ΔΙΑΛΟΓΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ (Δ’) «Περί Ευχαριστίας ώς θυσίας και Ιερωσύνης»

 

Απολογητικά

ΤΟΥ ΙΩΗΛ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ –ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π.ΠΟΥΡΝΑΡΑ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ  

ΘΕΜΑ 4ον: 

 «Περί Ευχαριστίας ώς θυσίας και Ιερωσύνης» 

 Ὀρθόδοξος: Ἐπιθυμεῖτε κ. Εὐαγγελικέ νά ἐξετάσωμεν τό μυστήριον τῆς θείας εὐχαριστίας;

Εὐαγγελικός: Θά ἤθελα προηγουμένως τό περί ἱερωσύνης μυστήριον νά ἐξετάσωμεν.

Ὀρθόδοξος: Φυσικότερον ὅμως εἶναι νά ἴδωμεν πρῶτον τό περί εὐχαριστίας, διότι ἄν ἀποδειχθῇ ὅτι ἡ θεία εὐχαριστία εἶναι θυσία, εὔκολον εἶναι κατόπιν νά ἐξετασθῇ καί τό μυστήριον τῆς ἱερωσύνης. Ἐάν  δηλαδή ἀποδειχθῇ ὅτι ἡ θεία εὐχαριστία εἶναι θυσία, κατ’ ἀνάγκην πρέπει να δεχθῶμεν, ὄτι πρέπει νά ὑπάρχωσιν  ἱερεῖς ἄρα πρέπει νά ὑπάρχῃ ἱερωσύνη.

Εὐαγγελικός: Ἔστω. Ἄς ἴδωμεν πρῶτον τό περί θείας εὐχαριστίας.

Ὀρθόδοξος: Ἡμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι δεχόμεθα, ὅτι ἡ θεία εὐχαριστία εἶναι θυσία, διότι ὁ ἄρτος καί ὀ οἶνος μεταβάλλονται εἰς αὐτό τό σῶμα καί αἷμα τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖον ἐθυσίασθη ἐπί τοῦ Γολγοθᾶ.
Εὐαγγελικός: Ἡμεῖς ὅμως οἱ Εὐαγγελικοί δεχόμεθα, ὄτι ὁ ἄρτος καί ὁ οἶνος τοῦ Κυριακοῦ δείπνου συμβολίζουσι τό σῶμα καί αἷμα τοῦ Κυρίου, ἑπομένως ἡ θεία εὐχαριστία δέν εἶναι θυσία.
Ὀρθόδοξος: Θά βασισθῶμεν καί πάλιν εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν καί τήν Παράδοσιν τῶν τεσσάρων πρώτων αἰώνων, ἵνα ἀποδείξῃ ἕκαστος τάς ἀπόψεις του.

Εὐαγγελικός:  Συμφωνῶ.

Ὀρθόδοξος: Ἄς ἔλθωμεν πρῶτον εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν. Ὁ Κύριος καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὁμιλοῦσαν ῥητῶς περί τοῦ μυστηρίου τούτου. Ὁ Κύριος δύος φορές κάμνει λόγον περί αὐτοῦ. Πρῶτον εἰς τό ἕκτον κεφάλαιον τοῦ κατά Ἰωάννην, ὅπου ὑπεσχέθη νά δώσῃ τό μυστήριον τῆς θείας
εὐχαριστίας καί κατά τόν μυστικόν δεῖπνον τήν προτεραίαν τοῦ θανάτου του, ὅτε ἔδωσεν αὐτό. Ἄς ἔλθωμεν εἰς τό πρῶτον Ἰωάν. κεφ. 6, 52-67.  Καί πρίν εἰσέλθωμεν εἰς τό θέμα μας ἐρωτῶ κύριε Εὐαγγελικέ: Τί λέγεται θυσία;

Εὐαγγελικός: Ἡ θυσία ἔχει δύο ἔννοιας, τήν εὐρεῖαν καί τήν στενήν.  Εὐρεῖα ἔννοια εἶναι ἡ ἀφιέρωσις ἡ καταστροφή πράγματος τινός ἀψύχου ἤ ἐμψύχου διά μιάν ἀνωτέραν ἰδέαν, ἡ δέ στενή ἔννοια εἶναι ὅταν πρόκηται περί ἐμψύχου ὄντος ζώου ἤ ἀνθρώπου ἐν τῇ ἀφιερώσει τοῦ ὁποίου διά μίαν ἀνωτέραν ἰδέαν χωρίζεται τό σῶμα ἀπό τό αἷμα.  Χωρία ἐκ τῆς Ἁγίας Γραφῆς διά τήν πρώτην θυσίαν ἔχομεν πλεῖστα ἀναφέρω μερικά «θυσία ζῶσα ἡ λογική λατρεία», Ρωμ. 12,1 «θυσία αἰνέσεως….καρπός χειλέων ὁμολογούντων τόν Θεόν» Ἐβρ. 13, 15, «τῆς δέ εὐποιίας καί κοινωνίας μή ἐπιλανθάνεσθε τοιαύτας γάρ θυσίας εὐαρεστεῖται ὁ Θεός» γενικῶς δέ «αἱ πνευματικαί θυσίαι» τοῦ  Ἀποστόλου Πέτρου Α, 2,5 καί αἱ ἀναίμακτοι θυσία τῆς Π. Διαθήκης ἄλευρον, λίβανον. ἕλαιον κ.λ.π.  Θυσίαν ἐν τῇ στενῇ ἐννοίᾳ εἶναι ὁ χωρισμός σώματος καί αἵματος χάριν τοῦ Θεοῦ.  Τοιαῦται δέ εἶναι αἱ θυσίαι τῶν ζώων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ ἐν Γολγοθᾶ καί οὐδεμία ἄλλη.

Ὀρθόδοξος: Ὀρθῶς ἐθέσατε τά ζητήματα.  Εὐνόητον εἶναι ὄτι ἡμεῖς θά ἐξετάσωμεν ἐάν ἡ θεῖα εὐχαριστία εἶναι θυσία ἐν τῇ στενῇ ἐννοίᾳ ἤτοι ἐάν ὑπάρχῃ ἐν αὐτῇ χωρισμός σώματος καί αἵματος.

Εὐαγγελικός: Βεβαίως.

