διότι εισηκούσθη η δέησίς σου” (Λουκ. Α΄ 13)
Η προσευχή
Ίσως, το μεγαλύτερον δώρον του Θεού εις τον άνθρωπον, είναι η
προσευχή.
Και αν δεν είναι το πρώτον και μεγαλύτερον, σίγουρα είναι μεταξύ των πρώτων. Λέγομεν δε, δώρον Θεού, διότι δεν το εζήτησε ο άνθρωπος ούτε καν το επεδίωξε. Είναι δώρον Θεού, διότι με την προσευχήν, μας δίνει ο Κύριος το δικαίωμα και την άνεσι, να του μιλούμε και να τον παρακαλούμε και να του ζητούμε ό,τι επιθυμούμε. Έως εδώ, βέβαια, ίσως δεν διακρίνεται τόσον πολύ η αξία του μεγίστου αυτού “δώρου”. Το να ομιλούμε εις τον Θεόν, είναι βεβαίως κορυφαίον και ασύλληπτον εις την διάνοιαν την ανθρωπίνην! Εάν όμως, σκεφθούμε και τι υποσχέσεις μας έχει δώσει ο Χριστός, αλλά και τι δώρα μπορούμε να έχουμε μέσω της προσευχής, τότε ο νους του ανθρώπου σταματά και αδυνατεί να συλλάβη το … μυστήριον!
Και αν δεν είναι το πρώτον και μεγαλύτερον, σίγουρα είναι μεταξύ των πρώτων. Λέγομεν δε, δώρον Θεού, διότι δεν το εζήτησε ο άνθρωπος ούτε καν το επεδίωξε. Είναι δώρον Θεού, διότι με την προσευχήν, μας δίνει ο Κύριος το δικαίωμα και την άνεσι, να του μιλούμε και να τον παρακαλούμε και να του ζητούμε ό,τι επιθυμούμε. Έως εδώ, βέβαια, ίσως δεν διακρίνεται τόσον πολύ η αξία του μεγίστου αυτού “δώρου”. Το να ομιλούμε εις τον Θεόν, είναι βεβαίως κορυφαίον και ασύλληπτον εις την διάνοιαν την ανθρωπίνην! Εάν όμως, σκεφθούμε και τι υποσχέσεις μας έχει δώσει ο Χριστός, αλλά και τι δώρα μπορούμε να έχουμε μέσω της προσευχής, τότε ο νους του ανθρώπου σταματά και αδυνατεί να συλλάβη το … μυστήριον!
Τα “δώρα” της προσευχής
Το δώρον, εξαρτάται συνήθως, από την αγάπην που έχει εις την καρδίαν
του εκείνος, προς εκείνον που προσφέρει το δώρον. Εξαρτάται, επίσης, από
τις οικονομικές δυνατότητες εκείνου που το προσφέρει. Εξαρτάται ακόμη
από το πόσον επιθυμεί και δέχεται το δώρον εκείνος που θα το λάβη. Με
βάσιν αυτά τα δεδομένα ας προσπαθήσουμε να δούμε τα δώρα που προσφέρει ο
Κύριος εις εκείνον που τον παρακαλεί και προσεύχεται.
Η προσευχή είναι η πρώτη και ίσως μοναδική απόδειξις αγάπης μας προς τον Θεόν. Όλες οι άλλες εκδηλώσεις αγάπης μας, απορρέουν από την προσευχήν. Και η εφαρμογή των εντολών, αλλά και η ελεημοσύνη μας και η προς τον πλησίον αγάπη μας, ξεκινούν από την προσευχήν. Αυτήν αισθάνεται και ευχαριστείται, Αυτός ο Ίδιος ο Κύριος και δια τούτο μας συνέστησε να τον καλούμε και να τον παρακαλούμε με πίστιν και αφοσίωσιν. “πάντα όσα εάν αιτήσητε εν τη προσευχή πιστεύοντες, λήψεσθε” (Ματθ. ΚΑ΄ 22). Η υπόσχεσις αυτή, αλλά κυρίως η πραγμάτωσίς της, είναι το μεγαλύτερον και κορυφαίον δώρον της προσευχής. Αν προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε εις βάθος τούτη την υπόσχεσιν του Θεού, θα νιώσουμε ότι, “ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι” (Μαρκ. Θ΄ 23). Θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο Κύριος είναι πρόθυμος να δώση εις τον πιστόν Του, ακόμη και ʼκείνα που δε δυνάμεθα να φαντασθούμε.
