ΙΩΗΛ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ –ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ
ΔΙΑΛΟΓΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ
Θέμα 7ον «τό Μυστήριον του Γάμου»
Ὀρθόδοξος: Ἄς ἐξετάσουμε κ. Εὑαγγελικέ καί τό μυστήριον τοῦ γάμου.
Εὐαγγελικός: Οὐδεμία ἀντίρρησιν ἔχω.
Ὀρθόδοξος: Μυστήριον ὀνομάζομεν οἱ Ὀρθόδοξοι, ὡς εἴπομεν καί προηγουμένως ἐν εἰδικῇ ἐννοίᾳ τήν δι’ ὁρατῶν σημείων μετάδοσιν τῆς ἀοράτου θείας χάριτος. Ἑπομένως καί εἰς τόν γάμον θά ἴδωμεν την ἀόρατον χάριν καί τό ὁρατόν σημεῖον. Καί τήν μέν ἀόρατον χάριν ά εὕρωμεν ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ, τό δέ ὁρατόν σημεῖον ἐν τῇ παράδοσει –ἔστω- τῶν τεσσάρων πρώτων αἰώνων, τήν ὁποίαν καί σεῖς δέχεσθε. Δέν εἶναι ἔτσι κ. Εὐαγγελικέ;
Εὐαγγελικός: Σύμφωνῶ καί ἀκούω πρῶτον τήν ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ ὑπάρχουσαν εἰδική θειάν χάριν διά τό μυστήριον τοῦ γάμου.
Ὀρθόδοξος: Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐν τῇ πρός Ἐφεσίους ἐπιστολῇ του 5.31-33 γράφει τό ἐξῆς: «Καταλήψει ἄνθρωπος τόν πατέρα αὐτοῦ καί τήν μητέρα καί προσκολληθήσεται πρός τήν γυναῖκα αὐτοῦ καί ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν. Τό μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστί. Ἑγώ δέ λέγω εἰς Χριστόν καί εἰς ἐκκλησίαν». Ὅταν ὁ Ἀπόστολος λέγει μυστήριον ἐνταῦθα τί ἐννοεῖ κ. Εὑαγγελικέ;
Εὐγγελικός: Μυστήριον σημαίνει κἄτι τό μυστηριῶδες τό ἀκατάληπτον. Ὁ γάμος εἶναι αὐτός καθ’ ἑαυτόν μυστηριώδης, ἀκατάληπτος, διότι ὁ υἱός ἤ ἡ κόρη ἐρχόμενοι εἰς γάμου κοινωνίαν ἀφήνουν πατέρα καί μητέρα, τά προσφιλέστατά των πρόσωπα καί συνδέονται μέ πρόσωπον, τό ὁποῖον εἶναι ξένον καί δυνατόν νά εἶναι εἰς αὐτούς τελείως ἄγνωστον.
Ἡ σύνδεσις δέ αὕτη τοῦ γάμου δέν εἶναι στανική, ἀναγκαστική, ἀλλά γίνεται μετά μεγάλης χαρᾶς ὄχι μόνον ὑπό τῶν μελλονύφων ἀλλά καί ὑπ’ αὐτῶν τῶν γονέων των. Ὁ γάμος εἶναι ἡ μεγαλυτέρα ἑορτή υἱῶν καί γονέων.
Ὁ ἄρρηκτος σύνδεσμος υἱῶν καί γονέων μόνον διά τοῦ γάμου εὐχαρίστως κόπτεται. Πῶς γίνεται τοῦτο; Μυστήριον! Ἑπομένως μυστήριον δέν εἶναι μόνον ὁ χριστιανικός γάμος ἀλλά καί πᾶς γάμος εἴτε πρό Χριστοῦ εἴτε μετά Χριστόν καί ἄνευ Χριστοῦ, διότι ἔχει τά μυστηριώδη αὐτά χαρακτηριστικά.
