«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Περί προσευχῆς
'Οποιαδήποτε προσευχή εἶναι δῶρο τοῦ 'Αγίου Πνεύματος. 'Αλλά ἐμεῖς οἱ ἀδύνατοι ἔχουμε μόνο τήν διά στόματος προσευχή. 'Επί τοῦ παρόντος ἀδελφέ μου, ἐπειδή, τό πηγάδι εἶναι βαθύ, τό σχοινί κοντό καί μικρός ὁ κουβᾶς, νά ἐφαρμόζης τόν ἑξῆς κανόνα. Κάθε πρωῒ νά διαβάζης τούς Χαιρετισμούς τῆς Θεοτόκου, ἐνῶ τό βράδυ τήν Παράκλησί της. Τό Σύμβολο τῆς Πίστεως νά τό λέγης, ἔστω μιά φορά ἡμερησίως καί τόν 50ον Ψαλμό δύο καί τρεῖς φορές 'Επί πλέον ἐθελοντικά ἠμπορεῖς νά λέγης, χωρίς νά μετρᾶς, τό "Πάτερ ἡμῶν" τήν εὐχή "Κύριε 'Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλό" καί ὅσες μετάνοιες ἠμπορεῖς. Καθένας νά κάνη ὅ,τι ἠμπορεῖ· καί ἡ μέλισσα δέν ἠμπορεῖ νά πάρη ὅλο τό νέκταρ ἀπό τά λουλούδια. Καλό εἶναι νά κάμνης ἔστω καί λίγα ἀπ' ὅσα σοῦ εἶπα. 'Εγώ γνωρίζω τίς δυνάμεις μου καί ἔχω κανονίσει ὡς ἑξῆς τά πνευματικά μου καθήκοντα.
῞Οταν σηκώνομαι τό πρωῒ, κάνω κάτι ἀπό τόν κανόνα μου καί ὅλη τήν ἡμέρα αἰσθάνομαι ὅτι εἶμαι ἀλλοιώτικος ἄνθρωπος. ῎Αν τό πρωῒ, μετά τόν ὕπνο δέν κάνεις προσευχή καί περιστρέφεσαι μέσα καί γύρω ἀπό τό κελλί, ὅπως ἔκανα κι ἐγώ πολλές φορές, καί τρέχεις νά κάνης κι αὐτή καί τήν ἄλλη ἐργασία, νά ξέρης ὅτι δέν θά πάη καλά ἡ ἡμέρα σου. Λοιπόν, πρέπει νά κάνης ἔστω τόν μισό ἀπό τόν κανόνα τῆς προσευχῆς σου κάθε πρωῒ, ὅπως ὁ δίκαιος 'Ιώβ, ὁ ὁποῖος προσέφερε θυσία καθημερινά στόν Θεό γιά τά παιδιά του, διότι ἔτσι ἐπίστευε ὅτι θά ἡμάρταναν μέ τόν λογισμό τους ὀλιγώτερο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
'Επίσης, κάθε πρωῒ νά κάνης καί μερικές μετάνοιες -τό λιγώτερο δώδεκα- ἐπικαλούμενος τήν βοήθεια τῆς Κυρίας Θεοτόκου. Σέ κάθε μετάνοια νά λέγης: "Κυρία Θεοτόκε μή μέ ἐγκαταλείπης, μή μέ ἐγκαταλείπης, Μητερούλα τοῦ Κυρίου μου". Μή ξεχνᾶς, ἀδελφέ μου, τήν Κυρία μας Θεοτόκο· μή ξεχνᾶς ὅτι ἔχει πολλή παρρησία ἐνώπιον τοῦ Υἱοῦ της. Ποτέ μήν ἀφήνης τήν προσευχή. Κάνε ἔστω καί μιά μετάνοια, διάβασε ἕνα ψαλμό, λέγε μερικές φορές τό "Κύριε 'Ιησοῦ Χριστέ". ῞Οπως τό λερωμένο πουκάμισο δέν καθαρίζεται μόνο μέ νερό, ἀλλά χρειάζεται σαπούνι κι ἄλλα ἀπορυπαντικά γιά νά καθαρίση καλλίτεραὅ
'Εάν, γιά παράδειγμα, λέγης τήν εὐχή τοῦ 'Ιησοῦ ἑκατό φορές, μακάρι ἔστω καί δέκα φορές νά τήν παρακολουθῆ ὁ νοῦ σου. ῞Οταν συζητῆς μέ κάποιον, δέν στέκεσαι ἔχοντας τίς πλάτες σου μπροστά του. Πῶς λοιπόν θά σταθῆς νά συνομιλήσης μέ τόν Κύριο καί Θεό μας; ῎Ετσι συμβούλευε καί μένα ὁ πατήρ Δανιήλ: "Πάτερ Παῒσιε, μήν ἀφήνης τόν νοῦ σου νά περιστρέφεται ἔξω ἀπό τό κελλί σου".
Οἱ λογισμοί ἔρχονται καί ξαναέρχονται, ἀλλά ἐσύ μή συζητῆς μαζί τους, μή τούς δίνης σημασία. Προσπάθησε νά εἶναι σταθερά ὁ νοῦς σου ἀπησχολημένος μέ τήν προσευχή· ὅλες τίς ὧρες κοπίαζε νά λέγης τό "Κύριε 'Ιησοῦ Χριστέ... ῎Αν συνηθίσης νά λέγης πάντοτε τήν εὐχή τοῦ 'Ιησοῦ, τούς Χαιρετισμούς καί τήν Παράκλησι τῆς Θεοτόκου καί νά κάνης, ἔστω καί 24 μετάνοιες κάθε ἡμέρα, εἶναι ἀρκετά γιά νά σέ βοηθήσουν στήν σωτηρία σου. Τήν νύκτα ἐδῶ στήν σκήτη Σύχλα (καί στήν Συχαστρία) γίνεται ἀγρυπνία. (Σύμφωνα μέ τό σλαβικό ἐκκλησιαστικό τυπικό οἱ 'Ακολουθίες 'Εσπερινοῦ καί ῎Ορθρου γίνονται μαζί περί τό μεσονύκτιο, ἐνῶ οἱ 1/2Ωρες καί ἡ Θεία Λειτρουγία τό πρωῒ). Προσπάθησε νά σηκώνεσαι. Κάνε ἔστω τρεῖς φορές τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, λέγε τό "Βασιλεῦ οὐράνιε", τό "Πάτερ ἡμῶν" καί ὅποια ἄλλη προσευχή γνωρίζεις. 'Επίσης κάνε 24 μετάνοιες καί μετά πήγαινε στήν ἀγρυπνία.
'Εάν δέν ἔχης δάκρυα στήν προσευχή σου, πρᾶγμα τό ὁποῖον προέρχεται ἀπό τήν βαθειά ταπείνωσί μας, τουλάχιστον νά αἰσθάνεσαι τήν ἀθλιότητά σου καί ὅτι δέν εἶσαι ἄξιος γι' αὐτό τό δῶρο. 'Ομοίως δέν εἶναι ἀπαραίτητο νά κλαῖς μέ ἀναφυλλητά. Διότι "θυσία τῶ Θεῶ πνεῦμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην, ὁ Θεός οὐκ ἐξουδενώσει".
'Ακόμη καί ὁ διάβολος μερικές φορές σέ βοηθεῖ νά κλάψης γιά νά σέ ρίξη στήν ὑπερηφάνεια, καί ν' ἀπωλέσης τήν ψυχή σου. Κάποτε ἐρχόταν ἐδῶ μιά γυναῖκα καί μοῦ ἔλεγε: "'Εγώ, πάτερ, κάνω κάθε ἡμέρα ἑκατό μετάνοιες", ἀλλά τίς ἔκανε χωρίς εὐλογία. Τότε ἐγώ τῆς εἶπα: "'Από σήμερα νά κάνης μόνο 24 κάθε ἡμέρα. ῎Εχεις εὐλογία μόνο γιά τόσες μετάνοιες". Μετά ἀπό ἕνα μῆνα ἦλθε πάλι κλαίγοντας καί μοῦ εἶπε: "Πάτερ, δέν ἠμπορῶ νά κάνω οὔτε 24 μετάνοιες τήν ἡμέρα· ἐγώ πού ἔκανα 100 τήν ἡμέρα καί μοῦ ἦτο πολύ εὔκολο, τώρα δέν ἠμπορῶ νά κάνω οὔτε 24". Βλέπεις, ἀδελφέ μου, τόν πόλεμο τοῦ διαβόλου! Δέν ἠμπορεῖ νά κάνη 24 μετάνοιες, διότι τίς κάνει μέ εὐλογία καί ὁ διάβολος ὅ,τι γίνεται μέ εὐλογία, τό καταπολεμεῖ. ῞Οταν ἔκανε τίς ἑκατό, μέσα της μεγάλωνε καί ἡ ὑπερηφάνεια, διότι τίς ἔκανε, χωρίς εὐλογία.
῎Ετσι λοιπόν, κάθε τι πού κάνεις νά τό κάνης μέ εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ σου. Αὐτός πρέπει νά γνωρίζη τόν κανόνα τῆς προσευχῆς σου, ἐνῶ ἐσύ νά κάνης ὅ,τι ἐκεῖνος εὐλογεῖ. Εἶναι καλό πρᾶγμα νά ζητῆς συμβουλές καί εὐλογίες γιά νά ἐπαυξήσης τούς πνευματικούς σου ἀγῶνες, ἤ νά τρώγης μόνο μιά φορά τήν ἡμέρα. ῞Οταν κάνης τό καθε τι μέ εὐλογία, δέν θά ἔχη τήν τόλμη ὁ διάβολος νά ἀνακατεύεται στούς ἀσκητικούς σου κόπους.
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
