Κληρικός·
Θά ἤθελα, παιδί μου, νά σοῦ μιλήσω γιά τόν πανάρχαιο θεσμό τῆς νηστείας, γιά νά κατατοπιστεῖς καί νά γνωρίσεις τήν μεγάλη του ἀξία ἀλλά καί τή χρησιμότητά του στή ζωή μας τήν ὑλική καί τήν πνευματική.
Χριστιανός:
Σεβαστέ μου πάτερ, πολύ τό θέλω αὐτό, ἐπιθυμῶ νά μάθω ὅσα ἀφοροῦν τή νηστεία, γιατί πολλοί ἄνθρωποι παρεξηγοῦν, ἤ καί ἀπορρίπτουν τή νηστεία καί νομίζω ὅτι αὐτό συμβαίνει ἐπειδή δέν εἶναι καλά πληροφορημένοι. Γι᾿ αὐτό, συγχώρεσέ με, νά σοῦ ὑποβάλω τά ἐρωτήματά μου. Θά παρακαλέσω νά μήν μέ παρεξηγήσεις γιά τήν τόση ἄγνοιά μου καί νά μήν μέ βαρευνθεῖς.
Κληρικός:
Νά εἶσαι βέβαιος, παιδί μου, πώς μέ πολλή προθυμία καί ἀγάπη θά ἀπαντήσω σέ ὅλες σου τίς ἐρωτήσεις χωρίς νά κουραστῶ. Καί περιμένω τήν πρώτη σου ἐρώτηση.
᾿Ερώτηση: Πρῶτα- πρῶτα, θά ἤθελα νά μάθω: Τί σημαίνει νηστεία; Τί ἐννοοῦμε ὅταν λέμε νηστεία;
᾿Απάντηση:
Νηστεία, σημαίνει στέρηση τῆς τροφῆς. Καί ὅταν ἀναφερόμαστε στή νηστεία πού ἡ ᾿Ορθόδοξη μας ᾿Εκκλησία θεσμοθέτησε, ἐννοοῦμε τήν ἀποχή ἀπό ἐκεῖνες τίς τροφές πού, ἐπειδή ἔχουν πλούσια καί θρεπτικά στοιχεῖα καί βοηθοῦν στήν αὔξηση τῶν ὁρμῶν καί ἐπιθυμιῶν τοῦ σώματός μας, ὁδηγοῦν ταυτόχρονα καί στήν αὔξηση τῶν παθῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν.
Νηστεία, σημαίνει στέρηση τροφῶν καί ὄχι ἀλλαγή διαιτολογίου, ὅπως πολλοί νομίζουν. ᾿Ακόμα στή γλώσσα τῆς θρησκείας μας ἔχει τήν ἔννοια τῆς ἐγκράτειας, χωρίς βέβαια νά ἀποκλείεται καί ἡ τέλεια ἀσιτία ἔστω καί λίγες μέρες, ὅπως τό λεγόμενο ῾῾τριμέρι᾿᾿ πού κάνουν μερικοί χριστιανοί.
῾Ο Μ. Βασίλειος, ἐννοώντας τή νηστεία ὡς ἐγκράτεια, λέγει:
῾῾᾿Εγκράτεια δέ ὀνομάζουμε ὅπωσδήποτε ὄχι τή γενική ἀποχή ἀπό τίς τροφές, (διότι τοῦτο εἶναι βίαιος θάνατος), ἀλλά τήν ἀποχή ἀπό τίς ἀπολαύσεις, μέ σκοπό νά συντρίψουμε τό φρόνημα τῆς σάρκας καί νά ἐπιτύχουμε τό σκοπό τῆς εὐσέβειας᾿᾿. (῞Οροι κατά πλάτος, ἀπόκριση 16).
Νηστεία, λοιπόν, εἶναι ἡ στέρηση τοῦ φάρυγγα καί τοῦ στομάχου ἀπό τίς ἡδονικές τάσεις καί συνήθειες πού ἐμποδίζουν τόν χριστιανό νά προοδεύσει πνευματικά. Παράλληλα ὅμως μέ τήν ἀποχή τῶν τροφῶν πρέπει νά γίνεται καί ἡ ἀποχή ἀπό τά ἔργα ἐκεῖνα πού λερώνουν τήν ψυχή, θέμα πού θά μᾶς ἀπασχολήσει, ἀδελφέ μου, εἶμαι σίγουρος, στή συνέχεια τῆς συνομολίας μας.
Χριστιανός:
Τώρα, σίγουρα, ἔμαθα τί ἐννοοῦμε μέ τόν ὅρο «νηστεία». Θά παρακαλοῦσα, πάτερ μου, νά μοῦ ἀπαντήσετε καί στίς ἄλλες ἐρωτήσεις μου, ἄν ἔχετε τήν καλωσύνη.
Κληρικός :
Μά δέν σοῦ εἶπα παιδί μου, ὅτι θά ἀπαντήσω μέ προθυμία σέ ὅλες σου τίς ἐρωτήσεις; Κάνε μου λοιπόν, τίς ἐρωτήσεις σου.
᾿Ερώτηση:
Τί εἶναι ἡ νηστεία γιά τόν ἀγωνιζόμενο χριστιανό;
᾿Απάντηση:
Πρέπει νά γνωρίζεις ὅτι ἡ νηστεία εἶναι ἀρετή ὅπως τίς ἄλλες ἀρετές καί οἱ ἀρετές εἶναι ἐργαλεῖα μέ τά ὁποῖα φτειάχνουμε τό ἔργο τῆς σωτηρίας μας. ῎Ετσι ἡ νηστεία εἶναι ἕνα ἐργαλεῖο, ἕνα μέσο τό ὁποῖο ἀφοῦ χρησιμοποιήσουμε κατάλληλα, σύμφωνα μέ τίς ὁδηγίες τοῦ Πνευματικοῦ μας ὁδηγοῦ, θά μᾶς βοηθήσει νά ἐπανέλθουμε στό ῾῾κατά φύσιν᾿᾿, στό δρόμο τοῦ Παραδείσου. ῾Η νηστεία, παιδί μου, εἶναι καί μιά ἄσκηση πού θά μᾶς βοηθήσει νά ἐπιβάλλουμε τή θέλησή μας πάνω στό σαρκικό καί ἁμαρτωλό ἑαυτό μας.
῾Η νηστεία, ἡ ἐγκράτεια, ἀπό τά φαγητά καί τά ποτά, βοηθᾶ τόν ἀγωνιζόμενο πιστό νά ἐπιτηρεῖ τό νοῦ του καί νά μήν ἔχει λογισμούς ἀκολασίας καί πονηριᾶς.
῾Η νηστεία, πού τήν ἔχει σχεδόν διαγράψει ἀπό τή ζωή του ὁ σημερινός ἄνθρωπος, ὑποβοηθᾶ ὄχι μόνο στήν ὑποδούλωση τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος καί τήν ἀπελευθέρωση τοῦ σώματος ἀπό τά τυραννικά πάθη, ἀλλά καί τό νοῦ καθαρίζει καί λαμπρύνει, ὅπως χαρακτηριστικά ψάλλει ἡ ᾿Εκκλησία μας τήν Κυριακή τῆς Τυρινῆς. «ἀντί μαχαίρας τήν νηστείαν ἥτις ἐκτέμνει ἀπό καρδίας πᾶσαν κακίαν». Δηλαδή γιά νά καθαρίσουμε τήν ψυχή μας, ἄς χρησιμοποιήσουμε ἀντί μαχαιριοῦ τή νηστεία, πού κόβει καί καθαρίζει κάθε κακία ἀπό τήν καρδιά.
