Τι είναι το Ψαλτήρι; Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να το χρησιμοποιεί ένας νέος;
Το Ψαλτήριον είναι ποιητικό βιβλίο, ένα από τα 49 βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Περιλαμβάνει 150 θρησκευτικά ποιήματα, Ψαλμούς, διάφορων συνθετών· οι περισσότεροι Ψαλμοί είναι έργα του Δαβίδ. Το Ψαλτήριον ή βιβλίο των Ψαλμών οφείλει το όνομά του στο έγχορδο μουσικό όργανο ψαλτήριο που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Ισραηλίτες αλλά και άλλοι αρχαίοι λαοί (στη λατρεία του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη επιτρεπόταν τότε να χρησιμοποιούνται και μουσικά όργανα).
Το Ψαλτήριον είναι το κατ᾿ εξοχήν βιβλίο προσευχών τής Εκκλησίας. Δεν υπάρχει Ακολουθία τής Εκκλησίας πού να μην περιλαμβάνει Ψαλμούς ή έστω ψαλμικούς στίχους. Είναι μεγάλος θησαυρός, διδάσκαλος προσευχής και σχολείο τής πνευματικής ζωής. Ο Μέγας Αθανάσιος γράφει ότι στο Ψαλτήριο περιλαμβάνονται όλες οι καταστάσεις της ανθρώπινης ζωής και ψυχής. Και άλλοι άγιοι Πατέρες, αρχαίοι και σύγχρονοι, πολύ το επαινούν και το συνιστούν. Στις ιερές Μονές αναγινώσκεται το Ψαλτήριο στις Ακολουθίες κάθε εβδομάδα από μία φορά, χωρισμένο σε 20 Καθίσματα (= τμήματα· 1ο Κάθισμα [Ψαλμοί 1-8]: στον Εσπερινό του Σαββάτου κ.ο.κ.) και την Μεγάλη Τεσσαρακοστή από δύο φορές την εβδομάδα.
Καλό είναι ο κάθε πιστός νέος, αλλά και ο κάθε πιστός να το χρησιμοποιεί· όχι μόνο σε κάποιες περιστάσεις, αλλά να το μελετά τακτικά και να προσεύχεται με αυτό, ώστε να εξοικειώνεται συνεχώς με το Ψαλτήρι. Κι αυτό γιατί η αλήθεια είναι ότι το Ψαλτήριο σε αρκετά σημεία είναι δυσνόητο. Όταν όμως κανείς εξοικειωθεί μαζί του, γίνεται πολύ αγαπητό μελέτημά του και οι Ψαλμοί αγαπημένες του προσευχές. Νιώθει ότι γράφτηκαν για εκείνον. Αντλεί από αυτό πολλή δύναμη και παρηγοριά.
Το πώς μπορεί να το χρησιμοποιεί ο νέος ως βιβλίο μελέτης και προσευχής, ας το κρίνει ο πνευματικός του, που γνωρίζει τις αντοχές του νέου, το γενικότερο πρόγραμμα και τις ανάγκες της ψυχής του. Πάντως γενικά μπορούμε να πούμε ότι μπορεί κανείς να ξεκινήσει να μελετά τούς Ψαλμούς που ακούμε πιο συχνά: του Μικρού Αποδείπνου (50ό, 69ο, 142ο), του Εξαψάλμου (3, 37, 62, 87, 102, 142), τον Προοιμιακό του Εσπερινού (103), το 18ο Κάθισμα (Ψαλμοί 119-133), που αναγινώσκεται σε κάθε Προηγιασμένη κλπ.
Η καλύτερη ίσως μετάφραση – ερμηνεία τού Ψαλτηρίου είναι του αειμνήστου Π. Ν. Τρεμπέλα, που πρόσφατα έχει μεταγλωττιστεί στη δημοτική και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της Αδελφότητας Θεολόγων «Ο Σωτήρ» που έχει την πνευματική ευθύνη των Ομάδων μας. Κυκλοφορεί και ως λειτουργικό βιβλίο, μόνο κείμενο, χωρισμένο σε Καθίσματα και Στάσεις (3 Στάσεις το κάθε Κάθισμα) για προσευχητική χρήση, από την «Αποστολική Διακονία», Ιερές Μονές κλπ. Κυκλοφορούν και σχολιασμένες εκδόσεις – υπομνήματα, θαυμάσιες ομιλίες αγίων Πατέρων κλπ., που εξηγούν τις περιστάσεις συγγραφής του κάθε Ψαλμού και εμβαθύνουν στα νοήματά τους, δυστυχώς όμως δεν είναι γραμμένα σε γλώσσα τόσο προσιτή στους νέους.