Ὀρθόδοξος: Ἄς ἔλθωμεν εἰς τό κατά Ἰωάν. 6,52-67.  Ὁ Κύριος λέγει κατά τήν ὑπόσχεσιν τοῦ μυστηρίου τούτου: «Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν΄ ἐάν μή φάγητε τήν σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί πίητε αὐτοῦ τό αἷμα οὐκ ἔχετε ζωήν ἐν ἑαυτοῖς. Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον. Ἡ γάρ σάρξ μου ἀληθής ἐστί βρῶσις και τό αἷμα μου ἀληθής ἐστί πάσις.  Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἐν ἐμοί μένει κἀγώ ἐν αὐτῷ». Ἐνταῦθα βλέπομεν, ὅτι τετράκις ὁ Κύριος τονίζει, ὄτι ἡ θεία εὐχαριστία εἶναι θυσία, διότι τετράκις ὁμιλεῖ κεχωρισμένος περί σαρκός καί αἵματος.

Εὐαγγελικός: Τά χωρία αὐτά δέν ἔχουσιν γραμματικήν ἔννοιαν ἀλλά ἀλληγορικήν.  Τό τρώγω τήν σάρκα σημαίνει ἐπικοινωνῶ πνευματικῶς. Ἑπομένως ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος τρώγει τήν σάρκα καί αὐτό τό αἷμα τοῦ Κυρίου ἤτοι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἐπικοινωνεῖ πνευματικῶς μετά τοῦ Κυρίου ἔχει ζωήν αἰώνιον. Ἐκεῖνος ὅμως ὁ ὁποῖος δέν τρώγει τήν σάρκα καί δέν πίνει τό αἷμα τοῦ Κυρίου ἤτοι δέν ἐπικοινωνεῖ πνευματικῶς μετά τοῦ Ἰησοῦ δέν ἔχει ζωήν αἰώνιον.

Ὀρθόδοξος: Ἐάν λάβωμεν τό «τρώγω» ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοίᾳ βάσει τῆς Ἁγίας Γραφῆς θά ἴδωμεν, ὅτι τοῦτο ἔχει ἐχθρικήν διάθεσιν. Ἐπί παραδείγματι: Ἐν ψαλμ. 26,2 ἀναφέρεται «ἐν τῷ ἐγγίζειν ἐπ’ ἐμέ κακοῦντος τοῦ φαγεῖν τάς σάρκας μου οἱ ἐχθροί μου ἠσθένησαν».  Ἐν Ἰώβ 19,23 «διατί καταδιώκετέ  με καί τῶν σαρκῶν μου οὐκ ἐμπίμπλασθε».  Ἐν Μιχ. 3,3 «ὅν τρόπον κατέφαγον τάς σάρκας τοῦ λαοῦ μου…» Εἰς ὅλα τά χωρία αὐτά λοιπόν καί εἰς ἄλλα παρόμοια (Ἰεζεκ. 39,17,18. Ἰακ.5,3) «τρώγων τήν σάρκα» ἐν ἀλληγορικῇ  ἐννοίᾳ ἔχει ἐχθρικήν διάθεσιν. Ἑπομένως ἐφαρμόζοντες  τήν ἀλληγορικήν ταύτην ἔννοιαν ἐνταῦθα θά ἔχομεν:  Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δέν τρώγει τήν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἤτοι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δέν ἔχει ἐχθρικήν διάθεσιν πρός τόν Ἰησοῦν Χριστόν, δέν θά ἔχει ζωήν αἰώνιον!!!  Καί ἑπομένως ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος τρώγει τήν σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἤτοι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔχει ἐχθρικήν διάθεσιν κατά τοῦ Ἰησοῦ θά ἔχῃ ζωήν αἰώνιον!!!!  Βλέπετε ποῦ φθάνομεν ἐάν λάβωμεν τό τρώγω ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοία;

Εὐαγγελικός: Σωστόν εἶναι αὐτό πού λέγετε. Ἀλλά ὀλιγον κατωτέρω ὁ Κύριος λέγει: «ἡ σάρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν, τό πνεῦμα ἐστί τό ζωοποιοῦν» ἑπομένως δέν πρέπει νά λαμβάνωμεν τά ζητήματα σαρκικῶς, κατά γράμμα, ἀλλά πνευματικῶς, ἀλληγορικῶς.

Ὀρθόδοξος: Παρετήρησες μίαν μικράν λεπτομέρειαν ἀλλά μεγίστην διαφοράν μεταξύ τοῦ «σάρξ» τοῦ στίχου καί τοῦ «σάρξ» τῶν προαναφερθέντων στίχων;

Εὐαγγελικός: Ποίαν;

Ὀρθόδοξος: Ἀφαιρεῖ τό «μου» ὁ Κύριος ἀπό τό χωρίον αὐτό πού ἀναφέρετε καί δέν λέγει ἡ σάρξ μου ἀλλά ἡ σάρξ, ἐνῶ προηγουμένως ἐπαναλαμβάνει ἕξ φοράς το «μου». «Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα κ.λπ.» . Ἑπομένως ἐνταῦθα διά τοῦ σάρξ θέλει νά δηλώσει κάτι διάφορον ἐκείνου, τό ὁποῖον ἐδήλου προηγουμένως. Ἐνταῦθα δηλαδή διά τοῦ σάρξ δηλοῖ ὡς λέγει ὁ Χρυσόστομος τό παχυλόν φρόνημα.  «Οὐ μή καταμείνῃ τό πνεῦμα μου τούτοις διά τό εἶναι αὐτούς σάρκας». Γεν. 6,3.
Οἱ Ἑβραῖοι δηλαδή ἐνόμιζον παχυλῶς σκεπτόμενοι, ὅτι ὁ Κύριος ὑπόσχεται νά δώσῃ τήν σάρκα Του, ὅπως ἠγόραζον κρέας ἀπό ἕνα κρεοπωλεῖον ἤτοι σάρκα καί αἷμα χωρίς πνεῦμα, χωρίς ψυχήν.  Ὁ Κύριος ὅμως δηλοῖ γενικῶς ὅτι ἡ σάρξ καί τό αἷμα μακράν τοῦ πνεύματος, τῆς ψυχῆς, οὐδεμίαν ὠφέλειαν ψυχικήν φέρουσι. Ἑπομένως αὐτός ὑπόσχεται νά δώσῃ σάρκα, αἷμα καί πνεῦμα ἡνωμένα ἤτοι ὁλόκληρον τόν ἑαυτόν Του.

 «Περί Ευχαριστίας ώς θυσίας και Ιερωσύνης» 

Εὐαγγελικός: Καί πῶς θά πεισθῶ, ὅτι τοιαύτην γραμματικήν ἔννοιαν ἔχει τό χωρίον τοῦτο;

Ὀρθόδοξος: Ἐκ τοῦ σκανδαλισμοῦ πολλῶν μαθητῶν τοῦ Κυρίου.  Τό κείμενον λέγει  «πολλοί οὖν ἀκούσαντες ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶπον: σκληρός ἐστίν ὁ λόγος οὗτος τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν;» Ἐάν ὁ Κύριος ἐνόει πνευματικήν ἐπικοινωνίαν καί οὐχί πραγματικήν χορήγησιν τοῦ σώματος καί αἵματος του, τοῦ Ἑαυτοῦ του, δέν ὑπῆρχεν λόγος νά σκανδαλισθῶσι οἱ ἀκροαταί του, οἱ μαθηταί του.

Εὐαγγελικός: Δυνάμεθα ὅμως νά εἴπωμεν, ὅτι οἱ σκανδαλισθέντες παρεξήγησαν τόν λόγον τοῦ Κυρίου ἐκλαβόντες τήν πνευματικήν ἐπικοινωνίαν, τήν πίστην,πρός τόν Ἰησοῦν ὡς πραγματικήν βρῶσιν τοῦ σώματος καί πραγματικήν πόσιν τοῦ αἵματος του. Ἀποκλείετε τοῦτο;

Ὀρθόδοξος: Ναί. Διά δύο λόγους. Πρῶτον ὁ σκανδαλισμός ἔγινε δύο φοράς καί δεύτερον ὁ Κύριος ἐπιμένει ῥητῶς εἰς τόν πρῶτον σκανδαλισμόν βεβαιῶν τήν πραγματικήν βρῶσιν, εἰς δέ τόν δεύτερον σκανδαλισμόν φθάνει μέχρις ἀπειλῆς τῶν δώδεκα Ἀποστόλων του.

Εὐαγγελικός: Θά ἤθελον νά ἤκουον ποῦ στηρίζονται αὐτά πού λέγετε καί συγκεκριμένως ἐν πρώτοις
ποῦ ἀναφέρεται ὁ πρῶτος σκανδαλισμός καί ποία ἡ βεβαιωτική περί πραγματικῆς βρώσεως τοῦ σώματος του στάσις τοῦ Κυρίου.

Ὀρθόδοξος: Ὁ πρῶτος σκανδαλισμός τῶν ἀκροατῶν τοῦ Κυρίου ἀναφέρεται εἰς τό αὐτό 6ον κεφάλαιον καί εἰς τόν στίχον 52 «ἐμάχοντο οὖν οἱ Ἰουδαῖοι πρός ἀλλήλους λέγοντες΄ πῶς δύναται οὖτος ἡμῖν δοῦναι τήν σάρκα φαγεῖν;» Ἰδού ὁ πρῶτο σκανδαλισμός των.  Ὁ Κύριος ἀπαντᾷ ὀρθά κοφτά «ἐάν μή φάγητε τήν σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί πίητε αὐτοῦ τό αἷμα οὐκ ἔχετε ζωήν ἐν ἑαυτοῖς».  Ἐάν εἶχον παρεξηγήσει οἱ σκανδαλισθέντες τόν λόγον τοῦ Κυρίου, δέν θά ἔπρεπε ὁ Κύριος ἤ ἔστω καί ὁ εὐαγγελιστής, ὄπως κάμνει εἰς ἄλλας περιπτώσεις (Ἰωάν. 2,22,21,33) νά ἐξηγήσωσι ὅτι δέν πρόκειται περί γραμματικῆς ἀλλά ἀλληγορικῆς ἐρμηνείας ἐνταῦθα; Ὁ Κύριος ὅμως τουναντίον βεβαιῶν καί οὐχί ἑξηγῶν, τονίζει ὄτι ἄν δέν φάγωσι τήν σάρκα του δέν ἔχουσι ζωήν αἰώνιον.  Οὕτω δέν νομίζετε, ὅτι ἐννοεῖ πραγματικήν βρῶσιν;  Τόση δέ εἶναι βεβαιωτική ἐπιμονή τοῦ Κυρίου ὥστε ἐν συνεχείᾳ εἰς τούς ἑπόμενους στίχους 54-56 ἐπαναλαμβάνει τέσσαρας φοράς ὅτι πρέπει νά φάγωσιν τήν σάρκα του καί ἄλλας τέσσαρας φοράς ὅτι πρέπει νά πίωσι τό αἷμα του, ἵνα ἔχωσι ζωήν αἰώνιον.    Ἡ ῥητή λοιπόν καί ἐπανειλημμένη αὕτη βεβαίωσις τοῦ Κυρίου εἰς τόν σκανδαλισμόν των, δέν νομίζετε, ὅτι θέλει νά δηλώσῃ πραγματικήν βρῶσιν καί πόσιν σώματος καί αἵματος του;

Εὐαγγελικός: Εἶναι ἀξιοσημείωτον, ὅτι ὁ Κύριος δέν ἐξηγεῖ ἀλλά βεβαιοῖ την ἄποψιν του ρητῶς καί ἐπανειλημμένως παρ’ ὄλον τόν σκανδαλισμόν τῶν ἀκροατῶν του!  Μοῦ εἴπατε ὄμως ὄτι εἶναι καί δεύτερος σκανδαλισμός διά τό ἴδιον πρᾶγμα ὄπου ὁ Κύριος φθάνει μέχρι ἀπειλῆς ἐκδιώξεως τῶν δώδεκα ἀποστόλων του, ἄν δέν δεχθῶσι τήν γνώμην Του.   Ποῦ εἶναι αὐτά γραμμένα;

