π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος
Οἱ χριστιανοί γονεῖς καί ὁ ἀνάδοχος φέρουν εὐθύνη γιά τήν κατήχηση καί τήν αὔξηση στήν πίστη τοῦ νέου μέλους τῆς Ἐκκλησίας, σέ περίπτωση νηπιοβαπισμοῦ. Γι’ αὐτό καί τίς ὑποσχέσεις πρίν ἀπό τό βάπτισμα τίς δίνει ὁ ἀνάδοχος.
Ὁ ἱερέας στρέφει τόν κατηχούμενο πρός δυσμάς καί τόν ρωτάει ἄν ἀποτάσσεται τόν Σατανᾶ, ἄν ἀποκηρύττει κάθε τι πού ἔχει σχέση μέ τόν Σατανᾶ, μέ τά ἔργα του, μέ τή λατρεία του.
Ὁ κατηχούμενος βεβαιώνει δημόσια τρεῖς φορές, πώς ἀποστάσσεται τόν Σατανᾶ καί μέ αὐτόν τόν τρόπο κλείνει συμβόλαιο μέ τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία, πώς ἔκοψε κάθε σχέση μέ τό Σατανᾶ καί τά πονηρά ἔργα του· «ἀπεταξάμην»· τόν ἀποκηρυξα, ἐπαναλαμβάνει ἀκόμη τρεῖς φορές.
Ὁ ἱερέας τότε προτρέπει τόν κατηχούμενο ἤ τόν ἀνάδοχό του, ἄν ὁ βαπτιζόμενος εἶναι νήπιο, νά προχωρήσει σέ πράξη γεμάτη συμβολισμό: «Καί ἐμφύσησαν καί ἔπτυσον αὐτῷ!». Ὁ κατηχούμενος φυσάει τότε, καί φτύνει τρεῖς φορές πρός δυσμάς.
Μέ τόν τρόπο αὐτό διακηρύσσει ὄχι μόνο ὅτι ἔκοψε κάθε σχέση μέ τά πονηρά ἔργα τοῦ Σατανᾶ, ἀλλά καί ὅτι αἰσθάνεται ἀηδία καί ἀποτροπιασμό γιά κάθε τι πού ἔχη σχέση μέ τό Σατανά· μάλιστα σέ τέτοιο βαθμό, ὥστε νά τόν φτύνει «κατά πρόσωπο»!
Ὕστερα ἀπό τήν «ἀπόταξη» τοῦ Σατανᾶ ἀκολουθεῖ ἡ «σύνταξη» τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἱερέας στρέφει τόν κατηχούμενο πρός ἀνατολάς καί τοῦ ἀπευθύνει τρεῖς φορές τήν ἐρώτηση: «συντάσσει τῷ Χριστῷ», εἶσαι μέ τό μέρος τοῦ Χριστοῦ;
Ὁ κατηχούμενος δίνει τότε ἐπίσημη διαβεβαίωση τρεῖς φορές, πώς εἶναι πρόθυμος νά συγκαταλέξει τόν ἑαυτό του στά μέλη τοῦ Χριστοῦ, στήν Ἐκκλησία: «Συντάσσομαι!». Ἀλλά ὁ ἱερέας τόν ἐρωτᾶ καί πάλι τρεῖς φορές: «Συνετάξω τῷ Χριστῷ;» Καί ἐκεῖνος δίνει πάλι τρεῖς φορές τήν ἴδια διαβεβαίωση: «Συνεταξάμην»!
Ὁ συγκινητικός διάλογος ἀνάμεσα στόν ἱερέα καί στόν κατηχούμενο δέν σταματάει ἐδῶ. Τώρα ὁ ἱερέας πρέπει νά ἐξακριβώσει ἄν ὁ κατηχούμενος ἔχει ριζωθεῖ στήν ὀρθόδοξο πίστη. Γι’ αὐτό τόν ἐρωτᾶ: «Καί πιστεύεις αὐτῷ;». Τότε ὁ κατηχούμενος ἀναφωνεῖ: «Πιστεύῳ αὐτῷ ὡς Βασιλεῖ καί Θεῷ», τόν πιστεύω σάν βασιλέα μου καί Θεό μου! (πρβλ. Ἰω. κ΄28)
Ὅμως ἀπό τόν κατηχούμενο ἀπαιτοῦνται λεπτομέρειες γιά τό θέμα τῆς πίστης. Πρέπει νά δώσει περισσότερες ἐγγυήσεις, πώς ἡ πίστη του εἶναι συγκεκριμένη καί περιλαμβάνει ὅλα τά δόγματα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅπως διατυπώθηκαν ἀπό τίς Οἰκουμενικές Συνόδους.
Γι’ αὐτό τό λόγο ὁ κατηχούμενος πρέπει νά ἀπαγγείλει τό σύμβολο τῆς πίστης μας (τό «πιστεύω») καί μάλιστα μέ δυνατή φωνή γιά νά τό ἀκούσει ὅλο τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, μέ τήν ὁποία ὑπογράφει ἐκείνη τή στιγμή ἱερό συμβόλαιο.
Μέ αὐτό τόν τρόπο ἀποδεικνύει ἐνώπιον τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ πώς ἡ πίστη του εἶναι ἡ πίστη τῆς Ὀρθδόξο Ἐκκλησίας, δηλαδή πίστη στόν Ἕνα καί Τριαδικό Θεό καί στή Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία, πού περιλαμβάνει τήν ὁμολογία τοῦ «ἑνός βαπτίσματος, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν», τήν προσδοκία τῆς ἀναστάσης τῶν νεκρῶν καί τῆς ζωῆς τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.
Ἡ ὅλη προετοιμασία γιά τό βάπτισμα κλείνει μέ τήν προτροπή τοῦ ἱερέα: «Καί προσκύνησον αὐτῷ!». Ὁ βαπτιζόμενος ἀνταποκρίνεται σ’ αὐτή τήν προτροπή μέ τά λόγια «Προσκυνῶ Πατέρα, Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα. Τριάδα ὁμοούσιον καί ἀχώρηστον!» (πρβλ. Ἰακ. δ΄ 7).
Ἀπόταξη λοιπόν τοῦ Σατανᾶ, σύνταξη μέ τό Χριστό, ὁμολογία τῆς ὀρθοδόξης πίστης, προσκύνηση τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, δηλαδή ἀγαγνώριση Του ὡς μόνου Κυρίου στή ζωή· ὅλα αὐτά ἀποδεικνύουν τή μεγάλη εὐθύνη τῶν γονέων καί τῶν ἀναδόχων στήν περίπτωση κάποιο νήπειο ὁδηγεῖται στό ἅγιο βάπτισμα.
Οἱ γονεῖς καί τό πρόσωπο πού «ἀναδέχεται» τόν βαπτιζόμενο ἀπό τήν ἱερά κολυμβήθρα δίνουν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας τήν ὑπόσχεση πώς θά τόν κατηχήσουν στήν ὀρθόδοξη πίστη καί πώς θά τόν εἰσαγάγουν βαθμιαῖα σέ ὁλόκληρη τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι πραγματικά μεγάλη ἡ εὐθύνη καί ἡ ἀποστολή τῶν γονέων καί τοῦ ἀναδόχου!
Μέ τήν «ὑπογραφή» αὐτοῦ τοῦ συμβολαίου μέ τήν Ἐκκλησία, ὁ ἱερέας δοξολογεῖ τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ γιά τό μεγάλο γεγονός: «Εὐλογημένος ἄς εἶναι ὁ Θεός, πού θέλει νά σωθοῦν ὅλοι, καί νά γνωρίσουν τήν ἀληθεια, τώρα καί πάντοτε καί στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων!».
Ἡ ἱερή ἀκολουθία κλείνει μέ τήν εὐχή τοῦ ἱερέα, νά ἀξιώσει ὁ Θεός τόν κατηχούμενο νά βαδίσει «πρός τό ἅγιον φώτισμα» καί νά τόν ἀξιώσει τῆς μεγάλης δωρεᾶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
«Βγάλε ἀπό πάνω του τήν παλαιότητα καί κάμε τον καινούργιο στήν αἰώνια ζωή· γέμισέ τον μέ τή δύναμη τοῦ Ἁγίου Σου Πνεύματος, γιά νά ἑνωθεῖ μέ τόν Χριστό Σου, καί νά μή εἶναι πλέον παιδί τῆς ἁμαρτίας, ἀλλά παιδί τῆς βασιλείας Σου».
Ἡ Ὀρθοδοξία μας – π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας
