τοῦ Ἰωάννου Μηλιώνη, ἐκπαιδευτικοῦ, μέλους τῆς Π.Ε.Γ.
Θορυβημένος συνεργάτης μᾶς ἔστειλε πρό ἠμερῶν ἄρθρο τῆς ἐφημερίδας LIFO σχετικό μέ τήν ἐνθουσιώδη ἀποδοχή τοῦ «Σχολείου Μπίγκ Μπάνκ» (Big Bang School) ἐκ μέρους τῆς ἠθοποιοῦ Μαρίνας Καλογήρου, τό ὁποῖο, «Σχολεῖο», διαφημίζεται ἀπό τήν ἐφημερίδα ὡς «τό πρῶτο μή κερδοσκοπικό γυμνάσιο τῆς φύσης στήν Ἑλλάδα». Ἡ ἐφημερίδα συνεχίζει τήν προβολή μέ τόν ὑπότιτλο: «Τό δημοτικό σχολεῖο Big Bang School παρέχει μία διαφορετική προσέγγιση στήν ἐκπαίδευση, κοντά στή φύση, λίγο ἔξω ἀπό τή Θεσσαλονίκη. Ἡ ἠθοποιός Μαρίνα Καλογήρου ἑτοιμάζεται νά συνεχίσει αὐτή τήν καινοτομία δημιουργώντας τό πρῶτο μή κερδοσκοπικό φυσικό γυμνάσιο στήν Ἑλλάδα»[1].
Δέν εἶναι ἡ πρώτη φορά πού ἡ LIFO προωθεῖ, μέ στοχευμένα ἄρθρα ὅ,τι τό ἀκραῖο, τό ἀνατρεπτικό, τό κοινωνικά καί ἐκκλησιαστικά ἀπαράδεκτο· ἡ συγκεκριμένη ὅμως προβολή σχετίζεται ἄμεσα μέ τήν ἀντιαιρετική εὐαισθησία μας καθώς ἡ προβαλλόμενη παιδαγωγική, ἄν καί προβάλλεται σάν ἐπαναστατική καί αἰσιόδοξη, ἔρχεται σέ πλήρη ἀντίθεση μέ τήν ἐκπαίδευση, πού ὁ ὀρθόδοξος ἕλληνας γονιός θά ὀνειρευόταν γιά τό παιδί του.
Ἀλλά ἄς γίνουμε πιό σαφεῖς, καθῶς δέν εἶναι ἡ πρώτη φορά πού τό ἐναλλακτικό αὐτό σχολεῖο ἐπιδιώκει τήν προβολή του διά τῶν ΜΜΕ. Ἤδη ἀπό τό 2016 κυκλοφοροῦν σχετικές «εἰδήσεις» μέ στόχο τήν «εὐαισθητοποίηση» τοῦ κοινοῦ καί τήν «ἀποδοχή» τῆς δῆθεν νέας καί πρωτοποριακῆς αὐτῆς μορφῆς ἐκπαίδευσης. Ὅμως ἡ ἐκπαιδευτική αὐτή πρόταση οὔτε νέα εἶναι οὔτε πρωτοποριακή.
Ἕναν αἰώνα πρίν, ἤδη ἀπό τό 1919, ἔχουμε τά «σχολεῖα Βάλντορφ» (Waldorf) τοῦ πρώην Θεοσοφιστοῦ καί ἱδρυτοῦ τῆς Ἀνθρωποσοφίας Ροῦντολφ Στάϊνερ (Rudolf Steiner: 1861-1925)[2] καί τά «σχολεῖα Μοντεσσόρι» τῆς Ἰταλίδας γιατροῦ καί παιδαγωγοῦ Μαρίας Μοντεσσόρι (Maria Montessori: 1870-1952)[3]. Τόσον τά σχολεῖα Βάλντορφ ὅσον καί τά σχολεῖα Μοντεσσόρι βασίζονται στό ὁλιστικό μοντέλο[4], στόν μονισμό[5] καί διδάσκουν ἀντίθετη κοσμολογία, θεολογία καί ἀνθρωπολογία ἀπ' ὅ,τι ὁ Δυτικός Πολιτισμός καί ἡ Ἐκκλησία ἀποδέχονται· ἐντάσσονται δηλαδή στό σύνδρομο τῆς Νέας Ἐποχῆς τοῦ Ὑδροχόου. Ὁ Στάϊνερ ὑπῆρξε ἀποκρυφιστής, ἐνῶ ἡ Μοντεσσόρι ἐρωτοτροποῦσε μέ τήν Θεοσοφία διδάσκοντας ὅτι «μέσα στό παιδί βρίσκεται μία κρυμμένη συμπαντική ἐνέργεια», ἐνῶ ἡ Θεοσοφική Ἑταιρεία χρηματοδοτοῦσε τό ἔργο της[6].
Νεότερη προσπάθεια εἰσβολῆς τῆς Νέας Ἐποχῆς στήν ἐκπαίδευση ἀποτελοῦν καί τά «σχολεῖα Ρόμπερτ Μοῦλλερ» (Robert Muller: 1923–2010)[7], γνωστά καί ὡς «Σχολεῖα Εἰρήνης Ο.Η.Ε.» -καθώς ὁ Μοῦλλερ ὑπῆρξε Βοηθός Γενικός Γραμματέας τοῦ Ο.Η.Ε.-, ὅπου ὁ μαθητής ἐνθαρρύνεται νά θεωρεῖ τόν ἑαυτό του «Συμπαντική Μονάδα»· ἐκπαιδεύεται δηλαδή ὡς «ἀναπόσπαστο μέρος τοῦ Σύμπαντος». Περιττό νά ἐπαναλάβουμε ὅτι τά συστήματα αὐτά, ὅπως προκύπτει τόσον ἀπό τά στοιχεῖα, ὅσον κι ἀπό τήν ὁρολογία πού χρησιμοποιεῖται, ἑδράζονται στήν ἀποκρυφιστική πίστη ὡς πρός τόν ἄνθρωπο, τόν κόσμο καί τόν θεό.
Γενικά, τό ὅλο προτεινόμενο ἐκπαιδευτικό σύστημα τῶν ἀνωτέρω μεθόδων -κι ἄλλων πού λόγω περιορισμένου χώρου δέν ἀναφέρονται στό παρόν- εἶναι προϊόν μίας φιλοσοφίας, πού στηρίζεται στήν πίστη στό κάρμα, τή μετενσάρκωση, τήν ὁλιστική θεώρηση τοῦ κόσμου, προϊόντα ὅλα αὐτά τῆς Ἀνατολικῆς «πνευματικότητας» καί τῆς Νέας Ἐποχῆς.
Ἡ ἐξαγγελία τῶν συστημάτων αὐτῶν στή χώρα μας ἐγίνετο ἀρχικά μέ σχετική εἰλικρίνεια. Τό δημοτικό σχολεῖο Μπίγκ Μπάνκ π.χ. προβαλλόμενο στόν ἱστότοπο τοῦ Δημοσιογραφικοῦ Συγκροτήματος «Μακεδονία», στίς 18 Μαΐου 2016, ἀναφέρει -στήν ἑνότητα «Τά Βιβλία μας»-, ὅτι ἡ ἐκπαίδευση εἶναι «βασισμένη στή μέθοδο Βάλντορφ, οἱ μαθητές δημιουργοῦν τά δικά τους βιβλία», σέ ἄλλο δέ σημεῖο -στήν ἑνότητα «Διδακτικές Μέθοδοι»- ἀναφέρεται ἡ Ἀργεντινή Σουζάνα Ἀμπεγκαντόρ (Susana Abigador) ἡ ὁποία διδάσκει στή χώρα μας «Αὐτογνωσία μέσω χοροῦ», «Σωματική Ἔκφραση» καί «Θεραπεία μέσω τῆς Τέχνης» (art therapy)[8]. Κι αὐτά εἶναι λίγα ἀπό τά ἀναφερόμενα τότε στήν ἐν λόγῳ διαφημιστική προβολή τοῦ «Σχολείου».
Πολλή διαφορετική ὅμως εἶναι ἡ προσέγγιση τῆς προβολῆς τοῦ Σχολείου Μπίγκ Μπάνκ σέ νεότερη δημοσίευση, στήν ἐφημερίδα «Θεσσαλονίκη», στίς 13 Μαρτίου 2017. Πουθενά δέν ἀναφέρεται ἡ μέθοδος Βάλντορφ ἤ ἄλλη διασύνδεση μέ ἀποκρυφιστικά, ὁλιστικά, ἐναλλακτικά, ἐνεργειακά ἤ ἄλλα νεοεποχίτικα στοιχεῖα. Ἐδῶ κυριαρχοῦν γενικόλογες καί μεγαλόσχημες διατυπώσεις: «Ἕνα νέο Big Bang δημιουργίας ξεκίνησε! Ἕνας νέος ἐκπαιδευτικός ὀργανισμός δημιουργήθηκε. Στόχος μας εἶναι ὁ ἐπανασχεδιασμός τῆς ἐκπαίδευσης, σέ μία ἐποχή τεχνολογικῶν ἐξελίξεων, καινοτομίας καί ἀλλαγῶν. Ξεκλειδώνοντας τίς προοπτικές τῆς ἀνθρωπότητας καί μετατρέποντας μία νέα παγκόσμια γενιά, σέ δημιουργούς τοῦ μέλλοντος»[9].
