ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

 «Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»

ὑπό Γέροντος Ἀρσενίου ρουμάνου ἀσκητοῦ.

 Τό μυστήριο τῆς Έξομολογήσεως θεμελιώθηκε άπό τόν Χριστό τήν ήμερα τής 'Αναστάσεώς του τό εσπέρας. Άφοῦ μπήκε μέσα στό υπερώο «κεκλεισμένων τών θυρών» τούς είπε: «Λάβετε Πνεῦμα άγιον, άν τίνων άφήτε τάς αμαρ­τίας άφίενται αὐτοῖς...» Ποιά θά ήτο ἡ έρμηνεία έδώ; Δεί­χνει ότι διά τής έξομολογήσεως ό άνθρωπος άνασταίνεται άπό τόν θάνατο τών άμαρτιών του. Κανένα μυστήριο δέν θεμελιώθηκε τήν ημέρα τοῦ Πάσχα παρά τό Μυστήριο τής Μετανοίας. Ό Χριστός έμελε νά φύγη άπό τήν γή καί έδωσε στούς Αποστόλους Του τήν έξουσία τής συγχωρήσεως τών άμαρτιών τοῦ λαού. Τό Μυστήριο αύτό είναι μία άνάστασις έκ νεκρών τοῦ άνθρώπου, τής ψυχής του. Νομίζω γι' αύτό θεμελιώθηκε τό Πάσχα, ώστε έμεῖς διά τής έξο­μολογήσεως καί τής έγκαταλείψεως τής άμαρτίας ν' άναστηθοῦμε μαζί μέ τόν Χριστό στήν αιώνια ζωή.

Μιά σωστή έξομολόγησις είναι ένα είδος κατηχήσεως. Εξετάζεις τόν εαυτό σου καί ἐρωτᾶς: «Τί έκανα»; Αύτός ό αύτοέλεγχος είναι μιά σωστή τοποθέτησις άπέναντι στόν Θεό καί στόν εαυτό σου. Μή κάνετε μιά εξομολόγηση τυ­πική, διανοητική, άλλά συναισθηματική, λέγοντας: «Αύτό έκανα». Νά λέγετε τήν άμαρτία σας μέ «τόν μούστο της», διότι ή έξομολόγησις μέσω ερωτήσεων ἤ γραπτού κατα­λόγου άμαρτιών καταντά μία διανοητική καί άσυναίσθητη έξομολόγησις. Αύτό είναι τό μυστήριο πού σώζει άπό τόν κατακλυσμό τής άμαρτίας. Σάν νά μάς λέγει ό Χριστός: «"Ο,τι συγχωρείτε έσεῖς -έπίσκοποι καί ιερείς- συγχωρώ καί Έγώ». Οί συγχωρημένες αμαρτίες, δέν λαμβάνονται πλέον ύπ' όψιν λέγει καί ό άγιος Ίωάννης ό Χρυσόστομος, οῦτε στά τελώνια τοῦ αέρος, οῦτε στήν Μέλλουσα Κρίσι, όπου τό μεγαλύτερο πράγμα πού πρέπει έκεῖ νά παρου­σιάσουμε είναι ή λύσις τών άμαρτιών μας.

Αντιλαμβάνεσαι, άδελφέ μου, πόσο εύκολο είναι νά σωθής; Καί πηγαίνεις νά τά είπής, όχι σέ ένα άγγελο, άλλά σ' ένα συνάνθρωπο σου! Δέν πρέπει νά υπάρχει έντροπή στήν έξομολόγησι, Αύτό είναι τό πιό άποτελεσματικό όπλο τοῦ διαβόλου, νά ντρέπεσαι νά έξομολογηθής. Έάν ντρέ­πεσαι, κρύβεις τίς άμαρτίες σου καί δέν συγχωρήσαι ούτε: έδώ, οῦτε στήν άλλη ζωή. Μία σωστή έξομολόγησις ση­μαίνει νά τά είπής όλα. Πρώτα νά έξετάζης μέ λεπτομέ­ρειες τό κάθε τι στήν ζωή σου, νά έλέγχης μέ ειλικρίνεια τόν εαυτό σου καί είναι μεγάλο λάθος νά μή καταγράφης αύτά πού θέλεις νά είπής. Ήμπορεῖς έπίσης νά έπαναλάβης στήν έξομολόγησι κάποιο παράπτωμά σου, έάν νομίζης διότι δέν γνωρίζεις, έάν τό είπες παλαιότερα έπειδή δέν τό είχες σημειώσει στό χαρτί.

Παρακολούθησε τόν εαυτό σου, έλεγχε τά βήματά σου καί τούς λογισμούς σου. Διότι, έάν σκέπτεσαι ότι θά πρέ­πει σέ λίγο διάστημα νά έξομολογηθής, θά έχης φόβο στή διάπραξι μιάς άμαρτίας καί έτσι θά έχης μιά σωστή δια­γωγή. Προσοχή νά μή σέ πιάση ό θάνατος άπροετοίμαστον. Θά ήμποροῦσα νά ειπώ, νά μή έλθη ή νύκτα καί είσαι άκόμη άνεξομολόγητος. Νά μή κρύβης μέσα σου μιά άμαρτία ἤ τήν είπες έπισκιασμένα.

Δέν είναι άνάγκη νά άφήνης μέ τά όσα λέγεις, καλή έντύπωσι στόν Πνευματικό γιά τήν ζωή σου. Ό Πνευμα­τικός αισθάνεται καλά, όταν έσύ τοῦ λέγης τίς πιό μισητές άμαρτίες σου. Καί έχει χαρά, διότι έλαφρώνει ή ψυχή σου καί βγαίνει άπό τόν βυθό τής άμαρτίας. Ένώ είσαι βυθισμένος στά δύο μέτρα, γιατί τού λέγεις δτι είσαι μόνο στόν μισό πόντο; Έξομολογήσου καθαρά. Δέν έχει άνάγκη ό Πνευματικός άπό σένα νά έπαινής τόν εαυτό σου. Άκόμη νά σού ειπώ καί κάτι άλλο, ότι είναι γεμάτος άπό τήν Χά­ρι τού Θεοῦ, σέ αισθάνεται, δέν είναι βλάκας καί σέ κατα­νοεί. Πιστεύεις ότι ό Θεός κάνει Πνευματικό τόν οποιον­δήποτε; Σέ αισθάνεται καί ημπορεί άκόμη καί λεπτομέ­ρειες τών άμαρτιών σου νά σοῦ είπή. Άλλά δέν πρέπει νά σοῦ δώση τήν έντύπωσι ότι ξέρει τίς άμαρτίες σου. Τοῦ αποκαλύπτει ό Θεός μέ κάποιο τρόπο καί έσύ έκπλήττεσαι. Καί ύστερα δέν μάς ένδιαφέρει τόσο πολύ ή γνώμη τοῦ Πνευματικού πού θά κάνη γιά μάς, άλλά κυρίως μάς ενδιαφέρει τό γεγονός ότι έσύ πέτυχες νά λυτρωθής καί δέν καταστράφηκες. Διότι, άδελφοί μου, είτε στήν έξομο­λόγησι θά πήτε τίς άμαρτίες σας γιά νά συγχωρηθήτε είτε στήν μέλλουσα Κρίσι γιά τήν τιμωρία, ή άλήθεια είναι ότι θά φανερωθούν καί δέν θά μείνουν ποτέ μυστικές. Αύτό άς τό ξέρη όλος ό κόσμος. Καί έκεῖ στήν Κρίσι θά είναι πα­ρών καί ό Πνευματικός, όπου δέν θά έχουμε πώς νά δι­καιολογηθούμε οῦτε έμεῖς, οῦτε έκεῖνος.

