«Χαίρε, των αρετών καθαρόν ενδιαίτημα»
Όλη η ζωή της Οσίας Ξένης ευωδίαζε το άρωμα του ουρανού. Σκόρπιζε παντού ένα άφθαστο και άφθαρτο πνευματικό μοσχοβόλημα, γιατί η ψυχή της έγινε βωμός. Έγινε θυσιαστήριο, πάνω στο οποίο κάηκαν τα πιο ευγενή θυμιάματα της αρετής και της αγιότητας. Έγινε, κατά τον ιερό υμνογράφο, «των αρετών καθαρόν ενδιαίτημα». Ένα καθαρό κατοικητήριο των αρετών. Μια ενάρετη ψυχή.
Η Οσία Ξένη, σύμφωνα με την κοινή ομολογία των βιογράφων της, «αρεστή τω Κυρίω» (Σοφ. Σολ. δ, 14), επειδή «την κατά Χριστόν πολιτείαν μετήλθεν αρίστως». Ήταν ευάρεστη στο Θεό, επειδή κάλλυνε τη ζωή της με ένα πλήθος από αρετές. Κι αυτό, γιατί είχε πάντα τα μάτια της ψυχής της στραμμένα στον ουρανό. Είχε «τους οφθαλμούς αυτής αμετεωρίστους και αεί τον Χριστόν ορώντας». Σταθερά τα μάτια της προσέβλεπαν στον μεγάλο Αγαπημένο της, το Χριστό. Γι’ αυτό και τίποτε το γήινο δεν τη συγκινούσε. Όλα τα είχα αποτάξει από τη ζωή της για την αγάπη του Χριστού. Κατά την ωραία παρομοίωση του στάρετς Αμβροσίου, το φρόνημα της ήταν σαν τη ρόδα. Όπως, όσο λιγότερο ακουμπάει στη γη η ρόδα, τόσο πιο γρήγορα γυρίζει και τρέχει προς τα μπρος, έτσι και η ψυχή. Όσο λιγότερο προσκολλάται στα γήινα, τόσο πιο ελεύθερη και ανάλαφρη τρέχει γοργά το δρόμο της αρετής με στόχο τον ουρανό. Το «βραβείο της άνω κλήσεως». Την απόλαυση του Θεού.
«Ποιος θα μπορούσε να διηγηθεί τις αρετές της Οσίας Ξένης; Ποιος λόγος θα αρκούσε να μας μιλήσει για τα κατορθώματά της;… Συνεχής αγρυπνία. Άμετρη αγάπη. Υπερβολική εγκράτεια. Στολίδι όλων των ταπεινών. Συμπαθής για τους αμαρτωλούς. Ογηδός για τους πλανεμένους. Όλη η ζωή της περνούσε με κατάνυξη και συνεχώς δάκρυα ανάβλυζαν από τα μάτια της, σαν από πηγή. Ήταν πιο εύκολο να δει κανείς μια πηγή που έβγαζε νερό να χάνει το νερό της σε καιρό μεγάλης ζέστης, παρά να δει ποτέ χωρίς δάκρυα τα μάτια της τα σοβαρά, που πάντα κοίταζαν προς το Χριστό» (ΜΗΤΕΡΙΚΟΝ, Τόμος Γ΄, σελ. 147).
Φρόντιζε όμως, η αθλήτρια αυτή της αρετής, να κρατάει μυστικό τον τρόπο της ζωής της από τα μάτια των άλλων. Γιατί ήξερε ότι, στην πνευματική ζωή, η αφάνεια είναι ο πιο ασφαλής τρόπος για να διαφυλάξει κανείς την αρετή του και τα έργα των κόπων του. Η δημοσιότητα μπορεί να βλάψει και τον εργάτη και το έργο του. Γι’ αυτό η Οσία Ξένη ζούσε στη σιωπή του σταυρού, της θυσίας και της προσφοράς και ήταν απόλυτα ασφαλής. Έτσι μπορούσε να καλλιεργήσει και την αρετή της ταπεινοφροσύνης, ώστε να θεωρεί τον εαυτό της «υποκάτω πάσης της κτίσεως». Θα ήταν δε ελλιπές το οικοδόμημα των αρετών της, αν δεν στόλιζαν την ψυχή της οι κατεξοχήν «κοινωνικές» αρετές της αγάπης, της φιλοπτωχίας, της φιλοξενίας και της δικαιοσύνης. Μ’ αυτές έκλεινε πολλές ανθρώπινες πληγές, ενώ άνοιγε για τον εαυτό της τις πύλες του ουρανού, για να εισέλθει σ’ αυτόν με άνεση και χωρίς καμιά δυσκολία.
Όπως και έγινε. Εκεί, στα ουράνια σκηνώματα, όπου αναπαύονται από τους κόπους των αγώνων τους οι άγιοι και αθλητές της πίστεώς μας, ευφραίνεται μαζί τους και η μακάρια εκείνη ψυχή των Μυλάσων. Γιατί κι εκείνη κοπίασε για την αρετή. Σταυρώθηκε για τον κόσμο. «Παρέρχεται γάρ» αυτός. Και επιμελήθηκε τη σωτηρία της ψυχής της. Το μόνο «πράγμα αθάνατον», για το οποίο αξίζει κάθε θυσία και κάθε αυταπάρνηση. Αυτό μας διδάσκει η ζωή της Οσίας Ξένης. Αυτό το μήνυμα φθάνει ως εμάς, σαν απόηχος της ενάρετης ζωής της μέσα σ’ έναν κόσμο εμπαθή και αντίθετο. «Υπερόρα σαρκός· παρέρχεται γαρ. Επιμελού ψυχής, πράγματος αθανάτου».