Ἀλλά καί πιό προσγειωμένες διατυπώσεις ἔρχονται νά ἀποκαλύψουν τούς βαθύτερους στόχους τῶν ἐμπλεκομένων καί νά ἐμβάλλουν τήν ἀνησυχία στόν προβληματιζόμενο Ἕλληνα γονιό: «Ἡ φιλοσοφία τοῦ σχολείου εἶναι ὅτι ὁ μαθητής θά πρέπει νά ἀνακαλύψει μέσα ἀπό τό παιχνίδι καί τή διασκέδαση τόν ἑαυτό του (αὐτογνωσία τοῦ «ἔσεστε ὡς θεοί»;), σχολιάζει ἡ Ἐλισάβετ Γεωργιάδου[10] καί συνεχίζει: «Τό παιδί εἶναι ἐξ’ ὁρισμοῦ ἐνέργεια καί γι’ αὐτό πρέπει νά βρίσκεται ἔξω στήν φύση, ὅπου ὑπάρχει διαθέσιμος χῶρος γιά δράση».
Ἀλλά οἱ προθέσεις τῶν ἱδρυτῶν δέν περιορίζονται στά παιδιά μας. Γνωρίζοντας ὅτι οἱ γονεῖς εἶναι οἱ κυρίως ἁρμόδιοι γιά τήν φυσική διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν τους, ἐπιχειροῦν νά ἐμπλέξουν καί τούς γονεῖς τῶν μαθητῶν τους στό ὅλο ἐγχείρημα. Μέσω αὐτῆς τῆς προοπτικῆς: «οἱ γονεῖς ἐκπαιδεύονται στό νηπιαγωγεῖο σέ ὁμάδες αὐτογνωσίας, θεάτρου, μουσικῆς (τύμπανα), ἀλλά καί μέσα ἀπό διάφορα παιχνίδια, ἐνῶ θά ἀναλάβουν μετά τήν πρώτη μέρα λειτουργίας τοῦ σχολείου, νά λειτουργήσουν τό κυλικεῖο καί νά καλλιεργήσουν τά χωράφια, προκειμένου νά βρίσκονται δίπλα στά παιδιά τους»[11]. Κι ἀλλοῦ: «οἱ ἰθύνοντες σκέφτονται νά δημιουργήσουν ἕναν χῶρο γιά τήν ἀποκλειστική ἐκπαίδευση τῶν μελλοντικῶν γονέων, παρέχοντας ὅλα τά ἐφόδια πού κρίνουν ἀπαραίτητα, ἤ ὅπως τονίζει ἡ κ. Γεωργιάδου "νά ἐκπαιδεύσουν τούς ἀνθρώπους πρίν ἀπό τή γέννησή τους"».
Ἀξίζει τέλος νά ἐντρυφήσουμε στή διασύνδεση τοῦ ἐν λόγῳ σχολείου μέ τόν εὐρύτερο ὁλιστικό, ἐναλλακτικό, ἐνεργειακό καί νεοεποχίτικο χῶρο καθώς «πίσω ἀπό τό πρωτοποριακό σχολεῖο «κρύβεται» ἡ Big Bang Education, ἡ ὁποία ἱδρύθηκε ἀπό τή Βέτα Γεωργιάδου, τόν Ἄγγελο Πατσιά καί τόν Γιάννη Σωτηράκο. Μιλήσαμε μέ τούς δημιουργούς τοῦ σχολείου καί μέ τήν ἠθοποιό Μαρίνα Καλογήρου, ἡ ὁποία ἦρθε τυχαῖα σέ ἐπαφή μέ τή μονάδα καί μετακόμισε ἀπό τήν Ἀθήνα στή Θεσσαλονίκη γιά νά φοιτήσει ὁ γιός της στό Big Bang School, τό ὁποῖο περιγράφει ὡς μία "φούσκα ἀγάπης"»[12], ἀναφέρεται σέ σχετικό ἔντυπο.
Κι ἀλλοῦ: «Ἡ ἰδέα γεννήθηκε στή Θεσσαλονίκη ἀπό τή δημιουργό τοῦ "Σχολείου τῆς Φύσης" στόν Τρίλοφο, Βέτα Γεωργιάδου, τόν δάσκαλο πού... εὐθύνεται γιά τό "Σχολεῖο Φύσης καί Χρωμάτων" στήν Κρήτη, Ἄγγελο Πατσιά, καί τόν Γιάννη Σωτηράκο τῆς ἑταιρείας "εὖ ζῆν" καί διοργάνωσης event Generation Alpha Ventures, οἱ ὁποῖοι πῆραν τήν πρωτοβουλία γιά ἕνα νέο εἶδος ἐκπαίδευσης πού θά ἀφορᾶ τούς πάντες: παιδιά καί γονεῖς»[13].
