Εἰς τὴν ἀδιαφορίαν τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ διὰ
τὴν ἀνόρθωσιν τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων συνετέλεσαν καὶ συντελοῦν
πολλοὶ παράγοντες, ἐκ τῶν ὁποίων ἕνα ἐδῶ μνημονεύομεν, τὸν καθʼ ἡμᾶς
κυριώτερον.
Ὅτι δηλαδὴ ὑπὸ εὐλαβῶν κηρύκων καὶ πνευματικῶν πατέρων, μὴ
θελόντων διὰ τὸ ἀπερίσπαστον τῆς ἱερᾶς διακονίας των νὰ ἔλθουν εἰς
σὐγκρουσιν μὲ παρανομοῦντας ἀρχιερεῖς καὶ νὰ ἐμπλακοῦν εἰς περιπέτειας
καὶ ἀγῶνας, κατʼ αὐτοὺς ἀκάρπους, ἐκαλλιεργήθη μία περιδεὴς συνείδησις.
Διʼ ὄνομα Θεοῦ! Μὴ τὰ βάζετε μὲ τοὺς ἁγίους ἀρχιερεῖς. Δὲν εἴμεθα ἡμεῖς
εἰς θέσιν νὰ τοὺς έλέγχωμεν. Θὰ τοὺς ἐλέγξη ὁ Θεός. Ἡμεῖς νὰ κοιτάξωμεν
τὴν ψυχοῦλάν μας. Εἶνε ἁμαρτία νὰ κρίνομεν τὸν κλῆρον… Αὐτὰ εἶνε ὅ,τι
ἐχρειάζοντο οἱ ἅγιοι ἀρχιερεῖς διὰ νὰ ζοῦν καὶ νὰ δροῦν ἀσυδότως. Τὸ
«εἰσπολλάτιον» (=Εἰς πολλὰ ἔτη, δέσποτα!), κατʼ ἀείμνηστον διδάσκαλον
τοῦ Γένους Δούκαν, κυριαρχῆσαν κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς Τουρκοκρατίας,
ἐξακολουθεῖ καὶ εἰς τὸν μετὰ ταῦτα ἐλεύθερον βίον τῆς Ἑλλάδος νὰ
ψάλλεται, μέχρις ἀηδίας, καὶ νὰ προσφέρεται ὡς ἄφθονος λιβανωτὸς
κολακείας καὶ διʼ ἐκείνους ἀκόμη τοὺς ἀρχιερεῖς οἱ ὁποῖοι διὰ βοῶντα
σκάνδαλα θὰ ἔπρεπε νʼ ἀκούουν κραυγὰς ἀποδοκιμασίας καὶ ἀναθέματα.
Διὰ τοῦτον ἔκπληξιν προὐκάλεσεν ἡ συγκέντρωσις πιστοῦ λαοῦ εἰς
τὸ κινηματοθέατρον «Ἀκροπὸλ» τὴν 7ην Φεβρουαρίου. Εἶνε ἡ πρώτη φορὰ εἰς
τὴν νεωτέραν ἱστορίαν τῆς Ἑλλάδος, ποὺ ὁ πιστὸς λαὸς ἔκαμε τόσον ζωηρῶς
τὴν ἐμφάνισίν του καὶ ὕψωσε φωνὴν διαμαρτυρίας διὰ τὴν ἀθλίαν
ἐκκλησιαστικὴν κατάστασιν τῶν ἡμερῶν μας. Πρώτην φορὰν πιστοὶ ἀπέβαλον
τὴν φοβίαν, μήπως λέγοντές τι κατὰ τῶν σκανδαλοποιῶν ἐκπροσώπων τῆς
Θρησκείας τοῦ Ναζωραίου ἁμαρτήσουν θανασίμως καὶ κολάσουν τὴν ψυχήν των,
ὡς ἐτρομοκράτουν αὐτοὺς οἱ ἀσυνείδητοι ἐκεῖνοι ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι, μὴ
πιστεύοντες εἰς κόλασιν αἰώνιον, ἐν τούτοις χρησιμοποιοῦν τὴν ἰδέα τῆς
κολάσεως ὡς μέσον διὰ τοῦ ὁποίου ἐπιχειροῦν νʼ ἀφοπλίσουν τοὺς θέλοντας
νʼ ἀγωνισθοῦν διὰ τὴν κάθαρσιν καὶ ἀνόρθωσιν τῆς Ἐκκλησίας. Εἴπομεν ὅτι
δὲν πιστεύουν. Διότι, ἐὰν ἐπίστευον, οὐδέποτε θὰ ἐτόλμων νὰ διαπράξουν
τοιαύτην ἀσχημίαν ὁποία εἶνε, κατὰ τοὺς ἱεροὺς Κανόνας, ἡ διʼ εὐτελεῖς
λόγους ἀπὸ μιᾶς Μητροπόλεως εἰς ἄλλην μεταπήδησις. Τί εἰρωνεία, τί
ὑποκρισία, τὶ θεομπαιξία! Ὁ ἀδίστακτος εἰς τὸ νὰ τολμᾶ τὰς πλέον
ἀντικανονικὰς καὶ παρανόμους πράξεις, νὰ ζητῆ νὰ ἐμβάλη φόβον καὶ τρόμον
εἰς τὰς ψυχὰς τῶν εὐλαβῶν διὰ νὰ μῆ ὑπερασπίσουν τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια
ποὺ αὐτὸς ἀσυστόλως καταπατεῖ! Νὰ τρέμη ὁ πιστὸς νὰ φωνάξη τὸ «ἀνάξιος»
διʼ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ὡς βδελύγματα ἐρημώσεως νὰ σταθοῦν ἐν τοῖς
ἱεροῖς θυσιαστηρίοις, καὶ οἱ ἀνάξιοι νὰ μὴ φοβοῦνται καὶ νὰ μὴ τρέμουν
ἐγγίζοντες τὰ ἅγια! Ὄχι, χριστιανέ! Δὲν κολάζεσαι, ἀλλʼ ἁγιάζεσαι.
