Λέμε να σταθούμε για λίγο, φίλοι, σε ελάχιστα μόνο γεγονότα απ’ την ιστορία μας, και μάλιστα σ’ αυτήν της 400χρονης σκλαβιάς του Γένους μας, όσο ο περιορισμένος χώρος μας το επιτρέπει. Που ωστόσο ανταποκρίνονται πλήρως σ’ αυτό που έλεγε ο Β. Ουγκώ: «Το μεγαλείο ενός λαού δεν μετριέται ούτε απ’ τον αριθμό των στρατιωτών του, ούτε απ’ το στόλο του. Το μόνο μέτρο είναι η ποσότητα της ευφυΐας του, η ποσότητα της αρετής του και ο πατριωτικός των πολιτών του».
Λοιπόν ας θαυμάσουμε του δικού μας λαού το μεγαλείο…
* * *
Από τότε που το Γένος μας βυθίστηκε στη σκλαβιά, δεν πόθησε και δεν υπηρέτησε άλλο σκοπό, παρά την απόκτηση της ελευθερίας του. Αγώνες συνεχείς και ακατάπαυστοι «για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την ελευθερία».
Οι περισσότεροι από μας γνωρίζουν, πως επαναστάτησαν όλοι σαν Έθνος, το 1821. Ή και δύο-τρεις φορές πριν. Η αλήθεια ωστόσο είναι πως η επανάσταση αυτή, ήταν βέβαια η τελευταία, η ολοκληρωτική, η επιτυχημένη αφού έφερε το ποθούμενο αποτέλεσμα. Όμως δεν ήταν και η μόνη. Γιατί πριν απ’ αυτήν, υπήρξαν τόσες άλλες, που αρχίζουν απ’ αυτά κιόλας τα πρώτα χρόνια της σκλαβιάς.
Ναι, έχει πολύ σημασία να τις δούμε, γιατί θα φανεί ολοκάθαρα το αδούλωτο φρόνημα των Ελλήνων και το μεγαλείο της φυλής μας, που πραγματικά άφησε εκστατική την ανθρωπότητα κι εμβρόντητη την Ιστορία.
Έχουμε λοιπόν…
Το 1462, δηλαδή 9 χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, επαναστατεί η Λέσβος. Ένα χρόνο, όμως, μετά, το 1463 αυτή καταπνίγεται με την αποστολή 10.000 γενίτσαρων στο νησί, οι οποίοι κατέσφαξαν χιλιάδες!
Το 1463 οι Ενετοί που κατείχαν αρκετές πόλεις στην Ελλάδα για εμπορικούς λόγους ήρθαν σε διάσταση με τους Τούρκους και αποφασίζουν να υποστηρίξουν ένα γενικό επαναστατικό κίνημα των Ελλήνων. Έτσι και γίνεται. Ξεσηκώνονται οι Έλληνες, κυρίως στην Πελοπόννησο και διεξάγουν έναν αγώνα διαρκείας 16 ετών!
Το 1481 υποκινείται επαναστατικό κίνημα στην Ήπειρο με οπλαρχηγούς Θεοδ. Κλαδά και Θ. Μπούρα. Επαναστατούν 50 κωμοπόλεις και χωριά της Ηπείρου. Και το κίνημα αυτό απέτυχε!
Το 1571 με την ευκαιρία της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου, όπου ο Δον Ζουάν ο Αυστριακός κατατρόπωσε τον τουρκικό στόλο, ξεσπά νέα επανάσταση στη Ρούμελη και την Ήπειρο.
Το 1585 επαναστατεί η Ακαρνανία υπό τον Αρματολό Θεοδ. Γρίβα. Μαζί του επαναστατούν την ίδια περίπου περίοδο οι Αρματολοί της Ηπείρου, Μάρκος Πούλιος και Μαλάμης. Καταλαμβάνεται και απελευθερώνεται η Άρτα και οι επαναστάτες φτάνουν προ των Ιωαννίνων, όπου η προσπάθειά τους σταματά.
Το 1603 έχουμε νέο επαναστατικό κίνημα, στο οποίο συμμετέχουν και οι Ιππότες της Μελίτης. Κι αυτό, όμως, αποτυγχάνει.