Κλείνοντας θά πρέπει νά ὑπογραμμίσουμε ὅτι τό ὅλο ἐγχείρημα τῆς δημιουργίας ἐναλλακτικῆς, νεοεποχίτικης ἐκπαίδευσης τῶν παιδιῶν στή χώρα μας δέν ἀφορᾶ μόνο στούς ἀρχικούς «ἐμπνευστές» τῆς ὑλοποίησης τοῦ σχολείου Μπίγκ Μπάνκ, ἀλλά ἐμπλέκει προφανῶς ἕνα εὐρύτερο φάσμα ἀνθρώπων βαθιά ἐμποτισμένων μέ τά πιστεύματα, τίς διδασκαλίες καί τίς πρακτικές -γενικά τόν ὅλο τρόπο ζωῆς- τῆς Νέας Ἐποχῆς τοῦ Ὑδροχόου. Ἐλάχιστο παράδειγμα ἀποτελοῦν οἱ προαναφερόμενοι στό ἐγχείρημα συνεργάτες, πού ἐνῶ προβάλλονται σάν μία παρέα ἀνθρώπων μέ «κοινό ὅραμα» («Ἡ Βέτα καί ὁ Ἄγγελος ἐγκατέλειψαν τίς θέσεις τους στό δημόσιο καί μαζί μέ τόν Γιάννη ἀποφάσισαν νά ὑλοποιήσουν τήν ἰδέα τους στή Θεσσαλονίκη, ἱδρύοντας ἕνα σχολεῖο...»)[14], στήν οὐσία ἀποτελοῦν μία μεθοδευμένη προσπάθεια εἰσδοχῆς στήν ὁλιστική, ἐναλλακτική, ἐνεργειακῆς καί νεοεποχίτικη νοοτροπία ὅσο τό δυνατόν περισσοτέρων ἀνθρώπων -παιδιῶν κι ἐνηλίκων- στίς μεθόδους δηλαδή τῆς γιόγκα, τοῦ διαλογισμοῦ καί τοῦ ἐναλλακτικοῦ τρόπου ζωῆς.
Χαρακτηριστικά εἶναι, μεταξύ τῶν δημοσιευθέντων, τόσον ἡ φωτογραφία μικρῶν παιδιῶν πού κάνουν διαλογισμό στό ὕπαιθρο[15], ὅσον καί τό βιογραφικό τῆς Μαρίνας Καλογήρου, ὅπου ἡ γιόγκα, τό ρέϊκι, τό τάϊ τσί (tai chi chuan), τό ζαζέν (zazen) κι ἡ ἀγιουρβέντα (ayurveda) ἀποτελοῦν βασικό τμῆμα τῆς ζωῆς της[16], αὐτῆς καί τοῦ συντρόφου της, τοῦ ἠθοποιοῦ καί δασκάλου γιόγκα Ἀντώνη Φραγκάκη[17].
Ὁλοκληρώνοντας τόν σχολιασμό θά θέλαμε νά ὑπογραμμίσουμε ὅτι τὰ περιεχόμενα τοῦ ἐν λόγῳ ἄρθρου ἐκφράζουν θέσεις ἐκκλησιαστικὲς καὶ ἀντιαιρετικές καὶ δὲν ἔχουν τὴν πρόθεση νὰ προσβάλουν τὴν τιμὴ καὶ τὴν ὑπόληψη κανενός, τὶς ὁποῖες δηλώνουμε ὅτι σεβόμεθα δεόντως.
[1] https://www.lifo.gr/articles/ekpaideysi/303038/big-bang-school-to-proto-mi-kerdoskopiko-gymnasio-tis-fysis-stin-ellada
[4] Ἰδέα ὅτι τά φυσικά συστήματα καί οἱ ἰδιότητές τους πρέπει νά θεωροῦνται ὡς σύνολα, ὄχι ὡς συλλογές τμημάτων. Ἡ ὁλιστική θεώρηση τοῦ κόσμου ὁδηγεῖ στήν θεοποίηση τῆς φύσης (πανθεϊσμός).
[5] Θεωρία πού ἀνάγει τήν ποικιλία τοῦ κόσμου σέ μία ἑνότητα μέσω τοῦ πνεύματος. Ὁ μονισμός δέχεται μία μόνο ἀρχή τῶν ὄντων. Ἀντίθετες θεωρίες πρός τόν μονισμό εἶναι ἡ διαρχία καί ὁ πλουραλισμός.
[10] Ἐκ τῶν ἱδρυτῶν τοῦ σχολείου.
[14] Στό ἴδιο.