Νά εἶσαι βέβαιος, παιδί μου, πώς μέ πολλή προθυμία καί ἀγάπη θά ἀπαντήσω σέ ὅλες σου τίς ἐρωτήσεις χωρίς νά κουραστῶ. Καί περιμένω τήν πρώτη σου ἐρώτηση.
᾿Ερώτηση: Πρῶτα- πρῶτα, θά ἤθελα νά μάθω: Τί σημαίνει νηστεία; Τί ἐννοοῦμε ὅταν λέμε νηστεία;
᾿Απάντηση:
Νηστεία, σημαίνει στέρηση τῆς τροφῆς. Καί ὅταν ἀναφερόμαστε στή νηστεία πού ἡ ᾿Ορθόδοξη μας ᾿Εκκλησία θεσμοθέτησε, ἐννοοῦμε τήν ἀποχή ἀπό ἐκεῖνες τίς τροφές πού, ἐπειδή ἔχουν πλούσια καί θρεπτικά στοιχεῖα καί βοηθοῦν στήν αὔξηση τῶν ὁρμῶν καί ἐπιθυμιῶν τοῦ σώματός μας, ὁδηγοῦν ταυτόχρονα καί στήν αὔξηση τῶν παθῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν.
Νηστεία, σημαίνει στέρηση τροφῶν καί ὄχι ἀλλαγή διαιτολογίου, ὅπως πολλοί νομίζουν. ᾿Ακόμα στή γλώσσα τῆς θρησκείας μας ἔχει τήν ἔννοια τῆς ἐγκράτειας, χωρίς βέβαια νά ἀποκλείεται καί ἡ τέλεια ἀσιτία ἔστω καί λίγες μέρες, ὅπως τό λεγόμενο ῾῾τριμέρι᾿᾿ πού κάνουν μερικοί χριστιανοί.
῾Ο Μ. Βασίλειος, ἐννοώντας τή νηστεία ὡς ἐγκράτεια, λέγει:
῾῾᾿Εγκράτεια δέ ὀνομάζουμε ὅπωσδήποτε ὄχι τή γενική ἀποχή ἀπό τίς τροφές, (διότι τοῦτο εἶναι βίαιος θάνατος), ἀλλά τήν ἀποχή ἀπό τίς ἀπολαύσεις, μέ σκοπό νά συντρίψουμε τό φρόνημα τῆς σάρκας καί νά ἐπιτύχουμε τό σκοπό τῆς εὐσέβειας᾿᾿. (῞Οροι κατά πλάτος, ἀπόκριση 16).
Νηστεία, λοιπόν, εἶναι ἡ στέρηση τοῦ φάρυγγα καί τοῦ στομάχου ἀπό τίς ἡδονικές τάσεις καί συνήθειες πού ἐμποδίζουν τόν χριστιανό νά προοδεύσει πνευματικά. Παράλληλα ὅμως μέ τήν ἀποχή τῶν τροφῶν πρέπει νά γίνεται καί ἡ ἀποχή ἀπό τά ἔργα ἐκεῖνα πού λερώνουν τήν ψυχή, θέμα πού θά μᾶς ἀπασχολήσει, ἀδελφέ μου, εἶμαι σίγουρος, στή συνέχεια τῆς συνομολίας μας.
Χριστιανός:
Τώρα, σίγουρα, ἔμαθα τί ἐννοοῦμε μέ τόν ὅρο «νηστεία». Θά παρακαλοῦσα, πάτερ μου, νά μοῦ ἀπαντήσετε καί στίς ἄλλες ἐρωτήσεις μου, ἄν ἔχετε τήν καλωσύνη.
Κληρικός :
Μά δέν σοῦ εἶπα παιδί μου, ὅτι θά ἀπαντήσω μέ προθυμία σέ ὅλες σου τίς ἐρωτήσεις; Κάνε μου λοιπόν, τίς ἐρωτήσεις σου.
᾿Ερώτηση:
Τί εἶναι ἡ νηστεία γιά τόν ἀγωνιζόμενο χριστιανό;
᾿Απάντηση:
Πρέπει νά γνωρίζεις ὅτι ἡ νηστεία εἶναι ἀρετή ὅπως τίς ἄλλες ἀρετές καί οἱ ἀρετές εἶναι ἐργαλεῖα μέ τά ὁποῖα φτειάχνουμε τό ἔργο τῆς σωτηρίας μας. ῎Ετσι ἡ νηστεία εἶναι ἕνα ἐργαλεῖο, ἕνα μέσο τό ὁποῖο ἀφοῦ χρησιμοποιήσουμε κατάλληλα, σύμφωνα μέ τίς ὁδηγίες τοῦ Πνευματικοῦ μας ὁδηγοῦ, θά μᾶς βοηθήσει νά ἐπανέλθουμε στό ῾῾κατά φύσιν᾿᾿, στό δρόμο τοῦ Παραδείσου. ῾Η νηστεία, παιδί μου, εἶναι καί μιά ἄσκηση πού θά μᾶς βοηθήσει νά ἐπιβάλλουμε τή θέλησή μας πάνω στό σαρκικό καί ἁμαρτωλό ἑαυτό μας.
῾Η νηστεία, ἡ ἐγκράτεια, ἀπό τά φαγητά καί τά ποτά, βοηθᾶ τόν ἀγωνιζόμενο πιστό νά ἐπιτηρεῖ τό νοῦ του καί νά μήν ἔχει λογισμούς ἀκολασίας καί πονηριᾶς.
῾Η νηστεία, πού τήν ἔχει σχεδόν διαγράψει ἀπό τή ζωή του ὁ σημερινός ἄνθρωπος, ὑποβοηθᾶ ὄχι μόνο στήν ὑποδούλωση τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος καί τήν ἀπελευθέρωση τοῦ σώματος ἀπό τά τυραννικά πάθη, ἀλλά καί τό νοῦ καθαρίζει καί λαμπρύνει, ὅπως χαρακτηριστικά ψάλλει ἡ ᾿Εκκλησία μας τήν Κυριακή τῆς Τυρινῆς. «ἀντί μαχαίρας τήν νηστείαν ἥτις ἐκτέμνει ἀπό καρδίας πᾶσαν κακίαν». Δηλαδή γιά νά καθαρίσουμε τήν ψυχή μας, ἄς χρησιμοποιήσουμε ἀντί μαχαιριοῦ τή νηστεία, πού κόβει καί καθαρίζει κάθε κακία ἀπό τήν καρδιά.
Καί οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας μας πάρα πολλά ἔχουν γράψει γιά τή νηστεία, γιατί γνώρισαν ἀπό τήν πεῖρα τους τί ἀξία ἔχει γιά τό χριστιανό ἡ ἀρετή αὐτή. Θά σοῦ μεταφέρω ἐδῶ, μικρό δεῖγμα ἀπό τό λόγο τοῦ ῞Αγίου Χρυσοστόμου.
῾Η νηστεία, λέγει· «εἶναι τό φάρμακο τῶν ψυχῶν μας, ἡ μητέρα τῆς σωφροσύνης καί ὅλων τῶν ἀγαθῶν καί ὁ δάσκαλος κάθε ἄλλης ἀρετῆς᾿»
῾῾«Η νηστεία εἶναι ὁ φύλακας καί ὑπερασπιστής κάθε ἀρετῆς, εἶναι μητέρα τῆς προσευχῆς καί τό κάλλος τῆς παρθενείας».
