Πρόσφατα, καλοί μου φίλοι, δημοσιεύτηκε στὸ «ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» μία ἔρευνα τῆς γνωστῆς ἑταιρείας δημοσκοπήσεων «ΚΑΠΑ RESEARCH» μὲ τίτλο «Ἡ ταυτότητα τῆς Νέας Γενιᾶς». Τὴ νέα γενιὰ ἡ ἑταιρεία αὐτή, τὴν χώρισε σὲ δύο κατηγορίες. Τὴν ἀποκαλούμενη «γενιὰ Υ» ποὺ εἶναι οἱ ἡλικίες 25 – 39 ἐτῶν καὶ τὴν ἀποκαλούμενη «γενιὰ Ζ» ποὺ εἶναι οἱ ἡλικίες 17 – 24 ἐτῶν. Δηλαδὴ πρόκειται γιὰ τοὺς νέους 17 – 39 ἐτῶν ποὺ γεννήθηκαν στὴν ἐποχὴ τοῦ διαδικτύου καὶ τῆς παγκοσμιοποίησης, ὅπως χαρακτηριστικὰ ἀναφέρει.
Ἡ ἔρευνα αὐτὴ ἔδειξε πολλὰ καὶ σημαντικὰ πράγματα. Θὰ σταθοῦμε, πρὸς τὸ παρόν, μονάχα σὲ ὅ,τι ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν Πίστη. Τὸ συμπέρασμα τοῦ διευθυντῆ ἐρευνῶν τῆς ἑταιρείας, ἔχει ὡς ἑξῆς (ὅπως δημοσιεύτηκε στὴν πιὸ πάνω ἐφημερίδα τῆς 16.05.2021):
«…Ἡ σχέση τῶν νέων μὲ τὴν Ἐκκλησία φαίνεται νὰ περνᾶ κρίση ἀμφισβήτησης. Τὸ 83% δηλώνει λίγο καὶ καθόλου ἱκανοποιημένο ἀπὸ τὴ δραστηριότητα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τὰ τελευταῖα χρόνια. Δηλώνει, ἐπίσης, ξένο πρὸς τὰ θεῖα καὶ τὸ τελετουργικὸ τῆς Ἐκκλησίας, μὲ ἐξαίρεση τὶς μεγάλες γιορτὲς (Χριστούγεννα, Πάσχα) καὶ τὰ μυστήρια ἐκεῖνα (γάμοι, βαπτίσεις) ποὺ ἔχουν καὶ κοινωνικὴ διάσταση…».
Ἐπὶ τοῦ συμπεράσματος αὐτὲς οἱ παρατηρήσεις, στὶς ὁποῖες θὰ μπορούσαμε νὰ προβοῦμε εἶναι οἱ ἑξῆς:
Πρώτη παρατήρηση. Χωρὶς νὰ θέλουμε νὰ συνηγορήσουμε ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας μας, θέτουμε τὸ ἁπλὸ αὐτὸ ἐρώτημα: Ἆραγε ἡ νέα γενιά, τὴν γνωρίζει τὴ δραστηριότητα τῆς Ἐκκλησίας; Γιὰ παράδειγμα γνωρίζει τὴ φιλανθρωπική της δράση, τὴν ποικιλόμορφη συμπαράστασή της στὸν χειμαζόμενο σύγχρονο ἄνθρωπο, τὸ καθημερινὸ πρόγραμμα τῶν ἀκολουθιῶν της κ.λπ; Ταπεινὰ ἐκτιμοῦμε πὼς ὄχι! Βλέπετε ἡ Ἐκκλησία ἐλάχιστα προβάλλει τὸ ἔργο της καὶ μάλιστα στὰ μέσα ἐνημέρωσης (ἰδίως δὲ στὰ προσφιλῆ τῆς νέας γενιᾶς), ὁπότε ἐπ’ αὐτοῦ κάτι πρέπει νὰ κάνει, στὸ βαθμὸ ποὺ πρέπει νὰ τὸ κάνει καὶ σύμφωνα βέβαια μὲ τὶς ἀρχὲς καὶ τοὺς κανόνες της.
Δεύτερη παρατήρηση. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας, εἴτε Ἐνορία εἶναι εἴτε Μητρόπολη, εἶναι ἀνάγκη νὰ κάνει βήματα – καὶ μάλιστα συνεχῆ καὶ ἀδιάκοπα – πρὸς τοὺς νέους. Τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἐπ’ αὐτοῦ μοναδικό. Ἐκείνου τοῦ Καλοῦ Ποιμένα, ποὺ ἄφησε τὰ 99 του πρόβατα γιὰ χάριν τοῦ ἑνός (1), ἐκείνου ποὺ χάθηκε στὶς ἐρημιὲς τοῦ κόσμου.