Ὀρθόδοξος: Ὁ δεύτερος σκανδαλισμός ἀναφέρεται εἰςτό αὐτό  6ον κεφάλαιον στίχον 60. Ἐκεῖ λέγει «πολλοί οὖν ἀκούσαντες ἐκ τῶν μαθητῶν εἶπον σκληρός ἐστίν οὗτος ὁ λόγος τίς δύναται αὐτοῦ   ἀκούειν;».  Ὁ Κύριος ἔκαμε πρός αὐτούς τήν διασάφησιν ὅπως σᾶς εἶπον προηγουμένως διά τοῦ «ἡ σάρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν τό πνεῦμα ἐστί τό ζωοποιοῦν», ὄτι δέν ὁμιλεῖ περί χορηγήσεως σαρκός καί αἵματος ἄνευ ψυχῆς, ἀλλά περί χορηγήσεως ὁλοκλήρου τοῦ ἑαυτοῦ Του. Ἔπειτα ἐπιμένει εἰς τήν γραμματικήν ταύτην ἔννοιαν τῆς βρώσεως τοῦ ἑαυτοῦ Του.  Τοῦτο φαίνεται ἐκ τοῦ ὅτι «πολλοί ἀπῆλθον ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ὀπίσω και οὐκέτι μετ’ αὐτοῦ περιπάτουν». Ἄν ὁ Κύριος ἐνόει πνευματικήν ἐπικοινωνίαν ἔπειτα μάλιστα ἀπό τήν διασάφησιν, ὁ λόγος του δέν θά ἦτο «σκληρός», ἀκατανόητος.
Ὁ σκανδαλισμός λοιπόν καί ἡ ἀπομάκρυνσις πολλῶν ἐκ τῶν μαθητῶν του δέν θά ἐγίνετο. Ἡ ἀπομάκρυνσις ὅμως πολλῶν ἐκ τῶν μαθητῶν του δηλοῖ ὄτι ὁ Κύριος ἐπιμένει εἰς τήν γραμματικήν ἑρμηνείαν.  Πλήν τοῦ σκανδαλισμοῦ πολλῶν ἐκ τοῦ εὐρυτέρου κύκλου τῶν μαθητῶν του ἔχομεν καί κἄποιον κλονισμόν ψυχικόν καί εἰς τούς δώδεκα ἀποστόλους.  Τοῦτο φαίνεται ἐκ τοῦ ἑξῆς: ὁ Κύριος εὐθύς μετά τήν ἀπομάκρυνσιν πολλῶν ἐκ τῶν μαθητῶν του λέγει ὁ εὐαγγελιστής «εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς τοῖς δώδεκα.  Μή καί ὑμεῖς θέλετε ὑπάγειν», μήπως θέλετε καί σεῖς νά φύγετε, ὄπως ἔφυγον καί οἱ ἄλλοι; Διά νά εἴπῃ τοῦτο ὁ Κύριος εἰς τούς ἀποστόλους του θά εἶδεν κλονισμόν τινα ψυχικόν εἰς αὐτούς.  Ὁ κλονισμός δέ οὗτος προήρχετο ἐκ τῆς αὐτῆς αἰτίας ἐξ ἦς προῆλθεν ὁ σκανδαλισμός καί ἡ ἀποχώρησις τῶν ἄλλων μαθητῶν.  Εἶναι σάν νά ἔλεγε εἰς αὐτούς ὁ Κύριος, εἶπον ὅτι πρέπει νά φάγητε τήν σάρκα καί νά πίητε τό αἷμα μου ἡ σάρξ μου εἶναι ἀληθινή βρῶσις καί τό αἷμα μου εἶναι ἀληθινή πόσις. Ἄν δέν δέχεσθε αὐτά φύγετε ἀπό ἐμπρός μου.
Ἰδού ὀ διπλοῦς σκανδαλισμός διά τήν βρῶσιν τῆς σαρκός του τῶν ἀκροατῶν τοῦ Κυρίου καί ἡ στάσις τοῦς Κυρίου εἰς ἀμφοτέρους τούς σκανδαλισμούς τούτους.  Ἡ στάσις αὔτη εἶναι βεβαιωτική κατηγορηματική κατά τόν πρῶτον σκανδαλισμόν, κατηγορηματική καί ἀπειλητική εἰς τόν δεύτερον σκανδαλισμόν τῶν μαθητῶν καί κλονισμόν τῶν Ἀποστόλων του.  Τί λέγετε Κύριε Εὐαγγελικέ;  Ταῦτα τί δηλοῦσι; Ἀλληγορίαν ἤ πραγματικήν βεβαίωσιν περί χορηγήσεως τοῦ σώματος τοῦ Κυρίου πρός βρῶσιν;

Εὐαγγελικός: Ἐπιθυμῶ νά ἔλθωμεν εἰς τήν χορήγησιν τοῦ μυστηρίου κατά τόν Μυστικόν Δεῖπνον. Ἐκεῖ θά σᾶς εἴπω τά ἀπόψεις μους καλύτερον.

Ὀρθόδοξος: Εὐχαρίστως.  Ὁ Κύριος λέγει κατά τόν Μυστικόν δεῖπνον, «Λάβετε φάγετε τοῦτο ἐστι τό σῶμα μου, πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες τοῦτο ἐστί τό αἷμα μου τό τῆ Καινῆς Διαθήκης τό ὑπέρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν».  Ὅπως βλέπομεν εἰς τά χωρία ταῦτα λίαν σαφῶς καί ἐνταῦθα τονίζεται ἡ θυσία ὄχι μόνον, διότι ὑπάρχει σαφής χωρισμός σώματος καί αἵματος ἀλλά ρητῶς λέγει «τό ὑπέρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν». Ὁ χαρακτήρ τῆς θυσίας ἐνταῦθα εἶναι λίαν ἐμφανής, διότι τό χύνειν τό αἷμα ὑπέρ τῶν ἄλλων ἀποτελεῖ τήν οὐσίαν πάσης ἱλαστηρίου θυσίας.

Εὐαγγελικός: Ἐνταῦθα τό «ἐστίν» ἔχει ἀλληγορικήν ἔννοιαν καί σημαίνει συμβολίζει.  Αὐτό ἐξάγεται ἐκ τοῦ ἑξῆς: Ὁ Κύριος λέγει ἀλλοῦ: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή…». Ἐνταῦθα προφανῶς πρέπει τό εἰμί νά ληθφθῇ ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοία, διότι ὁ Κύριος δέν ἦτο ἄμπελος ἀλλά ἄνθρωπος. Ἑπομένως πρέπει νά σημαίνῃ ἐγώ συμβολίζω ἄμπελον ἀληθινήν.  Κάτι παρόμιον γίνεται καί ἐδῶ «τοῦτο ἐστί» =τοῦτο συμβολίζει τό σῶμα μου.

Ὀρθόδοξος:  Κάθε ἄλλο!  Εἰς οὐδεμίαν γλῶσσαν τό ρῆμα εἰμί λαμβάνεται ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοίᾳ.   Καί ἐν τῷ ἀναφερθέντι χωρίῳ τῆς ἀμπέλου δέν πρέπει νά ληφθῇ ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοίᾳ το εἰμί ἀλλά ἡ ἄμπελος, διότι ὁ Κύριος ἦτο πράγματι ἡ πνευματική ἐκείνη ἄμπελος, τῆς ὁποίας γεωργός ἦτο ὁ Θεός.