Ἁγιάζεις τὸ στόμα σου, ὅταν φωνάζης δικαίως τὸ «ἀνάξιος», καὶ μὲ τὴν
ἁγίαν σου αὐτὴν φωνὴν ζητῆς νʼ ἀπομακρύνης ἐκ τοῦ περιβόλου τῆς
Ἐκκλησίας τοὺς μισθωτοὺς ποιμένας, τοὺς κλέπτας καὶ ληστάς, τοὺς
χριστεμπόρους καὶ θεοκαπήλους, τοὺς βαρεῖς λύκους, οἱ ὁποῖοι ἐνσκήπτουν
εἰς τὸ ποίμνιον διὰ νὰ κλέψουν, νὰ θύσουν καὶ νʼ ἀπολέσουν (ἰδὲ Ἰωάν.
10, 10).
* * *
Αὐτὴν τὴν φοβίαν, ἡ ὁποία
ἐκαλλιεργεῖτο ἐκ διαφόρων πλευρῶν καὶ διὰ διαφόρους σκοπούς, διέλυσεν ἡ
συγκέντρωσις τῆς 7ης Φεβρουαρίου. Τὰ συνθήματα ποὺ ἐρρίπτοντο πρὸς
κάθαρσιν καὶ ἀναγέννησιν τῆς Ἐκκλησίας ἐγίνοντο δεκτὰ μὲ ὁμοβροντίαν
φωνῶν καὶ χειροκροτημάτων. Καὶ ἄν κανένα ἄλλο ἀποτέλεσμα δὲν προήρχετο
ἐκ τῆς συγκεντρώσεως ταύτης, καὶ μόνον τὸ γεγονός, ὅτι διελύθη ἐπὶ
τέλους ἡ φοβία καὶ δημοσία ἐξεφράζετο πλέον ἐκφαντορικῶς ὅ,τι πρὶν εἰς
κατʼ ἰδίαν συναντήσεις σιγανῆ τῆ φωνῆ συνεζητεῖτο ὡς μυστικός τις πόθος,
φθάνει τοῦτο νὰ καταστήση τὴν συγκέντρωσιν ἱστορικήν. Τὸ δὲ ἄξιον
ἰδιαιτέρας ἐξάρσεως εἶνε, ὅτι εἰς τὴν συγκέντρωσιν ταύτην προσῆλθον ὄχι
μόνον χριστιανοὶ τῆς Πρωτευούσης, Πειραιῶς καὶ περιχώρων, ἀλλὰ καὶ ἐξ
ἄλλων πόλεων τῆς Ἑλλάδος, ὡς Θεσσαλονίκης, Κοζάνης, Φλωρίνης, Γρεβενῶν,
Γιαννιτσῶν, Κιλκίς, Κατερίνης, Λαρίσης, Βόλου καὶ Ἰωαννίνων, οἱ ὁποῖοι
ἐν μέσω βαρυτάτου χειμῶνος δὲν ὑπελόγισαν ταλαιπωρίας ταξιδίου καὶ
ἔξοδα, ἀλλʼ ὡς νὰ ἐπρόκειτο περὶ ἀτομικῆς των ὑποθέσεως μετὰ πολλῆς
προθυμίας κατῆλθον εἰς τὰς Ἀθήνας καὶ ἥνωσαν τὰς ἁγνὰς φωνὰς τῆς
ἐπαρχίας μὲ τὰς φωνὰς τῆς Πρωτευούσης. Τὸ πλῆθος συνεκινήθη ἐκ τῆς
παρουσίας τῶν χριστιανῶν οἱ ὁποῖοι ἀντεπροσώπευον διάφορα χριστιανικὰ
σωματεῖα ἐπαρχιῶν. Ἀπεδείχθη ὅτι ὁ λαὸς ἤρχισε νὰ διεκδικῆ τὰ δικαιώματά
του, καὶ ὅτι τὸ σύνθημα περὶ Ἐκκλησίας ἐλευθέρας καὶ ζώσης, ὡς
ἠλεκτρικὸς σπινθῆρ διατρέχει πόλεις καὶ χωρία καὶ φθάνει μέχρι τῶν
ἀκραίων σημείων τῆς Πατρίδος. Ἰδίως τὸ σύνθημα τοῦτο συγκινεῖ τὴν νέαν
γενεάν, ἡ ὁποία, ἔχουσα ἔντονα δημοκρατικὰ φρονήματα, μὲ θλῖψιν καὶ
ἀγανάκτησιν βλέπει ὄτι ἡ ἐλευθερία, ποὺ εἶνε καρπὸς τοῦ γνησίου
θρησκευτικοῦ πνεύματος, στενάζει κάτω ἀπὸ τὸ βαρὺ πέλμα μιᾶς δεσποτικῆς
ἀπολυταρχίας. Ὅλοι ὅσοι συμμετέσχον εἰς τὴν ἀλησμόνητον αὐτὴν
συγκέντρωσιν ἐξῆλθον ἀποφασισμένοι νʼ ἀγωνισθοῦν σπουδαιότερον διὰ τὴν
διαγώτισιν τοῦ λαοῦ.