Τρίτη παρατήρηση. Ὅμως αὐτὸ δὲν ἀπαλλάσσει τῶν εὐθυνῶν τους καὶ τοὺς νέους, ὅπως καὶ ὅλων μας ἀσφαλῶς. Γιατί, ὅπως ἂν θέλει κάποιος νὰ βρεῖ κάτι (ὅ,τιδήποτε εἶναι αὐτὸ) τὸ βρίσκει καὶ πολὺ εὔκολα μάλιστα σήμερα, ἰδίως δὲ στὰ ἄφθονα καὶ ὅλο ἐξελισσόμενα ἠλεκτρονικὰ μέσα, τὸ ἴδιο συμβαίνει κι ἐδῶ. Ἆραγε ἐνδιαφερθήκαμε νὰ μάθουμε τί ἀκριβῶς γίνεται στὴν ἐνορία μας καὶ ἀνάλογα νὰ συμμετάσχουμε σ’ αὐτό; Γιατί, ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε, εἰδικὰ ἐκεῖνο τὸ χαμένο πρόβατο ποὺ ἔσωσε ὁ Χριστός, δὲν μπορεῖ, ὅλο καὶ κάποια κραυγὴ ἀγωνίας θὰ ἔβγαλε ἐκεῖ στὶς ἐρημιὲς καὶ τὰ βουνὰ ποὺ εἶχε βρεθεῖ, δίνοντας τὸ κατάλληλο σῆμα σ’ ἐκεῖνον ποὺ ἐνδιαφέρθηκε γιὰ τὴ σωτηρία του. Δηλαδὴ ἔκανε κι αὐτὸ κάτι γιὰ τὸν ἑαυτό του!
Τέταρτη παρατήρηση. Τὸ καλὸ εἶναι ὅτι, ὅπως φαίνεται ἀπ’ τὴν ἔρευνα, ἀλλὰ καὶ ἀπ’ τὸ πιὸ πάνω σύντομα συμπέρασμά της ἐπὶ τοῦ θέματός μας, οἱ νέοι δὲν λένε πουθενὰ ὅτι δὲν πιστεύουν στὸν Θεό, ἀλλὰ ἐκεῖνο ποὺ διατυπώνουν εἶναι ὅτι αἰσθάνονται ξένοι πρὸς τὰ θεῖα. Καὶ αὐτὸ εἶναι πάρα πολὺ σημαντικό, ξέρετε. Γιατί ἀφοῦ εἶναι θετικὰ διακείμενοι μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἐκεῖνο ποὺ λείπει εἶναι τὸ ἑπόμενο βῆμα, δηλαδὴ τὸ νὰ ἀκολουθήσουν τὰ τῆς Πίστης μας αὐτῆς. Καὶ αὐτό, ὅπως προκύπτει καὶ ἀπ’ τὰ προηγούμενα, εἶναι εὐθύνη ἀσφαλῶς καὶ τῶν δύο πλευρῶν. Δηλαδὴ καὶ τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ τῶν νέων μας.
