(Συμπεριλαμβάνονται και εικονογραφημένα στιγμιότυπα)
Η καλλιτέχνης Αλίγια Νουρακίσεβα μιλάει για το έργο εικονογράφησης της Βίβλου, που της πήρε πέντε ολόκληρα χρόνια
Ο εκδοτικός οίκος «Βόλνι στράνικ» («Ελεύθερος περιπλανώμενος») εξέδωσε τη Βίβλο σε ιστορίες για παιδιά, σε εικονογράφηση της Αλίγια Νουρακίσεβα, η οποία είναι γνωστή στους αναγνώστες της πύλης Gr.Pravoslavie.Ru από τις υπέροχες υδατογραφίες για τη συλλογή επιλεγμένων ποιημάτων του Ιερομονάχου Ρωμανού (Ματιούσιν). Η καλλιτέχνης Αλίγια Νουρακίσεβα έχει ετοιμάσει για την καινούργια Βίβλο περισσότερες από 80 μοναδικές εικονογραφήσεις, που λάμπουν με το φως του ηλίου της Παλαιστίνης. Έχουμε συζητήσει με την Αλίγια, ή Αλεξάνδρα κατά το βάπτισμα, για το έργο της και τις ανακαλύψεις, που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης της Αγίας Γραφής και της Αγίας ιστορίας.
Θαυμαστό αλίευμα ψαριών. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
– Αλεξάνδρα, μιλήστε μας λίγο για τον εαυτό σας.
– Γεννήθηκα σε μία πολυεθνική οικογένεια Σοβιετικών μηχανικών. Ο πατέρας μου ήταν Καζάχος και η μητέρα μου Ρωσίδα. Στην οικογένειά μας δεν επικρατούσε η αθεϊστική αγωγή, αλλά ταυτόχρονα δεν υπήρχε και κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θρησκεία. Η Ρωσίδα γιαγιά μου πήγαινε στην εκκλησία. Επίσης, είχα ακούσει ότι υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν στον Θεό. Όταν ήμουν μικρό κορίτσι, 7 ή 8 χρονών, είδα στην τηλεόραση τον Αγιώτατο Πατριάρχη Ποιμένα. Κοίταξα στο πρόσωπό του και ρώτησα: «Μαμά, αυτός πιστεύει στον Θεό;». Και η μητέρα μου απάντησε: «Δεν ξέρω, ίσως». Εμένα το πρόσωπό του μου φάνηκε υπέροχο!
Πατριάρχης Ποιμήν (Ιζβέκοβ). Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
Μετά το σχολείο μπήκα στο Θεατρικό κολέγιο Καλών Τεχνών και Τεχνολογίας και αποφοίτησα από το Τμήμα καλλιτεχνικού μακιγιάζ. Από 17 χρονών, δηλαδή στο δεύτερο έτος του κολεγίου, δούλευα ήδη στο θέατρο «Σοβρεμένικ» και στη συνέχεια σε άλλα θέατρα της Μόσχας, όπως το «Γκελικόν-Όπερα» και το «Νόβαγια Όπερα», καθώς και στην τηλεόραση. Ακριβώς στο θέατρο «Γκελικόν», ανάμεσα στο μποέμ περιβάλλον, είδα για πρώτη φορά τους αληθινούς χριστιανούς. Διέφεραν ουσιαστικά από τους άλλους ανθρώπους. Ενδιαφερόμουν να μάθω πώς ζουν, γιατί είναι έτσι και ήθελα να γίνω έτσι, όπως και αυτοί. Με πολλούς χριστιανούς, που είχα συναντήσει εκεί, επικοινωνούμε μέχρι σήμερα και παίζουν μεγάλο ρόλο στη ζωή μου, όντας πραγματικά οικεία πρόσωπα για ’μένα.
Ακριβώς στο θέατρο «Γκελικόν» είδα για πρώτη φορά τους αληθινούς χριστιανούς. Διέφεραν ουσιαστικά από τους άλλους ανθρώπους
– Είναι πολύ ενδιαφέρον γεγονός. Συνήθως θεωρείται ότι το θεατρικό περιβάλλον δεν συμβάλλει και πολύ στη χριστιανική ζωή.
