Παπισμός - Προτεστάντες

Πρωτ. Στέφανος Στεφόπουλος

Ο ΦΥΛΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ

ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΠΑΠΙΣΜΟ

   Η ιστορία του δυτικού χριστιανισμού δεν μπορεί να διαχωριστεί από την ιστορία του ρατσισμού. Από τη χρήση της Αγίας Γραφής για τη δικαιολόγηση της δουλείας, έως τη θεολογική ερμηνεία του «λευκού πεπρωμένου», τόσο ο καθολικισμός όσο και ο προτεσταντισμός υπήρξαν (άλλοτε σιωπηλοί) συμμέτοχοι σε φυλετικά καθεστώτα. Το φαινόμενο του ρατσισμού υπήρξε ένα ιδεολογικό εργαλείο ισχύος που βρήκε και τη θεολογική του κάλυψη.

ΠΑΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΟΥΛΕΜΠΟΡΙΟ

Ο ρόλος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην ανάπτυξη του αποικιοκρατικού ρατσισμού ήταν καθοριστικός ήδη από τον 15ο αιώνα. Με τις παπικές βούλες Dum Diversas (1452) και Romanus Pontifex (1455), ο Πάπας Νικόλαος Ε΄ χορηγεί στην Πορτογαλία το δικαίωμα «υποδούλωσης απίστων» στους πληθυσμούς της Αφρικής. Η θεολογική βάση ήταν η θεωρία του «δικαίου πολέμου» του Αυγουστίνου, η οποία έγινε εργαλείο ελέγχου. Η θεωρία του «δικαίου πολέμου» (just war theory) του Αυγουστίνου αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές και επιδραστικές προσπάθειες στη χριστιανική Δύση να συμφιλιωθεί η διδασκαλία του Ευαγγελίου με την πραγματικότητα του πολέμου. Ο Αυγουστίνος (354–430 μ.Χ.), επίσκοπος Ιππώνος και πατέρας της Λατινικής θεολογίας, διαμόρφωσε τη θεωρία αυτή ως απάντηση στις ηθικές και θεολογικές ανησυχίες που προέκυπταν από τη συμμετοχή των χριστιανών σε πολέμους, ιδιαίτερα εν μέσω της πτώσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Αυτές οι βούλες αποτέλεσαν τη θεολογική θεμελίωση για την ανάδυση της Ατλαντικής δουλείας και του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού. Στην ουσία, η έννοια του «απίστου» ταυτιζόταν με τον μη-λευκό, μη-ευρωπαίο, και συνεπώς «θεμιτό» για υποδούλωση.

Οι καθολικές ιεραποστολές, ιδιαίτερα σε Ισπανική και Πορτογαλική Αμερική, είχαν έναν διπλό ρόλο. Από τη μία πλευρά προώθησαν την επιβολή της πίστης μέσω καταναγκασμού, από την άλλη, μεμονωμένοι ιεραπόστολοι όπως ο Βαρθολομαίος ντε λας Κάσας προσπάθησαν να προστατεύσουν τους αυτόχθονες πληθυσμούς.

Η καθολική Εκκλησία δεν θεσμοθέτησε επίσημα το ρατσιστικό δόγμα, αλλά απέτυχε να το αποκηρύξει ή να το εμποδίσει. Ο ρατσισμός λειτούργησε ως υπόβαθρο της Καθολικής κυριαρχίας.

ΚΑΛΒΙΝΙΣΜΟΣ

Η θεολογία της προτεσταντικής εκλογής και της «πρόνοιας» προσέφερε μια νέα ιδεολογική υποστήριξη στον ρατσισμό. Σύμφωνα με τον Μαξ Βέμπερ (Η Προτεσταντική Ηθική και το Πνεύμα του Καπιταλισμού), ο καλβινισμός συνέδεσε την υλική ευημερία με την «εκλογή» από τον Θεό. Αυτό ερμηνεύθηκε φυλετικά, ότι οι λευκοί Ευρωπαίοι είναι οι εκλεκτοί που είχαν τη θεία εντολή να εκπολιτίσουν τους “αγρίους”.

Η ιδεολογία του «Θεόσταλτου Πεπρωμένου» (Manifest Destiny), δηλαδή της φανερά θεόπνευστης αποστολής των λευκών Αμερικανών να επεκταθούν προς δυσμάς και να κυριαρχήσουν στην ήπειρο, αποτέλεσε όχι μόνο πολιτική και στρατηγική ιδεολογία, αλλά και ιδεολογική νομιμοποίηση για μια σειρά βίαιων πράξεων, ιδίως εναντίον των Ιθαγενών Αμερικανών και Αφρικανών σκλάβων.

Η ΒΙΒΛΟΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΣΚΛΑΒΙΑΣ

Στον αμερικανικό Νότο, οι ευαγγελικοί και βαπτιστές κληρικοί χρησιμοποίησαν εδάφια όπως το Γένεσις 9:25 (η «Κατάρα του Χαμ») για να δικαιολογήσουν τη μαύρη σκλαβιά. Η Εκκλησία της Νότιας Βαπτιστικής Ομοσπονδίας, το 1845, ιδρύθηκε ακριβώς για να υπερασπιστεί τη δουλεία. Έτσι ο «θεϊκός διαχωρισμός» φυλών καθόρισαν την θεολογία των λευκών προτεσταντών έως και τον 20ό αιώνα.

Η ΚΟΥ ΚΛΟΥΞ ΚΛΑΝ

Η πρώτη ΚΚΚ (1865) ιδρύθηκε από νότιους βετεράνους του Εμφυλίου ως τρομοκρατική ομάδα «προστασίας του Νότου». Σύντομα προσέλαβε θρησκευτικό χαρακτήρα, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως υπερασπιστή του «προτεσταντικού αμερικανισμού». Καθολικοί, Ιουδαίοι, μαύροι και μετανάστες ήταν όλοι στόχοι της.

Η δεύτερη ΚΚΚ (1915–1944) ήταν βαθιά θρησκευτικοποιημένη, με τελετουργίες βασισμένες σε ευαγγελική ρητορική, σταυρούς, «ιερές» πομπές και ορκωμοσίες της «χριστιανικής φυλής».

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η καύση των σταυρών, μία από τις πιο γνωστές τελετουργικές πράξεις της Κου Κλουξ Κλαν, δεν ήταν απλώς μια επίδειξη δύναμης και τρομοκρατίας, αλλά μια τελετουργική πράξη με αποκρυφιστικό χαρακτήρα, που ενσωματώνει στοιχεία αρχαίων μαγικών και «σατανικών» παραδόσεων. Κατά την τέλεσή της, τα μέλη στέκονται «γυμνά πνευματικά» μπροστά στον φλεγόμενο σταυρό, σε μια εμπειρία που περιγράφεται από αυτούς ως «πνευματική μύηση».

 

Η τελετή θυμίζει σε πολλά «αρχαία ιερά», με τη χρήση στάχτης, τον ρόλο του λεγόμενου “Imperial Kludd” (μοναχός ή ιερέας της ΚΚΚ), τίτλους που παραπέμπουν στη Μασονία και τελετουργικά εξαγνισμού, ανάλογα με αυτά που βρίσκονται σε αποκρυφιστικές και εσωτεριστικές παραδόσεις. Η χαρακτηριστική στολή με το μεγάλο μυτερό κουκούλι, που καλύπτει πλήρως το πρόσωπο, σχεδιάστηκε έτσι ώστε το άτομο να φαίνεται σαν «τέρας», και η ομιλία ή οι κραυγές των μελών να θυμίζουν μάγισσες.

Ακόμη και τα σύμβολα που χρησιμοποιεί η ΚΚΚ, όπως ο σταυρός μέσα σε κύκλο, δεν είναι αυθεντικά δικά της αλλά προϋπήρχαν σε πρακτικές των Αφροαμερικανών που υιοθετήθηκαν από την ΚΚΚ με στόχο να μετατραπούν σε μέσα τρόμου. Οι τελετές της οργάνωσης, όπως αυτές που έχουν καταγραφεί στο Stone Mountain το 1946, περιλάμβαναν αποκρυφιστικά τελετουργικά όπως μυστικές προσευχές γύρω από πεσμένα σύμβολα, συμβολικό βάπτισμα με πλάκες χώματος και, σε περίπτωση άρνησης δέσμευσης από νέα μέλη, χρήση αίματος ως μέσο εξαναγκασμού.

Το βιβλίο The Oaths, Signs, Ceremonies περιγράφει τη χρήση ανθρώπινου κρανίου ως ιερού σκεύους, την εκφορά όρκων πίστης, καθώς και κατάρες εναντίον Μαύρων, Καθολικών και Εβραίων. Η ίδρυση της ΚΚΚ από πρόσωπα που ανήκαν στον 33ο βαθμό της Μασονίας, όπως ο Άλμπερτ Πάικ, ενισχύει τη σύνδεση της οργάνωσης με αποκρυφιστικές και εσωτερικές μυστικές σχολές.

Κατά τη δεκαετία του 1970 και του 1980, η ΚΚΚ συμμάχησε με νεοναζιστικά και σατανιστικά δίκτυα όπως το “Christian Identity”, νεοναζιστικές αιρέσεις και η οργάνωση “Order of Nine Angles”. Αυτές οι ομάδες αντάλλασσαν τελετουργικές πρακτικές, μαγικές τελετές και μαντείες. Ο Ντέιβιντ Ντιουκ, ένας από τους πνευματικούς ηγέτες της ΚΚΚ εκείνης της περιόδου, συνδύασε τη ρατσιστική θεωρία περί «λευκής ανθρώπινης φυλής» με νεοπαγανιστική και αποκρυφιστική ιδεολογία.

Η χρήση στάχτης, αίματος και δαιμονικών συμβόλων από την ΚΚΚ δεν περιορίζεται σε ρατσιστική ρητορική ή συμβολική βία· αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης μαγείας. Οι τελετές της έχουν σατανιστικό χαρακτήρα, όχι μόνο επειδή περιλαμβάνουν το κάψιμο σταυρών, αλλά επειδή αντλούν το περιεχόμενό τους από εσωτερικές παραδόσεις, αποκρυφιστικές σχολές και πρακτικές όπως οι «όρκοι αίματος», οι τελετουργικές δεσμεύσεις και οι μυστικές τελετουργίες που έχουν σκοπό την πλήρη υποταγή του μυούμενου στη «σκοτεινή αδελφότητα» της ΚΚΚ.

Μετά το 1945 η ΚΚΚ καταδικάζεται αλλά δεν εξαφανίζεται. Αντιθέτως, μετατοπίζεται σε θεολογικές μορφές της άκρας δεξιάς. Δύο μεγάλα ρεύματα αναδύονται. Το λεγόμενο Christian Identity (Χριστιανική Ταυτότητα), που αποτελεί μια μετάλλαξη της ρητορικής της ΚΚΚ και του αγγλοϊσραηλιτισμού, και ο θρησκευτικός εθνικισμός, μια μορφή ευαγγελικού εθνοκεντρισμού.

Το ρεύμα του Christian Identity έχει ρίζες στην ΚΚΚ και στον αγγλοϊσραηλιτισμό. Υποστηρίζει τη διδασκαλία ότι οι λευκοί Άριοι είναι ο αληθινός Ισραήλ του Θεού, ενώ οι έγχρωμοι θεωρούνται «ειδωλολατρικές φυλές» ή και κατώτερες δημιουργίες.

Το δεύτερο ρεύμα, που μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ως «θρησκευτικό εθνικισμό», γεννιέται μέσα σε λευκά ευαγγελικά think-tanks των ΗΠΑ μεταξύ 1950 και 1980. Το θεολογικό του μοτίβο είναι η ιδέα ότι υπάρχει ένα «θεϊκό συμβόλαιο» ανάμεσα στο έθνος και στον Θεό, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να ταυτίζονται με τον Νέο Ισραήλ. Αυτή η ιδεολογία εμφανίζεται ακόμα και μέσα σε μεγάλες νόμιμες ομολογίες, όπως η Νότια Βαπτιστική Σύνοδος (Southern Baptist Convention) και οι Αδελφότητες του Θεού (Assemblies of God).

Ο αγγλοϊσραηλιτισμός (British Israelism), που εμφανίζεται τον 19ο αιώνα, υποστηρίζει ότι οι Αγγλοσάξονες είναι κυριολεκτικά απόγονοι των «Δέκα Χαμένων Φυλών» του Ισραήλ και οι νόμιμοι κληρονόμοι των βιβλικών επαγγελιών. Προτεστάντες ιεροκήρυκες όπως ο John Wilson και ο Edward Hine κυκλοφορούν φυλλάδια στα οποία συνδέουν ακόμη και τη βρετανική σημαία με τις φυλές του Ισραήλ, ενώ προτείνουν αποκαλυπτικές ερμηνείες (όπως ότι ο Λέοντας του Ιούδα συμβολίζει τη Βρετανία). Η ήττα των ναζί και η διάχυση των φυλετικών ιδεών τους στις ΗΠΑ οδηγούν σε συγχώνευση της ρητορικής του ναζισμού με τον αγγλοϊσραηλιτισμό. Ο Wesley Swift, Πεντηκοστιανός πάστορας από την Καλιφόρνια, δηλώνει το 1954 πως «οι λευκοί είναι απόγονοι του Αδάμ, οι Εβραίοι αποτελούν τη γραμμή του Εωσφόρου και οι μαύροι είναι προαδμιαίες μορφές ζωής, τα “θηρία της υπαίθρου”».

Ο εκδοτικός οίκος Kingdom Identity Ministries στην Αριζόνα εκδίδει «Βίβλους» με σχολιασμό πάνω στις λεγόμενες φυλετικές υποσχέσεις, ενώ το κίνημα «Holy Name Bible» αντικαθιστά τον όρο «Ιούδας» με τη μορφή «Judae», υπονοώντας φυλετική νοθεία και στηρίζοντας την αντισημιτική τους ιδεολογία.

Από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα, ένα νέο κύμα της ΚΚΚ εμφανίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τη λεγόμενη «Θεολογία της Ταυτότητας» (Christian Identity – CI) ως το ιδεολογικό του υπόβαθρο. Πολλές μικρές ομάδες υιοθετούν το όνομα της Κλαν, με πιο χαρακτηριστική την οργάνωση «Ενωμένη Κου Κλουξ Κλαν της Αμερικής» (ιδρυτής Ρόμπερτ Σέλτον το 1961), που συνδύαζε ευαγγελική ρητορική με βίαιες ενέργειες, όπως η βομβιστική επίθεση σε εκκλησία στο Μπέρμιγχαμ. Άλλο παράδειγμα είναι το «Κόμμα των Ιπποτών» (από το 1980 και εξής), με αρχηγό τον Τομ Ρομπ, που χρησιμοποίησε σύνθημα «Χριστιανικά πολιτικά δικαιώματα για τους λευκούς».

Η νέα Κλαν έχει εγκαταλείψει σε μεγάλο βαθμό τον αντικαθολικισμό, καθώς οι καθολικοί έχουν πλέον ενταχθεί στην αμερικανική κοινωνία. Αντίθετα, στοχοποιεί κυρίως Εβραίους, μουσουλμάνους και μετανάστες..

 

Η «Θεολογία της Ταυτότητας» περιλαμβάνει πλήθος πλανών και αιρέσεων. Σύμφωνα με αυτή, ο Αδάμ δεν είναι ο πρώτος άνθρωπος όλων των φυλών, αλλά ο γενάρχης μιας ξεχωριστής άριας φυλής. Ερμηνεύοντας τα δύο πρώτα κεφάλαια της Γενέσεως, διατείνονται ότι υπήρξαν δύο δημιουργίες. Οι μη-λευκοί (που ταυτίζονται με ζώα ή θηρία) και ύστερα ο Αδάμ, ο οποίος θεωρείται «κοκκινόλευκος» (ruddy). Η πιο ακραία από τις δοξασίες τους είναι η λεγόμενη «γραμμή σπέρματος» (Seedline), σύμφωνα με το οποίο ο Κάιν δεν ήταν γιος του Αδάμ αλλά καρπός σεξουαλικής σχέσης ανάμεσα στην Εύα και τον Σατανά. Οι Εβραίοι ταυτίζονται με αυτό το «σατανικό γένος». Περιττό να πούμε ότι αυτές οι ερμηνείες, είναι αντιΒιβλικές.

Η σωτηρία, κατά την «Θεολογία της Ταυτότητας», δεν έχει σχέση με την πίστη, τη μετάνοια ή το βάπτισμα, αλλά βασίζεται αποκλειστικά στη φυλετική καταγωγή. Παραθέτουν το βιβλικό χωρίο «Δεν απεστάλην ει μη εις τα πρόβατα τα απολωλότα του οίκου Ισραήλ» (Ματθ. 15:24), ερμηνεύοντάς το κυριολεκτικά. Όμως η Ορθόδοξη Εκκλησία διδάσκει ότι το Ευαγγέλιο απευθύνεται σε «όλη την κτίση» (Μαρκ. 16:15), και η Αποστολική Παράδοση καταρρίπτει κάθε φυλετικό αποκλεισμό.

Άλλη πλάνη τους είναι η πίστη ότι η αιώνια κόλαση προορίζεται μόνο για τις λεγόμενες «φυλές λάσπης» (mud races), ενώ οι λευκοί απαλλάσσονται.

Η ιστορική σχέση των χριστιανικών αιρέσεων, του προτεσταντισμού και του παπισμού με ρατσιστικές ιδεολογίες αποτελεί μια τραγική παραχάραξη του Ευαγγελικού μηνύματος. Η Ορθόδοξη θεολογία, που τονίζει την κοινή ανθρώπινη φύση και το “καθ’ ομοίωσιν” σε κάθε άνθρωπο, προσφέρει μια ισχυρή απάντηση στη ρατσιστική διαστρέβλωση του Χριστιανισμού. Η αληθινή Εκκλησία είναι μια φωνή αλήθειας και καταλλαγής και όχι όργανο διχασμού και μίσους.

 

Βιβλιογραφικές Πηγές

 https://www.entaksis.gr/racism_and_protestants/