῾«῾Η νηστεία εἶναι ἡ γαλήνη τῶν ψυχῶν μας, ἡ εὐκοσμία τῶν ἡλικιωμένων, ὁ παιδαγωγός τῶν νέων, ὁ δάσκαλος αὐτῶν πού σωφρονοῦν, καί αὐτή σάν ἄλλο στέμμα στολίζει κάθε ἡλικία καί φύσ».
῾῾῾Η νηστεία εἶναι ἡ ἄνοιξη τῶν ψυχῶν καί ἡ ἀληθινή γαλήνη τῶν λογισμῶν᾿᾿.
῾῾Εἶναι πρόξενος τῆς ἐλευθερίας μας, γιατί, ὅταν μᾶς βρεῖ δούλους καί δέσμιους τῶν διαβολικῶν παθῶν μας, αὐτή μᾶς λύνει καί μᾶς ἐλευθερώνει, ὅπως ἐλευθέρωσε τούς Νινευΐτες ἀπό τήν καταδίκη τοῦ θανάτου, τόν Δανιήλ ἀπό τά λιοντάρια καί τούς τρεῖς παῖδες ἀπό τό καμίνι τῆς φωτιᾶς᾿᾿.
᾿Αντιλαμβάνεσαι, παιδί μου, τί δυνατό ὅπλο εἶναι ἡ νηστεία στόν ἀγῶνα πού κάνεις ἐναντίον τῶν δαιμόνων καί ἑπομένως ἐπιβάλλεται νά τό χρησιμοποιεῖς, ἄν θέλεις νά νικήσεις. ῾Ο Χριστός μας εἶπεν ὅτι καί τά δαιμόνια διώχνει ἀπό τόν ἄνθρωπο. Τί ἄλλο θέλεις; Προχώρα λοιπόν.
Χριστιανός:
Τώρα κατάλαβα πόσο χρήσιμο εἶναι νά ἔχει ὁ χριστιανός σύντροφό του τήν ἐγκράτεια, τή νηστεία, στή πορεία του πρός τόν Παράδεισο. Χωρίς αὐτό τό σύντροφο σίγουρα θά αἰχμαλωτιστεῖ ἀπό τούς διάφορους ἐχθρούς πού παραμονεύουν, γιά νά τοῦ ἐμποδίσουν τό δρόμο τῆς σωτηρίας. Ὅμως, σεβαστέ μου πατέρα, οἱ ἐρωτήσεις μου πληθαίνουν καί φοβοῦμαι ὅτι θά σέ κουράσω.
Κληρικός:
῾Η νηστεία, λέγει· «εἶναι τό φάρμακο τῶν ψυχῶν μας, ἡ μητέρα τῆς σωφροσύνης καί ὅλων τῶν ἀγαθῶν καί ὁ δάσκαλος κάθε ἄλλης ἀρετῆς᾿»
῾῾«Η νηστεία εἶναι ὁ φύλακας καί ὑπερασπιστής κάθε ἀρετῆς, εἶναι μητέρα τῆς προσευχῆς καί τό κάλλος τῆς παρθενείας».
῾«῾Η νηστεία εἶναι ἡ γαλήνη τῶν ψυχῶν μας, ἡ εὐκοσμία τῶν ἡλικιωμένων, ὁ παιδαγωγός τῶν νέων, ὁ δάσκαλος αὐτῶν πού σωφρονοῦν, καί αὐτή σάν ἄλλο στέμμα στολίζει κάθε ἡλικία καί φύσ».
῾῾῾Η νηστεία εἶναι ἡ ἄνοιξη τῶν ψυχῶν καί ἡ ἀληθινή γαλήνη τῶν λογισμῶν᾿᾿.
῾῾Εἶναι πρόξενος τῆς ἐλευθερίας μας, γιατί, ὅταν μᾶς βρεῖ δούλους καί δέσμιους τῶν διαβολικῶν παθῶν μας, αὐτή μᾶς λύνει καί μᾶς ἐλευθερώνει, ὅπως ἐλευθέρωσε τούς Νινευΐτες ἀπό τήν καταδίκη τοῦ θανάτου, τόν Δανιήλ ἀπό τά λιοντάρια καί τούς τρεῖς παῖδες ἀπό τό καμίνι τῆς φωτιᾶς᾿᾿.
᾿Αντιλαμβάνεσαι, παιδί μου, τί δυνατό ὅπλο εἶναι ἡ νηστεία στόν ἀγῶνα πού κάνεις ἐναντίον τῶν δαιμόνων καί ἑπομένως ἐπιβάλλεται νά τό χρησιμοποιεῖς, ἄν θέλεις νά νικήσεις. ῾Ο Χριστός μας εἶπεν ὅτι καί τά δαιμόνια διώχνει ἀπό τόν ἄνθρωπο. Τί ἄλλο θέλεις; Προχώρα λοιπόν.
Χριστιανός:
Τώρα κατάλαβα πόσο χρήσιμο εἶναι νά ἔχει ὁ χριστιανός σύντροφό του τήν ἐγκράτεια, τή νηστεία, στή πορεία του πρός τόν Παράδεισο. Χωρίς αὐτό τό σύντροφο σίγουρα θά αἰχμαλωτιστεῖ ἀπό τούς διάφορους ἐχθρούς πού παραμονεύουν, γιά νά τοῦ ἐμποδίσουν τό δρόμο τῆς σωτηρίας. Ὅμως, σεβαστέ μου πατέρα, οἱ ἐρωτήσεις μου πληθαίνουν καί φοβοῦμαι ὅτι θά σέ κουράσω.
Κληρικός:
Μήν στενοχωριέσαι, τέκνο μου, δέν σοῦ ὑποσχέθηκα νά σέ κατατοπίσω πλήρως; Συνέχισε λοιπόν.
Χριστιανός:
Νομίζω, πώς κάτι κατάλαβα μέχρι τώρα γιά τό σκοπό καί τήν ὠφέλεια τῆς νηστείας, ἐπιθυμῶ ὅμως νά μάθω πιό πολλά, γι᾿ αὐτό θά παρακαλέσω νά μοῦ πεῖς περισσότερα πάνω σ᾿ αὐτό τό θέμα.
Κληρικός:
῞Οπως ὅλοι ξέρουμε, στόν κόσμο μας ὑπάρχει πολλή ἀκράτεια, ἡ ὁποία βγάζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τό σωστό δρόμο καί τόν ζημιώνει ἀφάνταστα, τόσο στήν ψυχή ὅσο καί στό σῶμα.῾Ο γενικός σκοπός τῆς νηστείας εἶναι νά βοηθήσει τόν ἄνθρωπο σάν ψυχοσωματικήν ὄντότητα, νά πετύχει τόν τελικό του προορισμό, πού εἶναι ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. ῾Ο σκοπός τῆς νηστείας εἶναι διπλός: Νά σώσει σῶμα καί ψυχή. Πράγμα πού στοχεύουν ὅλες οἱ ἀρετές. Πῶς ὅμως κατορθώνεται αὐτό θά τό δοῦμε στή συνέχεια.
α) Πῶς ἡ νηστεία τῶν τροφῶν ὠφελεῖ τήν ψυχή.