Εν προκειμένω, ας δούμε, ποίον είναι το αίτημα της προσευχής του Ζαχαρίου και το οποίον άκουσε ο Κύριος και έσπευσε να εκπληρώση την επιθυμίαν του. Ζητεί από τον Θεόν να του δώση ένα παιδί! Αδιαφορεί αν, από κάποια στιγμή και μετά, το αίτημα αυτό αρχίζει να γίνεται “παράλογο”, αφού είναι πλέον γέροντας και η σύζυγός του είναι και γερόντισσα αλλά και στείρα. Ζητεί από τον Θεόν και ουσιαστικά “παραλογίζεται”˙ πλην όμως γνωρίζει, “ότι ουκ αδυνατήσει παρά τω Θεώ παν ρήμα” (Λουκ. Α΄ 37). Δεν σταματά να παρακαλή, ακόμα και όταν οι νόμοι της φύσεως “διαμαρτύρονται”! Συνεχίζει να ζητή και όταν ακόμη η λογική του επαναστατεί. Και ο Κύριος απαντά θετικά στις ικεσίες του. Θα ακουσθή βεβαίως παράξενον τούτο, ότι και ο ίδιος ακόμη, όταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ τον βεβαιώνει ότι “εισηκούσθη η δέησίς σου, και η γυνή σου Ελισάβετ γεννησει υιόν σοι” (Λουκ. Α΄ 13), απιστεί, διότι δεν εφαντάζετο ότι ο Θεός θα του πραγματοποιούσε αυτήν την απίθανον επιθυμίαν του.
Και όλα, όμως τα θαύματα, εις τα οποία ο Κύριος πραγματοποιεί τις επιθυμίες των πιστών Του, δεν έχουν άραγε τον ίδιο “παραλογισμόν”; Όταν οι Άγιοι ζητούσαν βροχή, μέσα στο κατακαλόκαιρο, θεραπεία σε ανίατες ασθένειες, ζωή σε νεκρούς, φωτισμό και χάρι σε αγραμμάτους, ποία είναι η διαφορά; Όταν και σήμερα, άνθρωποι πιστοί που προσεύχονται συνειδητά και από καρδίας, ζητούν από τον Θεόν, εκείνα που για τον κοινόν ανθρώπινον νουν είναι αδύνατα, ο Κύριος δίδει και πραγματοποιεί, τηρώντας την υπόσχεσίν Του. Και σήμερα, βλέπουμε θαυμαστές θεραπείες που δια την επιστήμη είναι ανεξήγητες, από ιερές εικόνες να αναβλύζουν μύρα, από τάφους αγίων να πηγάζουν θαυμαστές δωρεές σ’ εκείνους που παρακαλούν και πιστεύουν και γενικά, ο Κύριος, όπως τότε έτσι και τώρα να παρεμβαίνη όταν τον παρακαλούμε με τους δικούς Του υπερφυσικούς τρόπους.
