«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»
Ἐνίοτε ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ὑποστέλλεται καί δέν εἶναι τόσο δυνατή καί ἐκδηλωτική μέσα στήν καρδιά μας. Τότε ὁ μοναχός διέρχεται μία περίοδο θλίψεως καί ψυχικῆς ὀδύνης. Αἰσθάνεται μόνος καί ἐγκαταλελειμμένος. Τότε αἰσθάνεται τό δράμα τῶν Πρωτοπλάστων, ὅταν ἡ προστασία τοῦ Θεοῦ τούς ἐγκατέλειψε. Καί θρηνοῦσαν ἀπαρηγόρητοι, διότι διώχθηκαν μακριά ἀπό τόν ποθητό τους παράδεισο.
Ἔτσι καί ὁ μοναχός, βιώνει ἐνίοτε τήν φρίκη τῆς κολάσεως, διότι τά πάθη του ἀπειλοῦν νά τόν κυριεύσουν τελείως καί οἱ δαίμονες νά τόν ἁρπάξουν μιά γιά πάντα. Ἀλλά ὁ Θεός δέν παύει νά ἀγαπᾶ καί νά φροντίζει πατρικά διά τό πλάσμα του. Ὑπάρχουν λόγοι, διά τούς ὁποίους ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ κρύβεται. Καί ἠμποροῦμε στήν συνέχεια νά τούς σημειώσουμε.
Πρῶτον, ὁ Θεός μέ πολλή πανσοφία χειρίζεται τό ἔργον τῆς σωτηρίας μας. Μᾶς βοηθεῖ ἐνίοτε μέ τήν σπάταλη ἀγάπη του καί ἐνίοτε ἀποτραβιέται προς τά ὀπίσω, νά ἰδεῖ ποιά θά εἶναι ἡ δική μας στάσις. Θά ὑπομείνουμε τήν προσωρινή ἀπουσία Του; Θά ἀναμνησθοῦμε τῶν θείων δωρεῶν του καί θά τόν ἀναζητήσωμεν καί πάλι; Θά διδαχθοῦμεν ἐμπράκτως, ὅτι ἄνευ τοῦ Θεοῦ δέν ἠμποροῦμεν τίποτε νά ἐπιτύχωμεν; Θά ἐπιστρέψωμεν εἰς τό βάθος τῆς ψυχῆς μας νά γνωρίσωμεν σταδιακῶς τά χάλια της καί τά βρώμικα ἔργα της; Διότι μόνον ἔτσι θά εἶναι δυνατόν νά ταπεινωθῶμεν;
Ἡ ἀπόκρυψις αὐτή τῆς Θείας Χάριτος ὑπό τοῦ Χριστοῦ, ὁμοιάζει μέ τόν πατέρα, πού κρατεῖ στήν ἀγκαλιά του τό ἑνός περίπου ἔτους παιδάκι του, τό ὁποῖον εἶναι ἕτοιμον νά περπατήσει, ἀλλά καί πάλιν πέφτει καί πάλιν σηκώνεται. Ἔτσι καί ὁ Χριστός, μᾶς ἀφήνει νά κάνουμε μερικά βήματα μόνοι μας καί Ἐκεῖνος εἶναι ἀπό πίσω κρυμμένος καί μᾶς παρακολουθεῖ. Καί χαίρεται βέβαια, ὅταν δέν ἀπελπιζόμεθα, ἀλλά μέ δυνατή πίστη καί ἐρωτική φορά τρέχουμε νά τόν «πιάσουμε», φοβούμενοι ὅτι θά μᾶς φύγει γιά πάντα!
Μέ αὐτό τό παιδαγωγικό μέσον ὁ Χριστός ἐπιδιώκει νά μᾶς βοηθήσει νά ὡριμάσουμε πνευματικά. Νά γίνουμε ἀνδρεῖοι, διά νά μάθουμε μελλοντικά νά ἀντιμετωπίσουμε καί ἄλλες καταστάσεις καί περιπέτειες τοῦ βίου μας. Ἐπιθυμεῖ δι᾿ αὐτοῦ τοῦ τρόπου νά μᾶς βοηθήσει νά γνωρίσουμε σταδιακῶς καί τό βάθος τῶν κακιῶν καί παθῶν μας. Δέν μᾶς ἀποκαλύπτει ἐξ ὁλοκλήρου τό μέγεθος καί τό πλάτος τοῦ σκότους στό ὁποῖον ἔχουμε περιπέσει, λόγῳ τῶν ἁμαρτωλῶν πράξεων τοῦ βίου μας. Μᾶς ἀποκαλύπτει σταδιακῶς ἕνα μέρος τοῦ χάους τῆς ψυχῆς μας, προφανῶς διά νά μή ἀπελπισθοῦμεν. Ἐάν ὅμως πράγματι τυραννούμεθα ψυχικά, τρέχει νά μᾶς σηκώσει ἀπό τό πτῶμα τῆς ἀπελπισίας μας, χωρίς νά σκεφθῆ ἐάν εἴμεθα ἄξιοι ἤ ἀνάξιοι. Διότι ποιός τολμᾶ νά καυχηθῆ ὅτι εἶναι ἄξιος τοῦ θείου ἐλέους καί τῆς πατρικῆς προστασίας τοῦ Χριστοῦ μας; Οὐδείς!
Ὁσάκις ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἀπομακρύνεται, μοῦ εἶπαν ἄλλοι μοναχοί, σκεπάζονται μέ τά ροῦχα στό κρεββάτι τους καί περιμένουν πότε καί πάλι θά ἀνατείλη γι’αὐτούς ἡ ροδοδάκτυλη αὐγή! Ἄλλοι μοναχοί τρέχουν στούς λαϊκούς νά βροῦν παρηγοριά καί κοινωνική ὑποστήριξι μέ τόν διάλογο ἐνίοτε περί ἀνέμων καί ὑδάτων. Ἄλλοι διαβάζουν πνευματικά ἤ καί ἄσχετα βιβλία. Ὅλοι μέ κάτι θά ἀσχοληθοῦν, ἀλλά νά ἐπιδοθοῦν καί πάλιν μέ προσευχητική ὁρμή στήν ἀναζἠτησι ἐκ νέου τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ἐλάχιστοι. Θεωροῦν τήν καταφυγή στήν προσευχή χαμένο χρόνο, ἀφοῦ ὁ Χριστός δέν θέλει νά τούς βοηθήσει. Ἔτσι λέγουν καί μένουν ἄπραγοι καί ἔρημοι σάν τήν καλαμιά στόν κάμπο!
Δέν εἶναι ἀλήθεια αὐτό πού πιστεύουν ὅτι δέν θέλει ὁ Θεός νά τούς βοηθήσει, οὔτε πάλιν ὅπως λέγουν ὅτι περιμένουν πότε ὁ Θεός θά στείλη τήν Χάριν του διά νά ἀπαλλαγοῦν ἀπό τά σκοτάδια τους καί τήν δυστυχία πού τούς κατέλαβε. Ὁ Χριστός περιμένει νά λάβουμε μόνοι μας ἐκεῖνες τίς ὧρες τήν πρωτοβουλία. Νά γονατίσουμε καί μέ πόνο ψυχῆς νά τόν παρακαλέσουμε καί πάλιν νά ἔλθη κοντά μας καί νά μᾶς ἀποκαλύψει τό πάμφωτο Πρόσωπό του, πού ταυτίζεται βέβαια μέ τήν ἐκ νέου ἐπίσκεψι τῆς Θείας Χάριτός του.
Αὐτή ἡ μέθοδος τῆς προσωρινῆς θείας ἐγκαταλείψεως εἶναι λίαν διδακτική καί ψυχωφελής. Ἄλλωστε οὔτε καί ὁ ἄνθρωπος στόν παρόντα βίο του ἀρέσκεται καθημερινά νά καίγεται στό λιοπύρι τοῦ καλοκαιριοῦ. Ἐπιθυμεῖ καί τό κρῦο, καί τήν βροχή, τόν χειμῶνα. Εἶναι ἀπαίτησις τῆς ψυχῆς του νά ζεῖ μέσα σέ ποικίλες καιρικές ἐποχές καί ὄχι νά ζεῖ συνεχῶς σέ μία μόνο σταθερή καί ἀμετάβλητη ἐποχή. Αὐτό τοῦ προκαλεῖ ἀνία, ἀδημονία καί στήν συνέχεια τά λεγόμενα ψυχολογικά προβλήματα.
Ἔτσι, καταλήγουμε στόν λόγο τοῦ βασιλέως Δαβίδ ὅτι ὁ Θεός τά πάντα ἐν σοφία ἐποίησεν. Δι᾿ αὐτό καί τό Ὄνομα αὐτοῦ μεγαλύνεται ἀπό ὁλόκληρον τήν κτίσιν, ἀκόμη καί ἀπό τά ζῶα, τά ἑρπετά, τά θηρία, τά βουνά, τίς κοιλάδες καί πᾶσαν ὕπαρξιν τῆς δημιουργίας Του.
Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τά ὑλικά ἀγαθά. Δέν ἠμπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά τρώγει καθημερινά μέλι ἤ μόνον κρέατα, διότι θά ἀρρωστήσει καί θά κουρασθῆ τό στομάχι του. Χρειάζεται ἡ ποικιλία τῶν τροφῶν διά τήν εὔρυθμη λειτουργία τοῦ στομάχου του, ἀλλά καί ἡ προφύλαξις ἀπό διάφορες ἀσθένειες.
Ἡ ἀναζήτησις καί πάλιν τοῦ Χριστοῦ γίνεται μέ τήν πολύωρη προσευχή. Καί τότε βλέπει μέ τά νοερά του μάτια ὁ ἀγωνιστής μοναχός ὅτι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει δειλά-δειλά νά ἐμφανίζεται ὅπως ὁ ἥλιος στόν ὁρίζοντα τίς πρωϊνές ὥρες! Καί μάλιστα προκαλεῖ τέτοια ἐρωτική μανία, πού δέν θέλει νά σταματήσει τήν προσευχή. Καί ὅσο περισσότερο φωνάζει τόν Ἰησοῦ, τόσο καί Ἐκεῖνος ἀπό ὑψηλά εὐλογεῖ τόν ἀγωνιστή καί κατεβαίνει ἡ Χάρις του πλησιέστερα κοντά του.
Πραγματικά αὐτές οἱ καταστάσεις εἶναι εὔθυμες καί ἑλκυστικές. Βλέπεις τρόπον τινά τά παιγνιδιαρίσματα τοῦ Θεοῦ, καί ἔρχεται στόν νοῦ σου ἀπό τήν παιδική σου ἡλικία, τό κρυφτούλι. Ἕνα παιγνίδι δηλαδή, πού τά παιδιά κρύβονται καί μετά ἀπό κἄπου ξεπετάγονται γιά νά πιάσουν τήν θέσι τοῦ ἄλλου.
Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης. 24-1-2019
Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου
