Πόσα πράγματα χάνονται‐χάνονται καὶ στὸν Μοναχισμό, ὅπως στὸν κόσμο χάνονται ἡ τιμή, ὁ σεβασμός, καὶ τὰ λένε κατεστημένα! Γιʹ αὐτὸ πονάω καὶ πάω νὰ σκάσω. Μοῦ ἔρχεται νὰ πάρω τὰ βουνά. Ἕνας ποὺ δὲν ἔχει ζήσει κάτι τὸ ἀνώτερο, δὲν στενοχωριέται καὶ τόσο πολύ γιὰ τὴν πνευματική ζωή ποὺ ζῆ μὲ τὸν δικό του τρόπο. Γιὰ τὸν ἄλλον ὅμως ποῦ ἀναγκάζεται νὰ ζῆ μὲ αὐτόν τὸν τρόπο, ξέρετε τί βάσανο εἶναι; Ἄν μὲ ἀξίωνε ὁ Χριστός νὰ ζοῦσα ὅπως ἤθελα μοναχικά καὶ νὰ πέθαινα παλληκαρίσια, θὰ τὸ θεωροῦσα σάν νὰ πέθαινα στὴν πρώτη γραμμή. Ἀξίζει τώρα νὰ πεθάνη κανείς, νὰ δώση μία ὁμολογία, νὰ κάνη μία θυσία, μόνο γιὰ νὰ μή βρίζωνται οἱ Ἅγιοι Πατέρες.
Δὲν σκεφτόμαστε λίγο τους Ὁσίους Πατέρες, τούς ὁποίους διαβάζουμε συνέχεια, ποὺ ζοῦσαν καὶ πῶς ζοῦσαν; Ὁ Κύριος εἶπε: «Αἱ ἀλώπεκες φωλεούς ἔχουσιν, ὁ δέ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποὺ τὴν κεφαλήν κλίνη». Φοβερό! Καὶ βλέπεις πώς προσπαθοῦσαν νὰ μιμηθοῦν τὸν Χριστό μέσα στὶς σπηλιές! Ἐνίωθαν τὴν χαρὰ τοῦ Χριστοῦ, γιατί μιμοῦνταν τὸν Χριστό σὲ ὅλα. Ὅλο τὸ ἐνδιαφέρον τούς ἦταν ἐκεῖ. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἔκαναν τὴν ἔρημο πνευματική πολιτεία καὶ σήμερα τὴν κάνουμε κοσμική πολιτεία. Ἡ ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ φεύγει στὴν ἔρημο νὰ σωθῆ, καὶ ἐμεῖς τὴν ἔρημο τὴν κάνουμε κοσμική πολιτεία, γιὰ νὰ σκανδαλισθοῦν οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ μή βοηθηθοῦν, καὶ μετά νὰ μήν ἔχουν ἀπὸ ποὺ νὰ πιασθοῦν. Αὐτόν τὸν μεγάλο κίνδυνο βλέπω αὐτὰ τὰ δύσκολα χρόνια ποὺ περνοῦμε. Ἐνῶ πρέπει γιὰ ἕναν λόγο παραπάνω σήμερα νὰ ζοῦμε πιὸ μοναχικά, γιὰ νὰ ἔχουμε θεϊκές δυνάμεις, δυστυχῶς ἀλλοιωνόμαστε ἀπὸ τὸ κοσμικό πνεῦμα καὶ ἀποδυναμωνόμαστε. Δηλαδή διώχνουμε τὸ πνεῦμα μας, καὶ μένει τὸ πτῶμα μας.
Σήμερα ὑπάρχουν μοναχοί ποὺ ζοῦν ἐξωτερικά τὸν Μοναχισμό. Δὲν καπνίζουν, ζοῦν ἁγνά, διαβάζουν Φιλοκαλία, μιλοῦν ὅλο ἀπὸ τούς Πατέρες. Ὅπως δηλαδή στὸν κόσμο, ὅσοι δὲν ἔλεγαν ψέματα, ἔκαναν τὸν σταυρό τους, πήγαιναν στὴν Ἐκκλησία καὶ, ὅταν μεγάλωσαν, προσεχαν λίγο τὸ θέμα τῆς ἠθικῆς, νόμιζαν ὅτι αὐτὸ ἦταν ὅλο, ἔτσι γίνεται καὶ σὲ μερικά Μοναστήρια καὶ οἱ λαϊκοί ἕλκονται. Ἀλλά, ὅταν τούς γνωρίσουν, βλέπουν ὅτι δὲν διαφέρουν ἀπὸ τούς κοσμικούς, γιατί διατηροῦν ὅλο τὸ κοσμικό πνεῦμα. Ἄν κάπνιζαν, διάβαζαν ἐφημερίδες, μιλοῦσαν γιὰ πολιτικά, θὰ τούς ἀπέφευγαν σάν κοσμικούς καὶ δὲν θὰ βλαπτόταν ὁ Μοναχισμός.
Ὅταν ὁ μοναχός ἀποδυναμώνεται πνευματικά, μὲ τί θὰ συγκινήση τὸν κοσμικό; Τὸ οἰνόπνευμα, ἄν τὸ ἀφήσουμε ἀνοιχτό τὸ μπουκάλι, χάνει ὅλη τὴν σπιρτάδα. Οὔτε τὰ μικρόβια σκοτώνει οὔτε φλόγα μπορεῖ νὰ βγάλη, ἄν τὸ ἀνάψης. Καὶ ἄν τὸ βάλης στὸ καμινέτο, θὰ χαλάση καὶ τὸ φιτίλι. Ἔτσι καὶ ὁ μοναχός, ἄν δὲν προσέξη, διώχνει τὴν θεία Χάρη καὶ μετά ἔχει μόνο τὸ σχῆμα. Εἶναι σάν τὸ οἰνόπνευμα ποὺ ἔχασε τὴν σπιρτάδα του. δὲν μπορεῖ νὰ καυτηριάση τὸν διάβολο. «Φως μοναχοῖς Ἄγγελοι, φῶς κοσμικοῖς μοναχοί»! Οὔτε φῶς εἶναι μετά. Τὸ κοσμικό φρόνημα ξέρετε πόσο καταστρέφει; Ἄν φύγη αὐτὸ τὸ πνευματικό ἀπὸ τὸν Μοναχισμό, δὲν μένει τίποτε. Γιατί «ἄν τὸ ἅλας μωρανθή», δὲν κάνει οὔτε γιὰ κοπριά. Ἐνῶ τὰ σκουπίδια γίνονται κοπριά, τὸ ἁλάτι δὲν γίνεται κοπριά. Ἄν τὸ βάλης στὸ φυτό, θὰ τὸ κάψη. Σήμερα εἶναι μία ἐποχή ποὺ πρέπει νὰ λάμπη ὁ Μοναχισμός. Σʹ αὐτήν τὴν σαπίλα εἶναι ποὺ χρειάζεται τὸ «ἀλάτι». Ἄν τὰ Μοναστήρια δὲν ἔχουν κοσμικό φρόνημα καὶ ἔχουν πνευματική κατάσταση, αὐτὸ θὰ εἶναι ἡ μεγαλύτερη προσφορά τους στὴν κοινωνία. Δὲν θὰ χρειάζεται οὔτε νὰ μιλοῦν οὔτε νὰ κάνουν τίποτε ἄλλο, γιατί θὰ μιλοῦν μὲ τὴν ζωή τους. Ἀπὸ αὐτὸ ἔχει ἀνάγκη σήμερα ὁ κόσμος.
Εἴδατε καὶ οἱ Καθολικοί ποῦ ἔφθασαν; Θυμᾶμαι πρίν ἀπὸ χρόνια, ὅταν ἤμουν στὴν Μονή Στομίου, στὴν Κόνιτσα, μοῦ ἔφερε κάποιος ἕνα ἀπόκομμα ἀπὸ μία ἐφημερίδα ποὺ ἔγραφε: «Τριακόσιες καλογριές διαμαρτυρήθηκαν, γιατί νὰ μήν παρακολουθήσουν ἕνα κινηματογραφικό ἔργο, γιατί τὰ φορέματά τους νὰ εἶναι μέχρι κάτω καὶ ὄχι μέχρι τὸ γόνατο». Τόσο ἀγανάκτησα, ὅταν τὸ διάβασα, ποῦ εἶπα: «Μά, γιατί νὰ γίνετε καλόγριες τέλος πάντων;». Καὶ τελικά ἔγραφε ὅτι τὰ πέταξαν τὰ ράσα. Ἄν καὶ ἔτσι ποὺ σκέφτονταν, πεταμένα τὰ εἶχαν καὶ ἀπὸ πρίν. Μία φορά πάλι εἶδα μία καθολική καλόγρια ποὺ δὲν διέφερε καθόλου ἀπὸ μία κοσμικιά. Ἔκανε δῆθεν ἔργο ἱεραποστολικό καὶ ἦταν τελείως..., ὅπως μερικές πολύ κοσμικές κοπέλες. Νὰ μήν ἐπιτρέψουμε νὰ μπῆ καὶ σʹ ἐμᾶς αὐτὸ τὸ πνεῦμα τὸ εὐρωπαϊκό, νὰ μή φθάσουμε καὶ ἐμεῖς ἐκεῖ.
Σήμερα ὑπάρχουν μοναχοί ποὺ ζοῦν ἐξωτερικά τὸν Μοναχισμό. Δὲν καπνίζουν, ζοῦν ἁγνά, διαβάζουν Φιλοκαλία, μιλοῦν ὅλο ἀπὸ τούς Πατέρες. Ὅπως δηλαδή στὸν κόσμο, ὅσοι δὲν ἔλεγαν ψέματα, ἔκαναν τὸν σταυρό τους, πήγαιναν στὴν Ἐκκλησία καὶ, ὅταν μεγάλωσαν, προσεχαν λίγο τὸ θέμα τῆς ἠθικῆς, νόμιζαν ὅτι αὐτὸ ἦταν ὅλο, ἔτσι γίνεται καὶ σὲ μερικά Μοναστήρια καὶ οἱ λαϊκοί ἕλκονται. Ἀλλά, ὅταν τούς γνωρίσουν, βλέπουν ὅτι δὲν διαφέρουν ἀπὸ τούς κοσμικούς, γιατί διατηροῦν ὅλο τὸ κοσμικό πνεῦμα. Ἄν κάπνιζαν, διάβαζαν ἐφημερίδες, μιλοῦσαν γιὰ πολιτικά, θὰ τούς ἀπέφευγαν σάν κοσμικούς καὶ δὲν θὰ βλαπτόταν ὁ Μοναχισμός.
