«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Ὑπό Γέροντος Κλεόπα Ἠλίε.
Σπουδαστής: Πάτερ, πῶς ἔχει τό πρᾶγμα μέ αὐτούς πού λέγουν ὅτι ἐμεῖς οί χριστιανοί πρέπει οπωσδήποτε νά συμμετέχουμε συχνά στά Ἅγια Μυστήρια;
Ἱερεύς: Εἶναι καλό ἕνας χριστιανός νά κοινωνεῖ συχνά ἀλλά μέ τήν προετοιμασία πού ἁρμόζει σέ ἕνα τέτοιο ἅγιο καί φοβερό Μυστήριο. Γιά νά άντιληφθοῦμε τόν κίνδυνο πού ἔχουν αὐτοί πού θά κοινωνεῖσουν χωρίς τήν πρέπουσα προετοιμασία, ἄς ἀκούσουμε τούς λόγους τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου, ὁ ὁποῖος μᾶς λέγει:
«Δοκιμαζέτω δέ ἄνθρωπος ἑαυτόν, καί οὕτως ἐκ τοῦ άρτου έσθιέτω καί ἐκ τοῦ ποτηριού πινέτω' ὁ γάρ έσθίων καί πίνων ἀναξίως κρίμα ἑαυτῶ έσθίει καί πίνει, μἡ διακρίνων τό σῶμα τοῦ Κυρίου» (Α' Κορ. 11, 28-29), ἐνῶ, ὅσον ἀφορᾶ τήν συχνή ἤ ἀραιή Κοινωνία, άς ἀκούσουμε τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο τί μᾶς λέγει: «Πολλοί κοινωνοῦν αὐτά τά Μυστήρια μία φορά τό ἔτος, ἄλλοι δύο φορές, ἐνῶ ἄλλοι περισσότερες φορές. Ὁ λόγος τοῦ Κυρίου άπευθύνεται πρός ὅλους μας, ὄχι μόνο στούς ἐδῶ κατοικοῦντας, ἀλλά καί στούς άσκουμένους στήν ἔρημο. "ὅλοι εἶναι δεκτοί, καί άυτοι πού ἐκοινώνησαν μία φορά, καί οἱ ἄλλοι πού ἐκοινώνησαν περισσότερες, ἐνῶ ἄλλοι λιγώτερες φορές. Αὐτοί πού ἔχουν μέ ἐπίγνωσι καθαρή τήν σκέψι τους, αὐτοί πού ἔχουν άμόλυντη ζωή καί αὐτοί πού μένουν σ' αὐτή τήν κατάστασι πάντοτε, νά πλησιάζουν συχνά. ἐνῶ αὐτοί πού δέν εἶναι αὐτῆς τῆς κατηγορίας τῶν ἄνθρώ- πων, ποτέ νά μή πλησιάζουν. Γιατί; Διότι τούς περιμένει τιμωρία καί βάσανα καί παιδεύσεις».
Σέ ἄλλο μέρος λέγει: «Δέν κάνουν ἄξιους τούς χριστιανούς νά κοινωνείσουν, οὔτε τά Χριστοῦγεννα, οὔτε τά Θεοφάνεια, οὔτε ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἀλλά ἡ καθαρότης καί άγνότης τῆς ψυχῆς. Μέ αὐτά πλησίαζε πάντοτε καί χωρίς αὐτά ποτέ». Κατόπιν δείχνοντας αὐτός ὁ ἅγιος Πατήρ πόσο μεγάλος εῖναι ὁ κίνδυνος τοῦ ἱερέως πού δίνει τά Ἄχραντα Μυστήρια στούς άνἀξίους, ἐνῶ γνωρίζει τήν ἀναξιὁτητά τους, λέγει τά ἑξῆς: «Μή δίνης σπαθί ἀντί τῆς τροφής, διότι δέν εἶναι μικρή ή τιμωρία πού έπικάθεται ἐπάνω σου. Διότι ἐνῶ γνωρίζεις ὅτι κάποιος εἶναι άνἄξιος, τοῦ ἐπιτρέπεις νά κοινωνεῖση άπ' αὐτή τήν τράπεζα». Κατόπιν λέγει: «Τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό τό χέρι σας νά ζητηθῆ». Κατόπιν θέλοντας νά δείξη πόσο πρέπει νά προσέχη σέ ποιούς νά δίνει τά Μυστήρια, λέγει: «Εἴτε ήγεμών ἤθελε εἶναι αὐτός, εἴτε έπαρχος, εἴτε στεφανωμένος μέ στεφάνι, ἐάν προσἔρχεται άνἀξίως, νά τοῦ ἀπαγορεύσης. Μεγαλύτερη εἶναι ἡ ἰδική σου ἐξουσία ἀπό τήν ἰδική τους. Διότι χειρότερος καί ἀπό δαιμονισμένος εἶναι αὐτός πού κοινωνεί άνἀξίως...». Φοβήσου τόν Θεό καί ὄχι τόν ἄνθρωπο. ἐάν φοβηθῆς τόν ἄνθρωπο, ἀπό τόν Θεό θά περιγελασθῆς, ἐνῶ, ἐάν θά φοβηθῆς τόν Θεό καί ἀπό τούς ἀνθρώπους θά είσαι τιμημένος καί, ἐάν ἐσύ δέν τολμήσης νά τόν εμπόδισης, νά τόν φέρης σέ μένα. Δέν θά ἐπιτρέψω νά γίνη αὐτό. Καλύτερα νά ἀποχωρισθώ ἀπό τήν ψυχή μου, παρά νά δώσω τό Αἷμα τοῦ Κυρίου μου στούς άνἀξίους. Προτιμώ ὅλο τό αἷμα μου νά χύσω, παρά νά δώσω τό φοβερό Αἷμα τοῦ Κυρίου ἐκεῖ πού δέν πρέπει». Κατόπιν, θέλοντας νά δείξη ποιός εἶναι ἄξιος νά πάρη τά Μυστήρια, λέγει τά ἑξῆς: «"ὅταν άκοῦς νά λέγη ὁ Ἱερεύς: «Τά "Αγια τοις άγίοις» αὐτό σημαίνει ὅτι, ἐάν δέν είσαι ἅγιος δέν μπορεῖς νά πλησιάσης' ὄχι μόνο καθαρός ἀπό κάθε ἁμαρτία, ἀλλά νά γίνεσαι πάντοτε ἕτοιμος γιά τήν ἐπίσκεψι καί ένοίκησι του Ἁγίου Πνεύματος μέσα σου καί νά είσαι πλουτισμένος μέ ἀγαθά ἔργα».
Σπουδαστής: Ἀλλά πῶς πρέπει νά προετοιμασθῆ κάποιος γιά νά λάβη τά Πανάχραντα Μυστήρια;
Ἱερεύς: Ὅποιος θέλει νά κοινωνήση τόν Χριστό νά ἔχη πρῶτα ἐξομολογηθῆ λεπτομερῶς τίς ἁμαρτίες του καί, ἐάν ἔχη τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ του, νά κοινωνῆ. Κατόπιν νά εἶναι εἰρηνικός μέ ὅλους, νά διαβάζη τήν ἀκολουθία τῆς Θείας Μεταλήψεως καί νά ζῆ μέ πολλή προσοχή, νηστεία καί ἐγκράτεια τόσο πρό τῆς Θείας Κοινωνίας ὅσο καί μετά άπ' αὐτήν. Στήν προσπάθεια αὐτή ὁ ἐχθρός τῶν ψυχῶν μας διάβολος, δέν παύει νά προκαλή πειρασμούς γιά νά μᾶς εμπόδιση ἤ νά μᾶς κλέψη τήν πνευματική χάρι πού ἐλάβαμε μετά τήν Θεία Κοινωνία.
Σπουδαστής: Καί ποιός μπορεῖ νά κάνη τήν τελεία προετοιμασία;
Ἱερεύς: Εἶναι ἀλήθεια ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά έτοιμασθῆ ποτέ ὁσο πρέπει γι' αὐτό τό Μυστήριο, ἀλλά οὔτε καί πρέπει νά πίπτη στήν άπελπισία, έξ αἰτίας αὐτῆς τῆς ἀναξιὁτητός του. ἐμεῖς εἴμεθα ὑποχρεωμένοι νά προετοιμαζώμεθα κατά τήν δύναμί μας καί αὐτά πού δέν μποροῦμε νά διορθὡςουμε νά τά ἀφήνουμε χωρίς άμφιβολία στό έλεος καί τούς οίκτιρμούς τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος δέν ἦλθε νά καλέση τούς δικαίους, ἀλλά τούς ἁμαρτωλούς στήν μετάνοια καί γνωρίζει πάντοτε τήν άδυναμία καί άγνοιά μας. Αὐτό τό γνωρίζουμε ἐπίσης καί ἀπό τόν ἱερό Χρυσόστομο, ὁ ὁποῖος λέγει τά ἑξῆς: «Δέν πρέπει νά τά ἀφήνουμε ὅλα στόν Θεό χωρίς ἐμεῖς νά κάνουμε τίποτε, οὔτε νά νομίζουμε ὅτι μέ τούς κόπους μας θά λυτρωθοῦμε ἀπό ὅλα, διότι ὁ Θεός δέν θέλει ἐμεῖς νά κοιμοῦμεθα πιστεύοντας ὅτι ὅλα τά ἐργάζεται Αὐτός, οὔτε θέλει νά ύπερηφανευώμεθα ὅτι τά κάνουμε ὅλα ἐμεῖς».
Σπουδαστής: Ἄραγε καί οί ἱερεῖς πρέπει νά ἔχουν μεγάλη προετοιμασία ὅπως καί οἱ χριστιανοί, γιά τήν Θεία Μετάληψι;
Ἱερεύς: Καί βέβαια, περισσότερη προετοιμασία πρέπει νά κάνουν οί ἱερεῖς, πού ὄχι μόνο θά κοινωνεῖσουν, ἀλλά θά θυσιάσουν τόν Χριστόν στήν Θεία Λειτουργία. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέγει γι' αὐτά: «Καθαρώτερο ἀπό τίς άκτίνες τοῦ ηλίου θά πρέπει νά εἶναι τό χέρι πού τεμαχίζει αὐτό τό Σῶμα, τό στόμα νά εἶναι γεμάτο ἀπό πνευματικό πῦρ, καθώς καί ἡ γλῶσσα πού κοκκινίζει μέ τό φοβερό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ». Κατόπιν λέγει: «Συλλογίσου μέ ποιά τιμἡ τιμήθηκες, ἀπό ποιά τράπεζα εύφραίνεσαι! Άπ' Αὐτόν, τό ὁποῖο οί ἄγγελοι τρέμουν νά Τόν άντικρύσουν καί δέν τολμοῦν νά άτενίσουν τίς άκτίνες πού ἐκπέμπονται άπ' Αὐτόν. Μέ αὐτά ἐμεῖς τρεφόμεθα, μέ αὐτά ζυμωνόμεθα καί γινόμεθα μέ τόν Χριστό ἕνα σῶμα. Ποιός ποιμήν τρέφει τά πρόβατά του μέ τά ιδικά του μέλη»;
Σπουδαστής: Ἐάν κάποιος εἶναι ἀσθενής, γέρων, ἀδύνατος καί πτωχός, μή μπορώντας νά δώση ελεημοσύνη, Πῶς μπορεῖ νά ἑτοιμασθῆ γιά τήν κοινωνία τῶν Θείων Μυστηρίων;
Ἱερεύς: Ἄκουσε, ἀδελφέ: ὁ Πανάγαθος καί Πανοικτίρμων Κύριος δέν ζητεῖ ἀπό τόν ἄνθρωπο αὐτά πού ὑπερβαίνουν τίς δυνάμεις του. "Ετσι, ἀπό τόν ἀσθενἤ καί ἀδύνατο δέν ζητεῖ νηστεία, ἀγρυπνία, μετάνοιες καί ἄλλες ἀσκήσεις ὡς προῦποθέσεις γιά τήν Θεία Κοινωνία, οὔτε οί πτωχοί χρειάζεται νά κάνουν ελεημοσύνες, ἀλλά μόνο τρία ἔργα:
Καθαρή ἐξομολόγησι καί εἰρήνη μέ ὅλους.
Ταπεινή καρδιά καί προσευχή μέ εὐχαριστία, δηλαδή νά προσεύχωνται πάντοτε στόν Θεό, νά Τόν εὐχαριστοῦν γιά τίς άσθένειές τους, τούς πόνους, τίς άδυναμίες καί τήν πτωχεία τους, διότι ὅλα αὐτά ταπεινώνουν τήν καρδιά τοῦ ἄνθρώπου. «Καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην 6 Θεός οὐκ έξουδενώσει» (Ψαλμ. 50).
Σπουδαστής: Ἐάν κάποιος ἀσθενής δέν μπορεῖ νά διαβάση πολλές προσευχές, Πῶς μπορεῖ νά ἕτοιμασθῆ γιά τήν Θεία Κοινωνία τοῦ Χριστοῦ;
Ἱερεύς: Στίς προσευχές δέν εἶναι ἀνάγκαία πολλά λόγια, καθώς εἶπε ὁ Κύριος (Ματθ. 6,7). "ὅταν κάποιος ύποφέρη άς λέγη μέ ταπείνωσι τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ Υιέ τοῦ Θεοῦ, έλέησόν με τόν ἁμαρτωλό» ἤ τήν προσευχή πρός τήν Θεοτόκο: «Ὑπεραγία Θεοτόκε, έλέησόν με, τόν ἁμαρτωλό» καθώς καί ἄλλες σύντομες προσευχές, ὅπως «έλέησόν με ὁ Θεός, έλέησόν με». ἐάν δέν μπορεῖ νά διαβάση τήν ἀκολουθία τῆς Θ. Μεταλήψεως, νά παρακαλῆ κάποιον νά τοῦ τήν διαβάση καί αὐτός νά άκούη μέ εὐλάβεια.
Ἰδού, ἀδελφέ, σέ ὅσα μέ ἐρώτησες σοῦ ἀπάντησα έν συντομία, είθε νά δώση ὁ Θεός νά τά ἔχης στόν νοῦ σου γιά νά ὠφελήσης τόν ἑαυτό σου καί τούς ἄλλους. Πάνω ἀπό ὅλα νά προσευχώμεθα στόν Πανάγαθο Θεό νά μᾶς βοηθήση, ὥστε μέ τό ἔλεος καί τήν χάρι Του νά κατορθώσουμε νά κάνουμε αὐτά τά ὁποῖα ἀνωτέρω ώμιλήσαμε, πρός ὠφέλεια τῶν ψυχῶν μας. ἀμήν.
Μετάφρασις ἀπό τά ρουμανικά Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