– Στο Ευαγγέλιο υπάρχει μία παραβολή, για το σιτάρι και τα ζιζάνια. Κατά κάποια έννοια, την εφαρμόζω και στη ζωή μου, δηλαδή δεν πρέπει να βιαζόμαστε να βγάζουμε συμπεράσματα, αν κάποια γεγονότα ή συνθήκες ή συναντήσεις στη ζωή μας ήταν προς το καλό ή προς το κακό.
Η θεατρική ζωή είναι ωφέλιμη για την ψυχή; Πιθανώς, όχι. Όμως, ευτυχώς, για τη δική μου ψυχική συγκρότηση, αυτή η ζωή ήταν πάρα πολύ έντονη, με αποτέλεσμα να μην εμπλακώ. Μου ήταν εύκολο να μένω λίγο απόμακρη. Εκείνη η περίοδος ήταν πολύ καρποφόρα για ’μένα. Με το θέατρο ταξίδεψα σε όλο τον κόσμο κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο καλύτερος τόπος για ’μένα είναι η Ρωσία και το κυριότερο ότι στην ηλικία των 21 χρονών βαπτίστηκα, γεγονός το οποίο πραγματοποιήθηκε χάρη στους φίλους μου τραγουδιστές από το «Γκελικόν-Όπερα». Μετά απ’ αυτό άλλαξε όλη η κατεύθυνση της ζωής μου. Συνέχισα να εργάζομαι στο θέατρο, άλλα το να συνεχίσω τις θεατρικές μου σπουδές σε ανώτατα ιδρύματα ήταν κάτι που δεν το ήθελα πλέον.
Άφλεκτος βάτος. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
– Και μπήκατε στην Ακαδημία Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής, που ήταν τότε υπό τη διεύθυνση του Ιλιά Σεργκέεβιτς Γλαζουνόβ;
– Ναι. Ο Ιλιά Σεργκέεβιτς ήταν ένας σπουδαίος Ρώσος. Αγαπούσε πολύ την πατρίδα του. Ήθελε να εκπαιδεύσει πραγματικούς Ρώσους καλλιτέχνες. Σπουδάζαμε την ιστορία της Ρωσίας, πράγμα το οποίο ήταν αδύνατο να μελετηθεί χωρίς την ιστορία της Ορθοδοξίας. Κι έτσι, σιγά-σιγά, εμείς όλοι, που σπουδάζαμε στη Σχολή Ζωγραφικής, γίναμε πιστοί ορθόδοξοι.
– Πώς τον θυμάστε τον Γκλαζουνόβ; Ποιες εντυπώσεις σας έμειναν;
– Ο Ιλιά Σεργκέεβιτς διηύθυνε την Ακαδημία ασχολούμενος με τα πάντα, εμβάθυνε σε όλα, φρόντιζε τους φοιτητές (ίσως περισσότερο απ’ όσο το θέλαμε οι ίδιοι, επειδή τον φοβόμασταν ιδιαίτερα). Σε μία από τις εκθέσεις, ο Ιλιά Σεργκέεβιτς μας «βασάνιζε» με ερωτήσεις: «Τι θα γίνετε; Ποιος θα σας χρειάζεται; Για ποιον θα δουλεύετε;» Εν μέρει αυτό ήταν ένα παιδαγωγικό ρητορικό σχήμα και εν μέρει ήταν ο ειλικρινής πόνος του. Εκείνη την ημέρα παρουσίαζα τον πίνακα «Πορτραίτο του αρχιμανδρίτη Ιωάννη (Κρεστιάνκιν)». Και τότε συνειδητοποίησα ότι θέλω να δουλεύω για την Εκκλησία, να ζωγραφίζω πορτραίτα ανθρώπων αγίας ζωής, τοπία, πίνακες, τις εικονογραφήσεις που ν’ αντικατοπτρίζουν τη ζωογόνο δράση του Αγίου Πνεύματος.