Ὅταν ὁ μοναχός ἀποδυναμώνεται πνευματικά, μὲ τί θὰ συγκινήση τὸν κοσμικό; Τὸ οἰνόπνευμα, ἄν τὸ ἀφήσουμε ἀνοιχτό τὸ μπουκάλι, χάνει ὅλη τὴν σπιρτάδα. Οὔτε τὰ μικρόβια σκοτώνει οὔτε φλόγα μπορεῖ νὰ βγάλη, ἄν τὸ ἀνάψης. Καὶ ἄν τὸ βάλης στὸ καμινέτο, θὰ χαλάση καὶ τὸ φιτίλι. Ἔτσι καὶ ὁ μοναχός, ἄν δὲν προσέξη, διώχνει τὴν θεία Χάρη καὶ μετά ἔχει μόνο τὸ σχῆμα. Εἶναι σάν τὸ οἰνόπνευμα ποὺ ἔχασε τὴν σπιρτάδα του. δὲν μπορεῖ νὰ καυτηριάση τὸν διάβολο. «Φως μοναχοῖς Ἄγγελοι, φῶς κοσμικοῖς μοναχοί»! Οὔτε φῶς εἶναι μετά. Τὸ κοσμικό φρόνημα ξέρετε πόσο καταστρέφει; Ἄν φύγη αὐτὸ τὸ πνευματικό ἀπὸ τὸν Μοναχισμό, δὲν μένει τίποτε. Γιατί «ἄν τὸ ἅλας μωρανθή», δὲν κάνει οὔτε γιὰ κοπριά. Ἐνῶ τὰ σκουπίδια γίνονται κοπριά, τὸ ἁλάτι δὲν γίνεται κοπριά. Ἄν τὸ βάλης στὸ φυτό, θὰ τὸ κάψη. Σήμερα εἶναι μία ἐποχή ποὺ πρέπει νὰ λάμπη ὁ Μοναχισμός. Σʹ αὐτήν τὴν σαπίλα εἶναι ποὺ χρειάζεται τὸ «ἀλάτι». Ἄν τὰ Μοναστήρια δὲν ἔχουν κοσμικό φρόνημα καὶ ἔχουν πνευματική κατάσταση, αὐτὸ θὰ εἶναι ἡ μεγαλύτερη προσφορά τους στὴν κοινωνία. Δὲν θὰ χρειάζεται οὔτε νὰ μιλοῦν οὔτε νὰ κάνουν τίποτε ἄλλο, γιατί θὰ μιλοῦν μὲ τὴν ζωή τους. Ἀπὸ αὐτὸ ἔχει ἀνάγκη σήμερα ὁ κόσμος.
Εἴδατε καὶ οἱ Καθολικοί ποῦ ἔφθασαν; Θυμᾶμαι πρίν ἀπὸ χρόνια, ὅταν ἤμουν στὴν Μονή Στομίου, στὴν Κόνιτσα, μοῦ ἔφερε κάποιος ἕνα ἀπόκομμα ἀπὸ μία ἐφημερίδα ποὺ ἔγραφε: «Τριακόσιες καλογριές διαμαρτυρήθηκαν, γιατί νὰ μήν παρακολουθήσουν ἕνα κινηματογραφικό ἔργο, γιατί τὰ φορέματά τους νὰ εἶναι μέχρι κάτω καὶ ὄχι μέχρι τὸ γόνατο». Τόσο ἀγανάκτησα, ὅταν τὸ διάβασα, ποῦ εἶπα: «Μά, γιατί νὰ γίνετε καλόγριες τέλος πάντων;». Καὶ τελικά ἔγραφε ὅτι τὰ πέταξαν τὰ ράσα. Ἄν καὶ ἔτσι ποὺ σκέφτονταν, πεταμένα τὰ εἶχαν καὶ ἀπὸ πρίν. Μία φορά πάλι εἶδα μία καθολική καλόγρια ποὺ δὲν διέφερε καθόλου ἀπὸ μία κοσμικιά. Ἔκανε δῆθεν ἔργο ἱεραποστολικό καὶ ἦταν τελείως..., ὅπως μερικές πολύ κοσμικές κοπέλες. Νὰ μήν ἐπιτρέψουμε νὰ μπῆ καὶ σʹ ἐμᾶς αὐτὸ τὸ πνεῦμα τὸ εὐρωπαϊκό, νὰ μή φθάσουμε καὶ ἐμεῖς ἐκεῖ.
Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Α’ «Μὲ Πόνο καὶ Ἀγάπη»
