Μητροπολίτης Μεσογαίας σε Κεραμέως: ''Το Σοβιετικό καθεστώς δεν απαγόρευσε την λατρεία! Η Κυβέρνησή μας το έκανε!''

Eπιστολή του Μητροπολίτου Μεσογαίας Νικολάου προς την Υπουργό Παιδείας κ. Κεραμέως (30.3.32020)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ  ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

Σπάτα,  30 Μαρτίου 2020

Πρωτ. 452

Ἀριθμ.Διεκπ. 205

Αξιότιμη
κα Νίκη Κεραμέως

Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων

Αξιότιμη κα Υπουργέ,

Αφορμή για την επιστολή αυτήν, την οποία αποστέλλω και στον κ. Υπουργό Υγείας, αποτελεί η νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπογρά­ψατε στις 28.3.2020 (Δ1α/ΓΠ.οικ. 21285 ΚΥΑ).

Ευθύς εξ αρχής, θα ήθελα να σας καταστήσω σαφές ότι δεν εκ­προσω­πώ κανέναν άλλον παρά τον εαυτό μου και μόνον, νομίζω όμως ότι οι σκέ­ψεις που ακολουθούν εκφράζουν την κοινή λογική και φυσικά τα αισθήματα πολλών συμπολιτών μας, μάλιστα και κατοίκων της Νότιας Αττικής και μεγάλου τμήματος της Ανατολικής, την εκκλησια­στική ευθύνη της οποίας έχω ως Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής.

Δεν αποτελεί κολακεία ούτε υποκρύπτει σκοπιμότητα το να εκφρά­σω τις ευχαριστίες μου και προς εσάς προσωπικά και προς την Κυβέρνηση για όσα πολλά και με περισσή σύνεση και τόλμη κάνετε για την προστασία και την ευημερία του λαού μας, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.

Παρά ταύτα, επιτρέψτε μου με όλον  το σεβασμό στο πρόσωπο και στη θέση ευθύνης που κατέχετε να μοιραστώ κάποιες σκέψεις και ερωτή­ματά μου, όχι με διάθεση να σας ελέγξω, αλλά να συμβάλω κι εγώ στην καλύτερη ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία της Εκκλησίας μας, μάλι­στα ύστερα και από την χθεσινή σας Απόφαση (ΚΥΑ) και κάτω από τα δεδομένα των ημερών. Σύμφωνα με αυτήν, συνεχίζεται η απαγόρευση όχι μόνο των θρησκευ­τικών συναθροίσεων, αλλά αυστηρώς και της τέλεσης ακολουθιών και της θείας λειτουργίας εντός των ιερών ναών.

1. Θεωρώ ότι η Απόφαση αυτή της Κυβέρνησης, η οποία όμως φέρει τη δική σας υπογραφή, παραβιάζει τα όσα διακηρύττονται περί των διακρι­τών ρόλων μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας. Ρόλος της πολιτείας ασφαλώς και είναι, στα μέτρα ευθύνης της για την προστασία του αγαθού της δημό­σιας υγείας, εφόσον έτσι κρίνει, να απαγορεύσει μεταξύ άλλων και τις θρη­σκευ­τικές συναθροίσεις. Η τέλεση όμως της θείας λατρείας για μας τους Ορθο­δόξους είναι αποκλειστικά «ρόλος», εμείς το ονομάζουμε αποστολή, και ευθύνη της Εκκλησίας. Συνε­πώς, μια απόφαση περιορισμού της θείας λα­τρείας δεν μπορεί να λαμβά­νεται μονομερώς από την πολιτεία, ή τουλά­χιστον χωρίς την σύμφωνη γνώ­μη της επίσημης Εκκλησίας ή πολύ περισσό­τερο με παράκαμψη ή και περιφρόνηση της Ιεράς Συνόδου. Βγήκαν δύο Αποφάσεις αγνοώντας παντε­λώς επίσημες Συνο­δικές Θέσεις και Αιτήματα χωρίς τη στοιχει­ώδη εκ προτέρων ενημέρωση ή συνεννόηση. Δεν είναι η Εκκλησία ένα άτακτο κοριτσάκι που του τραβάμε τα μαλλιά ή το χαστου­κίζουμε για να συμμορφωθεί. Ο θεσμικός σεβασμός τραυματίστηκε καίρια. Η Εκκλησία είχε και έχει πολύ λογικές λύσεις και προτάσεις στα πλαίσια της αποκλει­στικής αρμοδιότητάς της για να βοηθήσει την πολιτεία στον αγώνα της.

2. Απαγόρευση της θείας λατρείας δεν έχει γίνει ποτέ, ακόμη και από τα επισήμως ταυτιζόμενα με τον αθεϊσμό καθεστώτα, πλην του Εμβέρ Χότζα στην Αλβανία. Το σοβιετικό καθεστώς πολέμησε τη θρησκευτικό­τητα, εδίωξε την Εκκλησία, γκρέμισε ναούς, εξόντωσε κληρικούς, δεν απα­γό­ρευσε όμως τη λατρεία κεκλεισμένων των θυρών. Η Κυβέρνησή μας το έκανε!