Ὀρθόδοξος: Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος προθέτει ὅμως τό ἑξῆς: «Τό Μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστί δέ λέγω εἰς Χριστόν καί εἰς ἐκκλησίαν». Τί ἐννοεῖ ὁ Ἀπόστολος μέ τό «εἰς Χριστόν καί εἰς ἐκκλησίαν;».
Εὐαγγελικός: Σᾶς ἀπαντῶ: Ἐάν ἀκατάληπτον πρᾶγμα εἶναι ὁ γαμικός σύνδεσμος ἀνδρός καί γυναικός, δι’ οὕς λόγους ἀνέφερον ἀνωτέρω, περισσότερον ἀκατάληπτον εἶναι «Μυστήριον μέγα ἐστί» ὅπως λέγει ῥητῶς ὁ Ἀπόστολος, ὁ γάμος τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ καί τῆς Νύφης ἐκκλησίας.
Εἶναι ἀκατανόητον δηλαδή πῶς ὁ Χριστός ἀφῆκε τόν Πατέρα Του, τόν Οὐρανόν, ἦλθεν εἰς τήν γῆν καί ἐνυμφεύθη τήν ἐκκλησίαν τῆς ὁποίας τά μέλη οἱ ἄνθρωποι ἦσαν ὄχι μόνον ξένοι τοῦ Θεοῦ ἀλλά καί ἐχθροί αὐτοῦ.
Ἑπομένως ὁ γάμος τῶν ἀνθρώπων εἶναι μυστήριον, ὁ δέ γάμος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς ἐκκλησίας Μέγα Μυστήριον. Ἄρα ὁ γάμος τῶν ἀνθρώπων εἶναι πτωχή πενιχρά εἰκών τοῦ γάμου τοῦ Χριστοῦ ὡς Νυμφίου καί τῆς ἐκκλησίας ὡς Νύμφης.
Οὐδεμίαν λοιπόν εἰδικήν ἀόρατον θείαν χάριν εὑρίσκω εἰς τήν λέξιν «μυστήριον» τοῦ χωρίου τούτου του Ἀπ. Παύλου.
Ὀρθόδοξος: Ἑπομένως ἔχετε τήν γνώμην α) ὅτι «μυστήριον» εἶναι πᾶς γάμος καί αὐτός ὁ μή χριστιανός, ὁ προχριστιανικός διά τήν μυστηριώδη μεγάλην ἀμοιβαίαν ἔλξιν δύο ἀγνώστων μεταξύ τῶν ἐτεροφύλων καί β) ὅτι ὁ γάμος αὐτός εἶναι εἰκών μόνον τοῦ οὐρανίου γάμου Χριστοῦ καί ἐκκλησίας καί οὐδέν πλέον.
Εὐαγγελικός: Βεβαίως. Ὁμιλοῦντες περί γάμου ὁμιλοῦμεν ἁπλῶς περί φυσικοῦ τινός δεσμοῦ ὡς εἰκόνος ὑπερφυσικοῦ δεσμοῦ Χριστοῦ ὡς νυμφίου καί ἐκκλησίας ὡς νύφης.
Ὀρθόδοξος: Ἐάν προσέξωμεν τό κείμενον τοῦ Ἀποστόλου κ. Εὐαγγελικέ, θά ἴδωμεν, ὄτι ὁ Ἀπόστολος ὁρίζει τόν φυσικόν τοῦτον δεσμόν τοῦ γάμου λέγων: «ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν». Ἑπομένως ὁ Ἀπόστολος ἔχει ὑπ’ ὅψει του γάμον, ὅπου εἶναι εἷς ἀνήρ ἔχει μία γυνή, δύο, ἤτοι μονογαμίαν καί οὐχι πολυγαμίαν.
Πρό Χριστοῦ ὄμως δέν ὑπῆρχε μονογαμία ἀλλά πολυγαμία, διότι ὁ ἀνήρ ἐλάμβανε πολλάς γυναῖκας. Καί αὐτοί οἱ Πατριάρχαι Ἀβραάμ καί Ἰακώβ εἶχον ἕκαστος δύο συζύγους. Ἐπί τῆς ἐποχῆς δέ τοῦ Κυρίου οἱ Ἰσραηλῖται κατέλυον τόν θεσμόν τοῦτον τῆς μονογαμίας διά τοῦ διαζυγίου, τό ὁποῖον διά τήν σκληροκαρδίαν ὄπως λέγει ὁ Κύριος τῶν Ἰουδαίων, ἐπέτρεψε ὁ Μωϋσής.
