τοῦ Ἰωάννου Μηλιώνη,
ἐκπαιδευτικοῦ, μέλους τῆς Π.Ε.Γ.
Ἡ Ἐκπομπή πραγματοποιήθηκε τό πρωί τῆς ἴδιας ἡμέρας, πού ἐπρόκειτο νά ταξιδέψω στή Λάρισα γιά μιά ὁμιλία, προσκεκλημένος ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Λαρίσης καί Τυρνάβου.
Ἀλλά καί πάλι, ἡ εὔλογη ἀπορία· τί τό σημαντικό μπορεῖ νά ἔχει μιά ὁμιλία σέ σχέση μέ τίς δεκάδες ὁμιλίες, πού ἔχουν πραγματοποιηθεῖ ἀπό τόν γράφοντα, σέ πλῆθος εὐκαιριῶν ἀνά τήν Ἑλλάδα;
Ἦταν τό ἀντικείμενο τῆς ὁμιλίας -ὅσο καί τῆς ραδιοφωνικῆς ἐκπομπῆς-, πού καθιστοῦσε τό ὅλο θέμα τόσο σημαντικό. Καί τό ἀντικείμενο αὐτό ἀφοροῦσε τόν νεαρό μάγο Χάρι Πότερ, τόν ἥρωα ἑκατομμυρίων παιδιῶν, σ’ ὁλόκληρο τόν κόσμο, ἀλλά καί χιλιάδων παιδιῶν στή χώρα μας.
Δέν γνωρίζω, 22 χρόνια μετά τήν ἐμφάνιση τοῦ συνδρόμου «Χάρι Πότερ», πόσο εὐαισθητοποιημένοι μποροῦν νά χαρακτηριστοῦν οἱ Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι πιστοί ἐπάνω στό φαινόμενο «Χάρι Πότερ», πού σήμερα δείχνει νά μήν ὑφίσταται κάν. Καί δέν εἶναι νά ἀπορεῖ κανείς γιά τό γεγονός αὐτό, καθώς εἶναι γνωστό ὅτι ὁ Ἕλληνας ἔχει τήν τάση νά μεγαλουργεῖ μόνο ὅταν ὁ ἴδιος νοιώθει ὅτι ἐλέγχει μιά κατάσταση ἐξ ὁλοκλήρου, ἐνῶ σπάνια εἶναι διατεθειμένος νά δεχθεῖ ὁδηγίες ἤ ἐντολές.
Ἔτσι, καί στό πρόβλημα «Χάρι Πότερ» δέν μποροῦσε νά ἰσχύσει κάτι τό διαφορετικό. Ὑπῆρξαν πρόσωπα, πού ἀντιλήφθηκαν τόν τεράστιο κίνδυνο καί κυριολεκτικά στρατεύθηκαν γιά νά τόν ἀντιμετωπίσουν καί ὑπῆρξαν ἄλλοι, πού ἔνοιωσαν ὅτι «καλά τώρα..., ὑπάρχουν κι ἄλλα προβλήματα πιό σημαντικά». Τελικά κατανοοῦμε ὅτι εἶναι θέμα ἀξιολόγησης καί καθορισμοῦ τῶν προτεραιοτήτων καί φυσικά δέν μεμφόμεθα κανέναν.
Βέβαια, ὅλοι κατανοοῦμε ὅτι τά παιδιά μας ἀποτελοῦν τήν ὑπ’ ἀριθμόν ἕνα προτεραιότητά μας κι ἄν τά παιδιά μας αὐτά ἀφεθοῦν νά ἐκπαιδευθοῦν μέ βάση τά πρότυπα καί τίς διδασκαλίες τῆς Νέας Ἐποχῆς, ἡ Ἐκκλησία μας αὔριο θά βρεθεῖ ἐμπρός σέ νέους γενίτσαρους· αὐτή τή φορά, νεοεποχίτες.