Το 1617 γίνεται επαναστατικό κίνημα στα Χανιά. Το κίνημα επιτυγχάνει και τα Χανιά μένουν ελεύθερα επί 15 συνεχή χρόνια.
Το 1680 επαναστατεί η Πελοπόννησος σε συνεργασία με τους Ενετούς. Έτσι, το 1687 ολόκληρη η Πελοπόννησος βρίσκεται στα χέρια των Ενετών. Αποτέλεσμα της επιτυχίας αυτής ήταν να μεταφερθεί η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα. Τότε, τον Σεπτέμβριο του 1687 οι Έλληνες και οι Ενετοί υπό τον Μοροζίνι πολιορκούν την Ακρόπολη, όπου είχαν κλειστεί οι Τούρκοι αμυνόμενοι. Το 1688 όμως, οι Ενετοί εγκαταλείπουν την Αττική και οι Τούρκοι επανέρχονται. Το 1715 η Πελοπόννησος περιέρχεται και πάλι στους Τούρκους.
Το 1766 υποκινείται νέα επανάσταση στην Ήπειρο, στην οποία πρωτοστατεί ο Αρματολός Γ. Παπαζώλης.
Το 1770 φτάνει στην Ελλάδα μοίρα του ρωσικού στόλου υπό τον Θεόδωρο Ορλώφ. Οι Μανιάτες επαναστατούν. Κι αμέσως μετά ξεσηκώνονται η Αιγιάλεια, η Κορινθία, η Λιβαδειά, η περιοχή Βάλτου και Ξηρομέρου, καθώς και τα Σφακιά υπό τον Δασκαλογιάννη.
Το 1782, με αφορμή την υπογραφή της Ρωσοαυστριακής συμφωνίας για τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και πάλι οι Έλληνες ξεσηκώνονται με την παρουσία του Λάμπρου Κατσώνη. Αλλά κι αυτή η προσπάθεια αποτυγχάνει…
Λίγο μετά τη Γαλλική Επανάσταση οι Έλληνες ξεκινούν νέα επανάσταση στη Μάνη. Και η κίνηση αυτή εκφυλίζεται.
Το 1808 γίνεται νέο επαναστατικό κίνημα στην περιοχή των Χασίων και του Ολύμπου με επικεφαλής τον παπά-Ευθύμιο Βλαχάβα το οποίο και αποτυγχάνει.
Η επόμενη κίνηση, όμως, που ήρθε μετά από 13 χρόνια, το 1821 πέτυχε. Η πρώτη πράξη της λύτρωσης παίχτηκε στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας με πρωταγωνιστές τους άνδρες του Ιερού Λόγου. Η δεύτερη πράξη στην Αγία Λαύρα!
Ναι, μια φούχτα Ελλήνων (ο πληθυσμός της Χώρας τότε ήταν κάπου 2.000.000) τα ‘βαλε με μιαν ολόκληρη Αυτοκρατορία, χωρίς την οργάνωση, τους στρατούς, τα πολεμοφόδια και τα χρήματα που διέθετε εκείνη, και την κατατρόπωσε! Κι επιπλέον, άλλαξε με μιας τις αμετακίνητες θέσεις και την εξωτερική πολιτική των τότε μεγάλων χωρών της Ευρώπης. Γι’ αυτό και ο ποιητής συγκλονισμένος έγραψε: «Η μεγαλοσύνη στα έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα».
* * *
Πράγματι! Όσο και να προσπαθήσουμε να δούμε με τη λογική, το πώς νίκησαν οι αγωνιστές εκείνοι του ’21, τίποτα δεν θα κατορθώσουμε. Ο Αγώνας τους είναι πάνω απ’ τη λογική, ασύλληπτος! Έχει αλλού τις ρίζες του. Πρόκειται για μια επανάσταση μοναδική στα πανανθρώπινα χρονικά.