3. Στις μέρες μας, κάτω από το καθεστώς της απειλής εξάπλωσης του κορωνοϊού, σε καμία άλλη χώρα πλην της Ελλάδας δεν έχει απαγο­ρευθεί η τέλεση της θείας λατρείας, ούτε στην Κύπρο, ούτε στις σλαβικές χώρες, ούτε στην Κορέα, ούτε στις εκκλησίες του Οικουμενικού Θρόνου. Εκεί το θέμα το ρύθμισαν οι αρμόδιες εκκλησίες μόνες τους, σεβόμενες ασφαλώς τις αποφά­σεις των κυβερνήσεων τους.  Οι συναθροίσεις πάσης φύσεως, και οι θρησκευ­τικές, απαγορεύτηκαν, την λατρεία όμως κανείς δεν την ακούμπησε.  

4. Με τη νέα Απόφαση (ΚΥΑ), ενώ επιτρέπεται η τέλεση θείων λειτουρ­γιών σε ναούς από όπου γίνεται αναμετάδοση μέσω τηλεοπτικού ή ραδιο­φωνικού σταθμού, ρητά απαγορεύεται η τέλεση σε ναούς με αναμετάδοση μέσω διαδικτύου. Γιατί αυτό; Το internet δημιουργεί μικρόβια και ιούς και η τηλεόραση όχι; Πού παραβιάζονται οι όροι υγιεινής προστασίας; Κάποιοι ναοί είναι ασφαλείς και οι υπόλοιποι όχι; Η διαδικτυακή αναμετάδοση δεν θα βοηθούσε να ελεγχθεί και η παρουσία κόσμου στους ναούς;

5. Το όλο πλαίσιο ως έχει προκαλεί για παράνομες υπεκφυγές με τέλεση λειτουργιών «κρυφά» ή εκεί που δεν περιλαμβάνει η ΚΥΑ, με συνέπειες που δύσκολα θα ελεγχθούν και τότε θα δημιουργηθεί πρόβλημα με τη δημόσια υγεία. Αν οι ιερείς τελούν λειτουργίες στα σπίτια τους, σε αποθήκες, σε σαλόνια, σε ουδέτερους χώρους, σε ξωκλήσια που η πολιτεία τα μετέτρεψε σε μουσεία και δεν είναι πλέον χώροι θρησκευτικών συνα­θροίσεων, με πολύ περισσότερα άτομα, αυτό δεν προκαλεί ανησυχία στην Κυβέρ­νηση; Θα ήταν πιο ασφαλές σε λίγα τετραγωνικά να συγκεντρώνονται κρυφά άτομα ανεξέλεγκτα σε αριθμό (μέλη οικογένειας, συχνά πολύτεκνης κ.λπ.) από το να τελεσθεί η λειτουργία παρουσία 3 ή 5 ή 10 ατόμων σε ένα χώρο 200 ή 400 ή και περισσότερων τετραγωνικών; Αυτές τις παρεκκλίσεις θα μπορούσε να τις απαγορεύσει η Εκκλησία, πώς όμως θα τις ελέγξει η πολι­τεία, αν δεν συνεργαστεί μαζί της;

6. Τα μέτρα αυτά πληγώνουν βαθιά τους εχέφρονες πιστούς και θα εξαγριώσουν αυτούς από τους οποίους θέλουμε να προστατευθούμε και τους οποίους δύσκολα ελέγχουμε. Πώς θα ελεγχθεί ο φανατισμός, η παρα­νοϊκή εμπάθεια, ο εξαγριωμένος παραλογισμός; Επιπλέον, διχάζεται και  ο λαός και προκαλείται σύγχυση, όταν δεν υπάρχουν αιτιολογημένες απα­ντή­σεις και λογικά επιχειρήματα και εξηγήσεις. Ποιος να καταλάβει ότι 5 άτομα σε ένα χώρο 300 τετραγωνικών, όταν λειτουργούνται, απειλείται η δημόσια υγεία;

7. Από τα μέτρα δεν εξαιρούνται τα μοναστήρια. Εκεί γιατί επιτρέ­πεται η κοινή ζωή, η κοινή τράπεζα και ρητά απαγορεύεται η θεία λατρεία, τη στιγμή που οι συνήθως λίγες μοναχές ή μοναχοί θα μπορούσαν να δια­σκορπιστούν μέσα στον ναό; Τους αναγνωρίζονται όλα πλην της λατρείας που είναι το κέντρο της ζωής τους. Γιατί να μη γίνονται οι ακολουθίες κεκλει­σμένων των θυρών αποκλειστικά για τα μέλη της μοναστικής αδελφότητος;

8. Σας προτείνουμε να ερωτηθεί ο κ. Τσιόδρας και να αποφανθεί για το αν η τέλεση της θείας λατρείας από τους ιερείς με πέντε ή δέκα ανθρώ­πους στις μεγάλες γιορτές, υπό την προϋπόθεση της αυστηρής τήρησης των όρων της Κυβέρνησης, ενέχει κίνδυνο μετάδοσης του ιού ή κάπως παραβιάζει το πνεύμα των μέτρων. Ας απαντήσει ο ίδιος και η ομάδα του με καθαρά επιστημονικά κριτήρια, όχι με βάση την ιδεολογία τους (τι πιστεύουν), αλλά αυστηρά στη βάση της επιστημονικής ειδικότητας τους (τι γνωρίζουν).