Πέμπτη παρατήρηση. Ἀλλὰ προκαλεῖ ἐντύπωση καὶ τὸ ἑξῆς γεγονός. Οἱ νέοι δηλώνουν ξένοι πρὸς τὰ θεῖα καὶ τὸ τελετουργικὸ τῆς Ἐκκλησίας, μὲ ἐξαίρεση ὅμως τὶς μεγάλες ἑορτὲς (Χριστούγεννα, Πάσχα). Ἀπ’ αὐτὸ προκύπτει καθαρὰ ὅτι οἱ νέοι μας ἐκκλησιάζονται μόνο τὶς μεγάλες αὐτὲς ἑορτές, γι’ αὐτὸ καὶ αἰσθάνονται τότε, οἰκεῖοι θὰ λέγαμε, καὶ μὲ τὰ θεῖα, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ τελετουργικό της. Ἑπομένως δὲν χρειάζεται «ἐκσυγχρονισμὸς» τοῦ τελετουργικοῦ, ὅπως δὲν χρειάζεται καὶ ἐπὶ τῶν «θείων», ἀλλὰ τὸ νὰ μὴ εἴμαστε Χριστιανοὶ μόνο τῶν μεγάλων ἑορτῶν. Ἂν ὅλοι κάνουμε ἕνα βῆμα, δηλαδὴ τοῦ νὰ εἴμαστε Χριστιανοὶ τῶν Κυριακῶν κατ’ ἀρχήν, ὅλων τῶν Κυριακῶν, τότε θὰ δοῦμε ἀμέσως τὸ θαῦμα νὰ γίνεται μέσα μας. Δηλαδὴ τὸ νὰ τὰ νοιώθουμε καὶ νὰ τὰ καταλαβαίνουμε ὅλα, ὅλο καὶ πιὸ πολύ. Κατ’ οὐσίαν, λοιπόν, ὅλα ἐξαρτῶνται ἀπό μᾶς. Ἔτσι δὲν εἶναι;
Ἕκτη παρατήρηση. Σὲ ἐπιβεβαίωση αὐτοῦ, ἔρχεται καὶ τὸ ἑπόμενο τοῦ συμπεράσματος τῆς ἔρευνας. Ὅτι δηλαδὴ ἐξαίρεση αὐτοῦ τοῦ «ξένου πρὸς τὰ θεῖα», ἀλλὰ καὶ τοῦ τελετουργικοῦ τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι καὶ τὰ μυστήρια ἐκεῖνα (γάμοι, βαπτίσεις) ποὺ ἔχουν κοινωνικὴ διάσταση. Καὶ συμβαίνει αὐτό, γιατί κι ἐκεῖ συμμετέχουμε, ἔστω γιὰ λόγους κοινωνικούς. Ἐνῷ τὰ ἄλλα μυστήρια, ὅπως τοῦ εὐχελαίου γιὰ παράδειγμα, ποὺ δὲν ἔχουν κοινωνικὲς διαστάσεις καὶ συνεπῶς δὲν συμμετέχουν οἱ νέοι, πῶς νὰ τὰ κατανοήσουν; Ἄρα εἶναι θέμα κυρίως δικῆς μας διάθεσης γιὰ συμμετοχὴ καὶ σὲ αὐτά. Τότε πράγματι ὅλα θὰ ἄλλαζαν μέσα μας.
Ἕβδομη παρατήρηση. Γιὰ ἀκόμη μεγαλύτερη ἐπιβεβαίωση αὐτῶν, θὰ μπορούσαμε νὰ ἀναφέρουμε ἕνα παράδειγμα. Ἂς ὑποθέσουμε ὅτι κάποιος δὲν παρακολουθεῖ τίποτα ἢ ἔστω παρακολουθεῖ ἐλάχιστα ἀπ’ ὅσα συμβαίνουν στὸν ἀθλητικὸ χῶρο. Ἂν κάποια ἑταιρεία δημοσκοπήσεων ρωτοῦσε τὴ γνώμη του γιὰ τὸν ἀθλητισμό, ἀνάλογες ἀπαντήσεις δὲν θὰ ἔδινε;
* * *
Ἑπομένως, παιδιά, τοῦτο εἶναι ἀπαραίτητο νὰ γίνει: Νὰ παύσουμε νὰ εἴμαστε Χριστιανοὶ τῶν μεγάλων ἑορτῶν τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως καὶ τῶν μυστηρίων της ἐκείνων ποὺ ἔχουν κοινωνικὲς διαστάσεις, καὶ νὰ γίνουμε Χριστιανοὶ τῆς Κυριακῆς. Ἂν γίνουμε Χριστιανοὶ τῆς Κυριακῆς, τότε θὰ γίνουμε καὶ Χριστιανοὶ ὅλων τῶν μυστηρίων της. Καὶ τότε οὔτε τὰ θεῖα θὰ μᾶς εἶναι ξένα, οὔτε δὲ καὶ τὸ τελετουργικὸ τῆς Ἐκκλησίας μας. Πέραν τοῦ ὅτι θὰ εἴμαστε ἀσφαλῶς πιὸ ἱκανοποιημένοι καὶ ἀπὸ τὴν ὅλη δραστηριότητά της.
Μὴ ξεχνᾶμε πὼς ὅσοι ἔζησαν τὰ θαύματα καὶ τὸ ὅλο μεγαλεῖο τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τὴν ὅλη δραστηριότητά Του ἐπὶ τῆς γῆς, ἦταν ἐκεῖνοι ποὺ Τὸν ἀκολουθοῦσαν καὶ Τοῦ ζητοῦσαν νὰ τοὺς ἐλεήσει…