Καί σάν ἀντίλογο στή γνωστή ρήση τῶν ἐφησυχασμένων -πού σταθερά μᾶς προβάλλουν τό στερεότυπο ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ἀπό τῆς ἱδρύσεώς της δεχθεῖ ἄπειρες προκλήσεις, ἀλλά, ἐφ’ ὅσον «πύλαι ἄδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς», δεν κινδυνεύει-, θά ἀπαντήσουμε ὅτι: Ἡ μέν Ἐκκλησία, ὡς σῶμα Χριστοῦ, δέν κινδυνεύει ἀλλά -ὅπως συνήθιζε νά λέει ὁ μακαριστός π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος-, χάνονται ψυχές, «ὑπέρ ὥν Χριστός ἀπέθανεν».
Τό πῶς καί πόσο λοιπόν τά παιδιά μας δηλητηριάζονται καθημερινά ἀπ’ ὅσα βλέπουν, ἀκοῦν καί καταναλώνουν, δέν εἶναι εὔκολο νά προσδιοριστεῖ μέ ἀκρίβεια παρά μόνον ἀπό ἕναν εὐαισθητοποιημένο παιδαγωγό, μέ καλή γνώση τοῦ θέματος «ἀποκρυφισμός καί παραθρησκεία», μέ καθημερινή πολύωρη ἐπαφή μέ παιδιά καί νέους, τόν ὁποῖο τά παιδιά αὐτά θά ἀντιμετωπίζουν πλέον σάν συνομήλικο καί συμμαθητή τους καί κάποτε καί σάν «κολλητό» τους.
Πόσο εὔκολο ὅμως νομίζετε ὅτι εἶναι κάτι τέτοιο;
Ἀκόμη καί σέ ἰδανικές περιπτώσεις, χαρισματικῶν δασκάλων καί καθηγητῶν, πού κατορθώνουν, οἱ μαθητές καί φοιτητές τους, νά κρέμονται κυριολεκτικά ἀπό τά χείλη τους, μιά ἴσοις ὅροις ἐπικοινωνία εἶναι ἐν πολλοῖς ἀπαγορευτική. Ποτέ δέν θά καταφέρει ὁ χαρισματικός καθηγητής νά δημιουργήσει τό πλαίσιο ἐκεῖνο καί τό κλῖμα ἐκεῖνο, πού θά ἐπιτρέψει στό παιδί ἤ στό νέο νά ἀνοίξει τήν καρδιά του καί νά τοῦ ἐκμυστηρευθεῖ τίς μύχιες σκέψεις καί ἐπιθυμίες του.
Αὐτό, ὅμως, πού ἦταν καί εἶναι ἀδύνατον στίς παραδοσιακές σχέσεις, στήν κλασική μορφή ἐπικοινωνίας νέων καί ἐνηλίκων, εἶναι ἐν μέρει ἐφικτό σήμερα στό διαδίκτυο (internet), σέ παιδαγωγούς μέ λεπτότητα, μέ συναίσθηση εὐθύνης καί μέ σχετική γνώση τῆς σύγχρονης τεχνολογίας. Καί ἡ ἐπικοινωνία αὐτή πραγματοποιεῖται ἤδη ἀπό ἐξειδικευμένους συνεργάτες, στίς λεγόμενες ὁμάδες συζήτησης, πού ἀπευθύνονται σέ παιδιά καί σέ νέους, δηλαδή, μέ τήν συμμετοχή σέ νεανικά Fora.
Ἔτσι, λοιπόν, γιά νά μήν μακρηγοροῦμε καί γιά νά ἐπανέλθουμε στό θέμα μας, τό πρωί ἐκεῖνο, στό Ραδιοφωνικό Σταθμό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, καλεσμένος ἀπό τήν κ. Ἀδαμαντία Μπούρτζινου, ρωτήθηκα γιά τό θέμα τῆς ἀπογευματινῆς μου ὁμιλίας, στή Λάρισα καί γιά τό βιβλίο: «Ναί ἤ ΟΧΙ στό Χάρι Πότερ;», πού ἦταν πλέον ἔτοιμο κι ἐπρόκειτο νά κυκλοφορήσει σύντομα. Τό βιβλίο αὐτό τελικά κυκλοφόρησε τόν Μάϊο τοῦ 2003, μέ ἐξαιρετική ἐπιτυχία καί πραγματοποίησε σέ τρία χρόνια 4 ἐπανεκδόσεις.