9. Έχει δημιουργηθεί το αίσθημα μιας εχθρικότητας και παράλογης πολε­μικής από την πλευρά της Κυβέρνησης προς την Εκκλησία ή ακόμη ότι έτσι υποθάλπεται η ύβρις, που κατά κόρον εκφράστηκε για το ιερότερο στοιχείο της πίστης των Ορθοδόξων, που είναι η Θεία Ευχαριστία. Πώς αυτό θα εξαλειφθεί;

10. Την Εκκλησία φαίνεται πως δεν την έχει καταλάβει η Κυβέρνηση. Ίσως να φταίμε κι εμείς. Η πίστη είναι πολύ βαθύ στοιχείο υπαρξιακής δύναμης στην ψυχή μας. Χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να ζήσουμε, πολύ δε περισσότερο δεν υπάρχουμε. Αυτό έχει καίρια χτυπηθεί. Μας πνίγηκε η ζωή, μας κόπηκε η αναπνοή, μας απειλείται η ταυτότητα. Αυτό είναι η λειτουργία.

11. Αναγνωρίζουμε ότι τα μέτρα είναι προσωρινά, η κατάσταση εξαιρετικά δύσκολη, ότι στην ουσία το πρόβλημα είναι σε μία Κυριακή (5/4), στον Ακάθιστο Ύμνο (Παρασκευή 3/4) και στο Σάββατο του Λαζάρου (11/4). Ακολουθεί όμως η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. Και καταλαβαίνετε αυτό τι σημαίνει. Χωρίς τη συνεργασία της Εκκλησίας, με τραυματισμένη την εμπιστοσύνη και τον αμοιβαίο σεβασμό, πώς είναι δυνατόν να ρυθμι­σθεί το όλο θέμα;

Κα Υπουργέ, σας ζητώ συγγνώμη αλλά ο σκοπός της επιστολής μου δεν είναι να σας ελέγξει, αλλά να βοηθήσει στην εξεύρεση μιας πιο ορθο­λογικής Απόφασης, πολιτικά συνετότερης και εκκλησιαστικά δικαιότερης. Η συνεννόηση με την Εκκλησία, η συνεργασία μαζί της και ο αμοιβαίος σεβα­σμός και εμπιστοσύνη είναι μονόδρομος. 

Επίσης η επιστολή μου θα δημοσιευθεί όχι για να ασκήσει μικρο­νοϊκά κάποια πίεση ή να εκβιάσει με κοσμική αντίληψη, αλλά για να κριθεί δημό­σια ως προς τη λογική της και το φρόνημά της, γιατί τα μέτρα που πήρε η Κυβέρνηση αφορούν τον δημόσιο βίο.

Η ισχύς της ΚΥΑ λήγει στις 11/4. Τί θα γίνει μετά; Είναι δυνατόν την Μεγάλη Πέμπτη που τιμούμε τον Μυστικό Δείπνο να μην τελέσουμε τη θεία Ευχαριστία; Είναι δυνατόν την Κυριακή των Βαΐων να μην ακουστεί το Ωσαννά στους ναούς μας, όπως έχουμε μάθει; Είναι δυνατόν τη Μεγάλη Παρασκευή να μη γίνει περιφορά του Επιταφίου μέσα στους ναούς; την Κυριακή του Πάσχα να απαγορεύσουμε το «Χριστός Ανέστη»; Είναι σαν να βάζουμε τον Χριστό μέσα στον τάφο πασχαλιάτικα και να Τον εμποδίζουμε να βγει. Εμείς πάντως πιστεύουμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας ότι ο Κύριος εξέρχεται και «ἐσφραγισμένου τοῦ μνήματος» και «εἰσέρχεται τῶν θυρῶν κεκλεισμένων». Και το κάνει πάντοτε. Και φέτος.

Το «Χριστός Ανέστη» πρέπει να ακουστεί, όχι μόνο στις καρδιές μας αλλά και σε όλους τους ναούς μας.

Περιμένουμε την κατανόηση σας και πριν πάρετε τις όποιες αποφά­σεις να συνεργαστείτε με τη Σύνοδό μας. Τα λάθη που έγιναν πρέπει να διορ­θωθούν, για να μην ακολουθήσουν τα μεγαλύτερα που δεν θεραπεύονται.

Με τιμή και σεβασμό

† Ο Μεσογαίας & Λαυρεωτικής Νικόλαος

Ι.Μ. Μεσογαίας