Ο “εγκεφαλικά νεκρός” ασθενής μπορεί να βρίσκεται σε κατάσταση κώματος και άπνοιας, όμως τα περισσότερα όργανά του λειτουργούν με την κατάλληλη ιατρική υποστήριξη· έτσι, όταν του αφαιρούν τα όργανα, είναι ακόμα ροδαλός και ζεστός, η καρδιά του ακόμα λειτουργεί και το αίμα του κυκλοφορεί! (Dr. Alan Shewmon1 , διεθνούς φήμης Καθηγητής Παιδ. Νευρολογίας στο UCLA (Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες).
Θα σου πουν ότι τα όργανα τα παίρνουν όταν ο άνθρωπος είναι νεκρός. Αυτό δεν είναι αλήθεια!
Αν είναι νεκρός, τότε γιατί του κάνουν αναισθησία πριν του πάρουν τα όργανα;
Υπάρχουν καταγραμμένες αρκετές περιπτώσεις “εγκεφαλικά νεκρών” που επανήλθαν μερικώς από αυτή την κατάσταση. Στό διαδίκτυο2 μπορείς να βρεις σχετικά παραδείγματα και συγκλονιστικά βίντεο.
Τα ζωτικά όργανα των “δωρητών” παίρνονται, ενώ αυτοί είναι ακόμα ΖΩΝΤΑΝΟΙ με αποτέλεσμα να γίνεται βίαιη διακοπή της ζωής τους κατά τη διαδικασία της λήψης των οργάνων τους.
Πολλοί και κορυφαίοι επιστήμονες στην Ελλάδα (Κ.Καρακατσάνης3 2001, Ε.Παναγόπουλος41998, Μ.Βρεττός 1999, Ι.Κουντουράς 1999, Κ.Χριστοδουλίδης 1995, Ν.Μπαλαμούτσος 1999, Ν.Κωνσταντινίδης 1999, Μ.Γκιάλα 1999, A. Αβραμίδης5 1995, Π.Κούγιας 1999, Α. Γουλιανός 1999, κ.α.6) και στο εξωτερικό (R.D. Truog 1992, D.A.Shewmon 1997, R.M. Taylor 1997, κ.α.7), εκφράζουν σοβαρές επιστημονικές ενστάσεις και δεν διστάζουν να προτείνουν ακόμη και την πλήρη εγκατάλειψη της έννοιας του “Εγκεφαλικού Θανάτου”.
Ο Καθηγητής Παιδ. Αναισθησιολογίας στο κορυφαίο Πανεπιστήμιο των Η.Π.Α., Harvard, και Διευθυντής της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας στο Πανεπιστημιακό, Παιδιατρικό Νοσοκομείο Βοστώνης Dr. Robert D.Truog8δηλώνει:
«O Εγκεφαλικός Θάνατος παραμένει ασυνάρτητος στη θεωρία και συγκεχυμένος στην πράξη. Επιπλέον, ο μόνος σκοπός που εξυπηρετείται από την έννοια (του εγκεφαλικού θανάτου) είναι η διευκόλυνση εξεύρεσης οργάνων προς μεταμόσχευση.» (Γι’ αυτό, άλλωστε, και «εφευρέθηκε» μόλις το 1968 η έννοια του «εγκεφαλικού θανάτου» από κάποιους επιστήμονες του Harvard).
Τό γεγονός του θανάτου είναι μεγάλο μυστήριο, θά μας πουν οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας, και κανείς δεν γνωρίζει ούτε πρόκειται ποτέ να γνωρίσει, πότε (ποιά ακριβώς χρονική στιγμή) η ψυχή αποχωρίζεται από το σώμα.
Όσο η καρδιά λειτουργεί, η ψυχή είναι ενωμένη με το σώμα!!