῞Οταν στερήσουμε τό στομάχι ἀπό τίς πολύ θρεπτικές καί πλούσιες σέ λίπη τροφές καί ἀπό τά οἰνοπνευματώδη ποτά, τό καθαρίζουμε ἀπό τίς ἀναθυμιάσεις τῶν τροφῶν καί ποτῶν οἱ ὁποῖες σάν καπνός ἀναβαίνουν στόν ἐγκέφαλο καί σκοτίζουν τό νοῦ καί δημιουργοῦν τή ραθυμία, τήν ἀκηδία, τό νυσταγμό καί δέν ἀφήνουν τόν ἄνθρωπο οὔτε νά μελετήσει οὔτε νά προσευχηθεῖ. Αὐτό τό κακό πού γίνεται ἀπό τήν πλούσια διατροφή τό τονίζει ἰδιαίτερα ὁ ἅγιος ᾿Ισαάκ ὁ Σύρος. ῾῾῞Οπως ἡ ὀμίχλη πού ἀναβαίνει ἀπό τή γῆ και σκοτίζει τόν ἀέρα, ἔτσι καί οἱ χυμοί πού ἀναβαίνουν ἀπό τό στομάχι σκοτίζουν τό νοῦ... καθώς τό νέφος σκεπάζει τή σελήνη, ἔτσι καί οἱ ἀτμοί τῆς κοιλιᾶς σκοτίζουν τό νοῦ καί διώχνουν ἀπό τήν ψυχή τή σοφία τοῦ Θεοῦ.᾿᾿.
῎Ετσι μέ τή νηστεία ἀπαλλάσσεται τό σῶμα ἀπό τό βάρος τῶν τροφῶν καί ἠρεμος ὁ νοῦς καί ἡ ψυχή καταγίνεται ἀπερίσπαστη στό ἔργο τῆς σωτηρίας, στήν ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ.
᾿Ακόμα μέ τή νηστεία ταπεινώνεται τό σῶμα καί ἠρεμοῦν τά διάφορα πάθη πού ἐνοχλοῦν πολὐ τήν ψυχή. Βρίσκει ὁ ἄνθρωπος τήν ἠρεμία, τή γαλήνη καί μέ προσοχή ἐλέγχει τούς διάφορους λογισμούς πού τοῦ ὑποβάλλει ὁ πονηρός. Μέ τήν ἄσκηση τῆς νηστείας κατορθώνεται ἡ ἐπιβολή τῶν θελημάτων τῆς ψυχῆς στόν ἀγωνιζόμενο ἄνθρωπο καί διατηρεῖται ἄσβεστη ἡ φλόγα τῆς ψυχῆς γιά σωτηρία.
῾Ο ῞Οσιος Νικήτας ὁ Στηθᾶτος μᾶς βεβαιώνει μέ τήν πεῖρα του τά ἑξῆς· ῾῾τίς σωματικές ὀρέξεις καί τά σκιρτήματα τῆς σάρκας τά σταματοῦν ἡ ἐγκράτεια, ἡ νηστεία καί οἱ πνευματικοί ἀγῶνες᾿᾿.
Γιά νά εἶναι ὅμως ἡ νηστεία μας σωστή καί ἀρεστή στό Θεό, θά πρέπει παράλληλα μέ τήν ἀποχή τῶν τροφῶν νά ἀπέχουμε καί ἀπό τίς κακίες μας. Νά συγχωροῦμε πάντοτε τά φταιξίματα καί τίς ἀδυναμίες τῶν ἄλλων, νά ἀπαλλαχτοῦμε ἀπό τά μίση, νά γίνουμε ὅλο ἀγάπη πρός τούς συναθρώπους μας, νά εἴμαστε πρόθυμοι νά δώσομε χεῖρα βοηθείας στούς ἀδυνάτους. Νά ἀσκήσομε καί τίς ἄλλες ἀρετές, τήν προσευχή, τήν ταπεινοφροσύνη, νά ξεφύγουμε ἀπό τόν ἐγωϊσμό καί τή φιλαυτία μας, νά ἀσκήσουμε τήν ἐλεημοσύνη καί κάθε ἄλλο καλό ἔργο: Μόνον ὅταν ἡ νηστεία συνοδεύεται ἀπό συνεχή πνευματικό ἀγώνα, εἶναι καλή καί ἀρεστή ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ἀποτέλεσμα τή σωτηρία. Διαφορετικά, ἄν νηστεύουμε μέν τίς τροφές εἴμαστε ὅμως μνησίκακοι, ἄσπλαχνοι, φιλόσαρκοι, ἐγωϊστές, χωρίς προσευχή ἐκκλησιασμό, ἐξομολόγηση, εἶναι μάταια καί ἀνώφελη ἡ νηστεία μας.
῞Οσοι λοιπόν ἐφάρμοσαν σωστά τή νηστεία τῆς ᾿Ορθόδοξης ᾿Εκκλησίας μας, βεβαιώνουν χωρίς καμιά ἀμφιβολία, πώς αὐτή (ἡ νηστεία) εἶναι δυνατό φάρμακο πού ἀποτοξινώνει τήν ψυχή ἀπό τίς τοξίνες τῆς ἁμαρτίας. Καί ὠφελεῖ ὄχι μόνο τήν ψυχή ἀλλά καί τό σῶμα.
β) Πῶς βοηθᾶ τό σῶμα ἡ νηστεία τῆς ᾿Εκκλησίας μας.
῾Η συνεχής διατροφή τοῦ ἀνθρώπου μέ πλούσιες σέ ζωϊκά λίπη τροφές καί οἰνοπνευματώδη ποτά, ὅπως συμβαίνει σήμερα, κουράζει καί ἐξασθενεῖ τό πεπτικό μας σύστημα καί ἐξασθενίζει γρήγορα τόν ὀργανισμό,μέ τίς πολλές τοξικές οὐσίες πού περιέχουν τά τρόφιμα αὐτά. Μέ τή νηστεία ἐκλείπουν αὐτές οἱ τοξίνες, τά δηλητήρια, καί τό σῶμα ἐπαναβρίσκει τήν ἰσοροπία του καί ἀνανεώνει τίς δυνάμεις του.
῾Ο σοφός Σειράχ, προειδοποιεῖ γιά τόν καταστρεπτικό ρόλο τῶν πολλῶν τροφῶν καί ὑποδεικνύει τό μέτρο γιά τήν ὑγεία ὡς ἑξῆς: ῾῾Μή ἐκχυθῆς ἐπί ἐδεσμάτων, ἐν γάρ πολλοῖς βρώμασιν ἔσται νόσος᾿᾿ (37, 29- 31). Δηλαδή, νά μήν πέσεις μέ τά μοῦτρα στά φαγητά, γιατί στά πολλά φαγητά ῾ὑπάρχει καί ἀρρώστεια πού ἐπιφέρει τό θάνατο.
᾿Αλλά καί γιά νά ἔχεις ὕπνο ἐλαφρό πρέπει νά ἔχεις ἔντερο ὄχι πολύ γεμᾶτο, ἀλλά ἐλαφρό. ῾῾ὕπνος ὑγείας ἐπί ἐντέρῳ μετρίῳ᾿᾿(31, 20). ῾Η νηστεία, παιδί μου ἀγαπητό, εἶναι πολύ εὐεργετική στό σῶμα, ἐπειδή τό ἐξυγειαίνει καί χαίρεται ὁ ἄνθρωπος τή ζωή του. ᾿Ακόμα, ἄν ἐφάρμοζαν οἱ ἄνθρωποι τή συμβουλή τῶν Πατέρων γιά παντοτινή καί μέ μέτρο διατροφή, δηλαδή ἐγκράτεια, θά εἶχαν συνεχή ὑγεία καί εὐτυχία.
῎Ακουσε παιδί μου, πῶς ὁ ᾿Επίσκοπος Φωτικῆς Διάδοχος ξεκαθαρίζει τό θέμα τῆς μέτριας διατροφῆς μέ τό πιό κάτω παράδειγμα, λέγει· ῾῾ὅταν ἡ γῆ ποτίζεται μέ μέτρο, ἀποδίδει τό σπόρο πολλαπλάσιο,ἐνῶ ὅταν ποτίζεται μέ ὑπερβολικό νερό κάμνει μόνον ἀγκάθια᾿᾿.
Χριστιανός:
Εἶναι πολύ ξεκάθαρα καί συμφωνῶ μ᾿ αὐτά πού μοῦ εἶπες πάτερ μου, ἀλλά ἤθελα νά ξέρω ἄν μέ αὐτά συμφωνεῖ καί ἡ ἰατρική ἐπιστήμη. ῎Αν γνωρίζεις, τί γνώμην ἔχει;
Κληρικός:
᾿Απ᾿ ὅτι ξέρω ἡ γνώμη τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης εἶναι σύμφωνη μέ τή νηστεία τῆς ᾿Ορθόξης ᾿Εκκλησίας. Καί, γιά νά σέ κατατοπίσω, θά μεταφέρω ἐδῶ μιά συνεντεύξη πού ἔδωσε στό ῾῾Βῆμα᾿᾿ τῶν ᾿Αθηνῶν, ὁ ἀναπληρωτής καθηγητής τῆς Παιδιατρικῆς, στό πανεπιστήμιο τῆς Κρήτης, κ. ᾿Αντώνης Καφᾶτος. Τήν παραθέτουμε καί σάν ἀπάντηση σ᾿ ἐκείνους τούς φιλόσαρκους πού φοβοῦνται νά νηστεύσουν. Παρακολούθησε λοιπόν, παιδί μου, μέ προσοχή τίς ἐρωτήσεις τοῦ δημοσιογράφου καί τίς ἀπαντήσεις τοῦ καθηγητή.
᾿Ερώτηση:
Πῶς κρίνονται σήμερα, κ. Καφᾶτο, ἀπό τούς ἰδικούς τῆς διατροφῆς οἱ κανόνες τῆς νηστείας πού ἐπιβάλλει ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία;
᾿Απάντηση:
῞Ολα τά συμπεράσματα ἐπιπόνων καί μακροχρόνιων ἐρευνῶν, πού ἔχουν δημοσιευθεῖ σέ ἐπιστημονικά περιοδικά διεθνοῦς κύρους, ἀναφέρουν διαιτητικές ὁδηγίες πού συμπίπτουν μέ αὐτά πού ὁρίζει ἡ ᾿Ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία ἐπί αἰῶνες.
Ἡ περιοδική αὐτή φυτοφαγία, πού ὁρίζεται γιά δυό μέρες τήν ἑβδομάδα καί σέ ὁρισμένες περιόδους νηστείας, ἔχει ἰδιαίτερα μεγάλη ἀξία γιά τήν ἐλάττωση τῆς χοληστερίνης καί τήν πρόληψη τοῦ ἐμφράγματος καί ὁρισμένων μορφῶν καρκίνου. Τήν ἴδια ὠφέλεια ἔχει - σύμφωνα μέ τίς τελευταῖες ἔρευνες - καί ἡ κατανάλωση ἐλαιολάδου καί λαδερῶν πού συνιστᾶ καί ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία.
Πολύ ἐνδιαφέρον εἶναι ἐπίσης τό γεγονός ὅτι σέ ὁρισμένες νηστεῖες τῆς ᾿Εκκλησίας ἐπιτρέπεται μόνον τό ψάρι καί ὄχι ἄλλα ζωϊκά προϊόντα. Τά τελευταῖα ἐπιστημονικά δεδομένα δείχνουν ὅτι τό ψάρι περιέχει τά ἀπαραίτητα λιπαρά ὀξέα πού δέν μπορεῖ νά συνθέσει ὁ ἀνθρώπινος ὀργανισμός. Τά ὀξέα αὐτά ἐλαττώνουν τόν κίνδυνο γιά ἔμφραγμα μέσῳ τῆς ἐλάττωσης τῆς συγκολλητικότητας τῶν αἱμοπεταλίων, τῶν παραγόντων πήξης τοῦ αἴματος καί τῆς χοληστερίνης.
῾Επομένως μιά συνταγή, γιά νά βελτιώσει κανείς τήν ὑγεία του καί νά ἐλαττώσει τόν κίνδυνο γιά τίς σύγχρονες ἀσθένειες, εἶναι νά ἀκολουθήσει τίς νηστεῖες τῆς ᾿Ορθόδοξης ᾿Εκκλησίας.
Χριστιανός:
Νομίζω, πώς κάτι κατάλαβα μέχρι τώρα γιά τό σκοπό καί τήν ὠφέλεια τῆς νηστείας, ἐπιθυμῶ ὅμως νά μάθω πιό πολλά, γι᾿ αὐτό θά παρακαλέσω νά μοῦ πεῖς περισσότερα πάνω σ᾿ αὐτό τό θέμα.
Κληρικός:
῞Οπως ὅλοι ξέρουμε, στόν κόσμο μας ὑπάρχει πολλή ἀκράτεια, ἡ ὁποία βγάζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τό σωστό δρόμο καί τόν ζημιώνει ἀφάνταστα, τόσο στήν ψυχή ὅσο καί στό σῶμα.῾Ο γενικός σκοπός τῆς νηστείας εἶναι νά βοηθήσει τόν ἄνθρωπο σάν ψυχοσωματικήν ὄντότητα, νά πετύχει τόν τελικό του προορισμό, πού εἶναι ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. ῾Ο σκοπός τῆς νηστείας εἶναι διπλός: Νά σώσει σῶμα καί ψυχή. Πράγμα πού στοχεύουν ὅλες οἱ ἀρετές. Πῶς ὅμως κατορθώνεται αὐτό θά τό δοῦμε στή συνέχεια.
α) Πῶς ἡ νηστεία τῶν τροφῶν ὠφελεῖ τήν ψυχή.
῞Οταν στερήσουμε τό στομάχι ἀπό τίς πολύ θρεπτικές καί πλούσιες σέ λίπη τροφές καί ἀπό τά οἰνοπνευματώδη ποτά, τό καθαρίζουμε ἀπό τίς ἀναθυμιάσεις τῶν τροφῶν καί ποτῶν οἱ ὁποῖες σάν καπνός ἀναβαίνουν στόν ἐγκέφαλο καί σκοτίζουν τό νοῦ καί δημιουργοῦν τή ραθυμία, τήν ἀκηδία, τό νυσταγμό καί δέν ἀφήνουν τόν ἄνθρωπο οὔτε νά μελετήσει οὔτε νά προσευχηθεῖ. Αὐτό τό κακό πού γίνεται ἀπό τήν πλούσια διατροφή τό τονίζει ἰδιαίτερα ὁ ἅγιος ᾿Ισαάκ ὁ Σύρος. ῾῾῞Οπως ἡ ὀμίχλη πού ἀναβαίνει ἀπό τή γῆ και σκοτίζει τόν ἀέρα, ἔτσι καί οἱ χυμοί πού ἀναβαίνουν ἀπό τό στομάχι σκοτίζουν τό νοῦ... καθώς τό νέφος σκεπάζει τή σελήνη, ἔτσι καί οἱ ἀτμοί τῆς κοιλιᾶς σκοτίζουν τό νοῦ καί διώχνουν ἀπό τήν ψυχή τή σοφία τοῦ Θεοῦ.᾿᾿.
῎Ετσι μέ τή νηστεία ἀπαλλάσσεται τό σῶμα ἀπό τό βάρος τῶν τροφῶν καί ἠρεμος ὁ νοῦς καί ἡ ψυχή καταγίνεται ἀπερίσπαστη στό ἔργο τῆς σωτηρίας, στήν ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ.
᾿Ακόμα μέ τή νηστεία ταπεινώνεται τό σῶμα καί ἠρεμοῦν τά διάφορα πάθη πού ἐνοχλοῦν πολὐ τήν ψυχή. Βρίσκει ὁ ἄνθρωπος τήν ἠρεμία, τή γαλήνη καί μέ προσοχή ἐλέγχει τούς διάφορους λογισμούς πού τοῦ ὑποβάλλει ὁ πονηρός. Μέ τήν ἄσκηση τῆς νηστείας κατορθώνεται ἡ ἐπιβολή τῶν θελημάτων τῆς ψυχῆς στόν ἀγωνιζόμενο ἄνθρωπο καί διατηρεῖται ἄσβεστη ἡ φλόγα τῆς ψυχῆς γιά σωτηρία.
῾Ο ῞Οσιος Νικήτας ὁ Στηθᾶτος μᾶς βεβαιώνει μέ τήν πεῖρα του τά ἑξῆς· ῾῾τίς σωματικές ὀρέξεις καί τά σκιρτήματα τῆς σάρκας τά σταματοῦν ἡ ἐγκράτεια, ἡ νηστεία καί οἱ πνευματικοί ἀγῶνες᾿᾿.
Γιά νά εἶναι ὅμως ἡ νηστεία μας σωστή καί ἀρεστή στό Θεό, θά πρέπει παράλληλα μέ τήν ἀποχή τῶν τροφῶν νά ἀπέχουμε καί ἀπό τίς κακίες μας. Νά συγχωροῦμε πάντοτε τά φταιξίματα καί τίς ἀδυναμίες τῶν ἄλλων, νά ἀπαλλαχτοῦμε ἀπό τά μίση, νά γίνουμε ὅλο ἀγάπη πρός τούς συναθρώπους μας, νά εἴμαστε πρόθυμοι νά δώσομε χεῖρα βοηθείας στούς ἀδυνάτους. Νά ἀσκήσομε καί τίς ἄλλες ἀρετές, τήν προσευχή, τήν ταπεινοφροσύνη, νά ξεφύγουμε ἀπό τόν ἐγωϊσμό καί τή φιλαυτία μας, νά ἀσκήσουμε τήν ἐλεημοσύνη καί κάθε ἄλλο καλό ἔργο: Μόνον ὅταν ἡ νηστεία συνοδεύεται ἀπό συνεχή πνευματικό ἀγώνα, εἶναι καλή καί ἀρεστή ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ἔχει ἀποτέλεσμα τή σωτηρία. Διαφορετικά, ἄν νηστεύουμε μέν τίς τροφές εἴμαστε ὅμως μνησίκακοι, ἄσπλαχνοι, φιλόσαρκοι, ἐγωϊστές, χωρίς προσευχή ἐκκλησιασμό, ἐξομολόγηση, εἶναι μάταια καί ἀνώφελη ἡ νηστεία μας.
῞Οσοι λοιπόν ἐφάρμοσαν σωστά τή νηστεία τῆς ᾿Ορθόδοξης ᾿Εκκλησίας μας, βεβαιώνουν χωρίς καμιά ἀμφιβολία, πώς αὐτή (ἡ νηστεία) εἶναι δυνατό φάρμακο πού ἀποτοξινώνει τήν ψυχή ἀπό τίς τοξίνες τῆς ἁμαρτίας. Καί ὠφελεῖ ὄχι μόνο τήν ψυχή ἀλλά καί τό σῶμα.
β) Πῶς βοηθᾶ τό σῶμα ἡ νηστεία τῆς ᾿Εκκλησίας μας.
῾Η συνεχής διατροφή τοῦ ἀνθρώπου μέ πλούσιες σέ ζωϊκά λίπη τροφές καί οἰνοπνευματώδη ποτά, ὅπως συμβαίνει σήμερα, κουράζει καί ἐξασθενεῖ τό πεπτικό μας σύστημα καί ἐξασθενίζει γρήγορα τόν ὀργανισμό,μέ τίς πολλές τοξικές οὐσίες πού περιέχουν τά τρόφιμα αὐτά. Μέ τή νηστεία ἐκλείπουν αὐτές οἱ τοξίνες, τά δηλητήρια, καί τό σῶμα ἐπαναβρίσκει τήν ἰσοροπία του καί ἀνανεώνει τίς δυνάμεις του.
῾Ο σοφός Σειράχ, προειδοποιεῖ γιά τόν καταστρεπτικό ρόλο τῶν πολλῶν τροφῶν καί ὑποδεικνύει τό μέτρο γιά τήν ὑγεία ὡς ἑξῆς: ῾῾Μή ἐκχυθῆς ἐπί ἐδεσμάτων, ἐν γάρ πολλοῖς βρώμασιν ἔσται νόσος᾿᾿ (37, 29- 31). Δηλαδή, νά μήν πέσεις μέ τά μοῦτρα στά φαγητά, γιατί στά πολλά φαγητά ῾ὑπάρχει καί ἀρρώστεια πού ἐπιφέρει τό θάνατο.
᾿Αλλά καί γιά νά ἔχεις ὕπνο ἐλαφρό πρέπει νά ἔχεις ἔντερο ὄχι πολύ γεμᾶτο, ἀλλά ἐλαφρό. ῾῾ὕπνος ὑγείας ἐπί ἐντέρῳ μετρίῳ᾿᾿(31, 20). ῾Η νηστεία, παιδί μου ἀγαπητό, εἶναι πολύ εὐεργετική στό σῶμα, ἐπειδή τό ἐξυγειαίνει καί χαίρεται ὁ ἄνθρωπος τή ζωή του. ᾿Ακόμα, ἄν ἐφάρμοζαν οἱ ἄνθρωποι τή συμβουλή τῶν Πατέρων γιά παντοτινή καί μέ μέτρο διατροφή, δηλαδή ἐγκράτεια, θά εἶχαν συνεχή ὑγεία καί εὐτυχία.
῎Ακουσε παιδί μου, πῶς ὁ ᾿Επίσκοπος Φωτικῆς Διάδοχος ξεκαθαρίζει τό θέμα τῆς μέτριας διατροφῆς μέ τό πιό κάτω παράδειγμα, λέγει· ῾῾ὅταν ἡ γῆ ποτίζεται μέ μέτρο, ἀποδίδει τό σπόρο πολλαπλάσιο,ἐνῶ ὅταν ποτίζεται μέ ὑπερβολικό νερό κάμνει μόνον ἀγκάθια᾿᾿.
Χριστιανός:
Εἶναι πολύ ξεκάθαρα καί συμφωνῶ μ᾿ αὐτά πού μοῦ εἶπες πάτερ μου, ἀλλά ἤθελα νά ξέρω ἄν μέ αὐτά συμφωνεῖ καί ἡ ἰατρική ἐπιστήμη. ῎Αν γνωρίζεις, τί γνώμην ἔχει;
Κληρικός:
᾿Απ᾿ ὅτι ξέρω ἡ γνώμη τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης εἶναι σύμφωνη μέ τή νηστεία τῆς ᾿Ορθόξης ᾿Εκκλησίας. Καί, γιά νά σέ κατατοπίσω, θά μεταφέρω ἐδῶ μιά συνεντεύξη πού ἔδωσε στό ῾῾Βῆμα᾿᾿ τῶν ᾿Αθηνῶν, ὁ ἀναπληρωτής καθηγητής τῆς Παιδιατρικῆς, στό πανεπιστήμιο τῆς Κρήτης, κ. ᾿Αντώνης Καφᾶτος. Τήν παραθέτουμε καί σάν ἀπάντηση σ᾿ ἐκείνους τούς φιλόσαρκους πού φοβοῦνται νά νηστεύσουν. Παρακολούθησε λοιπόν, παιδί μου, μέ προσοχή τίς ἐρωτήσεις τοῦ δημοσιογράφου καί τίς ἀπαντήσεις τοῦ καθηγητή.
᾿Ερώτηση:
Πῶς κρίνονται σήμερα, κ. Καφᾶτο, ἀπό τούς ἰδικούς τῆς διατροφῆς οἱ κανόνες τῆς νηστείας πού ἐπιβάλλει ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία;
᾿Απάντηση:
῞Ολα τά συμπεράσματα ἐπιπόνων καί μακροχρόνιων ἐρευνῶν, πού ἔχουν δημοσιευθεῖ σέ ἐπιστημονικά περιοδικά διεθνοῦς κύρους, ἀναφέρουν διαιτητικές ὁδηγίες πού συμπίπτουν μέ αὐτά πού ὁρίζει ἡ ᾿Ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία ἐπί αἰῶνες.
Ἡ περιοδική αὐτή φυτοφαγία, πού ὁρίζεται γιά δυό μέρες τήν ἑβδομάδα καί σέ ὁρισμένες περιόδους νηστείας, ἔχει ἰδιαίτερα μεγάλη ἀξία γιά τήν ἐλάττωση τῆς χοληστερίνης καί τήν πρόληψη τοῦ ἐμφράγματος καί ὁρισμένων μορφῶν καρκίνου. Τήν ἴδια ὠφέλεια ἔχει - σύμφωνα μέ τίς τελευταῖες ἔρευνες - καί ἡ κατανάλωση ἐλαιολάδου καί λαδερῶν πού συνιστᾶ καί ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία.
Πολύ ἐνδιαφέρον εἶναι ἐπίσης τό γεγονός ὅτι σέ ὁρισμένες νηστεῖες τῆς ᾿Εκκλησίας ἐπιτρέπεται μόνον τό ψάρι καί ὄχι ἄλλα ζωϊκά προϊόντα. Τά τελευταῖα ἐπιστημονικά δεδομένα δείχνουν ὅτι τό ψάρι περιέχει τά ἀπαραίτητα λιπαρά ὀξέα πού δέν μπορεῖ νά συνθέσει ὁ ἀνθρώπινος ὀργανισμός. Τά ὀξέα αὐτά ἐλαττώνουν τόν κίνδυνο γιά ἔμφραγμα μέσῳ τῆς ἐλάττωσης τῆς συγκολλητικότητας τῶν αἱμοπεταλίων, τῶν παραγόντων πήξης τοῦ αἴματος καί τῆς χοληστερίνης.
῾Επομένως μιά συνταγή, γιά νά βελτιώσει κανείς τήν ὑγεία του καί νά ἐλαττώσει τόν κίνδυνο γιά τίς σύγχρονες ἀσθένειες, εἶναι νά ἀκολουθήσει τίς νηστεῖες τῆς ᾿Ορθόδοξης ᾿Εκκλησίας.
᾿Ερώτηση· ῾Η φυτοφαγία ὅμως δέ θά δημιουργήσει ἐλλείψεις θρεπτικῶν στοιχείων στόν ἀνθρώπινο ὀργανισμό;
᾿Απάντηση:
῾Η ἀπόλυτη φυτοφαγία πού προτείνουν οἱ ἄλλες θρησκεῖες καί διατροφικές σχολές (πού τελευταῖα ἔχουν διαδοθεῖ καί στήν ῾Ελλάδα), ἔχουν πράγματι πολλές καί δυσάρεστες παρενέργειες στόν ὀργανισμό. ῾Η χριστιανική νηστεία ὅμως εἶναι σοφά φτειαγμένη καί προτείνει φυτοφαγία γιά ὁρισμένες μόνο μέρες καί περιόδους. ῎Ετσι ἀποφεύγεται ἡ καθημερινή σχεδόν κατανάλωση κρέατος, αὐγῶν ἀλλαντικῶν κλπ.
᾿Ερώτηση:
῾Η ἀπαγόρευση τῶν γαλακτοκομικῶν προϊόντων πού ἐπιβάλλει ἡ χριστιανική ᾿Εκκλησία γιά ὁρισμένες ἡμέρες τῆς ἑβδομάδας, δέν στερεῖ τόν ὀργανισμό ἀπό τό πολύτιμο ἀσβέστιο;
᾿Απάντηση:
῾Η ποσότητα τῶν 800νη ἀσβεστίου, πού ὡς πρόσφατα θεωρούσαμε ὡς καθημερινά ἀπαραίτητη, κρίνεται σήμερα ὑπερβολική.
᾿Απάντηση:
῾Η ἀπόλυτη φυτοφαγία πού προτείνουν οἱ ἄλλες θρησκεῖες καί διατροφικές σχολές (πού τελευταῖα ἔχουν διαδοθεῖ καί στήν ῾Ελλάδα), ἔχουν πράγματι πολλές καί δυσάρεστες παρενέργειες στόν ὀργανισμό. ῾Η χριστιανική νηστεία ὅμως εἶναι σοφά φτειαγμένη καί προτείνει φυτοφαγία γιά ὁρισμένες μόνο μέρες καί περιόδους. ῎Ετσι ἀποφεύγεται ἡ καθημερινή σχεδόν κατανάλωση κρέατος, αὐγῶν ἀλλαντικῶν κλπ.
᾿Ερώτηση:
῾Η ἀπαγόρευση τῶν γαλακτοκομικῶν προϊόντων πού ἐπιβάλλει ἡ χριστιανική ᾿Εκκλησία γιά ὁρισμένες ἡμέρες τῆς ἑβδομάδας, δέν στερεῖ τόν ὀργανισμό ἀπό τό πολύτιμο ἀσβέστιο;
᾿Απάντηση:
῾Η ποσότητα τῶν 800νη ἀσβεστίου, πού ὡς πρόσφατα θεωρούσαμε ὡς καθημερινά ἀπαραίτητη, κρίνεται σήμερα ὑπερβολική.
᾿Εξ ἄλλου ἀσβέστιο μποροῦμε νά προσλάβουμε καί ἀπό ἄλλες πηγές, ὅπως εἶναι τό ψάρι, τά δημητριακά καί τά ὄσπρια. Οὕτως ἤ ἄλλως πάντως δέ μπορεῖ νά ὑπάρξει πρόβλημα - ἀλλά ἀντιθέτως ὠφέλεια - ἀπό τήν ἀποφυγή γαλακτοκομικῶν προϊόντων γιά δυό μέρες τήν ἑβδομάδα, ὅπως συνήθως ὁρίζεται ἀπό τή νηστεία.
᾿Ερώτηση:
Συνιστᾶται ἡ νηστεία γιά ὅλες τίς ἡλικίες; Μήπως τά παιδιά καί οἱ ἡλικιωμένοι χρειάζονται διαφορετικό διαιτολόγιο;
᾿Απάντηση:
Συνιστᾶται γιά ὅλες τίς ἡλικίες, ἀκόμα καί για τά παιδιά. ῎Εχει ἀποδειχτεῖ ἀπό ἐπιστημονικές ἔρευνες ὅτι τά παιδιά μποροῦν νά ἀναπτυχθοῦν ἐπαρκῶς μέ φυτικές πρωτεΐνες. ῾Η διαφορά τῶν φυτικῶν καί τῶν ζωϊκῶν τροφῶν ὡς πρός αὐτό τόν τομέα εἶναι οἱ χα-μηλότερες ποσότητες τῶν φυτικῶν τροφῶν σέ ἀμινοξέα. ῞Οταν ὅμως συνδιαστοῦν, ὅπως ἀ-ναφέραμε καί προηγουμένως, φυτικές τροφές ἀπό διάφορες πηγές (μέ πλουσιότερες τή σόγια, τά κουκιά, τά φασόλια κλπ), ἡ συνολική ποσότητα στά ἀμινοξέα εἶναι ἐπαρκής γιά τήν ἀνάπτυξη τοῦ παιδιοῦ.
᾿Ερώτηση:
Συνιστᾶται ἡ νηστεία γιά ὅλες τίς ἡλικίες; Μήπως τά παιδιά καί οἱ ἡλικιωμένοι χρειάζονται διαφορετικό διαιτολόγιο;
᾿Απάντηση:
Συνιστᾶται γιά ὅλες τίς ἡλικίες, ἀκόμα καί για τά παιδιά. ῎Εχει ἀποδειχτεῖ ἀπό ἐπιστημονικές ἔρευνες ὅτι τά παιδιά μποροῦν νά ἀναπτυχθοῦν ἐπαρκῶς μέ φυτικές πρωτεΐνες. ῾Η διαφορά τῶν φυτικῶν καί τῶν ζωϊκῶν τροφῶν ὡς πρός αὐτό τόν τομέα εἶναι οἱ χα-μηλότερες ποσότητες τῶν φυτικῶν τροφῶν σέ ἀμινοξέα. ῞Οταν ὅμως συνδιαστοῦν, ὅπως ἀ-ναφέραμε καί προηγουμένως, φυτικές τροφές ἀπό διάφορες πηγές (μέ πλουσιότερες τή σόγια, τά κουκιά, τά φασόλια κλπ), ἡ συνολική ποσότητα στά ἀμινοξέα εἶναι ἐπαρκής γιά τήν ἀνάπτυξη τοῦ παιδιοῦ.
Καμιά ἀντένδειξη δέν ὑπάρχει ἐπίσης γιά τήν ἐφαρμογή τῆς νηστείας στούς ἡλικιωμένους. Σέ ἔρευνες μάλιστα πού κάναμε στήν Κρήτη, παρατηρήσαμε ὅτι οἱ γέροντες τῶν Μεσογείων πού ἀκολούθησαν τήν παραδοσιακή διατροφή, ἦταν σέ ἄριστη γιά τήν ἡλικία τους κατάσταση καί συνέχιζαν νά ἐργάζο-νται καί στά ὀγδόντα τους χρόνια....
Κληρικός:
Νομίζω ὅτι τά σχόλια στή συνέντευξη πού παρατέθηκε, περιττεύουν γιά τούς καλῆς θελήσεως ἀνθρώπους καί γιά σένα πού μέ ρωτᾶς. Αὐτή εἶναι ἡ φωνή τῆς σύγχρονης ἐπιστήμης διά στόματος ἑνός ἀξιόλογου ἐπιστήμονα τοῦ καιροῦ μας.
Ὅσοι λοιπόν θέλουν νηστεία σωστή καί ὠφέλιμη ἄς λάβουν σοβαρά ὑπόψη ἔστω καί αὐτά τά λίγα πού εἶπα στήν ἀγάπη σου, παιδί μου.
Χριστιανός:
Πολύ ἐνδιαφέροντα καί ἀξιοπρόσεκτα αὐτά πού μᾶς παρουσίασες σεβαστέ πάτερ. Καί μᾶς πείθουν ὅτι σίγουρα ἡ νηστεία ἔχει διπλή ὠφέλεια στόν ἄνθρωπο, τόσο στήν ψυχή ὅσο καί στό σῶμα καί σωστά θεσμοθετήθηκε ἀπό τήν ᾿Εκκλησία μας. Ἡ ἀρετή αὐτή ἄν ἀσκηθεῖ σωστά μεγάλη βοήθεια στό νά φτάσομε στό στόχο μας πού εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι δέν μένει παρά νά σ’ εὐχαριστήσω, σεβαστέ Πάτερ καί νά ζητήσω τήν εὐχή σου γιά βοηθό στόν πνευματικό αὐτό ἀγώνα τῆς νηστείας καί ἐγκράτειας.
Κληρικός:
Ἡ εὐχή τοῦ Κυρίου καί τῆς Παναγίας Μητέρας του νά σε βοηθήσει νά ἐφαρμόσεις σωστά τήν νηστεία μαζί μέ τίς ἄλλες ἀρετές, γιά πάρεις τό εἰσητήριο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.
Κληρικός:
Νομίζω ὅτι τά σχόλια στή συνέντευξη πού παρατέθηκε, περιττεύουν γιά τούς καλῆς θελήσεως ἀνθρώπους καί γιά σένα πού μέ ρωτᾶς. Αὐτή εἶναι ἡ φωνή τῆς σύγχρονης ἐπιστήμης διά στόματος ἑνός ἀξιόλογου ἐπιστήμονα τοῦ καιροῦ μας.
Ὅσοι λοιπόν θέλουν νηστεία σωστή καί ὠφέλιμη ἄς λάβουν σοβαρά ὑπόψη ἔστω καί αὐτά τά λίγα πού εἶπα στήν ἀγάπη σου, παιδί μου.
Χριστιανός:
Πολύ ἐνδιαφέροντα καί ἀξιοπρόσεκτα αὐτά πού μᾶς παρουσίασες σεβαστέ πάτερ. Καί μᾶς πείθουν ὅτι σίγουρα ἡ νηστεία ἔχει διπλή ὠφέλεια στόν ἄνθρωπο, τόσο στήν ψυχή ὅσο καί στό σῶμα καί σωστά θεσμοθετήθηκε ἀπό τήν ᾿Εκκλησία μας. Ἡ ἀρετή αὐτή ἄν ἀσκηθεῖ σωστά μεγάλη βοήθεια στό νά φτάσομε στό στόχο μας πού εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι δέν μένει παρά νά σ’ εὐχαριστήσω, σεβαστέ Πάτερ καί νά ζητήσω τήν εὐχή σου γιά βοηθό στόν πνευματικό αὐτό ἀγώνα τῆς νηστείας καί ἐγκράτειας.
Κληρικός:
Ἡ εὐχή τοῦ Κυρίου καί τῆς Παναγίας Μητέρας του νά σε βοηθήσει νά ἐφαρμόσεις σωστά τήν νηστεία μαζί μέ τίς ἄλλες ἀρετές, γιά πάρεις τό εἰσητήριο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.
Χαραλάμπους Νεοφύτου, Πρεσβυτέρου, "ΔΙΑΛΟΓΟΙ", ΕΚΔΟΣΗ "ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΟΔΟΔΕΙΧΤΗΣ"