Στή συνέντευξη ἐκείνη ὑπογραμμίστηκε ἔντονα ὁ πονηρός καί ὑποχθόνιος τρόπος μέ τόν ὁποῖο ἡ Τζ. Κ. Ρόουλινγκ (J. K. Rowling), συγγραφεύς τῆς σειρᾶς τῶν βιβλίων «Χάρι Πότερ», χτίζει τόν μύθο της ἔτσι ὥστε νά καταστήσει τήν μαγεία ὄχι μόνον ἀποδεκτή ἀλλά καί ἐπιθυμητή ἀπό τούς μικρούς, ἀλλά καί τούς μεγάλους ἀναγνῶστες της. Πῶς χρησιμοποιεῖ τό χιοῦμορ καί τήν λεπτή εἰρωνεία –στοιχεῖα ἰδιαίτερα προσφιλή σέ μιά κοινωνία ἀνταγωνιστική, σάν τήν σημερινή, ὅπου οἱ σχέσεις τῶν ἀνθρώπων ἀγνοοῦν τήν ἀγαπητική διάσταση καί παλινδρομοῦν μεταξύ εἰρωνείας καί κολακείας. Οἱ ἄνθρωποι καί εἰδικά τά παιδιά «ἀναγνωρίζουν» ὑποσυνείδητα τόν ἑαυτό τους, στά γραπτά τῆς Ρόουλινγκ, καί στό σημεῖο αὐτό, ταυτίζονται μέ τούς ἥρωές της· ἕνας ἀπό τούς λόγους, πού προσδίδει στά βιβλία της ἐπιτυχία. Ἐδῶ, κακοί, πονηροί, ἀνεγκέφαλοι, περιγράφονται καί προβάλλονται ὅσοι ἀπορρίπτουν τήν μαγεία, ὡς κακή καί ἐπικίνδυνη. Εἶναι οἱ Muggles -ὅρος ὑποτιμητικός γιά τούς ἁπλούς ἀνθρώπους, πού ἀπορρίπτουν τήν ἄσκηση τῆς μαγείας- μέ κορυφαίους τούς Darsley, τό ζεῦγος πού ἀνέλαβε τήν υἱοθεσία τοῦ Χάρι Πότερ.
Ἡ Ρόουλινγκ ἐξαντλεῖ ὅλη τήν συγγραφική της δεινότητα στήν προσπάθειά της αὐτή –κι αὐτό δέν μποροῦμε νά μήν τῆς τό ἀναγνωρίσουμε, ὅτι πρόκειται γιά ἰκανή συγγραφέα-, ἀλλά, πάλι, δέν εἶναι πιό ἐπικίνδυνος ἕνας ταλαντοῦχος, ἀλλά διεστραμμένος δημιουργός ἀπό ἕναν ἀτάλαντο, τόν ὁποῖο τό κοινό πιθανόν, θά ἀπορρίψει ἔτσι κι ἀλλιῶς ἀπό τήν ἀρχή;
Ἡ Ρόουλινγκ ἐξαντλεῖται, λοιπόν, στό νά περιγράψει, μέ ὕπουλο τρόπο, τήν ἄσκηση τῆς μαγείας σάν καλή καί ἀποδεκτή καί τούς ἀντιτιθέμενους σάν κακούς, ἀνόητους ἤ στήν καλύτερη περίπτωση, βαρετούς. Τί τέλεια ἀντιστροφή τῶν ἀξιῶν;
Ἡ Ρόουλινγκ προχωρεῖ ἀκόμη σέ μιά προσπάθεια νά καθιερώσει στήν συνείδηση τοῦ ἀναγνώστη τό μοντέλο τοῦ δῆθεν καλοῦ ἤ «λευκοῦ» μάγου, σέ ἀντίθεση μέ τόν δῆθεν κακό ἤ «μαῦρο» μάγο, διαχωρισμό πού πάντοτε ἐπιχειροῦσε νά καθιερώσει ὁ ἀποκρυφιστικός χῶρος καί ἰδιαίτερα ἀπό τήν ἐποχή τῆς Ἑ. Π. Μπλαβάτσκη καί τῆς «Θεοσοφικῆς Ἑταιρείας» της.