Εὐαγγελικός: Ἔχω καί μίαν ἄλλην ἀντίρρησιν: Ἦτον ἀλλος ὁ Κύριος ὁ ὁποῖος ἔδιδε τό μυστήριον καί ἄλλος ὁ εἰς τό ποτήριον καί εἰς τόν ἄρτον, ἦσαν δύο; Καί δεύτερον ὁ Κύριος ἀκόμη δέν ἐσταυρώθη, πῶς δίδει τώρα τό αἷμα Του καί τό σῶμα Του πραγματικῶς, ὄπως νομίζετε ἐσεῖς οἱ ὀρθόδοξοι;

Ὀρθόδοξος: Ὁ Κύριος ὀμιλεῖ ῥητῶς λέγων: «Τό σῶμα μου τό ὑπέρ ὑμῶν κλώμενον τό αἶμα μου τό ὑπέρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον, διδόμενον».  Αἱ μετοχαί αὗται εἶναι ἐνεστῶτος χρόνου ὁμιλοῦσιν ἑπομένως
περί παρούσης θυσίας κατά τήν ὥραν ἐκείνην κατά συνέπειαν ὁμιλοῦσαν περί θυσίας πρό τῆς τοῦ Γολγοθᾶ.  Πῶς ὅμως ἐγινε τοῦτο εἶναι ἀκατάληπτον εἰς τήν ἀνθρώπινην διάνοιαν, εἶναι ὅμως γεγονός, διότι τό λέγει ὁ Κύριος ῥητῶς. Ὡς πρός τό ἄλλο ζήτημα, ὄτι εἶναι δύο οἱ Κύριοι ἕνας ὁ διδούς καί ἔτερος ὁ διδόμενος δέν εἶναι λόγος νά ἀρνηθῶμεν τόν δεύτερον ἐφ’ ὅσον ὁμιλεῖ καί περί τούτου ῥητῶς ὁ Κύριος. Ἄλλως τε ὄπως δυνάμεθα ἀπό μίαν λαμπάδα νά ἀνάψωμεν ἄλλην λαμπάδα χωρίς νά μειωθῇ τό φῶς τῆς πρώτης λαμπάδος, οὔτω καί ὀ Κύριος δίδει τόν ἑαυτό Του εἰς τόν ἄρτον καί οἶνον χωρίς νά χάνῃ ὁ ἴδιος τήν ὑπόστασίν Του.

Εὐαγγελικός: Ὁ λόγος βεβαίως τοῦ Κυρίου εἶναι ὑπεράνω τῆς ἀνθρωπίνης λογικῆς.  Ἡ ἀνθρωπίνη λογική πρέπει νά ὑποτάσσεται εἰς τήν ἐντολήν τοῦ Κυρίου εἴτε αὕτη ἐννοεῖ ταύτην εἴτε ὄχι.

Ὀρθόδοξος: Θά σοῦ ἐπιστήσω καί κάπου ἀλλοῦ τήν προσοχήν σου. Ὁ Κύριος παραδίδων τό Μυστήριον τῆς Θείας Εὑχαριστίας δέν εἶπεν «ὁ ἄρτος οὗτος εἶναι τό σῶμα μου καί ὁ οἶνος οὗτος εἶναι τό αἶμα μου» ἀλλά ἀορίστως εἶπεν δεικνύων μόνον τά προκείμενα «τοῦτο ἐστί τό σῶμα μου τοῦτο ἐστί τό αἶμα μου». Ἐχρησιμοποίησε τήν ἀντωνυμίαν «τοῦτο»δεικνύων τόν ἄρτον καί τόν οἶνον, διότι ὁ ἄρτος δέν ἦτο ἄρτος καί ὁ οἶνος δέν ἦτο οἶνος. Ἄν ἔλεγε ὁ ἄρτος οὖτος εἶναι τό σῶμα ἵσως εἴχετε δικαιλογίαν τινά, ὅτι ὁ ἄρτος καί ὁ οἶνος εἶναι πράγματι ἄρτος καί οἶνος, διότι ἔτσι ὀνομάζει αὐτά ὁ Κύριος. Ἐπειδή ὅμως παραλείπει ὁ Κύριος νά ὀνομάσῃ αὐτά ἄρτον καί οἶνον ἀλλά ὀνομάζει αὐτά σῶμα καί αἷμα του, δέν νομίζετε, ὄτι ἐθεώρει ταῦτα πραγματικῶς ὡς σῶμα του καί αἷμα του;
Εὐαγγελικός: Ἡ παρατήρησις αὕτη εἶναι βεβαίως ἀξιοσημείωτος, διότι εἰς τό στόμα τοῦ Κυρίου δέν ὑπάρχει ἡ λέξις αὕτη ἄρτος καί οἶνος ἀλλά σῶμα καί αἷμα του. Ἐν τοῦτοις δέν πείθομαι ἀπολύτως.