Η προσευχή είναι η πρώτη και ίσως μοναδική απόδειξις αγάπης μας προς τον Θεόν. Όλες οι άλλες εκδηλώσεις αγάπης μας, απορρέουν από την προσευχήν. Και η εφαρμογή των εντολών, αλλά και η ελεημοσύνη μας και η προς τον πλησίον αγάπη μας, ξεκινούν από την προσευχήν. Αυτήν αισθάνεται και ευχαριστείται, Αυτός ο Ίδιος ο Κύριος και δια τούτο μας συνέστησε να τον καλούμε και να τον παρακαλούμε με πίστιν και αφοσίωσιν. “πάντα όσα εάν αιτήσητε εν τη προσευχή πιστεύοντες, λήψεσθε” (Ματθ. ΚΑ΄ 22). Η υπόσχεσις αυτή, αλλά κυρίως η πραγμάτωσίς της, είναι το μεγαλύτερον και κορυφαίον δώρον της προσευχής. Αν προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε εις βάθος τούτη την υπόσχεσιν του Θεού, θα νιώσουμε ότι, “ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι” (Μαρκ. Θ΄ 23). Θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο Κύριος είναι πρόθυμος να δώση εις τον πιστόν Του, ακόμη και ʼκείνα που δε δυνάμεθα να φαντασθούμε.
Εν προκειμένω, ας δούμε, ποίον είναι το αίτημα της προσευχής του Ζαχαρίου και το οποίον άκουσε ο Κύριος και έσπευσε να εκπληρώση την επιθυμίαν του. Ζητεί από τον Θεόν να του δώση ένα παιδί! Αδιαφορεί αν, από κάποια στιγμή και μετά, το αίτημα αυτό αρχίζει να γίνεται “παράλογο”, αφού είναι πλέον γέροντας και η σύζυγός του είναι και γερόντισσα αλλά και στείρα. Ζητεί από τον Θεόν και ουσιαστικά “παραλογίζεται”˙ πλην όμως γνωρίζει, “ότι ουκ αδυνατήσει παρά τω Θεώ παν ρήμα” (Λουκ. Α΄ 37). Δεν σταματά να παρακαλή, ακόμα και όταν οι νόμοι της φύσεως “διαμαρτύρονται”! Συνεχίζει να ζητή και όταν ακόμη η λογική του επαναστατεί. Και ο Κύριος απαντά θετικά στις ικεσίες του. Θα ακουσθή βεβαίως παράξενον τούτο, ότι και ο ίδιος ακόμη, όταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ τον βεβαιώνει ότι “εισηκούσθη η δέησίς σου, και η γυνή σου Ελισάβετ γεννησει υιόν σοι” (Λουκ. Α΄ 13), απιστεί, διότι δεν εφαντάζετο ότι ο Θεός θα του πραγματοποιούσε αυτήν την απίθανον επιθυμίαν του.
Και όλα, όμως τα θαύματα, εις τα οποία ο Κύριος πραγματοποιεί τις επιθυμίες των πιστών Του, δεν έχουν άραγε τον ίδιο “παραλογισμόν”; Όταν οι Άγιοι ζητούσαν βροχή, μέσα στο κατακαλόκαιρο, θεραπεία σε ανίατες ασθένειες, ζωή σε νεκρούς, φωτισμό και χάρι σε αγραμμάτους, ποία είναι η διαφορά; Όταν και σήμερα, άνθρωποι πιστοί που προσεύχονται συνειδητά και από καρδίας, ζητούν από τον Θεόν, εκείνα που για τον κοινόν ανθρώπινον νουν είναι αδύνατα, ο Κύριος δίδει και πραγματοποιεί, τηρώντας την υπόσχεσίν Του. Και σήμερα, βλέπουμε θαυμαστές θεραπείες που δια την επιστήμη είναι ανεξήγητες, από ιερές εικόνες να αναβλύζουν μύρα, από τάφους αγίων να πηγάζουν θαυμαστές δωρεές σ’ εκείνους που παρακαλούν και πιστεύουν και γενικά, ο Κύριος, όπως τότε έτσι και τώρα να παρεμβαίνη όταν τον παρακαλούμε με τους δικούς Του υπερφυσικούς τρόπους.