Είναι δε αλήθεια, πως όλοι οι μελετητές της Ελληνικής Επανάστασης, έχουν καταλήξει σ’ ένα θαυμασμό γεμάτο απορία, για το πώς εκείνη η δράκα των Ελλήνων, που εστερείτο ακόμη και το ψωμί, μπόρεσε να αντιμετωπίσει νικηφόρα, εκείνο τον γιγάντιο κατακτητή.
Τι προϋποθέσεις άραγε είχαν, όταν πήραν την απόφαση του ξεσηκωμού; Κυριολεκτικά καμμία! Δεν υπήρχε κεντρική πολιτική διοίκηση, ούτε και η πειθαρχημένη στρατιωτική οργάνωση. Έλλειπε παντελώς ο οπλισμός, τα πολεμοφόδια και οι τροφές. Δεν ήταν έτσι δυνατόν, να συγκροτηθεί τακτικός στρατός, τόσο απαραίτητος για ένα τέτοιο τόλμημα. Η Φιλική Εταιρία, είχε συγκεντρώσει 160.000 γρόσια, ποσό ασήμαντο κατά τους ιστορικούς.
Θα πει ο ιστορικός Βακαλόπουλος: «… Στην αρχή (οι στρατιώτες-αγρότες) είχαν σχεδόν πρωτόγονο οπλισμό, κυνηγετικά όπλα, μαχαίρια δεμένα σε μακριά ξύλα, ρόπαλα, σφενδόνες, δικράνια, δρεπάνια…».
Ο Μακρυγιάννης αναφέρει για την κατάσταση που επικρατούσε στην Άρτα: «Και πολεμοφόδια δεν είχαμεν τελείως σ’ εκείνα τα μέρη και ο τόπος πιασμένος κα θα κάναμεν επανάστασιν χωρίς πολεμοφόδια. Και τα περισσότερα ντουφέκια με σκοινιά δεμένα…». Εξάλλου, η βαθμιαία έλλειψη τροφίμων και πολεμοφοδίων, εμπόδιζε τη σύσταση μεγάλων μονάδων στρατού.
Ο Κολοκοτρώνης γράφει πικραμένος στ’ απομνημονεύματά του: «… Έμεινα με τους δικούς μου τους 30… Οι άλλοι έφυγαν… Δεν κατόρθωσα να συναντήσω γενικόν στρατόπεδο, διότι α) δεν είχαν πολεμοφόδια και β) δεν είχα ζωοτροφές…».
Η γεωργία βρισκόταν σε σημείο μηδέν. Δεν έσπερνε κανείς, γιατί ήταν αβέβαιος ο θερισμός!
«Η αρχηγία ενός στρατεύματος ελληνικού -θα συνοψίσει ο Κολοκοτρώνης- ήτο μια τυραννία, διατί έκαμνε (ο αρχηγός) και τον αρχηγό και τον κριτή και τον φροντιστή και να του φεύγουν κάθε μέρα και να έρχονται, να βαστάει ένα στρατόπεδο με ψέματα, με κολακείες, με παραμύθια, να του λείπουν και ζωοτροφές και πολεμοφόδια…».
Κι όμως, παρά τις μύριες τούτες δυσκολίες, ατυχίες και παντοειδείς ελλείψεις, νίκησαν!
* * *
Τώρα αν κι εμείς αναρωτιόμαστε πως κατορθώθηκαν τέτοια θαύματα, η απάντηση τελικά δεν είναι δύσκολη. Το θαύμα δεν ήταν τίποτ’ άλλο, παρά η λάβα απ’ το ηφαίστειο της Ελληνικής Ψυχής. Της Ψυχής εκείνης, που φλογίζεται απ’ την ακράδαντη πίστη στο δίκαιο Θεό κι από την ανυπέρβλητη φιλοπατρία.
Χαρείτε παιδιά, σ’ αυτό το Γένος ανήκουμε κι εμείς! Χαρείτε καλοί μου φίλοι, είμαστε απόγονοι εκείνων! Παράδειγμα μας έδωσαν μοναδικό, και δεν μπορεί παρά να μας συνεπαίρνει όλους στους τόσο δύσκολους καιρούς μας, όπου η τυραννία έχει πάρει μιαν άλλη μορφή…