1. Είναι καλό νά έχουμε μόνο ένα Πνευματικό ή ένα κοντά μας καί ένα μακριά μας, στήν υπηρεσία μας;

Άγαπητέ μου, καλά είναι, όπου καί νά έξομολογήσαι, νά έξομολογήσαι μέ ειλικρίνεια. Στόν μακρυνό Πνευματι­κό, άλλοτε ήμπορεῖς καί άλλοτε δέν ήμπορεῖς νά φτάσης. Νά μήν έξομολογήσαι όμως στόν ένα τά ελαφρά καί επι­εική καί στόν άλλον τά βαρέα άμαρτήματά σου. Σ' όποιον έξομολογήσαι νά τά λέγης όλα, όσα έκανες. Δέν έχει ση­μασία στήν έξομολόγησι σου ἡ φήμη τοῦ Πνευματικού, ἡ ηλικία του, διότι ἡ δύναμις τοῦ δεσμεῖν καί λύειν είναι σέ όλους ἡ ίδια. Ούτε ένας Πνευματικός έχει ισχυρότερη εξου­σία άπό τόν άλλο στη συγχώρησι τών άμαρτιών. "Ισως νά μήν έχη πολλή έμπειρία ἤ τό πνεῦμα τής άγάπης, άλλά ή εξουσία άπό τό Θεό είναι σέ όλους ἡ ίδια. Ή έξομολόγησις άποφασίζεται καί γίνεται άπό σένα καί όχι άπό μένα τόν Πνευματικό σου. Έγώ ερωτώ, άλλά αύτή ή έρώτησις εμένα μοῦ κοστίζει.

Έξομολογήσου, κυρία μου. Γι αύτό τό έργο ήλθες.

Μά, ρωτήστε με, πάτερ, μοῦ λέγει.

Πρέπει ό κάθε έξομολογούμένος νά ετοιμάζεται άπό πριν, γράφοντας σ' ένα χαρτί, όσα έχει νά είπή. Καί ό Πνευ­ματικός θά βοηθήση όσο τοῦ επιτρέπεται. Τά όσα γράφο­νται, δέν ξεφεύγουν καί θά περάσουν άπό τό πλυντήριο τής Ἱεράς Έξομολογήσεως καί θά καθαρισθούν γιά πά­ντα. Μιά χώρα είναι δυνατή καί καλή έάν έχη καλούς Πνευ­ματικούς. Έάν προετοιμάσθηκες μέ τόν τρόπο πού σοῦ είπα, άλλά ξέχασες μερικές άμαρτίες, είσαι συγχωρημένος, άν όμως δέν έτοιμάσθηκες καί στηρίχθηκες στόν Πνευμα­τικό καί παρέλειψες μιά ολόκληρη σειρά πραγμάτων, τά όποια δέν είπες, αύτά δέν συγχωρούνται.

Τό Μυστήριο τής Μετανοίας περιέχει τέσσερα στοι­χεία:

Πρώτα άπ' όλα νά προσπαθής νά μήν έπαναλάβης τήν άμαρτία.

Νά τήν έξομολογηθής άν τήν έπαναλάβης.

Νά λάβης τήν άφεσι άπό τόν Πνευματικό.

Νά έφαρμόσης τόν κανόνα (έπιτίμιο) πού θά σού βάλη έπακριβώς.

"Οταν πηγαίνης στήν έξομολόγησι, νά πηγαίνης μέ τήν άπόφασι νά μήν άμαρτήσης πάλι. "Ομως είναι δυνα­τόν νά επαναληφθούν τά ίδια. Δέν είσαι ένοχος όταν δέν τήν κάνης έκ κακής προθέσεως. Άμαρτίες πού γίνονται μέ κακή πρόθεσι δέν τίς λύνω. Αυτοί πού συζούν πριν άπό τόν γάμο τους, δέν τούς συγχωρώ, ούτε τούς διαβάζω συγχωρητική εύχή. Τούς έξηγώ γιά νά καταλάβουν ότι θά τύ­χουν συγχωρήσεως, έάν διακόψουν τήν άμαρτία τους.

Ό άγώνας γιά θεραπεία τοῦ πάθους είναι καί τών δύο: καί τοῦ Πνευματικού καί τοῦ έξομολογουμένου. Ό πρώτος βοηθεῖ τόν δεύτερο κι αύτός θεραπευόμενος άπό τήν άμαρ­τία του προοδεύει όλο καί περισσότερο καί γίνεται καλύ­τερος. Σ' αύτή τήν περίπτωσι τής μετανοίας καί θεραπεί­ας τοῦ πάθους οί άμαρτίες άφήνουν ένα μεγάλο καλό: τήν ταπείνωσι. «Κύτταξε σέ τί κατάσταση ήμουν έγώ ό παλιάνθρωπος καί τώρα πού ευρίσκομαι! Πώς τόλμησα νά στενοχωρήσω τόσο πολύ τόν Θεό μέ τίς άμαρτίες μου»!

Ό παράδεισος είναι γεμάτος άπό άμαρτωλούς μετανοημένους. "Ολοι άμάρτησαν, άλλά ή μετάνοιά τους άρε­σε στόν Θεό. Ή άμαρτία προκαλεί τήν ταπείνωσι. Άπό πού καταλαβαίνουμε ότι ό διάβολος παίζει ένα ρόλο γιά έμάς ψυχοσωτήριο; Μάς δείχνει άμέσως τίς άδυναμίες μας. Μάς βοηθεῖ νά στεφανωθούμε. "Αν ήξερε πόσο μάς βοη­θεῖ στήν σωτηρία μας θά άπέφευγε τόσο πολύ νά μάς πειράζη.

Λέγω συχνά στήν έξομολόγησι σέ μερικούς χριστια­νούς: «Νά ξέρης ότι θά συναντηθώ μαζί σου στήν έσχατη Κρίσι καί δέν θά λυπάσαι τότε πού δέν τά είπες όλα; Θά είμαι παρών καί δέν θά ήμπορώ τότε νά σέ συγχωρήσω. Τότε κι έγώ θά σέ καταδικάζω. Διότι ημπορούσες μέ μία λέξη νά είπής κι έγώ νά σέ λύσω καί κανείς δέν θά σοῦ έλε­γε τίποτε. Θά σέ έβγαζα άπό τά βαθειά νερά καί δέν θά σέ έμάλλωνα, διότι ήσουν βρεγμένος.

Πρέπει νά ξέρετε άδελφοί μου, ότι τίποτε δέν γίνεται χωρίς θυσία. "Οπου κι άν είσαι, στήν έγγαμη ή στήν μοναχική ζωή, παντού χρειάζεται θυσία. Καί άπό τήν άποψι αύτή τής σωματικής θυσίας, πιό εύκολο είναι τό μονα­στήρι άπό τόν κόσμο.

2. Τί γίνεται έάν δέν έφαρμόζει τό έπιτίμιο πού μού δίνει ό Πνευματικός;

Τί έπιτίμιο νά δώση ό Πνευματικός, έάν δέν ημπορεί νά τό έπιτελέση ό πνευματικός του υιός; Έγώ δέν είμαι τής γνώμης νά βάζουμε έπιτίμια πού δεσμεύουν τόν χρόνο καί προκαλούν ψυχικό καί σωματικό κόπο. Προτιμώ έπιτίμιο; τήν ύπόσχεσι τοῦ έξομολογουμένου νά είναι συχνά στήν έκκλησία, νά είναι προσεκτικός στήν ζωή του καί άνά πάσαν στιγμήν νά προστρέχη μέ έμπιστοσύνη στόν Θεό. Έάν ό έξομολογούμένος λάβη κάποιο έπιτίμιο καί δέν τό έκπληρώση, ευρίσκεται σέ άμαρτία. Πρέπει νάτό έξομολογηθή, καί νά είπή ότι δέν ή μπόρεσε ή δέν ήθελε νά έκπληρώση τόν κανόνα του. Γιατί δέν μπόρεσε νά τό κάνη; Τό ζήτημα αύτό, «έκανα ή δέν έκανα τόν κανόνα μου» θά πρέπει νά τό συζητήση μέ τόν Πνευματικό πού τοῦ τόν έδωσε. Είναι ό μόνος πού ημπορεί νά τόν μετριάση. Αύτός έχει όλη τήν έξουσίατοῦ δεσμεῖν καί λύειν. Σάς έδωσε τό τάδε έπιτίμιο, δέν συζητάμε πλέον άν είναι ή δέν είναι καλός. Θά τόν άκούσωμε, όπως άκοῦμε τόν Θεό. Έάν επί παραδείγματι, σοῦ έπέβαλε κάποιο έπιτίμιο νά κάνης τόσες μετάνοιες καί δέν ήμπορεῖς, τότε οφείλεις νά τοῦ τό είπής: «Πάτερ ευρί­σκομαι σέ μία κατάσταση καί δέν ήμπορώ νά γονατίζω. Έχω πληγές στά πόδια. "Εχω άναιμία». "Ενας Πνευματι­κός κρατεί λογαριασμό τών άδυναμιών μας. Καί, άν δέν κάνης τόν κανόνα σου είτε άπό άπροσεξία είτε άπό τεμπελιά, είσαι ένοχος.

Είμαι επίσης τής γνώμης νά μή συζητούνται τά έπιτίμια πού δίδονται άπό τόν Πνευματικό μεταξύ τών έξομολογουμένων. Έγώ έδωσα σέ μερικούς έλαφρά έπιτίμια γιά νά μάθω κατόπιν ότι ούτε αύτά ημπόρεσαν νά τά κάνουν. Δέν ήθελαν. Καί ήταν γιά βαρειά άμαρτήματα καί όχι γιά ελαφρά πράγματα. Είναι γεγονός ότι ό κανόνας έπέρασε στήν άντίληψι τών άνθρώπων σάν μιά ύποχρέωσις νά δέχωνται κανόνα άπό τόν Πνευματικό. Άλλά κανόνας τί ση­μαίνει; Σημαίνει ότι δέν κάνω πάλι τήν άμαρτία. Μάχη μέ τά πάθη καί τόν διάβολο γιά νά μήν άμαρτήσω πάλι.

Ό κανόνας άρχίζει νά θεωρείται μέ σχετική άξια, ώστε δέν έχει τήν σιγουριά νά τόν έπιβάλης σ' αύτόν πού τοῦ αξίζει. Ό Πνευματικός βλέπει έπί πλέον τόν ζήλο τού έξο­μολογουμένου, καθώς καί τήν σοβαρότητα τών άμαρτιών του. Άλλά ό πιό άληθινός κανόνας είναι αύτός: Νά μήν έπαναληφθή ή άμαρτία. Διότι είσαι πάντοτε μαζί μέ τόν εαυτό σου, είσαι καθημερινά μέσα στόν πειρασμό καί τό­τε πρέπει νά φανής γενναίος άγωνιστής μέ γυμνό τό ξίφος σου καί όχι κοιμισμένος. "Η ένα άπό τά μεγαλύτερα έπιτί­μια είναι ή άπαγόρευσις τής Θείας Κοινωνίας. Έδώ οί Πνευματικοί θ' άποφανθοῦν μέ πολύ μεγάλη προσοχή. Οί πιό αυστηροί Κανόνες άπαγορεύουν τήν Θεία Κοινωνία άπό 18-20 έως 25 χρόνια. Αύτό θά έσήμαινε ότι ό πιστός δέν θά ημπορούσε νά κοινωνήση ποτέ. Ιδιαίτερα λαμβά­νεται ύπ' όψιν καί ή ιστορική περίοδος τήν οποία ζούμε. Αύτός ημπορεί νά συνηθίση μέ τήν άκοινωνησία, νά μήν τόν ένδιαφέρη καί νά λέγη: «Τί κι άν δέν μπορώ νά κοινωνώ, δέν έζησα μέχρι σήμερα»;

Μετά άπό μία περίοδο 40-50 χρόνων άθεῖστικής άγωγής, διαπιστώνω ότι οί άνθρωποι πού γεννήθηκαν καί έζησαν σ' αύτή τήν περίοδο, δέν έχουν καθόλου μιά χριστιανική παιδεία, κληρονομημένη άπό τούς παππούδες καί τούς προγόνους τους. Αύτό τό διαπιστώνω, μέσω τών γυναικών πού έρχονται καί μοῦ λέγουν ότι οί άνδρες τους είναι άπι­στοι. Ό άγώνας μας είναι, άν τούς φέρουμε στήν έκκλη­σία, κατόπιν νά μήν τούς άπελπίσουμε ότι είναι μεγάλοι άμαρτωλοί.

