Γράφει ἡ κα Λαμπρινή Μαστρογιάννη, Ἐκπαιδευτικὸς – Θεολόγος. Μεταπτυχιακὰ εἰς τὴν Θρησκειολογίαν μὲ εἰδίκευσιν εἰς τὴν Φιλοσοφίαν καὶ εἰς τὴν Ἐπικοινωνιακὴν Θεολογίαν
Τὸ Ἑλληνικὸ Ἔθνος ἦταν ὑποδουλωμένο καὶ οἱ Τοῦρκοι ἦταν ἀπαίδευτοι καὶ βάρβαροι. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ὑπῆρχαν πολλὲς προκαταλήψεις καὶ οἱ γυναῖκες δὲν μποροῦσαν νὰ ἔχουν οὔτε κρίση, οὔτε ἄποψη, οὔτε γνώμη. Οἱ γυναῖκες ἦταν ἀντικείμενο ἡδονῆς γιὰ τὸν ἄνδρα. Ἦταν μόνο γιὰ νὰ γεννοῦν παιδιὰ, καὶ ὅταν δὲν ἔκαναν ἀρσενικὰ παιδιὰ κατέφευγαν σὲ βότανα. Ὁ ἄνδρας, ἂν δὲν ἀποκτοῦσε παιδιά, μποροῦσε νὰ τήν χωρίσει. Δὲν ἔβγαιναν ἔξω ἀπὸ τὰ σπίτια τους. Δὲν εἶχαν δικαίωμα στὴ μόρφωση κι ἔτσι ἡ ἐκπαίδευση τῶν γυναικῶν ἦταν ἀνύπαρκτη. Οἱ γυναικεῖες δουλειὲς ἦταν ἡ ὑφαντική, ἔκαναν δηλαδὴ ἐργόχειρα, πρακτικὴ ἰατρικὴ (μέθοδοι), μετέφεραν πέτρες καὶ ἀμείβονταν. Σὲ περίοδο ἐμπόλεμης κατάστασης πολεμοῦσαν στὸ πλευρὸ τῶν ἀνδρῶν καὶ εἶχαν τόλμη καὶ σθένος.
Δὲν ὑπῆρχε ἰσότητα τῶν φύλων. Οἱ γυναῖκες ζοῦσαν στὸ σπίτι τοῦ συζύγου καὶ ἔπαιρναν τὸ ἐπίθετό του. Ἐργάζονταν, γιὰ νὰ καλύψουν τὶς οἰκογενειακὲς ἀνάγκες. Ὅταν ἔφευγε ἀπὸ τὴ ζωή ὁ ἄνδρας, ἡ πιὸ ἡλικιωμένη γυναίκα φρόντιζε τὴν οἰκογένεια. Ποτὲ βέβαια δὲν παραθεωρήθηκε ἡ μητρότητα ποὺ ἦταν σημαντική.
Παρόλα αὐτά, στὰ χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας ὑπῆρχαν καὶ γυναῖκες ποὺ ἦταν μορφωμένες. Συνεχίζεται ἡ παράδοση ποὺ γυναῖκες ἀσχολήθηκαν μὲ τὴν ἀντιγραφὴ κωδίκων ἢ τὴ συγγραφὴ ἐκκλησιαστικῶν ὕμνων. Ἀπὸ τὰ πρῶτα ἀκόμα χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας εἶναι γνωστὰ ὀνόματα γυναικῶν ποὺ ἀντιγράφουν κώδικες. Αὐτὸ γινόταν στὴν Ἀλεξανδρινὴ καὶ στὴν Βυζαντινὴ ἐποχή. Οἱ Φαναριώτισσες ἦταν μορφωμένες· ἔκαναν κάποιες δωρεὲς σὲ μορφωτικὰ ἱδρύματα, ἐπιχορηγοῦσαν μεταφράσεις καὶ ἐκδόσεις βιβλίων. Ἡ Ἄννα Νοταρᾶ δείχνει μεγάλο ἐνδιαφέρον γιὰ φιλολογικὲς ἐκδόσεις καὶ ἐπίσης εἶχε μεγάλη κοινωνικὴ δραστηριότητα. Ὑπῆρξε ὁ συνδετικὸς κρίκος ἀνάμεσα στὶς γνωστὲς λόγιες γυναῖκες τοῦ Βυζαντίου καὶ ἐκεῖνες τῆς Τουρκοκρατίας. Ἡ Ἄννα Νοταρᾶ (1472-1474) ἔκανε πολλὲς διαπραγματεύσεις καὶ προσπάθειες νὰ ἐγκαταστήσει Ἕλληνες πρόσφυγες στὴν Τοσκάνη.
