Είναι σωστό ένας χριστιανός να πηγαίνει σε ψυχολόγο, να παρακολουθεί σεμινάρια και να διαβάζει βιβλία περί αυτοβελτίωσης, αυτοπεποίθησης, στοχοπροσήλωσης, ανάδειξης των σχέσεων με τους άλλους κλπ;
Ακούγονται συχνά στις μέρες μας η ανάγκη ανάπτυξης θετικής σκέψης, η δύναμη της σκέψης, η αυτοβελτίωση, η αυτοπραγμάτωση, η αυτογνωσία. Υπάρχουν πολλά οργανωμένα σεμινάρια με συμβούλους προσωπικής ανάπτυξης, αυτοαποκαλούμενους δασκάλους, θεραπευτές και καθοδηγητές. Αυτοί ισχυρίζονται πως βοηθούν τον εκπαιδευόμενο να αναπτύξει και να ενεργοποιήσει και να μεγιστοποιήσει τις εσωτερικές του δυνάμεις, εξωτερικεύοντας την εσωτερική δύναμη του εαυτού του και τη θετική σκέψη.Με τον όρο «θετική σκέψη» δεν εννοούμε μια κατάσταση ευδιαθεσίας, αισιοδοξίας ή πίστης στο Θεό αλλά κάτι εντελώς διαφορετικό. Η θετική σκέψη βρίσκεται στον πυρήνα των δραστηριοτήτων της Νέας Εποχής. Είναι μια κατάσταση των δήθεν ανεξάντλητων δυνάμεων και η ανακάλυψη των απεριόριστων «θεϊκών δυνάμεων» μέσα μας. Οι οπαδοί της υποστηρίζουν πως μπορούμε να κάνουμε τα πάντα απολυτοποιώντας τις δυνάμεις μέσα μας, θεοποιώντας τον εαυτό μας.Οι δάσκαλοι της θετικής σκέψης χρησιμοποιούν ακόμα και χριστιανική ορολογία, επικαλούμενοι χωρία της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας. Ισχυρίζονται ότι πρόκειται για μέθοδο απόλυτα συμβατή με την Ορθόδοξη πίστη. Ωστόσο οι όροι αυτοί χρησιμοποιούνται με αντεστραμμένο περιεχόμενο και μέσω μιας χριστιανικής ορολογίας διδάσκεται η πλήρης ακύρωση του Ευαγγελίου. Οι κίνδυνοι από την συμμετοχή σε τέτοια σεμινάρια είναι πολλοί: Άνοιγμα στον αποκρυφισμό, αλλοίωση της προσωπικότητας, παρέμβαση σε αυτήν και χειραγώγηση του ατόμου με συνέπεια την κατάργηση της ελευθερίας και την πνευματική δουλεία. Ο Χριστιανός επιθυμεί να είναι ένας ελεύθερος άνθρωπος. Κατά την Ορθόδοξη Παράδοση, η αυτογνωσία, το να γνωρίζει ο άνθρωπος τον εαυτό του, είναι κάτι απαραίτητο στη ζωή. Η αυτοβελτίωση επιτυγχάνεται μέσα από το δρόμο της μετάνοιας, την ταπεινή και ειλικρινή ομολογία των λαθών, το βίωμα της αληθινής πίστης και της ανακαίνισης του έσω ανθρώπου μέσα από τη συνειδητή χριστιανική ζωή και την εφαρμογή των εντολών του Χριστού.Η ψυχολογία όπως και η ψυχιατρική ενδιαφέρονται για την ψυχολογική αρτιότητα του ατόμου (την υγεία των ψυχικών λειτουργιών), την τυχόν διαστρέβλωσή της και τις επιπτώσεις αυτής της διαστρέβλωσης στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και τη συμπεριφορά. Η ψυχιατρική μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση βαρέων ψυχικών νοσημάτων και να ανακουφίσει φαρμακευτικά από τα συμπτώματά τους. Στην ψυχολογία η «ψυχή» χρησιμοποιείται ως τεχνικός όρος που οριοθετεί τις εκδηλώσεις του ανθρώπου αλλά δεν είναι το μόνο στοιχείο που τον χαρακτηρίζει. Η ψυχοθεραπευτική είναι η θεραπεία της ψυχής, λένε, χωρίς ωστόσο να μπορούν να προσδιορίσουν τι είναι η ψυχή. Θεωρίες, τεχνικές και μοντέλα της ψυχοθεραπείας συχνά προσκρούουν στην ορθόδοξη διδασκαλία.Η Εκκλησία μπορεί να αποδεχθεί ψυχοθεραπευτικές θεωρίες, μεθοδολογίες ή τεχνικές, αρκεί να μην αυτονομούνται και να μην προσκρούουν στην Ορθόδοξη διδασκαλία. Ακόμη κι αν κάποιος άνθρωπος χρειαστεί ιατρική βοήθεια μέσω της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας, αυτή δεν θα είναι αρκετό για τη θεραπεία του. Έχει ανάγκη από πνευματικό. Άλλωστε, ο υπέρτατος σκοπός της Εκκλησίας είναι ο αγιασμός των πιστών μέσω των Ιερών Μυστηρίων και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος (η νίκη της ζωής επί του θανάτου), καταστάσεις με τις οποίες δεν καταπιάνεται καμιά ανθρωποκεντρική θεραπεία.