Πρέπει νά επιβάλλουμε ένα έπιτίμιο πού νά ήμπορή ό μετανοώ ν πιστός νά τό έφαρμόζη καθημερινά μέ τήν καρ­διά του καί όχι σάν μιά τυπική ύποχρέωσί του. Πολλές φορές μέ λύπη του ό Πνευματικός άναγκάζεται νά βάλη στό πνευματικό του παιδί κάποιο κανόνα. Άλλά καί ό έξομολογούμένος κάνει τόν κανόνα του άπό ύποχρέωσί καί όχι μέ διάθεσι νά θεραπευθή. Καί άν βέβαια τόν κάνει... είναι πολύ ολίγοι έκεῖνοι πού κάνουν τόν κανόνα τους, όπως πρέπει μέ σκοπό τήν θεραπεία τών ψυχικών παθών τους "Ενας επήρε σάν κανόνα νά διαβάση τρεις φορές τήν Άγια Γραφή. Λοιπόν, τήν διαβάζει γιά νά τήν καταλαβαίνη, ή γιατί τοῦ έπεβλήθη νά τήν διαβάζη; Σήμερα έχουν όλιγοστεύσει τά βαρειά έπιτίμια, διότι οί άνθρωποι, όχι μόνο δέν τά κάνουν, άλλά οί περισσότεροι κόπτουν τήν σχέσι τους μέ τήν Έκκλησία καί τόν Πνευματικό. Τό πιό ωφέλι­μο έπιτίμιο γιά τόν έξομολογηθέντα είναι, έάν αύριο καί μεθαύριο καί κάθε ημέρα παραμένει, όπως βγήκε έκείνη τήν ημέρα άπό τό έξομολογητήριο.

Παντρεύθηκαν κάποτε ό Νίκος μέ τήν Ιωάννα. Μετά άπό τίς χαρούμενες ήμερες τοῦ γάμου τους έπήγαν στό σπί­τι τους. Ό Νίκος έφυγε γιά τήν δουλειά καί ή Τωάννα έμει­νε στό σπίτι νά μαγειρέψη. Άπό λάθος της, σάν νεαρή καί άπειρη στήν κουζίνα πού ήταν, τό έκάπνισε τό φαγητό.

Άλλοι μονό μου, τί θά είπή ό Νίκος, όταν θά έλθη! «Δέν έμαθες τίποτε τόσα χρόνια κοντά στήν μαμά σου»; Ταραζόταν ή καημένη. Ηλθε ό Νίκος. «Άγαπητέ μου Νίκο, έκάπνισα τό φαγητό». «"Αφησε, άγάπη μου, δέν μ' ενδια­φέρει έμένα αύτό. Γιατί δέν μέ σκέφθηκες εμένα όλη τήν ημέρα. Αύτό μόνο μ' ενδιαφέρει». Αύτό ενδιαφέρει καί τόν Θεό. Δέν κυττάζει τόσο τίς μουντζούρες τών άμαρτιών μας, όσο άν τόν άτενίζουμε ψηλά στόν ούρανό. Σάν νά μάς λέγη: «"Ω καί νά γνωρίζατε ποιός είμαι Έγώ! Έγώ, ό Όποιος σάς έπλασα. Σάς έδωσα αγγελική εικόνα καί άνώτερη έκείνων... άγγελοι σάς συνοδεύουν καί σάς υπηρετούν. "Αγγε­λοι θά όνομασθήτε καί θά εισέλθετε στήν Βασιλεία Μου, Σάς έδωσα σοφία, έξυπνάδα καί κρίσι. Γιατί δέν έσκεφθήκατε Έμένα;». Ακούτε θέλει μόνο νά Τόν σκεπτώμέ­θα. Αύτό είναι ένα μεγάλο πράγμα. Συνεπώς αύτό είναι ένα καλό έπιτίμιο. Νά σκέπτεσαι τόν Θεό, όπως σκέπτεσαι τό φαγητό, τούς γονείς σου, όπως σκέπτεσαι κάποιον τόν όποιον άγαπάς. Τούς σκέπτεσαι καί λέγεις νοερά: Τί κά­νουν τώρα ή μητέρα μου, ό πατέρας μου, ή σύζυγος μου; "Ετσι νά σκέπτεσαι καί τόν Θεό. Διότι πρέπει πρώτα άπ' ολα καί πάνω άπ' όλα αύτός νά είναι τό πιό άγαπητό μας Πρόσωπο καί τήν πρώτη σκέψι τοῦ νοῦ καί τό αίσθημα τής καρδιάς μας & αύτόν νά τά δίνουμε. "Οταν σοῦ συμβή κά­τι τό τρομακτικό ή σέ προσβάλη κάποια άμαρτία, λέγεις απότομα «Κύριε συγχώρεσε με». Αύτή ή άναφορά σου στόν Θεό είναι άπ' αύτόν πολύ εύπρόσδεκτη. «Κύριε είμαι ένας παλιάνθρωπος, είμαι άνάξιοςτοῦ ελέους σου!...». Άπό τήν άλλη πλευρά, κάθεσαι καί μοῦ κάνεις χίλιες μετάνοιες τρρ- τρρ-τρρ,...Τίς κάνεις όπως πρέπει, ή τίς κάνεις γιατί σοῦ είπε ό Πνευματικός σου νά τίς κάνης χωρίς ίχνος μετανοί­ας στήν καρδιά σου;

"Εχουμε άνάγκη συνεχούς παρουσίας τής καρδιάς μας σ' αύτή τήν μόνιμη κατάστασι τής άγάπης μας πρός τόν

Θεό. Μιά βαθειά μέ συναίσθημα άγάπης σιωπή μας είναι μιά βαθειά προσευχή.

Άφοῦ κάνει τόν κανόνα τής προσευχής του ό χριστιανός ή ό μοναχός, νομίζει ότι έξώφλησε πλέον μέ τήν ύποχρέω­σί τής προσευχής του καί άναχωρεῖ σχεδόν άδειος άπό πνευματικής πλευράς. Έγώ τάσσομαι υπέρ μιας συνεχούς πνευματικής έγρηγόρσεως. Γι' αύτό καί είπα: "Οποιαδή­ποτε στιγμή μπορεί νά είναι ένας χρόνος καί ένας βαθύς στεναγμός μπορεί νά είναι μιά προσευχή. Ή προσευχή τοῦ κανόνος, κατά τό τυπικό, τελειώνει σέ μία ώρα. Δέν πρέ­πει όμως νά σταματήση κανέίς σ' αύτό τό χρόνο. Οῦτε αύτό νά είναι ή μόνη πνευματική έργασία. Νά διαβάζη τήν παράκλησι τής Θεοτόκου είναι μιά προσευχή πολύ καλή. Άλλά αύτό πού πρέπει κατ' εξοχήν νά γνωρίζουμε καί τό όποιο πολύ ολίγο συζητείται είναι ή έλλειψις συνεχούς συμμετοχής τής καρδιάς μας στήν άγάπη τοῦ Χριστού. Μιά ολόκληρη στρατιά άνθρώπων μοῦ λέγουν στήν έξομολό­γησι, ότι δέν κάνουν τόν κανόνα πού τούς έβαλα. Πολύ σπάνια ευρίσκω άνθρώπους πού έπετέλεσαν τόν κανόνα τους. Γι' αύτό δέν υποστηρίζω τήν γνώμη νά μπαίνουν τέ­τοιοι κανόνες, οί οποίοι ή γίνονται γρήγορα γιά νά λυ­τρωθούν οί άνθρωποι άπ' αυτούς, ή γίνονται διανοητικά, χωρίς δηλαδή αίσθησι, ή δέν έφαρμόζονται καθόλου. Ό στεναγμός όμως τής μετανοίας δέν άπαιτεῖ χρόνο. Είναι στή διάθεσί σου συμμετέχοντας όλη ή ῦπαρξίς σου νά κραυγάσης μέ στεναγμό στόν Κύριο: «"Ω Θεέ μου, έλέησέ με τόν άσωτο καί πανάθλιο δούλο σου». Κι αύτό είναι ανώτερο άπό τό νά είπής 15 φορές τό «Πάτερ ήμών...»,τό όποιον τό μαθαίνεις άπό στήθους καί τό λέγης γρήγορα.