Ἀξίζει ἐδῶ νά σημειωθεῖ -ἄν καί ὁ ὅρος ἔχει πλέον πολιτογραφηθεῖ διεθνῶς-, ὅτι καί ἁπλῆ ἀναφορά σέ «μαύρη» μαγεία ἀπό χείλη Ὀρθόδοξα, ἀποτελεῖ ἀστοχία, καθώς ἔτσι ἀσυνείδητα ἀποδεχόμαστε τήν ὕπαρξη ὄχι μίας καί μοναδικῆς μαγείας, ὅπως ἡ Ἐκκλησία ἀναφέρει στίς Ἅγιες Γραφές της, ἀλλά πολλῶν εἰδῶν, κάτι πού ὁ ἀποκρυφισμός κατόρθωσε νά ἐμπεδώσει στίς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων.
Ἕνα, τρίτο καί πολύ χαρακτηριστικό σημεῖο ἀναφορᾶς στά βιβλία τῆς Ρόουλινγκ εἶναι ἡ ἀναφορά καί περιγραφή ἀποκρυφιστικῶν πρακτικῶν μέ πολλές λεπτομέρειες, ὅπως: ἐπῳδές (ξόρκια) καί τελετουργίες, κάτι ἄγνωστο στό παιδικό ἀνάγνωσμα λίγα χρόνια νωρίτερα. Αὐτό εἶναι κι ἕνα χαρακτηριστικό σημεῖο πού πρέπει νά ὑπογραμμίζεται, ὅταν μή ἐνημερωμένοι γονεῖς ὑποβάλλουν συχνά τό κλασικό ἐρώτημα: «Μά καί στά παραμύθια, στό παρελθόν, δέν γίνονταν ἀναφορές σέ μάγους καί μαγικά»;
Στό σύγχρονο, λοιπόν, «παιδικό» ἀνάγνωσμα ἐπιστρατεύεται ὅλη ἡ ἀποκρυφιστική γραμματεία γιά νά «ἀποκτήσουν τά γραπτά ἀληθοφάνεια», ὅπως δηλώνει καί ἡ Ρόουλινγκ σέ σχετική συνέντευξη στούς Times.
Ἔτσι, παρελαύνουν ἀπό τά βιβλία της, ἀπό τόν ἀλχημιστή Νικολά Φλαμέλ (Nicholas Flamel)[1] καί τόν ἀστρολόγο καί μάγο Κορνήλιο Αγρίππα (Heinrich Cornelius Agrippa)[2] -ἱστορικά πρόσωπα καί οἱ δύο- μέχρι καί τίς πρακτικές τῆς δαιμονικῆς σωματικῆς κατάληψης καί τοῦ «ξεριζώματος τοῦ μανδραγόρα» -γιά νά ἀναφέρουμε ἐλάχιστα μόνο δείγματα ἀποκρυφιστικῶν ἀναφορῶν σέ παιδικό ἀνάγνωσμα.
Ὅμως ἐπειδή τό πρόβλημα δέν ἔπαυσε νά ὑπάρχει καθώς καί διδακτορικές διατριβές -ἀπό παιδιά τοῦ τότε καί ἐπιστήμονες τοῦ σήμερα- ἔχουν πραγματευθεῖ θετικά τό σύνδρομο «Χάρι Πότερ», θά ἐπανέλθουμε συντόμως ἐπί τοῦ θέματος.