Ο Άγιος Γέροντας Παΐσιος9, όταν ρωτήθηκε περί μεταμοσχεύσεων, αντιτάχθηκε κατηγορηματικά στη μεταμόσχευση ζωτικών οργάνων (όργανα χωρίς τα οποία ο δότης δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει), για δύο λόγους: Πρώτον: «αποτελεί ανεπίτρεπτη παρέμβαση, αντιστρατευόμενη στο δημιουργικό έργο του Θεού, από την μια θανατώνοντας τον δότη, και από την άλλη δημιουργώντας μας την έπαρση για την ζωοποίηση του λήπτη». Και δεύτερον: «Θα γίνει αιτία εφευρέσεως τρόπων να σκοτώνουν τους ασθενείς, για να πάρουν τα όργανά τους».
Ο άγιος Πορφύριος10 ήταν αντίθετος με την μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων από «εγκεφαλικώς νεκρούς». Έκανε την εξής σύσταση σε ζεύγος που ήθελε να δωρίσει τα όργανα του παιδιού τους μετά από σοβαρό ατύχημα: «ΕΝΑΣ θάνατος υπάρχει. Να δώσετε μόνον τούς κερατοειδείς χιτώνες των οφθαλμών».
Αντίθετος ήταν καί ο άγιος γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ: «Με την ευκαιρία αυτή θα σου πω ότι με τον πιο κατηγορηματικο τροπο είμαι εναντιον της μεταμοσχεύσεως της καρδιάς. Εκτός των άλλων, η πράξη αυτή βρίσκεται σχεδόν πάντοτε στα όρια του φόνου του δότη11.
Ο ευρισκόμενος στην κατάσταση του λεγόμενου “εγκεφαλικού θανάτου” είναι βαριά πάσχων ασθενής και όχι νεκρός.
Με τη λήψη των ζωτικών οργάνων από “εγκεφαλικώς νεκρό” ασθενή, αυτός οδηγείται διά της βίας στον οριστικό κλινικό θάνατο· αυτή η ενέργεια, με τα κριτήρια της Ορθόδοξης Θεολογίας, ισοδυναμεί με ΦΟΝΟ !!!
Θα σου πουν ότι η δωρεά οργάνων είναι αυτοθυσία και πράξη ευγενική, πράξη ανθρωπιάς και αλτρουϊσμού.
Αυτό δεν είναι αλήθεια .
Αυτός που ορίζει πότε θα πεθάνουμε είναι ο Δημιουργός μας και όχι εμείς.
Στην Παλαιά καί στήν Καινή Διαθήκη12, αλλά και στην Υμνογραφία της Εκκλησίας μας, με έμφαση τονίζεται ότι κύριος της ζωής και του θανάτου είναι μόνον ο Δημιουργός.
Ακόμη και όταν υπάρχει συναίνεση, η «ΔΩΡΕΑ» ΖΩΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑ αλλά ιδιόμορφη αυτοκτονία και μέγιστη αμαρτία, διότι αφαιρεί από τον δότη την δυνατότητα της μετάνοιας (να πει δηλαδή, έστω και τελευταία στιγμή, «Συγχώρα με, Θεέ μου» και να σώσει ο Θεός ενδεχομένως την ψυχή του).
Γνωρίζεις γιά τόν Νόμο 150/3984 άρθρο 9, παρ. 2 περί “εικαζόμενης συναίνεσης”;
Αν όχι, σε ενημερώνουμε:
Από την 1η Ιουνίου 2013: «…H αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, “θανόν” πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του σύμφωνα με την παρ. 3…».
δηλαδή, αν δέν έχεις δηλώσει αρνητικά, σε θεωρούν “δωρητή”!
Ας δηλώσουμε στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων την άρνησή μας,
(Τμήμα Προώθησης Δωρεάς Ιστών & Οργάνων, Αν. Τσόχα 5, 115 21 Αθήνα)
κάνοντας μια υπεύθυνη δήλωση, με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής μας ότι:
«Σε καμία περίπτωση δεν επιθυμώ να ληφθούν τα όργανά μου προς μεταμόσχευση κατόπιν διαπιστώσεως του θανάτου μου είτε με κριτήριο τη θεωρούμενη “νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους” είτε με οποιοδήποτε άλλο κριτήριο. Επίσης δεν επιθυμώ να λάβω όργανα προς μεταμόσχευση από “εγκεφαλικώς νεκρό” ασθενή».