Οί Πνευματικοί πρέπει νά ξέρουν ότι τά έπιτίμια είναι πολλά καί αυστηρά, άλλά σημασία νά δίνουν στό σωστό προσανατολισμό τοῦ έξομολογουμένου, διότι τό πνευμα­τικό έργο δέν έξαντλεῖται μέ τήν έπιβολή έπιτιμίων, άλλά μέ τήν σωτηρία τών ψυχών. Ό Μέγας Βασίλειος, έπί πα­ραδείγματι, ποῦ θεωρείται ό αυστηρότερος κανονολόγος, επιβάλλει γιά τήν έκτρωσι άκοινωνησία 20 χρόνια. Κι άκό­μη λέγει πώς νά διεξέλθη αύτό τό πολυχρόνιο διάστημα τοῦ έπιτιμίου: Έπί πέντε χρόνια νά στέκεται στήν αύλή τής έκκλησίας, άλλα πέντε έξω άπό τήν πόρτα τής έκκλησίας, πέντε μέσα στήν έκκλησία χωρίς νά λαμβάνη τήν Θεία Κοι­νωνία. Νά έχουν υπ' όψιν τους αύτή τήν αύστηρότητα τοῦ θείου Πατρός. Ό ίδιος ό "Αγιος όμως είχε καί πνευματι­κή εύελιξία καί έλαστικότητα. Γι3 αύτό στόν 74ο Κανόνα του γράφει: «Ό πιστευθείς παρά τής τοῦ Θεοῦ φιλανθρω­πίας λύειν καί δεσμεῖν, εί φιλανθρωπότερος γένοιτο, τό υπερβάλλον τής έξομολογήσεως έρών τοῦ ήμαρτηκότος, εις τό έλαττώσαι τόν χρόνον τών έπιτιμίων, ούκ έσται καταγνώσεως άξιος... ταχέως τήν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν καταλαμβάνειν».

Επομένως δίνει στόν Πνευματικό τήν έλευθερία νά έπιτιμήση μέ άπαγόρευσι τής θείας Κοινωνίας, όπως έκεῖνος κρίνει πιό σωστό. Ό Πνευματικός λαμβάνει υπ' όψιν του μιά ολόκληρη σειρά γεγονότων καί καταστάσεων. Πρώτα άπ' όλα σάς λέγω άκόμη μιά φορά έδώ: Τό γεγονός ότι κά­ποιος άποφασίζει νά έλθη στήν έξομολόγησι είναι ένα έπι­τίμιο, πού ήδη τό έφαρμόζει. "Ερχεται μέ συντριβή. Πρέ­πει ό Πνευματικός νά συζητήση όλα τά θέματα μαζί του, τά όποια θά τά ξέρη μόνο αύτός καί νά μείνουν μυστικά γιά πάντα μέσα του. Είναι αυτονόητο ότι ό Πνευματικός πρέπει νά σέβεται καί μέ πολλή άγάπη νά δέχεται αύτόν πού τοῦ άποκαλύπτη τά πιό σοβαρά άμαρτήματα καί προ­βλήματα τής ζωής του. Διότι, έάν μέ τήν θεία βοήθεια κατορθώνη καί βγάζη άπό τά νερά τής άμαρτίας έναν πνιγ­μένο, αύτό είναι ένα μέγα έπίτευγμα. Ή χαρά τοῦ σεσωσμένου είναι άνέκφραστη. Αύτόν όμως ό Πνευματικός δέν τόν μαλλώνει, διότι είναι άκόμη βρεγμένος.

Ό Πνευματικός λαμβάνει σοβαρά ύπ' όψιν τίς κατα­στάσεις άνάμεσα στίς όποιες εκτυλίχθηκαν οί άμαρτίες. Τό γεγονός ότι ό χριστιανός λέγει με μεγάλη καρδιακή συ­ντριβή τίς άμαρτίες του, αύτό είναι τό πιό σπουδαίο. Τότε αύτός φθάνει ταχέως στήν άγάπη τοῦ Θεοῦ καί δέν πρέ­πει ό Πνευματικός νά τοῦ άπαγορεύση γιά πολύ διάστη­μα τήν Θεία Κοινωνία. Σάς λέγω ένα παράδειγμα άπό τά συμβάντα τής ζωής μου ώς Πνευματικού: Ξενύχτισα σχε­δόν τό βράδυ ενός Μεγάλου Σαββάτου μέ ένα χριστιανό, γέρο άπό τό Μαραμοῦρες (πόλις στήν βορειοδυτική Ρου­μανία), πού είχε έλθει μέ μία κάππα. Μοῦ είπε: «Πάτερ, ήλθα νά έξομολογηθώ, νά μέ τακτοποιήσης πνευματικά». Ποιός είναι αύτός ό γέρος; Στό χωριό του ήτο ένας άξιοτίμητος άνθρωπος. Έπί 30 χρόνια ή γυναίκα του είχε ακο­λουθήσει τήν προτεσταντική κοινότητα τών 'Αντβεντιστών. Τότε υπήρχε ένα ρεύμα Άντβεντιστών πολύ δυνατό έκεῖ. "Ολοι οί 'Αντβεντιστές άποφάσισαν νά πιάσουν αύτόν, πού ονομαζόταν Ιωάννης καί ήτο άντιπρόσωπος τοῦ χωριού του νά τόν πείσουν νά άκολουθήση τό χωριό του τήν αῖρεσί τους. "Ομως αύτός είχε στενές σχέσεις μέ τήν έκκλησία καί δέν κατόρθωσαν νά καταβάλλουν τό φρόνημά του. Αύτός έκρατοῦσε μέ θάρρος τήν διδασκαλία τής Όρθοδόξου Έκκλησίας μόνο καί μόνο έπειδή δέν έπήγαινε με... τούς έχθρούς τής πίστεως. «Έγώ δέν έχω καμμία δουλειά νά πάοο κοντά τους» μοῦ έλεγε. Τόν έρώτησα: «Ένήστευσες»; Διότι είχε πόθο νά κοινωνήση. Αύριο ήτο Πάσχα. «"Οχι πάτερ, Καί χθες κατέλυσα, διότι τήν Μεγάλη Πα­ρσκευή ήμουν στό νοσοκομείο».

Τότε είπα έγώ στόν εαυτό μου: «Τί κάνεις τώρα Αρσέ­νιε»; Σίγουρα ό,τι θά έκανε ό Χριστός. Ό άνθρωπος αύτός έπί 30 χρόνια άμυνόταν γιά τήν ορθόδοξη πίστι καί τώρα έγώ προβληματίζομαι, διότι έφαγε ένα κομμάτι τσουρέκι τό Μέγα Σάββατο ευρισκόμενος καί σέ ξένο μέρος; «Καλά μπάρπα Γιάννη, νά νηστεύσης μέχρι αύριο». Καί τό αύριο ήτο μόνο μερικές ώρες. Αύτό τό έπιτίμιο τοῦ έδωσα έκεί­νη τή στιγμή καί τόν έκοινώνησα.

Βλέπετε πώς έπιβάλλεται νά κάνης μιά συγκατάβασι γιά ένα τόσο σοβαρό θέμα; Δέν τόν κανόνισα σύμφωνα μέ τούς Κανόνες, άλλά ύπελόγισα τήν πνευματική του κατά­στασι καί τόν ήρωῖκό πόλεμο πού έπί τόσα χρόνια έκανε χάριν τής Όρθοδόξου πίστεως. Διότι, πρέπει νά ειπώ, άλλά μέ φόβο ότι δέν βλέπω μόνο μέ τήν νηστεία είσοδο στήν Ουράνια βασιλεία. Ή βαθειά ταπείνωσις καί ή άκακία μάς παρέχουν τήν έλπίδα τής σωτηρίας μας. Ή νηστεία συνι­στάται σάν μία κατάστασις άσκητικής καί φυσιολογικής άνάγκης, ή οποία άπαλλάσει τόν οργανισμό άπό τίς τοξίνες καί κάνει καλό στήν υγεία. Συναντάμε όμως καί διάφορες περιπτώσεις άνθρώπων πού δέν νήστευσαν, διότι είτε έταξίδευαν, είτε ήσαν άρρωστοι, είτε δι' άλλους λόγους.

Βλέπετε ότι πρέπει ό Πνευματικός νά δείχνει κατανόησι. Πρέπει νά ύπολογίζη τήν έντασι τής μετανοίας τοῦ έξομολογουμένου, πράγμα τό όποιο είναι ό στόχος του.

Επήγε κάποιος μέ βαρειά άμαρτήματα νά έξομολογηθή. Ό Πνευματικός τοῦ 'δωσε ένα πολύ ελαφρό κανό­να καί ό χριστιανός τοῦ είπε: «Γιατί, πάτερ, έδωσες σέ μέ­να τόν άμαρτιολό ένα τόσο έλαφρό κανόνα»; Τότε ό Πνευ­ματικός τοῦ έμείωσε λίγο άπό τόν κανόνα πού τοῦ έδωσε. «Πάτερ, τί κάνεις»; Άπό τήν πολλή συντριβή του, έπαθε συγκοπή καρδίας καί άπέθανε έκείνη τή στιγμή. Είχε τό φιλότιμο νά διαμαρτύρεται, διότι δέν τοῦ έδωσε ό Πνευ­ματικός του βαρύ έπιτίμιο. Τελικά ό Πνευματικός άπεδείχθη ότι ήτο πολύ έμπειρος καί οδήγησε έκείνη τήν στιγμή μιά ψυχή στόν παράδεισο μετανοημένη.

Επομένως οί κανόνες μένουν σάν οί μεγάλοι φάροι προσανατολισμού. Π.χ. Ιδού κύριε ή άμαρτία σου (έκτρωσις) σοῦ άπαγορεύει νά κοινωνήσης μέ τήν σύζυγο σου έπί 20 χρόνια, όπως λέγη ό Μέγας Βασίλειος. Υπάρχουν όμως καί οί δυνατότητες έλαφρύνσεως τοῦ έπιτιμίου. Ό άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος λέγει: «Χρόνια άκοινωνησία θέ­λεις νά τοῦ δώσης; "Οχι, γιάτρεψε τήν πληγή του». Τόν έπετίμησες τόσα χρόνια, άλλά ή ψυχή του έμεινε άθεράπευτη. Μεγάλη είναι ή μάχη γιά τήν θεραπεία μιας πληγής!

Καταφρονείται ή θυσία τοῦ Γολγοθά, όταν Πνευματι­κοί ιερείς άρνοῦνται νά λύσουν τούς μετανοημένους διά βαρέα άμαρτήματα. Είναι ένα τεράστιο λάθος τους. Ημπο­ρείς νά τοῦ άπαγορεύσης νά κοινωνήση, άλλά δέν έχεις δι­καίωμα νά μή τοῦ διαβάσεις συγχωρητική εύχή. Ό Από­στολος Πέτρος ερώτησε τόν Κύριο: «Πόσες φορές νά συγ­χωρούμε; Καί ό Κύριος τοῦ είπε έβδομηκοντάκις επτά» δη­λαδή άπειρες φορές. Αύτό ισχύει σ' αύτόν πού ειλικρινά μετανοεί, διότι σέ κανέναν δέν έπιτρέπεται νά καταργή τήν κόλασι λόγω φιλανθρωπίας τοῦ Δεσπότου Ιησοῦ.

3. Υπάρχει κάποια κατηγορία άνθρώπων πού δέν μπο­ρούν νά σωθούν π.χ. οί ηθοποιοί;

"Αγαπητέ μου, μόνο ό διάβολος δέν μπορεί νά σωθή. Αύτή είναι ή άπάντησις. Συνεπώς, μή κάνετε πάλι τέτοι­ου είδους έρωτήσεις. Προῦπόθεσις είναι ή μετάνοια. Έάν κάποιος έσκότωσε χίλιους άνθρώπους, έξομολογεῖται, μετανοεῖ, κλαίει, ό Θεός θά τόν συγχώρεση. Ή Θυσία τοῦ Γολγοθά έγινε γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου καί όχι μόνο γιά μερικούς. Έάν δέν θέλουν, φυσικά δέν ημπορούν νά σωθούν. Ό Σωτήρ μας δέν σταυρώθηκε μόνο γιά μιά κα­τηγορία σφαλμάτων, άλλά γιά κάθε αμάρτημα πού γίνε­ται έπάνω στήν γή μας. Μεγαλύτερη άμαρτία άπ' αύτή τοῦ Ιούδα δέν υπάρχει, διότι ένσυνείδητα έπρόδωσε τόν Θεό. Καί παρ' όλα αύτά ό Θεός θά τόν συγχωρούσε, έάν δέν έκρεμαζόταν καί ειλικρινά μετανοούσε. Μία συμβουλή πού δίνω στούς Πνευματικούς είναι ν' άγαποῦν τά πνευματι­κά τους παιδιά, έτσι όπως είναι.

Επήγα σ ένα μοναστήρι, σέ δύο πνευματικά μου παι­διά, ίερεῖς-Πνευματικοί, όπου τά είχα μεταφέρει έκεῖ πριν άπό πολλά χρόνια καί τά έρώτησα: Πώς έσεῖς έδώ κανο­νίζετε τούς άνθρώπους; Μοῦ είπαν: «Έμεῖς έδώ, αύτούς πού έκαναν μέχρι 20 έκτρώσεις δέν τούς λύνουμε άπό τήν άμαρτία τους». «Καί τί τούς κάνετε; Τούς στέλλετε στόν Αρσένιο; Δέν τούς μεταλαμβάνετε, τουλάχιστον δέν τούς λύνετε τήν άμαρτία τους;

4. Ανθρωποι πού δέν έγκαταλείπουν τήν άμαρτία τους, τούς διαβάζετε εύχή, μετά άπό κάθε τους έξομολόγησι γιά τήν ίδια άμαρτία;

Τούς διαβάζω κάθε φορά πού έρχονται νά έξομολογηθοῦν, άσχετα άν έπεσαν στήν ίδια άμαρτία.

"Αν κάποιος δέν πηγαίνει στήν έκκλησία τίς Κυρια­κές καί δέν μοῦ λέγει ότι πηγαίνει, παρά μόνο όταν τόν έρωτώ έγώ, τότε αύτόν δέν τόν λύνω άμέσως. Τόν βάζω πρώτα ν' άρχίση νά έκκλησιάζεται καί ύστερα έρχεται νά μιλήσουμε. Τοῦ λέγω τότε ότι είναι μεγάλη άμαρτία νά μή πηγαίνη στήν έκκλησία καί τοῦ έξηγώ λίγο τήν σπουδαίοτητα τής θείας Λειτουργίας, ότι έκεῖ ευρίσκει πολλή χάρι.

5. "Αν είναι καπνιστής ό έξομολογούμένος τόν λύνετε;

Έγώ τόν λύνω. Άλλά δέν μοῦ λέγει «Είμαι καπνιστής». Δέν λέγει έτσι, άλλά «"Ημουν καπνιστής». Ή λέξις «είμαι» σημαίνει συνέχεια. Βασίζομαι σέ μιά έξήγησι πού τοῦ δί­νω όσον άφορα τήν σοβαρότητα τής άμαρτίας. «Αντι­λαμβάνεσαι, παιδί μου, ότι τό κάπνισμα έργάζεται ύπου­λα γιά νά σέ καταστρέψη. Αύτό τό πάθος θά σέ καταστρέ­ψει αιφνιδίως. Λοιπόν, πρέπει νά τό άφήσης, διότι μέ φέρ­νεις κι έμένα στήν θέσι νά σέ λύνω ψευδώς, άλλά δέν θά τό κάνω άν δέν σταματήσεις τό τσιγάρο. Καί μοῦ λέγει: «Κατάλαβα πάτερ».

Βέβαια κατάλαβε γιά έκείνη τήν ώρα. Μπροστά μου άποφασίζει νά τό κόψη καί μακάρι νά μπορούσε νά μήν άμαρτήση πάλι.

Είναι αλήθεια, οτι δέν πρέπει νά υπολογίζουμε τίς αυθόρμητες άποφάσεις. "Ομως καί δέν πρέπει νά σταματάμε τήν μετάνοιά του έκείνη τήν ώρα πού λέγει πώς θά διορθωθή. Ή τακτική μου είναι νά είμαι όσο μπορώ άνεκτικός, άλλά νά καταδικάζω οπωσδήποτε τήν άμαρτία καί νά πείθω κι αυτόν νά στρέφεται έναντίον της. Άν ό ίδιος μισή τήν άμαρτία του, τότε είμεθα σέ καλό δρόμο. Τό έλεος τοῦ θεοῦ θά τόν βοηθήση.

6. Σέ περίπτωσι διαφωνίας μεταξύ συζύγων τί μπορούμε νά κάνουμε; Συνάντησα μιά περίπτωσι: Ένας νέος μού είπε ότι ή γυναίκα του τοῦ κάνει μαγείες, του βάζει τοξικές ουσίες στό φαγητό, λέγει ότι δέν ημπορεί νά ζήση μαζί του κι όμως περιμένουν νά γεννηθή τό πρώτο τους παιδί.

Άγαπητέ μου, τήν υποφέρει μέχρι νά βρή μιά εύλογη αφορμή γιά χωρισμό. Πρέπει νά τήν ανέχεται όσο τό σκοι­νί πάει μακρύτερα. Καί είναι πολλές οί περιπτώσεις αύτοῦ τοῦ είδους. Πάντως υπάρχουν τέσσερις περιπτώσεις δια­ζυγίου:

Έάν πρόκειται γιά περίπτωσι μοιχείας, όπως μάς λέγη ό Σωτήρ.

Στήν περίπτωση αύτή, έάν ό ένας συγχωρή τήν πτώσι τού άλλου καί μετανοήση ό πταίσας, τότε μπορούν νά συμβιούν.

Έάν ό ένας θέλει νά σκοτώσει τόν άλλο καί διαισθάνε­ται ότι θέλει νά τόν (τήν) σκοτώση είτε μέ δηλητηρίασι, είτε μέ τουφεκισμό. Τότε πρέπει νά χωρίζουν, παρά νά γί­νη έγκλημα.

Έάν ένας άπό τούς δύο έπεσε σέ αίρεσι καί μέ τήν βία προσπαθεί νά παρασύρει καί τόν άλλον. Ό άλλος έπιτρέπεται νά χωρίζη παρά νά πέφτη στό άνάθεμα τής Έκκλησίας.

Έάν άναχωρή στό μοναστήρι, άλλά μέ τήν σύμφωνη γνώμη τοῦ άλλου συζύγου καί μέ κανονικό διαζύγιο.

7. Επιτρέπεται ό χωρισμός, όταν δέν ύπάρχη κανονική αιτία;

Οί ιερείς, ώς γνώστες τών Κανόνων τής Έκκλησίας, τουλάχιστον γι' αύτούς πού έχουν μόνιμη χρήσι, κρίνουν αύτό τό ζήτημα. Έάν βέβαια έπαυσε ή άγάπη καί πρόκειται γιά έναν άμετανόητο μέθυσο, πού έρχεται μέ γυναίκες στό σπί­τι... Βλέπετε δέν κρίνουμε έμεῖς ποιό είναι τό κανονικό. Άλλά σάς είπα, έάν συλλαμβάνουμε τόν ένα άπό τούς δύο νά πταίη, έχουμε τήν ελευθερία νά λύσουμε τόν γάμο τους, έφ' όσον κι αύτοί δέν ημπορούν μ' αύτό τόν τρόπο νά ζοῦν άκόμη. "Εφτασα στό σημείο νά πω σέ κάποιον: «Ύπόβαλλε, κύριε, διαζύγιο καί τό θέμα σου τελείωσε».

