Τὸ μίσος τοῦ Κοραῆ καὶ τοῦ Βελουχιώτη πρὸς τὸν Καποδίστρια! Ἕνα πολύτιμο μάθημα γιὰ τοὺς Ἕλληνες, ἀπὸ τὸν Βρετανὸ Christopher Woodhouse

Γράφει ὁ Παναγιώτης Γ. Παῦλος, Πανεπιστήμιο τοῦ Ὄσλο

Ὑπάρχουν προσωπικότητες τῶν ὁποίων τὸ ἔργο ὄχι μόνον εἶναι συνυφασμένο μὲ μερικὲς ἀπὸ τὶς πιὸ κρίσιμες σελίδες τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας ἀλλὰ καὶ παρέχει τεκμήρια πολύτιμα γιὰ τὴν αὐτοσυνειδησία ἠμῶν τῶν Ἑλλήνων καὶ τὴν ὀρθὴ θέαση τοῦ μέγιστου ἱστορικοῦ γεγονότος τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 ποὺ ἑορτάζει σήμερα ὅλος ὁ Ἑλληνισμός.

Τέτοια ἦταν καὶ ἡ προσωπικότητα τοῦ Βρετανοῦ πολιτικοῦ, στρατιωτικοῦ, ἀγωνιστῆ τῆς Ἀντίστασης κατὰ τοῦ Ναζισμοῦ, μέλους τῶν Βρετανικῶν μυστικῶν ὑπηρεσιῶν, διπλωμάτη καὶ ἱστορικοῦ, Christopher Montague ‘Monty’ Woodhouse, Βαρώνου τοῦ Terrington, ὁ ὁποῖος πέθανε τὸ 2001 σὲ ἡλικία 83 ἐτῶν.

Ὅσον ἀφορᾶ στὰ ἑλληνικὰ πράγματα, ἡ συνεισφορὰ τοῦ Woodhouse εῖναι ἐκπληκτικὰ εὐρεία. Σὲ ἐπιχειρησιακὸ ἐπίπεδο σχετίζεται μὲ σειρὰ γεγονότων κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς. Τὸ 1941 ἦταν ἐκ τῶν Ἐκτελεστικῶν ἀξιωματούχων τῶν Βρετανικῶν Ἀποστολῶν (Special Operations Executive) ποὺ στάλθηκαν στὴν Κρήτη προκειμένου νὰ ὀργανώσουν τὶς δυνάμεις Ἀντίστασης. Τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1942 τὸν συναντοῦμε ὡς ἀλεξιπτωτιστὴ στὴν ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα, ὑποδιοικητὴ τῆς Δύναμης Ηarling ὅταν μαζὶ μὲ τὸν Διοικητή Εddie Μyers, εἶχαν ὡς ἀποστολὴ τὴν ἀνατίναξη τῆς γέφυρας τοῦ Γοργοποτάμου. Μετὰ τὴν ἐπιτυχῆ ἔκβασή της, ὁ Woodhouse παρέμεινε στὴν Ἑλλάδα, καθὼς ἦταν ἀπὸ τοὺς λίγους Βρετανοὺς ἀξιωματικοὺς ποὺ μιλοῦσαν ἑλληνικὰ καὶ συχνὰ συνομιλοῦσε μὲ ἑλληνικοὺς πολιτικοὺς παράγοντες στὴν Ἀθήνα, ἐνῶ τὸν Ἰούλιο τοῦ 1943 τό Foreign Office τόν ὅρισε ἐπικεφαλῆς τῆς Βρετανικῆς Στρατιωτικῆς Ἀποστολῆς στὴν Ἑλλάδα.

Τὸ ἐνδιαφέρον, ὡστόσο τοῦ Woodhouse γιά τὴν Ἑλλάδα, δὲν περιορίζεται στὴν στρατιωτικὴ συνδρομή του. Ἔχοντας μετὰ τὸν πόλεμο ἤδη διατελέσει Βουλευτὴς τῶν Συντηρητικῶν (1959-1966), ὅταν παράλληλα ὑπῆρξε καί Fellow στό Nuffield College στό Πανεπιστήμιο τῆς Ὀξφόρδης, ὅπου ἄλλωστε εἶχε πραγματοποιήσει Κλασσικὲς Σπουδές, ὑπῆρξε πολυγραφότατος συγγραφέας πληθώρας ἔργων ποὺ περιστρέφονται γύρω ἀπὸ τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὴν Ἑλλάδα.

Ἀπὸ τὴν ἐκτενῆ βιβλιογραφία του, σταθμὸς εἶναι τὸ ἔργο του, Καποδίστριας: Ὁ Θεμελιωτὴς τῆς Ἑλληνικῆς Ἀνεξαρτησίας (Capodistria, The Founder of Greek Independence), ποὺ ἐκδόθηκε ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο τῆς Ὀξφόρδης τὸ 1973, δηλαδὴ ἕνα ἔτος πρίν ὁ Woodhouse ὁλοκληρώσει τὴν δεύτερη Κοινοβουλευτικὴ θητεία του ὡς Βουλευτὴς Ὀξφόρδης (1970-1974). Πρόκειται γιὰ μία ὀγκωδέστατη μελέτη, ἀποτελούμενη ἀπὸ ΄21. Κεφάλαια ποὺ κατανέμονται σὲ 6 τμήματα μίας ἔκδοσης 500 σελίδων, μὲ ἐκτενέστατη βιβλιογραφία πρωτογενῶν καὶ δευτερογενῶν πηγῶν, ὑποστηριζόμενη ἀπὸ πίνακες καὶ χάρτες.

Αὐτὸ ποὺ ἔχει ἐκπληκτικὸ ἐνδιαφέρον εἶναι ἡ ἀναφορὰ τοῦ ἰδίου τοῦ Woodhouse στό πῶς ἀποφάσισε νὰ ἀσχοληθεῖ συστηματικὰ μὲ τὸν πρῶτο Κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδας. Γράφει χαρακτηριστικὰ ὁ Woodhouse (σελ. vii / μετάφραση Π.Γ.Π.):

‘‘Tό ἐνδιαφέρον μου γιὰ τὸν Καποδίστρια ξεκίνησε μὲ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο. Βαδίζοντας στὰ βουνὰ τῆς Πίνδου τὸν Νοέμβριο τοῦ 1942, συνοδευόμενος ἀπὸ ἀντιστασιακὸ σῶμα ὑπὸ τὴν διοίκηση τοῦ Ναπολέοντα Ζέρβα, τὸν ἐπάξιο ἀπόγονο τῶν Σουλιωτῶν ἡρώων τοῦ Ἀγώνα τῆς Ἀνεξαρτησίας, σμίξαμε μὲ ἕνα ἄλλο ἐπαναστατικὸ σῶμα στὸ χωριὸ Βίνιανη. Ἐπικεφαλῆς του ἦταν ἕνας Κομμουνιστὴς ὀνόματι Ἀθανάσιος Κλάρας, ὁ ὁποῖος εἶχε τὸ ψευδώνυμο Ἄρης Βελουχιώτης: ὁ θεὸς τοῦ πολέμου ἀπὸ τὸ Βελουχιώτη, ἄλλως γνωστὸ καὶ ὡς Τυμφρηστός, τὸ ὑψηλότερο βουνὸ τῆς κεντρικῆς Πίνδου (σσ.: ἡ συνάντηση Γούντχαουζ – Βελουχιώτη ἔλαβε χώρα τὴν 14η Νοεμβρίου). Ἡ συνδυασμένη δύναμή μας, συνέχισε τὸν δρόμο πρὸς τὴν ἀποστολή της, ποὺ ἦταν ἡ καταστροφὴ τῆς σιδηροδρομικῆς ὁδογέφυρας στὸν ποταμὸ Γοργοπόταμο. Αἰσθανόμασταν ἤδη τὴν ἐπιτυχία, καὶ δὲν κωλυσιεργήσαμε στὴν διάβασή μας ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ ὅρη. Μετὰ ἀπὸ κάθε χωριό, σταματούσαμε λιγάκι καὶ δίναμε ἐμπνευσμένες ὁμιλίες σὲ ἐνθουσιώδη ἀκροατήρια, διακηρύσσοντας τὸ καθῆκον τῆς ἀντίστασης καὶ τὸ ἐπικείμενον τῆς ἀπελευθέρωσης. Ἦταν μία συναρπαστικὴ ἀλλὰ παροδικὴ ἐμπειρία.

Ὁ Ζέρβας κι ἐγὼ περιορίσαμε τὶς ὁμιλίες μας κυρίως σὲ πατριωτικὲς κοινοτοπίες, ἀλλὰ οἱ ὁμιλίες τοῦ Ἄρη ἦταν διαφορετικές. Εἰπωμένες μὲ μία σκληρὴ μονοτονία, μὲ μεγάλη ταχύτητα ἀλλὰ ὡσὰν νὰ σκεφτόταν φωναχτά, ἦταν περισσότερο διαλέξεις στὴν Ἱστορία τῆς Φιλοσοφίας παρὰ πατριωτικὲς ὁμιλίες. Σχεδὸν τὸ μόνο ποὺ θυμᾶμαι λεπτομερῶς ἀπὸ αὐτὲς σήμερα εἶναι ἡ ἐπιμονὴ μὲ τὴν ὁποίαν ἐπιτίθετο στοὺς προηγούμενους κυβερνῆτες τῆς σύγχρονης Ἑλλάδας. Δύο ὀνόματα ἦταν ἀνάθεμα γιὰ αὐτόν: Γλύξμπουργκ (τὸ ὄνομα ποὺ χρησιμοποιοῦσε γιὰ τὴν βασιλικὴ οἰκογένεια, σκόπιμα ἐπιλεγμένο γιὰ νὰ δίνει ἔμφαση στὶς Γερμανικὲς διασυνδέσεις της), και Καποδίστριας. Τον τελευταῖο τὸν καταδίκαζε ὡς ἕναν ἀδίκαστο ἀλλοδαπὸ τύραννο ὁ ὁποῖος εἶχε διαφθείρει τὴν Ἑλλάδα καὶ ἀποστερήσει τὸν ἑλληνικὸ λαὸ ἀπὸ τὴν ἀνεξαρτησία γιὰ τὴν ὁποία εἶχαν πολεμήσει. Καθώς γνώριζα τὸν Ἄρη Βελουχιώτη καλύτερα, πειθόμουν ὁλοένα καὶ περισσότερο ὅτι, τὸν ὁποιονδήποτε κι ἐὰν μισοῦσε μὲ τόση ἔνταση, περισσότερο ἀπὸ ἕναν αἰώνα μετὰ τὸν θάνατό του, θὰ εἶχε περισσὸ ἐνδιαφέρον νὰ τὸν μελετήσω περαιτέρω’’.

Ὁ λόγος ποὺ τὰ γράφουμε αὐτά, εἶναι διότι σὲ αὐτὴ τὴν πολύτιμη ἐπιστημονικὴ συνεισφορὰ τοῦ Woodhouse συναντιόμαστε μὲ μία συγκλονιστικὴ ἀναφορὰ στὴν ἀντίδραση ποὺ προκάλεσε ἡ δολοφονία τοῦ Ἰωάννη Καποδίστρια στὸν Ἀδαμάντιο Κοραή. Μία ἀναφορά, τὴν ὁποία ἀξίζει νὰ παραθέσουμε αὐτοτελῶς ὄχι μόνον διότι εἶναι πολλοὶ οἱ Ἕλληνες ποὺ τὴν ἀγνοοῦν, ἀλλὰ καὶ διότι θεωροῦμε ὅτι σὲ αὐτὴν βρίσκονται ὁρισμένα πολὺ χρήσιμα ἐξαγόμενα ποὺ ἔχουν ἄμεση σχέση τόσο μὲ τὸν ἑορτασμὸ τοῦ Ἰωβηλαίου τῆς Ἐθνικῆς Παλιγγενεσίας, μὲ τὴν ἀπόπειρα πλήρους ἀποδόμησης τῆς προσωπικότητας τοῦ πρώτου Κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδας, τὸν ὁποῖο οἱ σημερινοὶ τυφλοὶ ὀπαδοὶ τοῦ Κοραῆ διακηρύττουν διαπρυσίως ὡς δικτάτορα, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν συνολικὴ καὶ πολύχρονη προσπάθεια ἀλλοίωσης τῆς ἱστορικῆς ἀλήθειας ἀναφορικὰ μὲ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821.

