Κυριακὴ μετὰ τὴν Χριστοῦ Γέννησιν (Πράξ. στ΄ 8, ζ΄ 5, 47-60)
«ἅπαντες… εἶδον τὸ πρόσωπον
αὐτοῦ ὡσεὶ πρόσωπον ἀγγέλου» (στ΄ 15)
Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως
Ἀπὸ ποῦ ἀνθοῦσε ἡ Χάρη στὸν Στέφανο; Δὲν εἶναι ὁλοφάνερο ἀπὸ τὴν πίστη; Διότι καὶ ὁ Λουκᾶς τὸ ἐπιβεβαίωσε αὐτὸ παραπάνω, λέγοντας ὅτι ἦταν γεμᾶτος ἀπὸ πίστη. Εἶναι δὲ δυνατὸν νὰ ἔχη κάποιος χάρη, χωρὶς νὰ εἶναι θεραπευτής, διότι ὅπως λέγει ὁ Παῦλος, σὲ ἄλλους δίδονται χαρίσματα ἰάσεων, σὲ ἄλλον λόγος σοφίας (Α΄ Κορ. 12:9). Ἐδῶ δὲ μοῦ φαίνεται ὅτι μὲ τὸ νὰ λέγη ὅτι τὸ πρόσωπό του ἔλαμπε ὡσὰν πρόσωπο ἀγγέλου, αὐτὸ εἶναι δηλωτικὸ ἐπιπλέον χάριτος, τὸ ὁποῖο μαρτυρεῖται καὶ ἀπὸ τὸν Βαρνάβα.
Γνωρίζουμε ἔτσι ὅτι οἱ ἀπονήρευτοι καὶ ἀπροσποίητοι καὶ ἁπλοὶ εἶναι γεμᾶτοι ἀπὸ χάρη. Εἶδες τὴν δύναμη τοῦ κηρύγματος καὶ πῶς ἐπικρατεῖ ἀκόμη καὶ ὅταν οἱ κηρύσσοντες μαστιγώνονται καὶ διώκονται ἀπὸ παντοῦ. Ἀπὸ τότε καὶ ἐνῷ ἐκεῖνοι ψευδομαρτυροῦσαν, ὄχι μόνο δὲν ἐπικρατοῦσαν, ἀλλὰ οὔτε νὰ ἀντικρούσουν αὐτοῦ μποροῦσαν, παρόλο ποὺ ἦσαν τόσο ἀδιάντροποι καὶ θρασεῖς. Καὶ ἀπὸ αὐτό, ὅπως καὶ στὴν περίπτωση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἐνῷ ἐκεῖνοι ἔπρατταν ὅλα τὰ ἀπίθανα, γίνεται σὲ ὅλους φανερὸ ὅτι ἡ μάχη δὲν ἦταν ἀνθρώπινη, ἀλλὰ μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ποὺ γίνονται ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ καὶ προσποιοῦνται τοὺς εὐσεβεῖς. Καὶ ἐπειδὴ δὲν τοὺς ἐνδιέφεραν τὰ τοῦ Θεοῦ καὶ πῶς νὰ τὸν εὐχαριστήσουν, γι’ αὐτὸ ἐδῶ ἀναφέρουν συνέχεια τὸν Μωϋσῆ, λέγοντας «Ὁ Μωϋσῆς ποὺ μᾶς ἔβγαλε ἀπὸ τὴν γῆ τῆς Αἰγύπτου», ἐρεθίζοντας ἔτσι τὸν εὐμετάβλητο ὄχλο. Ἂν ναί, ὅπως φαίνεται, πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπερισχύση ἄνθρωπος βλάσφημος; Καὶ πῶς εἶναι δυνατὸν ἕνας ἄνθρωπος βλάσφημος νὰ κάνη τέτοια θαύματα στὸν λαό; Ἀλλά, τέτοιο πρᾶγμα εἶναι ὁ φθόνος. Κάνει παράφρονες ἐκείνους ποὺ τοὺς καταλαμβάνει, ὥστε νὰ μὴ κατανοοῦν οὔτε τί λέγουν.
