Η καρδιά, για να προφυλαχθεί από την προσβολή των παθών,
πρέπει να αντισταθεί στην προσβολή των κακών λογισμών. Αυτό είναι πολύ κρίσιμο
σημείο στον πνευματικό αόρατο πόλεμο, όπως τον χαρακτηρίζει ο Άγ. Νικόδημος ο
Αγιορείτης, που διεξάγει η καρδιά εναντίον των παθών. Οι νηπτικοί Πατέρες
περιγράφουν αυτήν την διαδικασία περίπου ως εξής:
ο Σατανάς βάζει στο μυαλό μία
αμαρτωλή σκέψη, έναν πονηρό λογισμό, που αποτελεί την πρώτη προσβολή. Όμως
αυτός ο λογισμός, το σπέρμα της αμαρτίας, δεν είναι ακόμη αμαρτία. Για να
τελεσθεί η αμαρτωλή πράξη που υποκινείται από την προσβολή του πονηρού
λογισμού, πρέπει να συγκατατεθεί το μυαλό (ο νους), να κατέλθει ο πονηρός
λογισμός στην καρδιά, να παραμείνει, να καλλιεργηθεί, ώστε να προκληθεί
σύγχυση, σκοτισμός του νου και της καρδιάς που προκαλείται από την ανάμειξη
αγαθών και πονηρών λογισμών. Τότε ο Σατανάς έχει πετύχει τον σκοπό του, έχει
σπείρει στην καρδιά την ανησυχία και την αγωνία των λογισμών, που καταλήγουν σε
πάθη και υλοποίηση της αμαρτίας. Όταν η καρδιά ανοίγεται στον Θεό, κυριαρχείται
από θεοφιλείς, ειρηνικούς λογισμούς, και η ίδια γαληνεύει. Όταν όμως η καρδιά
ανοίγει είσοδο στους πονηρούς λογισμούς που υποβάλλει ο Σατανάς, τότε από αγία
γίνεται αγρία, γεμάτη σκότος, ταραχή και αναστάτωση. Αυτόν τον διχασμό της
καρδιάς μεταξύ του πνευματικού νόμου του Θεού που τον αντιστρατεύεται ο
σαρκικός νόμος της αμαρτίας, και οδηγεί τον άνθρωπο στην αμαρτία πολλές φορές
ενάντια στην καλή του προαίρεση, περιγράφει με πολλή παραστατικότητα ο Απ.
Παύλος (Ρωμ. 7:15-25).