Ἂς δοῦμε τί ἀκριβῶς γράφει ὁ Woodhouse, ἀναφερόμενος στὴν ἀντίδραση τοῦ Κοραῆ κατὰ τὸ ἄκουσμα τῆς δολοφονίας τοῦ Καποδίστρια (σελ. 502-503):

‘‘Δέν προξενεῖ ἐντύπωση τὸ γεγονότος ὅτι ὑπάρχει καταγραφὴ στὰ Ἑλληνικὰ Ἀρχεῖα τῶν ἐγκάρδιων συλλυπητηρίων τοῦ Μακρυγιάννη. Μόνον ὁ Κοραὴς ἦταν ἀδυσώπητος. Εἶχε ἤδη στὸ τυπογραφεῖο πρὸς ἐκτύπωση -μὲ ἡμερομηνία 17 Ὀκτωβρίου 1831- ἕνα φυλλάδιο μὲ τὸ ὁποῖο ἐπιτίθετο στὸν Καποδίστρια, ὅταν ἔμαθε στὸ Παρίσι τὰ νέα τῆς δολοφονίας. Ἀντὶ νὰ τὸ περιορίσει κόσμια καὶ εὐπρεπῶς, ὁ Κοραὴς προσέθεσε ἕναν πρόλογο κι ἕναν ἐπίλογο, ὅπου διακήρυττε ὅτι, ὁ Καποδίστριας, ὡς παραβάτης τῶν νόμων τῆς Ἑλλάδας, ἄξιζε μία ἀκόμη χειρότερη μοίρα -νὰ ἐξοριστεῖ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν χώρα του- καὶ ὅτι, οἱ δολοφόνοι του ἦταν ἄξιοι μομφῆς διότι φταῖνε ποὺ τὸν προφύλαξαν ἀπὸ αὐτὴν τὴν μοίρα. Τὸ φυλλάδιο αὐτό, τὸ ὁποῖο ἦταν γραμμένο στὴ συνήθη μορφὴ διαλόγου, ἔβριθε ἀκόμη περισσότερου δηλητηρίου κατὰ τοῦ Καποδίστρια, ἀπὸ ὅτι περιεῖχε στὴν ἀρχικὴ μορφή του. Μιλοῦσε γιὰ τὴν «Ἰησουιτικὴ διακυβέρνησή» του, τὴν ἄθλια τυραννία του, καὶ τὸν κίνδυνο ποὺ διέτρεχε ἡ Ἑλλάδα, «τῆς Φαναριώτικης λέπρας ἢ τῆς πλημμύρας τῶν Κοζάκων».

Ἐπαναλάμβανε ἐπίσης, τὶς γνωστὲς παραποιήσεις καὶ νοθεύσεις σχετικὰ μὲ τὴν ἄρνηση τοῦ Καποδίστρια νὰ ἐπιτρέψει τὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Κλασσικῶν, καὶ τὶς ἀπόπειρές του νὰ πείσει τὶς Δυνάμεις ὅτι ἡ Ἑλλάδα ἦταν γεμάτη ταραχοποιούς, κλέφτες καὶ πειρατές. Τέτοιες ποταπὲς ἀνοησίες δὲν θὰ εἶχαν καμία ἀξία νὰ ἀναφερθοῦν, ἐὰν δὲν ἐπρόκειτο γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι, καθὼς προέρχονται ἀπὸ ἕναν ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους μελετητὲς καὶ δημοσιογράφους (δημοσιολόγους) τῆς Ἑλλάδας, μαρτυροῦν τὸ βάρος καὶ τὰ φαρμάκια τῆς ἀντιπολίτευσης τὴν ὁποία ἔπρεπε νὰ ἀντιμετωπίσει ὁ Καποδίστριας. Ἀκόμη καὶ σὲ μεταγενέστερα γράμματά του σὲ φίλους, ὁ Κοραὴς ἔδειξε ὅτι δὲν μετάνιωσε ποτὲ γιὰ αὐτὴν τὴν φριχτὴ συμπεριφορά του’’.

Διαβάζοντας κανεὶς αὐτὲς τὶς γραμμές, τοῦτες μάλιστα τὶς ἡμέρες ποὺ ἡ Ἑλλάδα τελεῖ ὑπὸ μία πολὺ ἰδιάζουσα κατάσταση ἑορτασμοῦ τοῦ Ἰωβηλαίου τῆς Ἐθνικῆς Παλιγγενεσίας, μὲ ἐγκλεισμὸ τῶν Ἑλλήνων διὰ τῆς ἐπιβολῆς μεροληπτικὰ περιοριστικῶν μέτρων μὲ τὸ πρόσχημα τοῦ κορωνοϊοῦ, καὶ κυρίως ἔχοντας ὑποστεῖ μία συστηματικὴ ἀπόπειρα πλύσης ἐγκεφάλου ἀπὸ τὴν ἁρμόδια Κυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ Ἑλλάδα 2021΄ καὶ τὴν περὶ αὐτὴν δορυφόρους ἀλλοιωτὲς τῆς ἱστορικῆς ἀλήθειας, γεννιῶνται ἀβίαστα ὁρισμένα συμπεράσματα ποὺ ἔχουν, θεωρῶ, κάποια ἀξία νὰ ἀναφερθοῦν.

1. Τὸ ἀβυσσαλέο μίσος μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Ἀδαμάντιος Κοραής, ἐκ τῶν πλέον προβεβλημένων σήμερα δῆθεν πρωτεργατῶν τοῦ Ἀγώνα τῆς Ἀνεξαρτησίας, στὴν πραγματικότητα ὅμως προσβολέα τῶν βαθύτερων πτυχῶν τῆς ἑλληνικῆς ταυτότητας καὶ τοῦ Ἕλληνα τρόπου, καταφέρεται κατὰ τοῦ νεκροῦ Ἰωάννη Καποδίστρια, δείχνει ὅτι οἱ ἀξίες τοῦ Διαφωτισμοῦ, στὶς ὁποῖες εἶχε ὁ ἴδιος ὑπερεκτεθεῖ, πόρρω ἀπέχουν ἀπὸ τὴν πρωταρχικὴ ἀξία τοῦ ἑλληνικοῦ ἤθους. Τῆς ἀπόδοσης δηλαδή, τιμῶν στὸν νεκρό, γιὰ τὶς ὁποῖες ἡ Ἀντιγόνη γίνεται ὁ ἀριστουργηματικὸς ὕμνος τοῦ Σοφοκλῆ. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἀπὸ μόνο του δείχνει τὶς τεράστιες ἐσωτερικὲς ἐντάσεις μὲ τὶς ὁποῖες ἀντιπάλευε ὁ Ἑλληνισμὸς τὶς κρίσιμες ὧρες τοῦ Ἀγώνα, πλέον τῶν καθημερινῶν διακυβευμάτων ζωῆς καὶ θανάτου.

2. Τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Κοραὴς οὐδέποτε ἐπέδειξε ἔνδειξη μεταμέλειας γιὰ τὴν ὑβριστικὴ καὶ ἀπεχθῆ στάση του ἔναντι τοῦ νεκροῦ Καποδίστρια, μᾶς ὑποψιάζει ἀπολύτως δικαιολογημένα γιὰ τὸ μένος κατὰ τοῦ πρώτου Κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδας, ὅπως πολλαπλὰ ἐκφράζεται καὶ σήμερα ἀπὸ θιασῶτες τοῦ Κοραϊσμοῦ καὶ τοῦ Διαφωτισμοῦ, ποὺ στὸ πρόσωπο τοῦ Καποδίστρια εἶδαν τὸν μεγαλύτερο δικτάτορα ποὺ γνώρισε ποτὲ τὸ σύγχρονο ἑλληνικὸ κράτος. Ἄραγε, ὑπῆρξε ποτὲ ἄλλος δικτάτορας στὴν παγκόσμια πολιτικὴ ἱστορία ὁ ὁποῖος δολοφονήθηκε, μὴ ἔχοντας παρὰ μόνον δύο φρουροὺς -καὶ τὸν ἕνα μάλιστα ἡμιανάπηρο- ἀρνούμενος νὰ δεχθεῖ τὸν πολυάριθμο στρατὸ ποῦ προόριζε ὡς φρουρὰ του τὸ ἑλληνικὸ κράτος;

3. Τὸ ὅτι ἕνας σύγχρονος Βρετανὸς ἱστορικός, μία πολυσχιδὴς προσωπικότητα τοῦ 20ου αιώνα, μὲ ἔμπρακτα κατατεθειμένα τὰ διαπιστευτήρια τῆς φιλοπατρίας καὶ τοῦ Φιλελληνισμοῦ του, χαρακτηρίζει τὶς συνήθεις μέχρι σήμερα, καὶ προερχόμενες ἀπὸ τὸν Κοραή, κατηγορίες εἰς βάρος τοῦ Καποδίστρια, ὡς ‘‘ποταπὲς ἀνοησίες ἄνευ ἀξίας’’, εἶναι ἄραγε λόγος ἱκανὸς νὰ μᾶς κάνει νὰ σκεφθοῦμε ἔξυπνα γιὰ τοὺς λόγους ποῦ ἀπὸ τὴν Ἐπιτροπὴ ‘Ἑλλάδα 2021’ ἐξέλιπαν ἀνάλογες προσωπικότητες;

4. Τὸ ἐκπληκτικὸ γεγονὸς ὅτι, ὁ λόγος ποὺ ὁ Christopher Woodhouse παρακινήθηκε καὶ ἀποφάσισε νὰ ἀφιερωθεῖ στὴν μελέτη τοῦ φαινομένου Ἰωάννης Καποδίστριας, ἦταν — -κατὰ τὴν μαρτυρία τοῦ ἴδιου τοῦ Γούντχαουζ- οἱ ὑβριστικὲς ἀναφορὲς τοῦ Ἄρη Βελουχιώτη πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ Καποδίστρια -τὸν ὁποίο o Βελουχιωτης θεωροῦσε «ἀδίστακτο ξένο τύραννο ὁ ὁποῖος εἶχε διαφθείρει τὴν Ἑλλάδα καὶ ἀποστερήσει τὸν ἑλληνικὸ λαὸ ἀπὸ τὴν ἀνεξαρτησία γιὰ τὴν ὁποία πολέμησε»- ἐνῶ ταυτόχρονα ὁ Woodhouse καταγράφει τὸν Βελουχιώτη ὡς ἕναν κατὰ βάσιν μᾶλλον θεωρητικό τοῦ Μαρξισμοῦ ποὺ στὰ κηρύγματά του δὲν τὸν ἐνδιέφερε ἡ πατριωτικὴ ἀφύπνιση τῶν κατακτημένων Ἑλλήνων, ἀλλὰ ἡ προπαγάνδα τῆς Ἐγελιανῆς καὶ Μαρξιστικῆς θεώρησης τῆς Ἱστορίας καὶ ἡ μέσω αὐτῶν ἐπιβολὴ τοῦ ἀπάτριδου Κομμουνισμοῦ, τὸν ὁποῖο βιώνουμε μέχρι τώρα, λέει κάτι σὲ ἐμᾶς σήμερα ἄραγε;

5. Καὶ γιὰ νὰ πᾶμε καὶ λίγο παραπέρα, μήπως ἡ ἔμμεση μέν, προφανής, δὲ ἑτερόκλητη συσχέτιση μεταξὺ Κοραὴ καὶ Βελουχιώτη, ὅπως ἐξάγεται ἀπὸ τὰ ἀνωτέρω βιογραφικὰ ἀποσπάσματα τοῦ Woodhouse, δὲν ἀπέχει καθόλου ἀπὸ τὴν σημερινὴ ταύτιση τῶν ἐθνομηδενιζόντων ὀπαδῶν τοῦ Διαφωτισμοῦ καὶ ὑπέρμαχων τῆς φιλελεύθερης θεώρησης τοῦ Ἀγώνα τοῦ 1821 γιὰ τὴν Λευτεριά, μὲ τὸν ἀνεκδιήγητο ὄχλο τῶν ἀριστεριζόντων πολεμίων τῆς ἑλληνικῆς ταυτότητας καὶ τῆς ὑπερτρισχιολιόχρονης ἐθνικῆς ὑπόστασης καὶ παράδοσης τοῦ Ἑλληνισμοῦ;

Ἂς εἶναι αὐτὲς οἱ καταληκτήριες σκέψεις, τὴν παραμονὴ τῆς 25ης Μαρτίου 2021, τόσο ἕνα μικρὸ μνημόσυνο στὴν σπουδαία αὐτὴ προσωπικότητα τοῦ Christopher Woodhouse γιά τὰ ὅσα προσέφερε στὴν Ἑλλάδα, τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὴν ἱστορία του, ὅσο κι ἕνα λυχνάρι ἑορταστικοῦ φωτὸς καὶ πρόσκλησης γιὰ ἐπίγνωση καὶ ὁμόνοια ὅλων τῶν Ἑλλήνων, στὸ ξημέρωμα τῆς μέγιστης Διπλῆς Ἑορτῆς τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τῆς Λευτεριᾶς ἀπὸ τὴν Ὀθωμανικὴ σκλαβιά, καὶ τῆς Ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὴν Φθορὰ τοῦ Θανάτου, ποὺ Εὐαγγελίζεται ὁ Ἀρχάγγελος στὴν Παναγία.

infognomon

http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2023/03/christopher-woodhouse.html#more