Καὶ βέβαια τὸ πρόσωπο τοῦ Στεφάνου ἦταν γεμᾶτο πραότητα καὶ ἡμερότητα. Τίποτε δὲν ὑπάρχει πιὸ αἰσχρὸ ἀπὸ τὸν θυμό, τίποτε ἀναξιότερο καὶ ἀηδέστερο καὶ μισητό, καὶ τίποτε βλαβερώτερο. Ποτὲ μὴ βγάλεις λόγο βλάσφημο καὶ αἰσχρό, ποτὲ μὴ βρίσεις τὸν πλησίον σου, κι ἂν ἐκεῖνος σὲ κατηγορήση καὶ σοῦ ἀντιμιλήση. Γιατί γνώρισμα τῶν ἰσχυρῶν ἀνδρῶν εἶναι νὰ ὑπομένουν μὲ καρτερικότητα τοὺς ἀσθενεῖς. Δὲν εἶναι δυνατὸν ὁ ὀργιζόμενος νὰ γνωρίζη τί κάνει, ὅπως ὅταν μία πηγὴ καθαρὴ ἀνακατεύεται, ὅταν πέση μέσα σ’ αὐτὴν ἀπὸ κάπου κάποιος βοῦρκος.
Μὴ θολώσεις λοιπὸν τὸν νοῦ, ἀλλὰ καὶ ὅταν ἐπιπλήττης καὶ ὅταν νουθετῆς, ἂς βλέπουν τὰ μάτια σου καθαρά. Διότι πῶς ἀλλιῶς θὰ γίνη ἡ θεραπεία; Δὲν βλέπεις καὶ τοὺς δικαστές, ποὺ ὅταν πρόκειται νὰ κρίνουν, κάθονται ἐπάνω στὴν ἕδρα μὲ τὸ κατάλληλο ἔνδυμα; Ἔτσι νὰ κάνης καὶ ἐσύ, καὶ νὰ στολίσης τὴν ψυχή σου μὲ τὴν ἐπιείκεια καὶ τὴν μακροθυμία καὶ πραότητα καὶ ἔτσι νὰ ὁμιλῆς στὸν ἀδελφό σου, τὸν δοῦλο καὶ τὴν γυναίκα.
Διότι καὶ τότε, ὅταν μιλᾶς δίκαια, θὰ ἀποδεχθοῦν τὸν λόγο σου εὐκολώτερα καὶ δὲν θὰ τὸν ἀποδώσουν στὸν θυμό. Καὶ τὸ κυριώτερο, θὰ σὲ ἀποδεχθῆ ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος εἶναι «πρᾶος καὶ ταπεινός», ὅπως εἶπε ὁ Κύριός μας, καὶ μακαρίζει τοὺς πράους ὅτι εὑρίσκουν Χάρη παρὰ τῷ Θεῷ, τὴν ὁποίαν εἴθε νὰ ἐπιτύχουμε μὲ τὴν εὐσπλαγχνία καὶ φιλανθρωπία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἂς εἴμαστε, λοιπόν, ἀπαλλαγμένοι ἀπὸ τὴν παράλογη αὐτὴ ὁρμή, γιατί τίποτε λογικὸ δὲν μπορεῖ νὰ γίνη μὲ τὸν θυμό. Καὶ ἂν κάποιος προσεύχεται, μάταια προσεύχεται κι ἂν τρώγη βλάπτεται καὶ ἐὰν ὁμιλῆ γίνεται καταγέλαστος. Καὶ ὅτι ὁ Στέφανος δὲν ἦταν θυμωμένος τὸ φανέρωσε, διότι ἐνῷ κακοπαθοῦσε, προσευχόταν ὑπὲρ αὐτῶν καὶ ἔλεγε: «Μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην» (Πράξ. 7: 60). Ἔτσι, χωρὶς νὰ ὀργίζεται ἐναντίον τους, ἀλλὰ πονώντας γι’ αὐτοὺς καὶ ὑποφέροντας ἔλεγε αὐτὰ τὰ λόγια. Καὶ γι’ αὐτὸ τὸ πρόσωπό του ἔλαμπε σὰν πρόσωπο ἀγγέλου, ἀφοῦ ὅπου ὑπάρχει θυμός, τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο δὲν κατοικεῖ ἐκεῖ. Διότι ὁ κυριευμένος ἀπὸ θυμὸ εἶναι καταραμένος καὶ δὲν ἔχει τὴν εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ ὁ θυμὸς εἶναι πάθος καὶ ἐλάττωμα κι ἂν ὁμιλῆς δίκαια μὲ θυμό, τὸ πᾶν ἔχασες. Ἂς εἴμασθε λοιπὸν ἀπαλλαγμένοι ἀπὸ θυμὸ καὶ κραυγή, μὲ φιλόσοφο νοῦ καὶ γαλήνη, χωρὶς ἐσωτερικὴ ἀναταραχή, θόρυβο καὶ θαλασσοταραχὴ πάντοτε, ὅταν ἐπιχειροῦμε νὰ διορθώσουμε τοὺς ἄλλους καὶ νὰ τοὺς σώσουμε.