Προφήτης Ηλίας στην πηγή. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
Θέλω να δουλεύω για την Εκκλησία, να ζωγραφίζω πορτραίτα ανθρώπων αγίας ζωής, που ν’ αντικατοπτρίζουν τη ζωογόνο δράση του Αγίου Πνεύματος
Ευτυχώς, οι θλιβερές προβλέψεις του αγαπητού μας καθηγητή δεν επιβεβαιώθηκαν. Οι συμφοιτητές μου κι εγώ μπορεί να μην κάναμε μια λαμπερή καριέρα, αλλά ο καθένας βρήκε τον εαυτό του και σε διάφορους καλλιτεχνικούς τομείς. Κάποιος άνοιξε το δικό του σχολείο. Μία άλλη συμφοιτήτριά μου είναι διευθύντρια Κολεγίου Καλών Τεχνών στη Μόσχα. Άλλοι αγιογραφούν τεράστιους ναούς σε όλη τη Ρωσία, από το Βλαδιβοστόκ μέχρι το Πσκοβ. Κάποιοι ζωγραφίζουν εικόνες, πορτραίτα, ιστορικούς πίνακες κ.τ.λ. Και κατά κάποιον τρόπο, όλοι εμείς είμαστε αναγκαίοι. Και υπάρχει κάποιος για τον οποίο εργαζόμαστε.
Αλίγια (Αλεξάνδρα) Νουρακίσεβα – Εργάζονται όλοι σύμφωνα με την κατεύθυνση, που είχαν διαλέξει;
– Σήμερα, το ευρύ πεδίο εκπαίδευσης, που ίσχυε στο παρελθόν, θεωρείται κάτι σαν απολίθωμα. Ενώ εμένα μου φαίνεται ότι η επιλογή μιας «στενής» ειδικότητας αποτελεί τελικά μεγάλη απώλεια για τον ίδιο τον άνθρωπο. Ποιος ξέρει πώς θα εξελιχθεί η ζωή και τι θ’ αποτελέσει κίνητρο σε κάποιο στάδιο της καριέρας του καλλιτέχνη: Μια παραγγελία για εικονογραφήσεις βιβλίου ή ζωγραφική στην τεχνική υγρού γυαλιού; Και χάρη στην «ευρεία» εκπαίδευση ο καλλιτέχνης αποκτά τεράστιο αριθμό «εργαλείων» και δεξιοτήτων, γεγονός το οποίο του παρέχει ελευθερία!
Ο Ιλιά Σεργκέεβιτς επαναλάμβανε συχνά: «Η σχολή είναι τα φτερά του καλλιτέχνη». Αυτός μας έδωσε αυτά τα φτερά. Αιωνία η μνήμη του!
– Για έναν χριστιανό καλλιτέχνη, η επαφή με τη Βίβλο στο έργο του έχει ιδιαίτερη σημασία. Με ποια συναισθήματα ξεκινήσατε τις εικονογραφήσεις;
– Ξεκίνησα αυτό το έργο με μεγάλη χαρά, αλλά και με φόβο. Μου φαίνεται ότι στη ζωή υπάρχουν κάποια πράγματα, που ούτε καν μπορούμε να τα ζητάμε από τον Θεό (γάμος, γέννηση παιδιού, μοιραίες αλλαγές στη ζωή). Μπορούμε μόνο να περιμένουμε την απόφασή Του, να τ’ αφήσουμε στο θέλημά Του, και όταν ο Θεός το αποφασίσει, να πούμε: «Να, εδώ είμαι, Κύριε» και τότε να εφαρμόζουμε τη βούλησή Του με όλο μας τον ζήλο. Η δουλειά πάνω στη Βίβλο έγινε γεγονός αυτού του είδους για ’μένα.
Μου φαίνεται ότι αν ο καλλιτέχνης κάνει μια σειρά εικονογραφήσεων για τη Βίβλο, τότε μπορεί να πει: «Δεν ήταν μάταιο πράγμα, που διάλεξα αυτό το επάγγελμα και σπούδασα για 12 χρόνια».
Βίβλος σε ιστορίες για παιδιά. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα. Εκδοτικός οίκος «Βόλνι στράνικ»
– Πείτε μας για το έργο σας. Τι το ιδιαίτερο έχει αυτή η έκδοση;
– Τη δεκαετία του 1990 στη Ρωσία, όταν άρχισε η αναγέννηση της Εκκλησίας, υπήρχε δίψα για τα χριστιανικά βιβλία. Ένα πλήθος προτεσταντικών βιβλίων «ξεχύθηκε» στη χώρα από το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης της αμερικάνικης Παιδικής εικονογραφημένης Βίβλου, που συμπεριλάμβανε εικονογραφήσεις από διάφορους Αμερικάνους καλλιτέχνες, της περιόδου από το 1950 έως το 1970. Μια ολόκληρη γενιά χριστιανών μεγάλωσε πάνω σ’ αυτό το βιβλίο, οι οποίοι σήμερα αποτελούν το κύριο μέρος ενοριτών των ναών μας. Αυτές οι προτεσταντικές εικονογραφίες εισήλθαν στη συνείδηση τόσο πάγια και ζωντανά, που σήμερα, με κάποια σύγχυση, βλέπω τα ακριβή αντίγραφα αυτών των αμφισβητούμενων εικονογραφιών στα εικονοστάσια των ρωσικών ορθοδόξων ναών. Ακόμη και στον διάδρομο με τη σκάλα του καινούργιου ναού της Μονής Σρέτενσκι (ενώ εκεί συμμετείχαν οι καλύτερες δυνάμεις της καλλιτεχνικής και αρχιτεκτονικής σκέψεως της Ρωσίας), μία από τις εικόνες αυτού του παιδικού βιβλίου έχει αποτυπωθεί πλήρως. Μπορούμε να πούμε ότι το βιβλίο αυτό μπήκε «στη σάρκα και στο αίμα» του πιστού λαού μας. Από τη μία πλευρά, αυτή η έκδοση ωφέλησε τον κόσμο τότε, καθώς δεν είχαν τίποτε άλλο. Από την άλλη, ωρίμασε η ανάγκη για μια Βίβλο, η οποία να είναι εικονογραφημένη, από την αρχή ως το τέλος, με βάση την ορθόδοξη παράδοση και μόνο από έναν καλλιτέχνη, ώστε να διατηρεί μια καλλιτεχνική ενότητα.
Όταν άρχισα τη δουλειά με τη Βίβλο, ο μεγαλύτερος γιος μου ήταν τότε 1,5 έτους και ο άντρας μου προσπαθούσε να με αποτρέψει, λέγοντας: «Μα η δουλειά αυτή θα διαρκέσει πέντε χρόνια!». Εγώ διαφωνούσα μαζί του, υποστηρίζοντας ότι θα τελειώσω σε δύο χρόνια. Ο δεσπότης Τύχων μου είπε: «Κάνε το σ’ έναν χρόνο, γιατί τα δύο είναι πολλά». Όμως συνέβη όπως το είχε πει ο άντρας μου, διήρκεσε πέντε χρόνια. Σ’ αυτό το διάστημα γέννησα τον δεύτερό μου γιο, δούλεψα πολύ και σε άλλα έργα, αλλά όλες τις δημιουργικές μου δυνάμεις τις έδωσα στη Βίβλο.
– Πέντε χρόνια εργασίας πάνω σ’ ένα έργο! Η οικογένεια σας, μάλλον, έδειξε μεγάλη υπομονή...
– Με όλη μου την ψυχή ευχαριστώ την οικογένειά μου για την υποστήριξη. Η μητέρα μου με βοηθούσε με τα παιδιά και ο άντρας μου με τις σοφές συμβουλές του. Τα παιδιά βοηθούσαν με το εξής τρόπο: Δείχνοντάς τους τις εικονογραφίες, τους ρωτούσα τι συμβαίνει στην εικόνα; Όταν τα παιδιά δεν μπορούσαν να καταλάβουν, εγώ άλλαζα τη σύνθεση.
Αλλά πάνω απ΄ όλους με βοήθησε ο αγαπημένος μου μπαμπάς, ο Σαγιάτ, ο οποίος ζούσε κυριολεκτικά μέσα σ’ αυτό το έργο επί 5 χρόνια. Και πέθανε ξαφνικά, μια μέρα μετά. Αφ’ ότου ήρθαν τα πρώτα αντίτυπα. Συζητήσαμε στο τηλέφωνο το εξώφυλλο του βιβλίου και ο πατέρας μου ήταν πολύ ευχαριστημένος. Ήμουν λίγο στεναχωρημένη με κάποια πολυγραφικά ελαττώματα κι εκείνος με παρηγορούσε. Τώρα σκέφτομαι: Ακόμη και αν το βιβλίο δεν είναι τέλειο, παρά ταύτα εκτυπώθηκε και στο εξώφυλλο φέρει το επίθετο του μπαμπά μου! Αυτό, ας είναι ένας τρόπος να του εκφράσω την ευγνωμοσύνη και την αγάπη μου.
Ο μικρός Ιωσήφ. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
– Πώς ξεκινήσατε το έργο σας;
– Στην αρχή o ζωγράφος πρέπει να διαλέξει μία καλλιτεχνική γλώσσα. Βλέπω διάφορους τρόπους για να συμβεί κάτι τέτοιο.
Ο πρώτος τρόπος είναι του κινουμένου σχεδίου, η εμψυχοποίηση, κάτι εμφατικά παιδικό, αλλά εγώ δεν ήθελα ν’ ακολουθήσω αυτόν τον τρόπο.
Ο δεύτερος τρόπος, που συναντιέται συχνά σε ορθόδοξες εκδόσεις, είναι οι εικονογραφίες σε αγιογραφικό στυλ. Είναι βολικό, με την έννοια ότι διασφαλίζει τον καλλιτέχνη από την κριτική των εκκλησιαστικών αρχών, δηλαδή ο ζωγράφος παράγει τέτοιο υλικό, που έχει συνηθίσει να βλέπει η ορθόδοξη κοινότητα, ώστε οι σκηνές να ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια των αναγνωστών.
Πληγές της Αιγύπτου. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
Ήθελα να υπερβώ τα όρια της σελίδας, ώστε ο αναγνώστης να ενδιαφερθεί για τα γεγονότα, που περιγράφει το βιβλίο, και να βυθυστεί σ’ αυτά.
Ως εκ τούτου, επέλεξα τον τρόπο ρεαλιστικής σύνθεσης. Είναι κάτι δύσκολο, απαιτεί πολλή ώρα για την προετοιμασία της κάθε σκηνής, αλλά είναι ενδιαφέρουσα διαδικασία. Έμαθα την Ιερουσαλήμ της περιόδου του Ηρώδη τόσο καλά, που μπορούσα να τριγυρνώ εκεί μέσα στις σκέψεις μου, μπορούσα να φανταστώ πώς είναι η πόλη και ο Ναός από κάθε σημείο, καθώς και τη διακόσμηση του Ναού με πολλές λεπτομέρειες. Έμαθα τη γεωγραφία των αρχαίων Ιεροσολύμων και της Ιουδαίας αρκετά καλά, ώστε να μπορώ να καταλάβω αν θα φανεί η Νεκρά Θάλασσα από το βουνό δίπλα στο Φρούριο του Μαχαιρά κ.τ.λ.
– Πώς επιλέξατε τις σκηνές για εικονογράφηση;
– Στην επιλογή των σκηνών βασιζόμασταν στο γεγονός ότι το βιβλίο είναι για παιδιά. Γι’ αυτόν τον λόγο πήραμε την απόφαση ν’ απαρνηθούμε τα τρομερά και δύσκολα για την κατανόηση κομμάτια, τόσο από την Παλαιά Διαθήκη όσο και από την Καινή.
Ο μικρός Ιησούς στον ναό. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru – Πώς κατανοείτε τον όρο «καλλιτεχνική γλώσσα χώρου»;
– Όταν ο εικονογράφος του βιβλίου αρχίζει τη δουλειά του, πάντα φαντάζεται μπροστά του τη σελίδα. Αναπαριστά νοερά πού θα τοποθετηθεί ο αριθμός της σελίδας, πού θα είναι το κεφαλαίο γράμμα, πού θα είναι το κείμενο, πώς η εικόνα θα συνδυαστεί με το άσπρο χώρο της σελίδας. Εγώ, βέβαια, τα είχα υπ’ όψιν μου στη διάρκεια της δουλειάς. Συχνά, όμως, οι εικονογράφοι χρησιμοποιούν μια διακοσμητική κι επίπεδη γλώσσα, μένουν στο πλαίσιο της σελίδας. Ενώ εγώ ήθελα να υπερβώ τα όρια της σελίδας, ώστε ο αναγνώστης να ξεχάσει ότι κρατά στα χέρια του ένα βιβλίο, φτιαγμένο από χαρτόνι και χαρτί, και να ενδιαφερθεί για τα γεγονότα, που περιγράφει το βιβλίο, να βυθιστεί σ’ αυτά.
– Πώς σας ωφέλησε αυτό το έργο;
– Μου φαίνεται ότι η εσωτερική ζωή του ανθρώπου, που αγαπά την Αγία Γραφή, επεκτείνεται, περνά σε άλλη διάσταση και αυτό δίνει πολλές δυνάμεις για την καθημερινή ζωή. Εμφανίζονται απαντήσεις σε πολλές ερωτήσεις, αλλά ακόμα και όταν η απάντηση δεν έρχεται και αυτό συνιστά κατά κάποιον τρόπο απάντηση. Σε μία πολύ δύσκολη στιγμή της ζωής μου (ο γιος μου ήταν άρρωστος σοβαρά), εργαζόμουν πάνω στην απεικόνιση του δικαίου Ιώβ, ο οποίος διαμαρτυρόταν μπροστά στον Θεό: «Σε καλούσα, αλλά Εσύ μόνο με κοιτούσες!». Τα ίδια συναισθήματα αισθανόμουν κι εγώ. Εκείνην τη στιγμή λυπήθηκα τον Ιώβ και τον εαυτό μου και βρήκα τη δύναμη να εμπιστευτώ στον Θεό.
Ο πολύαθλος Ιώβ. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
Η εσωτερική ζωή του ανθρώπου, που αγαπά την Αγία Γραφή, επεκτείνεται, περνά σε άλλη διάσταση και αυτό δίνει πολλές δυνάμεις
Κι επίσης είχα μία προσωπική αποκάλυψη. Συνειδητοποίησα το πόσο διαφορετική κατανόηση της Αγίας Γραφής έχουν οι ορθόδοξοι χριστιανοί με τους χριστιανούς από άλλα δόγματα. Μας φαίνεται πως είμαστε όλοι περίπου το ίδιο και πιστεύουμε όλοι στην Αγία Τριάδα και τον Χριστό τον Θεό μας και όμως πιστεύουμε διαφορετικά! Δεν είμαι ειδική σ’ αυτό το θέμα, αλλά απλώς μοιράζομαι τη σκέψη μου. Κατά τη διάρκεια του έργου διάβασα πολλά: Ερμηνείες των γεγονότων της Αγίας Γραφής από τους Αγίους Πατέρες, ιστορικές αναλύσεις των κειμένων της Γραφής, άκουγα διαλέξεις των σύγχρονων επιστημόνων της Βίβλου. Έτσι, κατά τη γνώμη μου, υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ της ορθόδοξης αντίληψης της Αγίας Γραφής και οποιασδήποτε άλλης.
– Μπορείτε ν’ αναφέρετε κάποιο παράδειγμα ενός τέτοιου χάσματος;
– Για παράδειγμα, στη δυτική θεολογική σκέψη, πρώτα στο προτεσταντικό περιβάλλον και στη συνέχεια μεταξύ των Ρωμαιοκαθολικών, θεμελιώθηκε η αρχή κριτικής της Βίβλου. Δηλαδή, πρόκειται για μια ορθολογική προσέγγιση της Βίβλου, την κριτική του λογοτεχνικού και ιστορικού μέρους του κειμένου, την εξακρίβωση αφηγήσεων από επιστημονικής άποψης (ας πούμε, αν μπορούσε ο ήλιος να είναι πάνω από τη Γαβαών, ενώ οι Εβραίοι νικούσαν τους εχθρούς τους, αν μπορούσαν να πέσουν τα τείχη της Ιεριχούς από δυνατό ήχο κ.τ.λ.). Αν ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο, τότε η κατανόηση της Γραφής ως αποκάλυψης του Αγίου Πνεύματος διαγράφεται. Και όμως, η δυτική Θεολογία το ακολουθεί για περισσότερο από 400 χρόνια! Για 400 χρόνια οι πιο μορφωμένοι άνθρωποι γράφουν επιστημονικά έργα πάνω σ’ αυτά τα θέματα, οι ποιμένες λένε τα κηρύγματά τους, οι γενιές χριστιανών αλλάζουν η μία μετά την άλλη. Στην ορθόδοξη παράδοση, επίσης, χρησιμοποιούν κάποιες μεθόδους κριτικής της Βίβλου, αλλά το κάνουν πολύ προσεκτικά και μόνο από τις αρχές του 19ου αιώνα. Ταυτόχρονα, η αρχή του θεόπνευστου της Αγίας Γραφής παραμένει ακλόνητη.
Σταύρωσον Αυτόν! Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
– Έχετε ακούσει σύγχρονους ορθοδόξους ερμηνευτές; Είναι πολλοί;
– Κατά τη γνώμη μου, σήμερα υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι μελετητές της Βίβλου στη Ρωσία. Τους θαυμάζω.
– Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε κατά τη δημιουργία των εικονογραφήσεων της Βίβλου;
– Οι παραστάσεις της Βίβλου είναι δύσκολες, επειδή περιέχουν πολλούς ανθρώπους και πρέπει συνεχώς να σχεδιάζεις συνθέσεις με πολλές μορφές. Θυμάμαι πως μια φορά σχεδίαζα για πολλή ώρα τις ομάδες των ανθρώπων και κουράστηκα πάρα πολύ. Καθόμουν και σκεφτόμουν: Θα σχεδιάσω τώρα την παράσταση της δημιουργίας του κόσμου, την Πέμπτη μέρα, που περιέχει τα πουλάκια και τα ψαράκια, τι χαρά! Κανέναν άνθρωπο! Πόσο εύκολο! (χαμογελάει)
Παλαιστίνη. Καλλιτέχνης: Αλίγια Νουρακίσεβα / Gr.Pravoslavie.ru
Η ρεαλιστική ζωγραφική προϋποθέτει μια εξαιρετικά στενή επαφή μ’ ένα μεγάλο γεγονός
Η ρεαλιστική ζωγραφική προϋποθέτει μια εξαιρετικά στενή επαφή μ’ ένα μεγάλο γεγονός. Όπως και στο θέατρο, με την Αρχή της τέταρτης σκηνής, όπου αυτή (δηλαδή η σκηνή) δεν υπάρχει και αν’ αυτής υπάρχουν οι θεατές. Ας πούμε, εγώ ζωγραφίζω τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, προσπαθώντας να επαναλάβω τις λεπτομέρειες της ζωής εκείνης της εποχής. Αυτήν τη στιγμή φαντάζομαι ότι είμαι θεατής εκείνου του μυστηριώδους και τρομερού γεγονότος. Στην αρχή είχα κάποιες αμφιβολίες, αλλά στη συνέχεια κατάλαβα ότι έτσι πρέπει να κάνω. Ο Χριστός τριγυρνούσε ανάμεσα στον κόσμο. Ο καθένας μπορούσε να Τον πλησιάσει και ν’ ακούσει τον Κύριό μας, τον Ιησού Χριστό. Και ύστερα από δύο χιλιάδες χρόνια, μέσω της Βίβλου, παραμένουμε κι εμείς ζωντανοί ακροατές του Λόγου του Θεού.
***
Στις σκέψεις μου επιστρέφω στα γεγονότα, που έλαβαν χώρα πριν από περισσότερα από δέκα χρόνια, όταν εμείς, οι απόφοιτοι της Ακαδημίας Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής, συναντήσαμε την Αλίγια στη Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Πιούχτιτσκι). Η Αλίγια μάς έδειξε το Αγιογραφείο, όπου υπηρετούσε τότε. Κοιτάζοντας τις παλιές εικόνες, που ήταν έτοιμες προς συντήρηση, είδαμε μια επιγραφή, στην πίσω πλευρά μιας εικόνας: «Ανάπαυσε, Κύριε, την ψυχή του δούλου του Θεού (όνομα)». Αυτή ήταν η πρώτη φράση, που μας είπε η Αλίγια. Μου έκανε εντύπωση τότε αυτή η διαύγεια και η βεβαιότητα, δηλαδή πρώτα να προσευχηθούμε για τον άνθρωπο, που αν και δεν τον γνωρίζουμε, κρατάμε στα χέρια μας το αποτέλεσμα των κόπων του. Και όντως, για τον Θεό είμαστε όλοι ζωντανοί. Κι εμείς είμαστε ζωντανοί ακροατές του Λόγου του Θεού.
11/11/2021