«Αιτείτε, και δοθήσεται υμίν, ζητείτε, και ευρήσετε,
κρούετε, και ανοιγήσεται υμίν” (Ματθ. Ζ΄ 7)
Υπάρχει, άραγε, σήμερα, προσευχή; Το ερώτημα τούτο είναι καίριον και
καθοριστικόν, διότι ακούονται κατά καιρούς και από διαφόρους, ενστάσεις
και … παράπονα, ότι σήμερα ο Θεός μας εγκατέλειψε και δεν ακούει τις
προσευχές των χριστιανών και εσταμάτησαν να γίνωνται … θαύματα και
συνεπώς η πίστις των ανθρώπων… κλονίζεται. Ας επιστρέψωμεν και πάλιν εις
το ερώτημά μας˙ “υπάρχει σήμερα προσευχή;” Αν η απάντησις είναι θετική,
τότε τίποτε δεν διαφοροποιεί την σημερινήν εποχήν από τας παλαιοτέρας.
Όπως τότε ο Κύριος ανταπεκρίνετο εις τας εκκλήσεις και προσευχάς και
παρακλήσεις των προσευχομένων, και σήμερον το ίδιον θα κάνη. Ανέδειξεν η
εποχή μας, αρκετούς Αγίους, (Αγ. Νεκτάριον, Αγ. Πορφύριον, Αγ. Παΐσιον,
Αγ. Ιάκωβον, Αγ. Άνθιμον, Αγ. Σοφίαν και άλλους πολλούς) που αν μη τι
άλλο, μας δείχνουν και μαρτυρούν ότι ο Κύριος είναι ο ίδιος και “πιστός
εν τοις λόγοις Αυτού”.
Δυστυχώς, η πίστις και η προσευχή εξέλιπαν. Οι άνθρωποι, παρασυρμένοι από τις ηδονές και ανέσεις του κόσμου τούτου, παρεδόθησαν εις τις σαρκικές και υλικές απολαύσεις, και η προσευχή και εμπιστοσύνη εις τον Κύριον, πήρε μία μορφή τυπικότητας και συνήθειας, χωρίς όμως ουσία και βάθος. Οι χριστιανοί πλέον κατ’ ουσίαν εκλείπουν και υπάρχουν οι δήθεν “χριστιανοί” που θα κάνουν ένα… Σταυρό, από συνήθεια και θα εκκλησιασθούν μόνον όταν το απαιτούν διάφορες κοινωνικές υποχρεώσεις. Ως φυσική συνέπεια μιας τέτοιας πνευματικής αποδομήσεως, έρχεται φυσικά και η απομάκρυνσίς μας από τον Θεόν.
Δεν έφυγε ο Κύριος από εμάς … εμείς τον απεμακρύναμε από κοντά μας!
Δυστυχώς, η πίστις και η προσευχή εξέλιπαν. Οι άνθρωποι, παρασυρμένοι από τις ηδονές και ανέσεις του κόσμου τούτου, παρεδόθησαν εις τις σαρκικές και υλικές απολαύσεις, και η προσευχή και εμπιστοσύνη εις τον Κύριον, πήρε μία μορφή τυπικότητας και συνήθειας, χωρίς όμως ουσία και βάθος. Οι χριστιανοί πλέον κατ’ ουσίαν εκλείπουν και υπάρχουν οι δήθεν “χριστιανοί” που θα κάνουν ένα… Σταυρό, από συνήθεια και θα εκκλησιασθούν μόνον όταν το απαιτούν διάφορες κοινωνικές υποχρεώσεις. Ως φυσική συνέπεια μιας τέτοιας πνευματικής αποδομήσεως, έρχεται φυσικά και η απομάκρυνσίς μας από τον Θεόν.
Δεν έφυγε ο Κύριος από εμάς … εμείς τον απεμακρύναμε από κοντά μας!
Αρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου
Ιεροκήρυξ Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών
