
19,21). Ὅταν ὁ νέος ἄκουσε τὰ λόγια αὐτὰ δὲν εἶπε «Αὐτὸ εἶνε γιὰ τοὺς
ἄλλους». Εἶπε· «Αὐτὸς ὁ λόγος εἶνε γιὰ μένα». Καὶ μόλις βγῆκε ἀπὸ τὸ
ναό, πῆγε στὸ σπίτι ἀποφασισμένος· πούλησε ὅλη τὴν περιουσία του, τὴ
μοίρασε στοὺς φτωχοὺς τῆς Ἀλεξανδρείας, καὶ μετὰ ἔφυγε στὴν ἔρημο, ὅπου
ἔζησε τὴν ὑψηλότερη ζωή· διότι «τοῖς ἐρημικοῖς ζωὴ μακαρία ἐστὶ
θεϊκῷ ἔρωτι πτερουμένοις» (ἀναβ. πλ. α΄). Ἔζησε ἐκεῖ 85-90 χρόνια
περίπου. Τέλος παρέδωσε στὸ Θεὸ τὴν ψυχή του, καὶ τὸ παράδειγμά του
μένει στοὺς αἰῶνες. Καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ Μέγας Ἀντώνιος. Ἀπὸ ἕνα λόγο τῆς
Γραφῆς φύτρωσε τὸ οὐράνιο αὐτὸ δέντρο.
Θέλετε ἕνα ἀκόμη παράδειγμα; Κάποιος ἄλλος νέος εἶχε ζήσει ζωὴ
ἀκάθαρτη. Ζωηρὸς ὅπως ἦταν, βούτηξε βαθειὰ μέσα στὴν ἁμαρτία. Μιὰ μέρα
πῆγε κι αὐτὸς στὴν ἐκκλησία, ἀλλὰ μὲ ὑπεροψία καὶ κριτικὴ διάθεσι
ἀπέναντι στὰ θεῖα καὶ ἱερά. Ὅταν μπῆκε στὸ ναὸ ἄκουσε νὰ κηρύττῃ ἀπὸ τὸν
ἄμβωνα ὁ ἐπίσκοπος, ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγάλους διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ νέος, παρὰ τὴ διαφθορά του, εἶχε καλὴ καρδιὰ καὶ ὁ λόγος τοῦ
ἐπισκόπου ἔπιασε στὴν ψυχή του. Ἀπὸ τὰ λόγια ἐκεῖνα σιγὰ – σιγὰ ἄλλαξε,
καὶ τέλος ἔγινε πιστὸς καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους πατέρες τῆς
Ἐκκλησίας. Καὶ στὴν περίπτωσι αὐτὴ ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Εὐαγγελίου φύτρωσε
ἕνα οὐράνιο δένδρο, ποὺ ὀνομάζεται ἅγιος Αὐγουστῖνος, αὐτὸς τοῦ
ὁποίου κ᾽ ἐγὼ ἀναξίως φέρω τὸ ὄνομα.
Καὶ πολλὰ ἄλλα σημερινὰ παραδείγματα δείχνουν, ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐξακολουθεῖ νὰ φέρνῃ κοσμογονία σὲ ἐκλεκτὲς ψυχές.
Αὐτὸ τὸ λόγο, αὐτὸ τὸ σπόρο, σπέρνουμε κ᾿ ἐμεῖς. Δὲν ἔχουμε
ἄλλο ὅπλο. Εἶνε ὁ λόγος ποὺ ἔσπειρε ὁ Χριστός, ὁ λόγος ποὺ ἔσπειρε ὁ
ἀπόστολος Παῦλος, ὁ λόγος ποὺ ἔσπειρε ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ ὁ ἱερὸς
Χρυσόστομος, ὁ λόγος ποὺ κήρυξαν οἱ πατέρες καὶ τῆς Ἑβδόμης Οἰκουμενικῆς
Συνόδου, τῶν ὁποίων τὴ μνήμη ἑορτάζουμε σήμερα. Αὐτὸ τὸ λόγο θὰ
κηρύττουμε, μὲ τὴν ἀκράδαντη πίστι, ὅτι αὐτὸς θὰ νικήσῃ στὸ τέλος.
Ὑπάρχουν ἀσφαλῶς κ᾿ ἐκεῖνοι πού, καὶ ὁ Χριστὸς νὰ κατέβαινε πάλι στὴ
γῆ, δὲν θὰ τὸν ἄκουγαν· πάντοτε ὅμως θὰ ὑπάρχῃ καὶ ἡ ἀγαθὴ γῆ.
* * *
Πρὶν τελειώσω, θέλω νὰ στραφῶ κυρίως πρὸς τοὺς νέους μας, ποὺ ἀποτελοῦν τὴν αὐριανὴ ἐλπίδα, γιὰ νὰ τοὺς πῶ τὰ ἑξῆς.
Ἔξω ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν ὑπάρχουν δύο ἀγάλματα. Τὸ ἕνα
εἶνε τοῦ Γρηγορίου τοῦ Ε΄ πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ
ἀπαγχόνισαν οἱ Τοῦρκοι στὴν πύλη τοῦ πατριαρχείου καὶ τὸ αἷμα τῆς θυσίας
του ἔγινε σπόρος γιὰ νὰ βλαστήσῃ ἡ ἐλευθερία μας. Τὸ ἄλλο εἶνε τοῦ Ῥήγα
Φεραίου, ποὺ μὲ τὰ κηρύγματα, τὶς προκηρύξεις καὶ τὰ θούριά του
ἔσπειρε σπόρο λευτεριᾶς. Πολλὲς φορὲς τὰ παιδιὰ τῆς Ἑλλάδος, κ᾿ ἐγὼ ὡς
φοιτητὴς καὶ μεγάλος ἀκόμα, βλέποντας τὸ ἄγαλμα αὐτὸ σταθήκαμε καὶ
διαβάσαμε ἀπὸ κάτω· «Ἔσπειρες ἀρκετὸ σπόρο, καὶ ὁ σπόρος σου θὰ
φυτρώσῃ». Ἀπὸ τὸν σπόρο αὐτῶν τῶν δύο βλάστησε ἡ ἐθνική μας ἐλευθερία.
Χρόνια κ᾿ ἐγὼ σπέρνω τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ σὲ χωριὰ καὶ πολιτεῖες.
Δὲν κουράστηκα, διότι γνωρίζω, ὅτι ὁ σπόρος αὐτὸς κάποτε θὰ δώσῃ
γλυκεῖς καρπούς. Τὸν σπόρο αὐτὸν θὰ ἐξακολουθήσω νὰ σπέρνω μὲ τὴ
βοήθεια τοῦ Κυρίου καὶ τὶς προσευχὲς ὅλων σας, καὶ πιστεύω ὅτι αὐτὸς
τελικῶς θὰ νικήσῃ, πρὸς δόξαν καὶ λατρείαν τοῦ Χριστοῦ, πρὸς ἔπαινον τῆς
πατρίδος, καὶ πρὸς εὐλογίαν τῶν Χριστιανῶν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 13-10-1968 πρωὶ μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 15-10-2006, ἐπανέκδοσις 6-9-2023.