Ὀρθόδοξος: Ἄς ἴδωμεν καί κἄτι ἄλλο. Ὁ Κύριος κατά τόν Λουκᾶν 22, 20 λέγει τό ἐξῆς κατά τόν Μυστικόν δεῖπνον «Τοῦτο τό ποτήριον, ἡ Καινή Διαθήκη ἐν τῷ αἴματί μου τό ὑπέρ ὑμῶν ἐκχυνόμενο». Ὁ δέ Ματθαῖος προσθέτει καί τό «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν»26, 27. Ὁμοίως ὁμιλεῖ καί ὁ Μᾶρκος 14, 24.  Ἡ φράσις «ἡ Καινή Διαθήκη ἐν τῷ αἵματί μου» εἶναι ὁμοία μέ τήν φράσιν  τοῦ Μωϋσέως, ὁ ὁποῖος ραντίζων τόν λαόν διά τοῦ αἵματος τῶν ζῳων ἔλεγεν: «Ἰδού τό αἷμα τῆς Διαθήκης» ἐξόδ. 24, 8.  Τό «αἷμα» λοιπόν «τῆς Διαθήκης» τοῦ Μωϋσέως καί «ἡ Διαθήκη ἐν τῷ αἵματί μου» τοῦ Κυρίου εἶναι ἐκφράσεις ὅμοιαι δηλοῦσαι τήν θυσίαν ἐν αἵματι. Ἑπομένως ὅπως αἷμα ἐπεσφράγισεν τήν Παλαιάν Διαθήκην ἔτσι καί τό «ποτήριον» -λαμβάνεται τό περιέχον ἀντί τοῦ περιεχομένου- ἤτοι τό ἐντός τοῦ ποτηρίου εἶναι τό αἷμα τοῦ Κυρίου διά τοῦ ὁποίου αἵματος θά ἐπισφραγισθῇ ἡ Καινή Διαθήκη.
Εὐαγγελικός:  Θά μοῦ ἐπιτρέψητε νά ἔλωθμεν καί εἰς ὅμοια ἄλλα συμπληρωματικά χωρία τοῦ Ἀποστόλου Παῦλου.  Οὗτος, λέγει εἰς τήν Α΄ Κορινθίους ἐπιστολήν 11, 25.  «Τοῦτο τό ποτήριον ἡ Καινή Διαθήκη ἐστί ἐν τῷ ἐμῷ αἵματι΄τοῦτο ποιεῖτε, ὁσάκις ἐάν πίνητε, εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν». Ἐξ αὐτοῦ φαίνεται, ὄτι τό ποτήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι ἀναμνηστικόν τοῦ Κυριακοῦ Δείπνου.  Πᾶν πρᾶγμα ἀναμνηστικόν προϋποθέτει, ὅτι λείπει τό πραγματικόν ἄρα τόν ἐντός τοῦ ποτηρίου περιεχόμενον», ὁ οἶντος, εἶναι ἀναμνηστικός τοῦ αἴματος τοῦ Κυρίου καί οὐχί πραγματικόν αἶμα.
Ὀρθόδοξος: Ὁ Κύριος νομίζω, ὅτι χωρίζει τά πράγματα.  Λέγει πρῶτον τί εἶναι τό ἐν τῷ ποτηρίῳ περιεχόμενον καί δεύτερον ὁρίζει πρός τίνα σκοπόν θά γίνηται ἡ χρῆσις του. Ὡς πρός τό πρῶτον ὁρίζει ῥητῶς «τοῦτο τό ποτήριον ἐστίν ἡ Καινή Διαθήκη».  Δέν λέγει «τό ποτήριον τοῦτο εἶναι ἀναμνηστικόν τῆς νέας Διαθήκης μου συναφθείσης ἐν Γολγοθᾷ διά τοῦ αἵματός μου». Ἑπομένως εἶναι σαφής ἡ δήλωσις τοῦ Κυρίου ὡς πρός τό περιεχόμενον ὅτι εἶναι τό αἷμα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὡς πρός τό δεύτερον. Τήν χρῆσιν του, ὁρίζει ταύτην λέγων ὡς ἀναμνηστικήν. Ἁλλο λοιπόν τί εἶναι ἔνα πρᾶγμα καί ἄλλο πρᾶγμα ποιός εἶναι ὀ σκοπός του. Ὁ ἄρτος λ.χ. εἶναι ἀλεῦρι, νερό, φωτιά, ζύμη. Ἡ χρῆσις εἶναι ὡς τροφή. Οὕτω  καί ἐπί τῆς θείας εὐχαριστίας.  Αὕτη εἶναι σῶμα καί αἷμα τοῦ Κυρίου-ἰδού τό περιεχόμενον- καί δίδεται πρός ἀνάμνησιν τοῦ Χριστοῦ-ἰδού ἡ χρῆσις.

Εὐαγγελικός: Μά εἶναι δυνατόν ἕνα πρᾶγμα νά εἶναι πραγματικόν καί ἀναμνηστικόν; Τό ἀναμνηστικόν τίθεται, ὅταν λείπῃ τό πραγματικόν. Ὅταν ὑπάρχῃ τό πραγματικόν, εἶναι περιττόν τό ἀναμνηστικόν.

Ὀρθόδοξος: Ἡ Θεία Εὐχαριστία ἐπειδή προσφέρεται ἀναιμάκτως ἤτοι οὐχί ὡς κρέας μέ αἷμα ἀλλά ὑπό τήν μορφήν ἄρτου καί οἴνου ἔχει ἀμφότερα τά χαρακτηριστικά εἶναι δηλαδή πραγματικήν καί ἀναμνηστική.  Εἶναι ἀναμνηστική ἡ θυσία αὕτη, διότι ἔχει μορφήν ἄρτου καί οἴνου, καί διά τούτων ἀναμιμνησκόμεθα τήν θυσίαν τοῦ Γολγοθᾶ εἶναι δέ πραγματική, διότι ῥητῶς ὁμολογεῖται ὑπό τοῦ Κυρίου, ὄτι εἶναι τό σῶμα καί αἵμα Του.

Εὐαγγελικός: Δέν γνωρίζω κατά πόσον ἔχετε δίκαιον εἰς τόν συνδυασμόν αὐτόν τοῦ ἀναμνηστικοῦ καί πραγματικοῦ ἐν τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ.  Πάντως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐπιστολῇ 11,27 ὀνομάζει ἄρτον καί οἶνον τά συστατικά τῆς Θείας Εὐχαριστίας λέγων: «ὥστε ὅς ἄν ἐσθίη τόν ἄρτον τοῦτον ἤ πίνῃ τό ποτήριον ἀναξίως ἔνοχος ἔσται τοῦ σώματος καί τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου». Ἑπομένως πρέπει νά ἐκληφθῇ ἐν ἀλληγορικῇ ἐννοίᾳ τό σῶμα καί αἷμα.

Ὀρθόδοξος: Ἄς θέσωμεν τήν ἀλληγορικήν ταύτην ἔννοιαν εἰς τό χωρίον τοῦτο.  Θά ἔχωμεν τό ἑξῆς ἀνακόλουθον: «Τοῦτο ἐστί τό σῶμα μου» ἤτοι τοῦτο εἶναι τό σύμβολον τοῦ σώματός μου «τό ὑπέρ ὑμῶν», τό ὁποῖον σύμβολον εἶναι δι’ ὑμᾶς. Ἑπομένως δέν ἐθυσιάσθη δι’ ἡμᾶς τό σῶμα τοῦ Κυρίου ἀλλά τό σύμβολον τούτου!!  Προχωρῶ. Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος τρώγει τόν ἄρτον καί πίνει τό ποτήριον ἀναξίως εἶναι ἔνοχος του συμβόλου τοῦ σώματός καί τοῦ συμβόλου τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου.  Εἴμεθα ἔνοχοι οἱ ἀναξίως κοινωνοῦντες ὄχι εἰς τό σῶμα τοῦ Κυρίου ἀλλά εἰς τό σύμβολον τοῦ σώματός του, ἄρα οὐδόλως ἔνοχοι!!
Βλέπετε πού καταντῶμεν!
Ἄς συνεχίσωμεν.  Κατωτέρω ὁ Κύριος λέγει: «Ὁ ἐσθίων τόν ἄρτον καί ὁ πίνων τό ποτήριον ἀνάξίως κρῖμα ἐσθίει καί πίνει μή διακρίνων τό σῶμα τοῦ Κυρίου» . Ἀφοῦ ἀναξίως τρώγει καί πίνει τό σύμβολον τοῦ σώματος καί οὐχί τό ἴδιον σῶμα τοῦ Κυρίου, πῶς κρῖμα ἐσθίει καί πίνει; καί πῶς «οὐ διακρίνει τό σῶμα τοῦ Κυρίου», ἤτοι δέν ξεχωρίζει τά ἄλλα φαγητά ἀπό τήν Θείαν Εὐχαριστίαν, ἡ ὁποία εἶναι σῶμα τοῦ Κυρίου; Ἡ διάκρισις τῆς θείας εὐχαριστίας ἀπό τά ἄλλα φαγητά προϋποθέτει ὅτι ἡ θυσία αὕτη δέν εἶναι σύνηθες φαγητόν ἀλλά σῶμα του Κυρίου.

Εὐαγγελικός: Βεβαίως ἡ ἐφαρμογή τοῦ συμβολισμοῦ ἐπί τῶν χωρίων αὐτῶν ἔχει συνεπείας ἐξαρθώσεως τοῦ κειμένου.

Ὁρθόδοξος: Ἄς ἔλθωμεν τώρα καί εἰς ἀλλο χωρίον τοῦ Ἀποστόλου Παῦλου θέλων νά ἀποδείξῃ εἰς τούς Κορινθίους, ὅτι ἡ συμμετοχή τῶν χριστιανῶν εἰς τάς εἰδωλολατρικά συμπόσια εἶναι σκάνδαλον, διότι εἶναι παράνομος και ἐπικίνδυνος λέγει τά ἑξῆς ἀπευθυνόμενος πρός τήν συνείδησίν των: «Ὡς φρόνιμοις λέγω κρίνατε ὑμεῖς ὄ φημί΄  τό ποτήριον τῆς εὐλογίας ὁ εὐλογοῦμεν οὐχί κονωνία τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ ἐστί, τόν ἄρτον ὅν κλῶμεν οὐχι κονωνία τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ ἐστί;». Ἐνταῦθα βλέπομεν, ὄτι εἶναι σαφής ἡ δήλωσις τοῦ Κυρίου, ὅτι τό ποτήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι κοινωνία, μετοχή, τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου, ὁ δέ ἄρτος εἶναι κοινωνία τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ.  Καί συνεχίζει: «Οὐ θέλω δέ ὑμᾶς κοινωνούς τῶν δαιμονίων γίνεσθαι.  Οὐ δύνασθε ποτήριον Κυρίου πίνει καί ποτήριον δαιμόνων.  Οὐ δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετέχειν καί τραπέζης δαιμονίων». Ἐπειδή συγκρίνει ἐνταῦθα ὁ Ἀπόστολς Παῦλος τήν τράπεζαν τῶν δαιμονίων, ἤτοι τά εἰδωλόθυτα τῶν εἰδολολατρῶν μέ τήν τράπεζα τοῦ Κυρίου, εἴμεθα ὑποχρεωμένοι νά δεχθῶμεν, ὅτι ὅπως ἡ τράπεζα τῶν διαμονίων ἦτο πραγματική θυσία, οὔτω καί ἡ τράπεζα τοῦ Κυρίου, ἡ Θεία Εὐχαριστία, πρέπει νά εἶναι θυσίαν.

Εὐαγγελικός:  Δέν ἔχομε χωρίον τῆς Ἁγίας Γραφῆς τό ὁποῖον νά ὀμιλῇ τέλος πάντων ῥητῶς περί θυσίας καί θυσιαστηρίου τῶν Χριστιανῶν;

Ὀρθόδοξος: Βεβαίως.  Εἰς τήν πρός Ἐβραίους ἐπιστολην 13,10 ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει ῥητῶς: «Ἔχομεν θυσιαστήριον ἐξ οὗ φαγεῖν ἐξουσίαν οὐκν ἔχουσι οἱ τῇ σκηνῇ λατρεύοντες». Ἀφοῦ ἔχομεν θυσιαστήριον πρέπει νά ὑπάρχῃ καί Ἱερατεῖον καί θυσία.

Εὐαγγελικός:  Θυσιαστήριον ἐνταῦθα δέν εἶναι ἡ Ἁγία Τράπεζα, ὅπως νομιζετε σεῖς ἀλλά ὁ Γολγοθᾶς.

Ὀρθόδοξος: Λέγει ὅμως «ἐξ οὖ φαγεῖν» Τρώγεται ὁ Γολγοθᾶς;

Εὐαγγελικός: Τό τρώγω ἀλληγορικῶς σημαίνει πιστεύω.

Ὀρθόδοξος:  Προηγουμένως σᾶς ἀνέπτυξα ὅτι τρώγων ἐν ἀλληγορικῆ ἐννοία δέν ἔχει φιλικήν διάθεσιν, πίστιν, ἀλλά ἐχθρικήν. Ἄς ἐφαρμόσωμεν ὄμως ἔστω, τήν ἀλληγορικήν ταύτην ἔννοιαν ἐνταῦθα.  Θυσιαστήριον εἴπατε σημαίνει ὁ Γολγοθᾶς.  Τρώγω σημαίνει πιστεύω.  Οἱ τῇ σκηνῇ λατρεύοντες εἶναι οἱ Ἰσραηλίται.  Ἑπομένως τό «Ἔχουν θυσιαστήριον ἐξ οὖ φαγεῖν ἐξουσίαν οὐκ ἔχουν οἱ τῇ σκηνῇ λατρεύοντες» σημαίνει ἔχομεν τόν Γογοθάν εἰς τόν ὁποῖον δέν ἔχουν δικαίωμα νά πιστεύσωσι οἱ Ἰσραηλίται!! Δέν δέχεται ὁ Χριστός τούς Ἰσραηλίτας εἰς πίστιν; Ὁ ἴδιος ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁ ὁποῖος γράφει ταῦτα ἦτο Ἰσραηλίτης φανατικός καί ἐγινε ὄχι μόνο χριστιανός ἀλλά σκεῦος ἐκλογῆς.  Βλέπετε πού καταντῶμεν;

Εὐαγγελικός:  Πῶς ὅμως ὁ ἴδιος ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει εἰς τήν πρός Ἐβραίους ἐπιστολήν του «μίαν ὑπέρ ἁμαρτιῶν προσενέγκας θυσίαν εἰς τό διηνεκές …… μιᾷ γάρ προσφορᾶ τετελείωκεν εἰς τό διηενκές τούς ἁγιαζομένους» Ἑβρ. 10,12-14.  Μία λοιπόν θυσία ἐν Γολγοθᾶ καί ὄχι δύο: ἐν Γολγοθᾶ καί ἐπί τῆς Ἁγίας Τράπεζης.

Ὀρθόδοξος: Ἡ θυσία τοῦ Γολγοθᾶ καί ἡ ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης εἶναι ἡ αὐτή. Ἤρχισεν ἐν Γολγοθᾶ καί συνεχίζεται ἐν Ἁγίᾳ Τραπέζῃ. Ἐάν συγκρίνωμεν τήν θυσίαν τοῦ Γολγοθᾶ πρός τήν θυσίαν τῆς Θείας Εὐχαριστίας, θά ἵδωμεν βάσει τῶν λεχθέντων ὅτι καί αἱ δύο θυσίαι εἶναι μία, διότι εἶναι αἱ αὐταί κατά τήν φύσιν, διαφέρουσι ὅμως κατά τόν τρόπον καί τόν σκοπόν τῆς προσφορᾶς.  Εἶναι μέν αἱ αὐταί κατά τήν φύσιν, διότι εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος θυσιάζεται εἰς τόν Γολγοθᾶν καί ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης.  Διαφέρουσι ὅμως κατά τόν τρόπον διότι ἐπί τοῦ Γολγοθᾶ ἡ μορφή τῆς θυσίας εἶναι αἱματηρά ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης ὅμως ἡ μορφή εἶναι ἀναίμακτος, διότι προσφέρεται οὐχί ὑπό μορφήν σαρκός καί αἵματος ἀλλά ἄρτου καί οἴνου ἤτοι ἀναιμάκτως.  Διαφέρουν δέ καί κατά τόν σκοπόν διότι ἡ ἐπί τοῦ Γολγοθᾶ εἶναι ἀντικειμενικῆς, γενική διά ὅλους τούς ἀνθρώπους.  Ἡ ἐπί τῆς Ἀγίας ὅμως Τραπέζης εἶναι ὑποκειμενική ἤτοι διά τούς ἐπιθυμοῦντας μόνον.  Πλήν αὐτοῦ ἡ ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης εἶναι σχετική, διότι ἐξαρτᾶται ἐκ τῆς τοῦ Γολγοθᾶ.  Καί ἡ ἐνέργεια ταύτης ὡς ἐξαρτωμένης ἐκ τῆς προετοιμασίας τοῦ μεταλαμβάνοντος εἶναι πάλιν σχετική.

Εὐαγγελικός: Δέν δύναται νά ἐννοήσω τό πρᾶγμα.  Νομίζω ὅτι εἶναι δύο καί ὄχι μία.

Ὀρθόδοξος:  Πρός περισσότερον κατανόησιν τοῦ Γολγοθᾶ καί τῆς Ἁγίας Τραπέζης ἄς φέρωμεν μίαν παρομοίωσιν.  Ἡ ὕδρευσις μιᾶς  πόλεως ἐξαρτᾶται ἐκ τῆς δεξαμενῆς, ἡ ὁποία εὑρίσκεται ἐπί λοφίσκου τινος πλησίον τῆς πόλεως καί ἀπό τῆς βρύσες αἰ ὁποῖαι ὑπάρχουν εἰς τά ὁδούς τῆς πόλεως.  Ὅπως δηλαδη ἡ δεξαμενή ἔχει νερό δι’ ὅλους τούς ἀνθρώπους, οἱ δέ βρύσεις προορίζονται δι’ ἐκείνους, οἰ ὁποῖοι ἐπιθυμοῦν νά λάβουν ὕδωρ, οὕτω καί ἡ θυσία τοῦ Γολγοθᾶ εἶνα μεγάλη δεξαμενή γενική δι’ ὅλους, ἐνῶ αἱ ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης τῶν ναῶν, ἐντός τῆς πόλεως εἶναι αἱ πηγαί οἱ βρύσεις δι’ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἐπιθυμοῦν νά πίωσι τό ὕδωρ τό ζῶν τό αἷμα τοῦ Κυρίου.  Ὅπως ὅμως τό νερό τῆς δεξαμενῆς καί ἐκεῖνο πού εὑρίσκεται εἰς τίς βρύσεις εἶναι τό ἴδιον, κατά παρόμοιον τρόπον ἴδιος εἶναι καί ὁ θυσιαζόμενος Ἰησοῦς ἐπί τοῦ Γολγοθᾶ καί τῆς Ἁγίας Τραπέζης. Ὅπως ὅμως διαφέρει ἡ μορφή τῆς δεξαμενῆς ἀπό τίς βρύσεις, ἐνῶ ἔχουσι τό ἴδιον νερό, ἔτσι διαφέρει ὁ τρόπος τῆς προφορᾶς τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ εἰς τόν Γολγοθᾶν, ὄπου εἶναι αἱματηρός ἀπό τής θυσίαν τῆς Ἁγίας Τραπέζης, ὅπου εἶναι ἀναίμακτος.  Ὅπως ἡ δεξαμενή εἶναι γενική δι’ ὅλους οἱ δέ βρύσες διά τούς ἐπιθυμοῦντας οὕτω καί ἡ θυσία τοῦ Γολγοθᾶ εἶναι γενική, ἀντικειμενική, ἡ δέ τῆς Ἁγίας Τραπέζης ὑποκειμενική.
Ἔχοντες ταῦτα ὑπ΄  ὅψιν μας δυνάμεθα νά εἴπωμεν ὅτι ἡ θεία εὐχαριστία εἶναι θυσία συνεχίζουσα καί ἐπαναλαμβάνουσα τήν θυσίαν  τοῦ Γολγοθᾶ.  Συνεχίζει μέν διότι εἶναι ἡ αὐτή κατά τήν φύσιν πρός τοῦ Γολγοθᾶ, ἐπαναλαμβάνει δέ διότι ὁ σκοπός της εἶναι ὑποκειμενικός ὡς εἴπωμεν, εἶναι ἀναίμακτος.  Ἡ θυσία τῆς Ἁγίας Τραπέζης εἶναι σύμβολον καί πραγματικότης τῆς θυσίας τοῦ Γογλοθᾶ.  Εἶναι σύμβολον, διότι ὁ ἀναίμακτος τρόπος τῆς προσφορᾶς ἄρτου καί οἴνου συμβολίζει τήν θυσίαν τοῦ Γολγοθᾶ.  Εἶναι δέ πραγματικότης διότι ὁ συμβολισμός οὗτος δέν εἶναι φανταστικός ἀλλά πραγματικός αὐτός ὁ θυσιαζόμενος ἐπί τοῦ Γολγοθᾶ Ἰησοῦς Χριστός. 
Ἀφοῦ ἡ θεία εὐχαριστία εἶναι θυσία πρέπει νά ὑπάρχωσι καί ἱερεῖς.

 http://anavaseis.blogspot.com/

Ψηφιοποίηση κειμένων Κατερίνα