Δείτε εδώ:Δηλώσεις ἄρνησης δωρεᾶς ὀργάνων α) ἐνηλίκου καί β) γονέα πού θά δηλώσει καί τό /ά παιδί/ιά του
ΟΧΙ
ΣΤΗ «ΔΩΡΕΑ» ΖΩΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΠΟ «ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ»
ΟΧΙ ΣΤΗΝ “ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ”
ΟΧΙ ΣΤΟΝ “ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΘΑΝΑΤΟ”
ΚΙΝΗΣΗ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ “ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ”
ΚΑΙ ΤΗΣ “ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗΣ”
Τί ἔχουν νά ἀπαντήσουν; οἱ ὑπέρμαχοι τοῦ λεγόμενου «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου» στόν Ἅγιο Νικόδημο;
…Ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ δέ, ὡς ἐν ὀργάνῳ εὑρίσκεται, οὐχί ἡ οὐσία καί ἡ δύναμις τοῦ νοός, ἤτοι τῆς ψυχῆς· ἀλλά μόνη ἡ τοῦ νοός ἐνέργεια, ὡς προείπομεν ἐν τῇ ἀρχῇ, καί ἄφες τούς νεωτέρους φυσικούς καί μεταφυσικούς νά λέγωσιν, ὅτι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς εὑρίσκεται εἰς τόν ἐγκέφαλον, καί εἰς τό τοῦ ἐγκεφάλου κωνάριον· διότι τοῦτο εἶναι τό ἴδιον, ὡσεί νά εἴπῃ τις, ὅτι ἡ φυτική ψυχή δέν εὑρίσκεται ἀρχικῶς εἰς τήν ρίζαν τοῦ δένδρου, ἀλλά εἰς τόν κλάδον καί εἰς τόν καρπόν1. Τό διδασκαλεῖον τῶν Γραφῶν, καί τῶν ἱερῶν Πατέρων, εἶναι ἀληθέστερον τῶν διδασκαλείων τῶν ἀνθρώπων.
1 Ἔπειτα καί τοῦτο πρέπει νά στοχασθῶμεν· ὅτι πᾶν ἀεικίνητον ᾗ ἀεικίνητον, ἀναλογίαν ἔχει,καί ὁμοιότητα, καί συγγένειαν πρός τό ἀεικίνητον. Ἐπειδή δέ ἡ καρδία, καί τό ἐν τῇ καρδίᾳ ἀπειλικρινημένον πνεῦμα, ἀεικίνητόν ἐστιν, ἄρα καί ἡ ἀεικίνητος ψυχή, ἐν τῇ ἀεικινήτῳ καρδίᾳ νά εὑρίσκηται κατ’ οὐσίαν καί δύναμιν, καί ἀκόλουθον, καί εὔλογόν ἐστι, μᾶλλον, ἤ νά εὑρίσκηται ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ. Ὅτι μέν οὖν ἡ καρδία ἐστίν ἀεικίνητος, πρόδηλον.