8. Σέ περίπτωσι έκτρώσεως τί μπορούμε νά κάνουμε;

Δέν ημπορούμε νά τό δεχθούμε μέ κανένα τρόπο, άκό­μη καί στόν κίνδυνο νά χάση τήν ορθόδοξη πίστι του ό ένο­χος. Δέν ημπορούμε νά άνεχθοῦμε τήν γυναίκα νά κάνη έκτρωσι. Είναι μεγάλη άμαρτία. Καί δέν συζητάμε μόνο τό γεγονός, ότι άπέθανε ένας άνθρωπος, άλλά ότι έφόνευσε ένα άνθρωπο άβάπτιστο. Τούς άναπτύσσω μιά διδα­σκαλία γι' αύτό τό θέμα καί άρχίζουν νά κλαίνε. Ό Θεός περιμένει τήν ειλικρινή μετάνοια τών άμαρτωλών καί όχι τόν χρόνο. Διότι ό Θεός τούς συγχωρεί, άν μετανοούν, άπό τήν πρώτη κιόλας στιγμή. Φέρτε στήν μνήμη σας τήν άμαρτωλή γυναίκα τοῦ Ευαγγελίου. Καί έμεῖς πάντοτε νά έρωτοῦμε τόν εαυτό μας, τί θά έκανε στή θέσι μας ό Χριστός; Ό Σωτήρ θέλει νά σώσει τόν κόσμο, άφοῦ μετανοήση, διό­τι δέν υπάρχει σωτηρία χωρίς μετάνοια. Κι αύτή είναι ή άνθρώπινη πλευρά μέ τήν οποία μέσω τής μετανοίας τοῦ άνθρώπου, οδηγείται έν συνεχεία στήν έξομολόγησι. Σέ μιά άκόμη παρατήρησι ό Μέγας Βασίλειος γράφει, ότι έδίδοντο μεγάλα έπιτίμια, διότι ή πίστις ήτο μεγάλη. Έμεῖς δέν άγνοοῦμε τούς Κανόνες άλλά ώστόσο ζούμε σέ μιά δι­κή μας ιστορική στιγμή. Έγώ, σήμερα έξομολογώ, τώρα στέκομαι σέ διάλογο μέτόν μετανοοῦντα. Καί, παρακαλώ, θέλω νά μέ πιστεύετε, ότι δέν άπαγορεύσαμε περισσότερα άπό τρία χρόνια τήν Θεία Κοινωνία σ' αύτούς πού έκαναν ή κάνουν εκτρώσεις.

Δύο έπείγοντα προβλήματα πρέπει νά λυθούν σήμερα στή χαρα μας γιά τό μέλλον τοῦ γένους μας καί τήν δόξα τοῦ Χριστοῦ: «Ή γεννητικότης καί ή άναγέννησις τής χρι­στιανικής ζωής στά χωριά καί τίς πόλεις. Νά σκεφτοῦμε ότι ή Χώρα μας (Ρουμανία) έχει δύο εκατομμύρια εκτρώ­σεις τόν χρόνο (πρόκειται γιά τά πρώτα χρόνια μετά τό κα­θεστώς τού Τσαουσέσκου). Νά τί είδους θυσίες προσφέ­ρουν σήμερα στόν Θεό οί Ρουμάνοι! Αύτή είναι ή μεγα­λύτερη έθνική καί χριστιανική γενοκτονία στήν ιστορία τοῦ Ρουμανικού μας "Εθνους. Παλαιά οί πρόγονοι μας επέ­βαιναν πολεμώντας μέ τούς ειδωλολάτρες καί ήμεῖς σήμε­ρα σκοτώνουμε τά παιδιά μας γιά νά ζήσουμε έμεῖς καλ­λίτερα πάνω στήν γη! Άλλά, έάν δέν μετανοήσουμε δέν θά ημπορέσουμε νά ιδούμε τό πρόσωπο τοῦ Χριστού καί τό φως τοῦ Θεοῦ νά λάμψη στίς καρδιές μας.

Επίσης χρειάζεται μιά ολοκληρωτική θρησκευτική άναγέννησις στήν Ρουμανία, ή οποία έχει πλέον άπό 400 μοναστήρια καί σκήτες καί περισσότερες άπό 10000 ορθόδοξες ένορίες! Οί φοβερώτερες κοινωνικές καί ψυχικές άρρώστειες τής Χώρας μας σήμερα είναι: Ό Αλκοολισμός, ή πορνεία, τό διαζύγιο, ή πορνογραφία διαμέσου όλων τών συγχρόνων μέσων, οί αιρέσεις, ό διχασμός, τό μίσος μετα­ξύ τών άνθρώπων άπό έκδίκησι καί διά λόγους υλικούς.

9. Λέγει ή γυναίκα, ότι «δέν έξαρτάται άπό μένα ή έκτρωσις, άλλά άπό τόν άνδρα μου».

Πάτερ, άπό τήν στιγμή πού αύτή λέγει ότι τήν έπίεσε ό άνδρας της καί λυπάται γι αύτό, τής διαβάζω βέβαια συγχωρητική εύχή, άλλά τήν άποκλείω άπό τήν Θεία Κοινω­νία. Τής λέγω: Ητο καλλίτερο νά προτιμήσης τόν θάνα­το, παρά νά δεχθής τοῦ άνδρός σου τήν πίεσι! Καί άλλοίμονο, βέβαια στόν άνδρα αύτόν... Άλλά αύτή ή καημένη κλαίει γιά τό πάθημα της καί δέν πρέπει νά φύγη άπελπισμένη, διότι άρνήθηκα νά τής διαβάσω τήν εύχή τής συγχωρήσεως. Κατόπιν τούς έβαλα τά ονόματα γιά μνημόνευσι στήν Προσκομιδή, άφοῦ πρώτα τους έπέπληξα καί τούς δύο γιά τό άμάρτημά τους καί τούς συμβούλευσα νά μή κάνουν ποτέ τό ίδιο πράγμα.

10. Έρχονται οί άνθρωποι νά εξομολογηθούν τίς άμαρτίες τους κι όμως δέν άλλάξουν τήν ζωή τους, δέν μετα­μορφώνονται έν Χριστώ.

Έάν δέν άλλάζη, δέν τόν κοινωνείς άμέσως, άλλά τόν λύνεις άπό τίς άμαρτίες του. Δέν πρέπει νά τόν διώχνης άσυγχώρητο...

Τό άκριβώτερο πράγμα στόν κόσμο είναι ένα δάκρυ με­τανοίας.

11. Πές μας Γέροντα, κάτι γιά τό μυστήριο τοῦ Εύχελαίου.

Σάς λέγω γιά νά ξέρετε μόνο ένα πράγμα καί θέλω νά τό κρατήσετε αύτό μέ πολλή άκρίβεια: Νά μή τελήται τό Εύχέλαιο μόνο μ' ένα ιερέα. Τουλάχιστον μέ δύο. Δηλαδή νά είναι πάνω άπό δύο, Καί ξέρετε γιατί; Διότι θεμελιώ­νεται στά λόγια τοῦ Κυρίου μας πού είπε: «Προσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους τής έκκλησίας καί προσευξάσθωσαν έπ' αύτόν...» (Ιακ. 5,14). "Οχι μέ ένα ιερέα.

 

Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης

Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου