Η μεγάλη φυλακή στη Μονή Οράνκι δεν ήταν στρατιωτική φυλακή, αλλά διεθνές στρατόπεδο των αιχμαλώτων. Σ’ αυτό το στρατόπεδο που βρισκόταν στα δάση της Βόλγας, κοντά στην πόλη Γκόρκι, σήμερα Νίζνι Νόβγοροντ, ήταν συγκεντρωμένοι περίπου 14.000 αξιωματικοί από όλες τις εθνικότητες της Ευρώπης, ακόμη και από την Ιαπωνία. Ήμασταν οργανωμένοι σε στρατιωτικούς σχηματισμούς για δουλειά και στρατωνιζόμενοι σε κτίρια και τρώγλες.
Στο Οράνκι υπήρχε μια ανδρική μονή, με μοναχούς από αρχοντικές οικογένειες, όλοι λόγιοι, με βιβλιοθήκη, τυπογραφείο και κοινοβιακή ζωή. Οι σοβιετικοί κατήργησαν την μονή. Τους μοναχούς και τους ιερείς, περίπου 11.000, μαζεμένους από πολλές μονές και σκήτες, με επικεφαλής έναν Επίσκοπο, τους σκότωσαν γύρω στα 1919-1920, τους έριξαν τον ένα πάνω στον άλλο σε μια χαράδρα στην αυλή της μονής και τους σκέπασαν με χώμα.
Όταν ήρθαμε εμείς οι Ρουμάνοι στο Οράνκι, κάνοντας κάποιες ανασκαφές, απαραίτητες για το στρατόπεδο, βρήκαμε κάτι αποσαρκούμενα πτώματα, όπως αναφέρεται στον προφήτη Ιεζεκιήλ. Μια μεγάλη τάφρο γεμάτη λείψανα. Όλους τους είχαν πυροβολήσει στο κεφάλι επειδή δεν ήθελαν να συνεργασθούν με τους άθεους.
Ανάμεσα τους καθόταν αναλλοίωτος πάνω σε μία καρέκλα ένας αρχιερέας, που φορούσε ένα εγκόλπιο και μια εικόνα της Θεοτόκου. Με την έγκριση της ηγεσίας του στρατοπέδου τους ράντισα με αγιασμό και τους ξανασκεπάσαμε με το χώμα. Μετά, με την άδεια του διευθυντή του στρατοπέδου, έβγαλα τα λείψανα του αγίου Επισκόπου ανάμεσα από χιλιάδες μάρτυρες μοναχούς, τα τοποθέτησα σε ένα φέρετρο, που το φτιάξαμε εμείς οι Ρουμάνοι, και τα θάψαμε κοντά σε ένα πηγάδι στην αυλή της Μονής…
– Μπορεί να θεωρηθούν άγιοι αυτοί οι μοναχοί που μαρτύρησαν για τον Χριστό, ως και οι άλλοι χριστιανοί που σκοτώθηκαν με διαφόρους τρόπους από τους άθεους, κατά την διάρκεια του κομουνισμού;
– Ναι, όλοι. Όπως είναι οι άγιοι μάρτυρες, ιερείς και μοναχοί, από το Οράνκι, διότι προτίμησαν τον θάνατο παρά να εκπέσουν από την πίστη. Και στην χώρα μας, στα δάση και στα βουνά σκοτώθηκαν ιερείς, και τα ονόματα τους αναφέρθηκαν σε διάφορα άρθρα. Και αυτοί μπορούν να θεωρούνται μάρτυρες του Χριστού και εθνομάρτυρες.
Στο στρατόπεδο στην αρχή κάναμε μόνο τον αγιασμό, με φρουρούς στις πόρτες, επειδή δεν επιτρεπόταν δημόσια προσευχή. Ο καθένας προσευχόταν το πρωί και το βράδυ, όπως έμαθε από την μητέρα του. Προσευχόντουσαν δε όλοι.
Ο θάνατος ήταν στην τρώγλη: ψείρες, κοριοί, τύφος, τρομερή παγωνιά έξω και απάνθρωπες δουλειές. Η ίδια κατάστασης ήταν και στα στρατόπεδα της Σιβηρίας – Καραγκάντα, Αρχαγγέλσκ, Μπορκούτα και σε άλλα στρατόπεδα της Ρωσίας.
Μετά το τέλος του πολέμου, σιγά-σιγά, οι Ρώσοι διοικητές έγιναν πιο παραχωρητικοί. Μας άφησαν να λειτουργούμε ελεύθεροι μέσα στις τρώγλες. Αργότερα, το καλοκαίρι, βγαίναμε στο οροπέδιο της αυλής της μονής, όπου κάναμε δημόσια προσευχές, και στις εορτές την Θεία Λειτουργία.
Στο Οράνκι ήμασταν 23 ορθόδοξοι Ρουμάνοι ιερείς. Κατασκευάσαμε όλοι μας επιτραχήλια από γερμανικές σκηνές. Στις ιερές ακολουθίες που τελούσαμε οι ορθόδοξοι ιερείς, παρευρίσκονταν και άλλες εθνικότητες και έμεναν κατενθουσιασμένοι από την ψαλμωδία την ορθόδοξη και την ανδρική χορωδία που είχαμε από 100 περίπου άτομα.
– Πώς προσευχόσασταν τις Κυριακές οι Ρουμάνοι εκεί στο Οράνκι;
– Όπως σας είπα, μαζευόμασταν στο οροπέδιο, τελούσαμε την Θεία Λειτουργία, κοινωνούσαμε, κάναμε μια ζωντανή ενθαρρυντική ομιλία, δοξάζαμε τον Θεό για όλα και πηγαίναμε στην συνέχεια για φαγητό και τους κοιτώνες.
– Εξομολογήσατε και βαπτίσατε στο στρατόπεδο;
– Δεν είχαμε άδεια. Τελικά όμως βάπτισα μερικούς Ρώσους και μερικά παιδιά.
Από το βιβλίο: π. Δημ. Μπεζάν, Η ΧΑΡΑ ΤΗΣ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑΣ. Εκδόσεις “Ορθόδοξος Κυψέλη”, σελ. 10.