α) διότι αὕτη ἀφ’οὗ πλασθῇ, δέν παύει ἀπό τοῦ νά κινῆται, ἕως οὗ νά ἐξέλθῃ ἡ ψυχή ἐκ τοῦ σώματος·
β) ὅτι αὕτη εἶναι πηγή ζωῆς ὅλου τοῦ σώματος διά τῆς κινήσεώς της, καί εὐθύς ὅταν παύσῃ ἡ κίνησις αὐτῆς, παύει καί ἡ ζωή τοῦ σώματος· μᾶλλον δέ ἡ ψυχή ἡ ἐν τῇ ἀεικινήτῳ καρδίᾳ οὖσα ἐνιδρυμένη, διά τῆς κινήσεως τῆς καρδίας ἐνεργεῖ, μεταδίδουσα τήν ζωήν εἰς ὅλον τό σῶμα καί τοῦτο ζωοποιοῦσα, κατά τόν μέγαν Βασίλειον λέγοντα· «Τήν ζωτικήν δύναμιν, ἐπεί συγκέκραται τῷ σώματι ἡ ψυχή φυσικῶς διά τήν εὐκρασίαν, καί οὐκ ἐκ προαιρέσεως χορηγεῖ». (Διαταξ. ἀσκητικῇ β) Καί
γ) ὅτι τῶν ἄλλων μελῶν, καί μερῶν τοῦ σώματος ἠρεμούντων πολλάκις καί ἀκινητούντων, καθώς μάλιστα συμβαίνει ἐν τοῖς ὕπνοις, καί ὕπνοις βαθυτάτοις, καί ἀφαντάστοις, ἡ καρδία μόνη δέν ἠρεμεῖ, ἀλλά πάντοτε κινεῖται καί ἀγρυπνεῖ, ὡσεί νά προφυλάττῃ αὕτη ὅλα τά λοιπά μέλη τοῦ σώματος, ἅπερ τότε ἡσυχάζουσι, καί ἀναπαύονται· καί τοῦτο ἐστί τό γεγραμμένον ἐν τῷ Ἄσματι· «Ἐγώ καθεύδω, καί ἡ καρδία μου ἀγρυπνεῖ». (Ἆσμα ε΄ 2) ἄν καί τό ρητόν αὐτό τροπολογικῶς ἑρμηνεύεται ὑπό τῶν θείων Πατέρων, διά τήν τελείαν, καί ὑπό τοῦ θείου ἔρωτος κατεχομένην
«…Καί στόν ἐγκέφαλο βρίσκεται σάν σέ ὄργανο, ὄχι ἡ οὐσία καί ἡ δύναμι τοῦ νοῦ, δηλαδή τῆς ψυχῆς, ἀλλά μόνο ἡ ἐνέργεια τοῦ νοῦ, ὅπως προείπαμε στήν ἀρχή καί ἄφησε τούς νεώτερους φυσικούς καί μεταφυσικούς νά λένε ὅτι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς βρίσκεται στόν ἐγκέφαλο καί στό κλωνάρι τοῦ ἐγκεφάλου· γιατί αὐτό εἶναι τό ἴδιο μέ τό νά πῆ κανείς ὅτι ἡ ψυχή τῶν φυτῶν δέν βρίσκεται ἀρχικά στή ρίζα τοῦ δένδρου, ἀλλά στά κλαδιά καί στόν καρπό1 . Τό διδασκαλεῖο τῶν Γραφῶν καί τῶν ἱερῶν Πατέρων εἶναι ἀληθέστερο ἀπό τά διδασκαλεῖα τῶν ἀνθρώπων.
1Ἔπειτα πρέπει νά στοχασθοῦμε καί αὐτό : Ὅτι κάθε τι πού εἶναι αἰώνια κινούμενο, εἶναι ἀεικίνητο καί ἔχει ἀναλογία καί ὁμοιότητα καί συγγένεια μέ τό αἰωνίως κινούμενο. Ἐπειδή λοιπόν ἡ καρδιά καί τό εἰλικρινές πνεῦμα πού εἶναι στήν καρδιά, εἶναι αἰωνίως κινούμενα, ἄρα καί ἡ ἀεικίνητη ψυχή εἶναι εὔλογο καί ἑπόμενο νά βρίσκεται στήν ἀεικίνητη καρδιά κατ’ οὐσία καί δύναμι, παρά νά βρίσκεται στόν ἐγκέφαλο. Καί ὅτι ἡ καρδιά εἶναι ἀεικίνητη εἶναι ὁλοφάνερο.
α) γιατί αὐτή, ἀφοῦ σχηματισθῆ, δέν σταματᾶ νά κινεῖται μέχρι νά βγῆ ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα·
β) γιατί αὐτή εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς ὅλου τοῦ σώματος μέσω τῆς κινήσεώς της καί ἀμέσωςμόλις παύση ἡ κίνησίς της, σταματᾶ καί ἡ ζωή τοῦ σώματος· μᾶλλον ὅμως ἡ ψυχή πού εἶναι ἐγκατεστημένη μέσα στήν ἀεικίνητη καρδιά, ἐνεργεῖ μέσω τῆς κίνησης τῆς καρδιᾶς, μεταδίδοντας τή ζωή σέ ὅλο τό σῶμα καί τό ζωοποιεῖ, σύμφωνα μέ τόν μέγα Βασίλειο πού λέει: «Ἡ ψυχή χορηγεῖ τή ζωτική δύναμι φυσικά, μέσω τοῦ συγκερασμοῦ καί ὄχι ἐκ προαιρέσεως, ἐπειδή εἶναι συγκερασμένη μέ τό σῶμα (Ἀσκητι. διαταξ. β΄). Καί
γ) γιατί καί ὅταν τά ἄλλα μέλη καί μέρη τοῦ σώματος ἠρεμοῦν καί μένουν ἀκίνητα, ὅπως συμβαίνει κυρίως στόν ὕπνο καί μάλιστα στό βαθύ καί χωρίς ὄνειρα ὕπνο, μόνο ἡ καρδιά δέν ἠρεμεῖ, ἀλλά κινεῖται πάντοτε καί ἀγρυπνεῖ, σάν νά προφυλάσση ὅλα τά ὑπόλοιπα μέλη τοῦ σώματος, τά ὁποῖα τότε ἡσυχάζουν καί ἀναπαύονται· καί αὐτό εἶναι πού ἔχει γραφῆ στό Ἆσμα: «Ἐγώ κοιμᾶμαι καί ἡ καρδιά μου ἀγρυπνεῖ» (Ἆσμα 5,2), ἄν καί αὐτό τό ρητό ἑρμηνεύεται ἀλληγορικά ἀπό τούς θείους Πατέρες σχετικά μέ τήν τέλεια ψυχή πού διακατέχεται ἀπό θεῖο ἔρωτα.
Ὁ ἐγκέφαλος ὅμως δέν εἶναι ἀεικίνητος, οὔτε προβάλλει πάντοτε μέσω αὐτοῦ ἡ ψυχή νοερές ἐνέργειες·
α) γιατί σέ ὅλη τή διάρκεια τῶν ἐννέα μηνῶν κατά τούς ὁποίους τό βρέφος κινεῖται στήν κοιλιά ἔμψυχο καί τέλειο, ὁ ἐγκέφαλος ἀπρακτεῖ καί ἠρεμεῖ χωρίς νά προβάλλεται μέσω αὐτοῦ καμμία ἐνέργεια τοῦ νοῦ·
β) καί ἀφοῦ γεννηθῆ τό βρέφος, γιά ἕνα ὁλόκληρο χρόνο ἤ καί περισσότερο, ὁ ἐγκέφαλος μένει ἀκίνητος καί ἄπρακτος. Γιατί ὁ νοῦς δέν προβάλλει μέσω αὐτοῦ καμμιά ἐνέργεια, ἐπειδή αὐτό εἶναι ἀτελής καί ἐν δυνάμει νοῦς·
γ) καί τέλος, γιατί καί ὅταν ὁλοκληρωθῆ καί ἀποκτήση νοῦ ἐν ἐνεργείᾳ καί τότε πάλι, συμβαίνει πολλές φορές ὁ ἐγκέφαλος νά μένη ἄπρακτος καί νά μήν προβάλλεται μέσω αὐτοῦ καμμιά ἐνέργεια τοῦ νοῦ, ὅπως συμβαίνει τόσο στόν βαθύ ὕπνο, ὅπως εἴπαμε, ὅσο καί ἄν τύχη νά πέση κάποιος ἀπό ψηλό σημεῖο καί νά σκοτωθῆ· γιατί τότε ἡ ψυχή συστέλλεται ὅλη στό κέντρο καί στό θάλαμό της, τήν καρδιά, γιά νά προφυλαχθῆ ἐκεῖ καί μαζί μέ αὐτή τήν οὐσία ἑνώνεται καί μέ τήν δύναμι· καί ἀφήνει ἄπρακτο καί ἀναίσθητο ὄχι μόνο τόν ἐγκέφαλο, ἀλλά καί τίς αἰσθήσεις καί ὅλα τά ὑπόλοιπα μέλη καί μέρη τοῦ σώματος· ὥστε μπορεῖ νά πῆ κανείς, ὅτι ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος τότε ζεῖ μόνο μέ τήν καρδιά· ἐνῶ ὡς πρός τά ἄλλα μέλη τοῦ σώματος εἶναι νεκρός· ἄν ὅμως κάποιοι προβάλλουν τήν ἀφθονία καί τό πολύ ψυχικό πνεῦμα, τό ὁποῖο βρίσκεται στόν ἐγκέφαλο καί ἀπό αὐτό ἀξιώνουν ὅτι ἐκεῖ ἐνθρονίζεται ἡ ψυχή, ἄς μάθουν αὐτοί ὅτι αὐτό τό πνεῦμα βρίσκεται πολύ περισσότερο στήν καρδιά καί ὅτι ἀπό τήν καρδιά, τήν πηγή τῶν πνευμάτων, αὐτό τό πνεῦμα ἀνεβαίνει καί στόν ἐγκέφαλο· καί ὄχι τό ἀντίθετο, δηλαδή ἀπό τόν ἐγκέφαλο στήν καρδιά. Γι’ αὐτό καί ὁ Βλεμίδης στόν λόγο περί ψυχῆς λέει· «Τό ζωτικά πνεῦμα ἀνεβαίνει μέσω τῶν ἀρτηριῶν ἀπό τήν καρδιά στό κεφάλι καί γίνεται ὕλη πνεύματος στόν ἐγκέφαλο».
Ἁγ. Νικοδήμου, Συμβουλευτικό Ἐγχειρίδιο, Ἀπόδοση στή Νεοελληνική, Ἔκδ. Συνοδία Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος, σελ. 193-195.
1 Shewmon DA. “Brainstem Death”, “Brain Death” and Death: A Critical Re-evaluation of the Purported Equivalence. Issues in Law and Medicine , 1998, Vol 14, No 2.
http://news247.gr/eidiseis/30xronh_ksupnhse_meta_apo_dyomisi_xronia_se_kwma.1542710.html
news247.gr/…/ths_eipe_s_agapw_kai_anasththhke.1668284.html
http://panagiaalexiotissa.blogspot.gr/2012/05/blog-post_3170.html
3 «Εγκεφαλικός Θάνατος και Μεταμοσχεύσεις Οργάνων» του Κωνσταντίνου Γ. Καρακατσάνη, Καθηγητή Πυρηνικής Ιατρικής, Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. , Εκδόσεις Αγιοτόκος Καππαδοκία.
4 Περιοδικό « Η ΔΡΑΣΗ ΜΑΣ», ΤΕΥΧΟΣ 468 του 2009, ΣΕΛ.153, Εμμ.Παναγόπουλου, καθηγητή χειρ/κής και διευθυντή χειρούργου.
5 Περιοδικά «Θεοδρομία» Ιουν-Σεπτ 2007 και «Παρακαταθήκη» Νοε-Δεκ 2003,Αθ.Β.Αβραμίδη, Καρδιολόγου, Καθηγητή Πανεπιστημίου.
http://alopsis.gr/modules.php?name=Content&pa=list_pages_categories&cid=18
9 Μαρτυρίες Προσκυνητών. Γέροντας Παϊσιος ο Αγιορείτης. 1924-1994“, Εκδόσεις “Αγιοτόκος Καππαδοκία”, Κεφ. Δ’: Μαρτυρίες Αγιορείτου Μοναχού Η., σελ. 121-126.
12 Ενδεικτικά: Διάφορα σημεία από το «ψαλτήρι» του Δαυίδ, Ιωαν. 11,26, Λουκ. 8,49-56 κ.τ.λ.