«Ἀπ’ ἀρχῆς δέ οὐκ ἐγένετο οὕτως» τονίζει ὁ Κύριος Ματθ. 19,8. Τό ἀπ’ ἀρχῆς τοῦτο ἐννοεῖ τόν θεσμόν, τόν ὁποῖον ὥρισεν ὁ Θεός κατά τήν δημιουργίαν «ἕσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν». Ἑπομένως τό χωρίων αὐτό τοῦ Ἀποστόλου «τό Μυστήριον τοῦτο»ἔχει ὑπ’ ὄψει του τόν χριστιανικόν γάμον καί ὄχι πάντα γάμον, διότι ἐν τῷ χριστιανικῷ γάμῳ ἐφηρμόσθη πλήρως ἡ μονογαμία ἡ ἀναφερομένη εἰς τό χωρίον τοῦτο τῆς Γενέσεως 2,24, καί ἐπαναλαμβανόμενον ἐνταῦθα ὑπό τοῦ Ἀποστόλου.
Ἐκτός αὐτοῦ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφει πρός χριστινούς τῆς Ἐφέσου καί οὐχί πρός Ἐθνικούς. Ἄρα πρόκειται περί χριστιανικοῦ γάμου καί οὐχι περί παντός γάμου.
Εὐγγελικός: Δέχομαι, ὅτι τό μυστήριον, τό ὁποῖον ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τοῦ γάμου, ἀφορᾷ τόν χριστινικόν γάμον καί οὐχί πάντα γάμον. Ποῦ ὄμως φαίνεται εἰς τόν χριστιανικόν αὐτόν γάμον ἰδιαιτέρα θεία χάρις, τήν ὁποίαν πρέπει νά ἔχῃ ὁ χριστιανικός γάμος, ἵνα οὕτω ἔχῃ οὗτος τό ἕν ἐκ τῶν δύο στοιχείων τοῦ Μυστηρίου κατά τήν ὀρθόδοξον ἀντίληψιν;
Ὀρθόδοξος: Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος θέτει ὡς πρότυπον τοῦ χριστιανικοῦ γάμου τόν γάμον τοῦ Χριστοῦ καί τῆς ἐκκλησίας καί λέγει διά τάς γυναῖκας. Ἐφεσ. 5,24, «ὥσπερ ἡ ἐκκλησία ὑποτάσσεται τῷ Χριστῷ, οὕτως καί αἱ γυναῖκες τοῖς ἰδίοις ἀνδράσι ἐν παντί».
Διά δέ τούς χριστιανούς ἄνδρας λέγει τό ἑξῆς: «οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τάς γυναῖκας ἑαυτῶν καθώς καί ὁ Χριστός ἠγάπησε τήν ἐκκλησίαν καί ἑαυτόν παρέδωκε ὑπέρ αὐτῆς».
Ὁ Ἀπόστολος λοιπόν θέλει τοιαύτην ὑπακοή τῶν συζύγων χριστιανῶν γυναικῶν πρός τούς ἄνδρας των, ὄπως ὑποτάσσεται ἡ ἐκκλησία εἰς τόν Χριστόν.
Καί ἀφοῦ ἡ ὑπακοή τῆς ἐκκλησίας εἰς τόν Χριστόν δέν εἶναι φυσική τις ὑπακοή ἀλλά ὑπερφυσική, κατά παρόμοιον τρόπον ἡ χριστιανική γυνή πρέπει νά ἔχῃ τοιαύτην ὑπακοήν εἰς τόν ἄνδρα. Τό ἴδιο λέγει καί διά τούς χριστιανούς ἄνδρας.
Πρέπει νά ἀγαποῦν τάς γυναῖκας των μέρχρι θανάτου, ὅπως ἡγάπησε καί ὁ Χριστός τήν ἐκκλησίαν. Ἀλλά ὄπως ὑπερφυσική ἦτο ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ πρός τήν ἐκκλησίαν, κατά παρόμοιον τρόπον ὑπερφυσικήν χάριν πρέπει νά ἔχῃ καί ἡ ἀγάπη τοῦ ἀνδρός πρός τήν γυναῖκα.
Ὁ Ἀπόστολος δηλ. ζητεῖ πλήρη ὑπακοήν τῆς γυναικός πρός τόν ἄνδρα της καί ἀγάπην μέχρι θανάτου τοῦ ἀνδρός πρός τήν γυναῖκα του. Διά νά ἐπιτευχθοῦν τά ὑπερφυσικά ταῦτα πρότυπα τῶν συζύγων, δέν θά πρέπῃ κ. Εὐαγγελικέ νά ὑπάρχῃ ἰδιαιτέρα θεία χάρις, ἵνα ὁ φυσικός δεσμός τοῦ γάμου ἀποκτήσῃ τοιοῦτον ὑπερφυσικόν χαρακτῆρα;
Εὐαγγελικός: Ἐάν ἀόρατον θείαν χάριν εἰς τό Μυστήριον τοῦ γάμου ἐννοεῖτε τό εἶδος αὐτό τῆς χάριτος, ἵνα ὁ φυσικός δεσμός τοῦ χριστιανικοῦ γάμου ἐξυψωθῆ εἰς τήν ὑπερφυσικήν σφαῖραν τήν ὁποίαν θέλει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος διά τῶν προαναφερθέντων χωρίων του 5,24-25, δέν δύναμαι νά ἔχω οὐδεμίαν ἀντίρρησιν. Θά ἤθελεον ὅμως νά μοῦ διασαφίσητε περισσότερον τά πράγματα.
Ὀρθόδοξος: Ποῖα;
Εὐαγγελικός: Πρῶτον: Τήν ἐντολήν τοῦ γάμου εἰς τό χωρίον τῆς Γενέσεως 2,24: τό «καταλείψει ἄνθρωπος τόν πατέρα καί τήν μητέρα καί προσκολληθήσεται τῇ ἰδίᾳ γυναικί κλπ. Δευτέρον: Τόν γάμον Χριστοῦ καί ἐκκλησίας «τό Μέγα τοῦτο Μυστήριον» τοῦ Ἀποστόλου Ἐφεσ. 5,32 καί τρίτον τον χριστιανικόν γάμον. Θέλω δηλ. νά μάθω ποιά σχέσις ὑπάρχει μεταξύ τῶν τριῶν αὐτῶν κατά τήν ἀντίληψίν σας.
Ὀρθόδοξος: Εὐχαρίστως. Ἡ ἐντολή τοῦ γάμου Γεν. 2, 24 «καταλείψει ἄνθρωπος τόν πατέρα….κ.λπ.» εἶναι τ ύ π ο ς , εἰκών τοῦ γάμου τοῦ Χριστοῦ καί τῆς ἐκκλησίας. Ὁ χριστιανικός γάμος ἔχει ὡς π ρ ό τ υ π ο ν τόν γάμον Χριστοῦ καί ἐκκλησίας.
Ἑπομένως μεταξύ τοῦ τ ύ π ο υ «καταλείψει ἄνρθωπος…» Γεν. 2,24 καί τοῦ χριστιανικοῦ γάμου κεῖται ὡς κέντρον ὁ γάμος Χριστοῦ καί ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος εἶναι π ρ ό τ υ π ο ν τοῦ χριστιανικοῦ γάμου.
Εὐαγγελικός: Ποία ἡ διαφοράν τ ύ π ο υ πού ἀποδίδετε εἰς τήν ἐντολήν τοῦ γάμου Γεν. 2,24 καί π ρ ό τ υ π ο υ τό ὁποῖον ἀποδίδετε εἰς τό Μέγα Μυστήριον γάμου Χριστοῦ καί ἐκκλησίας;(Ἐφεσ. 5, 32);
Ὀρθόδοξος: Ὁ τ ύ π ο ς ἀφορᾶ τό μέλλον, ἔχει προφητικόν χαρακτῆρα, εἶναι σκιά εἶναι κενός περιεχομένου καί ἀναμένει τό σῶμα τήν ἐκκλησίαν του. Τοιοῦτον ἦτο τό Γεν. 2,24 ἡ ἐντολή δηλαδή τοῦ γάμου ἔναντι τοῦ Ἐφεσ. 5,32 «τοῦ Μεγάλου Μυστηρίου» ἑνώσεως Χριστοῦ καί ἐκκλησίας.
Π ρ ό τ υ π ο ν τοῦ χριστιανικοῦ γάμου, ὀνομάζεται ὁ γάμος Χριστοῦ καί ἐκκλησίας, διότι ὁ χριστιανικός γάμος ἀφορά τό παρελθόν τόν γάμον Χριστοῦ καί ἐκκλησίας.
Ὁ χριστιανικός γάμος οὔτω δέν ἔχει στατικόν χαρακτῆρα ὡς ἔχει ὁ τύπος ἡ ἐντολή Γεν. 2, 24 ἀλλά δυναμικόν, ἐνεργητικόν, διότι ἔχει ἐνωπιόν του πρότυπον πλῆρες, ζωντανόν, ὁλοκληρωμένον» (Ἐφεσ. 5,32) «τό Μέγα Μυστήριον» πρός ὅ τείνει.
Δέν θά πρέπῃ λοιπόν κ. Εὐαγγελικέ νά δοθῇ εἰδική θεία χάρις εἰς τόν χριστιανικόν γάμον, ἵνα φθάσῃ οὗτος τό πρότυπον αὐτοῦ τόν γάμον Χριστοῦ καί ἐκκλησίας κατά τό Ἐφεσ. 5,22-25; «Οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τάς ἑαυτῶν γυναῖκας ὡς ὁ Χριστός τήν ἐκκλησίαν καί αἱ γυναῖκες ὑποτάσσησθε τοῖς ἰδίοις ἀνδράσι ὡς ἡ ἐκκλησία τῷ Χριστῷ;»
Εὐαγγελικός: Σᾶς εἶπον καί πάλιν ἐπαναλαμβάνω. Ἄν εἰδικήν χάριν τοῦ γάμου ἐννοεῖτε τήν ἐναρμόνισιν τῶν 5,22-25 τῆς πρός Ἐφεσίους ἐπιστολῆς, ὅπου ἐκτίθενται αἱ ἀμοιβαῖαι ὑποχρεώσεις τῶν χριστιανικῶν συζύγων πρός πρότυπον αὐτῶν Ἑφσ. 5,32 τοῦ γάμου Χριστοῦ καί ἐκκλησίας, οὐδεμίαν ἀντίρρησιν ἔχω.
Ὀρθόδοξος: Βεβαίως. Ἀλλά καί ἐάν τά ἀναφερθέντα χωρία τοῦ Ἀποστόλου δέν σέ πείθουν πλήρως, ὄτι ὁ γάμος εἶναι Μυστήριον ὡς δραστικόν ὄργανον τῆς θείας χάριτος κατά τήν Ὀρθόδοξον ἄποψιν περί Μυστηρίου, τό ἐλλεῖπον ἀναπληροῖ ἡ Παράδοσις, τό ὕψιστον τοῦτο καταφύγιον καί κριτήριον τῶν δογματικῶν ἀληθειῶν τῶν τῇ Γραφῇ ἀορίστως ἤ ἀσαφῶς ἐκφερομένων.
Ποίαν ἀξίαν ἔχει ἡ παράδοσις εἴπομεν ἐν ἀρχῇ. Ἀναγνώσατε τούς ἐκεί πέντε λόγους τοῦ ὑψίστου κύρους τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως βάσει τῆς Ἁγ. Γραφῆς.
Εὐαγγελικός: Δέχομαι τό ἕν στοιχεῖον τοῦ Μυστηρίου τοῦ γάμου, τήν ἀόρατον θείαν χάριν. Τό ὁρατόν ὄμως σημεῖον ποῖον εἶναι καί πού θά εὐρεθῇ;
Ὀρθόδοξος: Ὁρατόν σημεῖον εἶναι ἡ συγκατάθεσις τῶν μελλονύμφων καί ἡ εὐλογία τῆς ἐκκλησίας. Καί ἡ μέν συγκατάθεσις εὕρηται εἰς τήν ἐλευθερίαν τήν ὁποίαν διδάσκει ὁ Κύριος ἡ δέ εὐλογία τῶν μελλονύμφων εἰς τήν Παράδοσιν τῆς ἐκκλησίας καί αὐτῶν τῶν 4 πρώτων αἰώνων, τήν ὁποία καί σεῖς δέχεσθε.
Εὐαγγελικός: Θά ἤθελον νά ἤκουον τήν ἰερά ταύτην Παράδοσιν.
Ὀρθόδοξος: Μάλιστα! Ἀκούσατε. Πρῶτος αἰών. Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος μαρτυρήσας 107 μ.Χ. γράφων πρός Πολύκαρπον λέγει: «Πρέπει δέ τοῖς γαμοῦσι καί ταῖς γαμουμέναις μετά γνώμης τοῦ ἐπισκόπου ποιεῖσθαι, ἵνα ὁγάμος ᾖ κατά Θεόν καί μή κατ’ ἐπιθυμίαν».
Δεύτερος αἰών: Ὁ Τερτυλλιανός 135-240 μ.Χ. γράφει: ad uxor 11,9 “ Matrimonium Ecclesia consiliat et confirmat oblatio et obsignat benedictio, Angeli renuciant; Pater rato habet» ἤτοι «τόν γάμον ἡ ἐκκλησία συνάπτει, ἡ προσφορά βεβαιοῖ, ἡ εὐλογία σφραγίζει, ἄγγελοι, ἀναγγέλουσι, ὁ Πατήρ κυροῖ».
Τρίτος αἰών:Ὁ Ἅγιος Ἀμβρόσιος (335-397) ἐν Epist. 19,6 « Cum ipsum conjugium sacerdotati et benedictione sanctifacari oporteat…» Ἐπειδή αὐτός ὀ γάμος πρέπει νά ἁγιάζηται διά τῆς ἱερατικῆς εὐλογίας….».
Ὁ Μέγας Βασίλειος 330-379 εἰς τήν ἐξαήμερον VII, 5 γράφει «ὁ τῆς φύσεως δεσμός ὁ διά τῆς εὐλογίας ζυγός».
Ὁ Χρυσόστομος (345-407) γράφει: «Δέον…, τούς ἱερέας καλεῖν καί δι’ εὐχῶν καί εὐλογιῶν τήν ὁμόνοιαν τοῦ συνοικεσίου συσφίγγειν, ἵνα ὁ πόθος τοῦ νυμφίου αὕξητα: καί ἡ σωφροσύνη τῆς κόρης ἐπιτείνηται» Bareille τομ. 8,99.
Συμπέρασμα. Ὁ γάμος εἶναι Μυστήριον, διότι περιέχει τήν ἀόρατον θείαν χάριν περί τῆς ὁποίας ὁμιλεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τήν πρός Ἐφεσίους ἐπιστολήν καί τό ὁρατόν σημεῖον τῆν εὐλογίαν τῆς ἐκκλησίας περί ἦς ὁμιλεῖ ἡ Παράδοσις μέχρι σήμερον καί αὐτή ἡ τῶν 4 πρώτων αἰώνων.
Εὐαγγελικός: Οὐδέν ἀπάντησε.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π.ΠΟΥΡΝΑΡΑ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
http://anavaseis.blogspot.com/
Ψηφιοποίηση κειμένων Κατερίνα
