Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ
ΤΟ ΨΥΧΟΓΡΑΦΗΜΑ
ΕΝΟΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΥ ΒΟΜΒΙΣΤΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ
Διαβάσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον το άρθρο με τίτλο: Psychological Makeup of a Pakistani Muslim Suicide Bomber: An Observation–Based Perspective1 του Aftab Khan (Department of Psychiatry) στο Penn State Hershey Medical Center. Ακολουθεί μια περίληψη του άρθρου με σχολιασμό δικό μας.
Το Ισλάμ δεν υπήρξε ποτέ μια ειρηνική θρησκεία αλλά μια ιδεολογία καθοδηγούμενη από τη δύναμη του όπλου, της εξουσίας και της τιμωρίας. Η ιστορία του είναι γραμμένη με σπαθί και αίμα, με κατακτήσεις και σφαγές. Ο ιδρυτής του, δεν φανέρωσε μια διδασκαλία μέσω μαρτυρίου ή ταπείνωσης αλλά μέσα από πολέμους και κατακτήσεις. Οι πρώτοι μαθητές του δεν ανέλαβαν ιεραποστολές ειρήνης αλλά στρατεύτηκαν για να επιβάλουν τη πίστη τους. Το Κοράνιο βρίθει εδαφίων που νομιμοποιούν τη βία, με χαρακτηριστικές εντολές όπως το να πολεμούν οι πιστοί τους απίστους μέχρι να υποταχθούν και να πληρώσουν φόρο. Μέσα σε αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο η αυτοκτονία με σκοπό τον φόνο αποκτά θρησκευτικό χαρακτήρα και παρουσιάζεται ως πράξη τιμής και υπακοής στον Αλλάχ. Ο μουσουλμάνος που πεθαίνει φονεύοντας άπιστους θεωρείται μάρτυρας και τιμάται για την πράξη του. Αυτή η θεολογική θεμελίωση της βίας είναι μια κυριολεκτική εφαρμογή των θέσεων του Ισλάμ γι’ αυτό και οι λεγόμενοι «μάρτυρες» ανακηρύσσονται ήρωες.
Στο Πακιστάν που ζει μέσα στη φτώχεια και τον θρησκευτικό φανατισμό, η εικόνα ενός βομβιστή αυτοκτονίας δεν θεωρείται ξένη και ακραία αλλά σχεδόν αναμενόμενη. Ένα παιδί που γεννιέται σε ένα φτωχό περιβάλλον μεγαλώνει σε μια πατριαρχική κοινωνία σκληρής δομής, όπου ο άνδρας πρέπει να είναι αυστηρός και ανελέητος, ενώ η γυναίκα υποταγμένη, κλεισμένη στο σπίτι και εξαρτημένη. Ο πατέρας είναι ο αφέντης της οικογένειας που σπάνια δείχνει τρυφερότητα και δεν αποδέχεται αδυναμίες ενώ απαιτεί πειθαρχία και σιωπή. Η μητέρα, αν και παρούσα, δεν είναι σε θέση να παρέχει συναισθηματική ασφάλεια. Ο νέος μεγαλώνει με συνεχείς νουθεσίες για την υπακοή, τον φόβο, τη ντροπή. Η ατομικότητα καταπνίγεται. Η σκέψη αντικαθίσταται από μηχανική τήρηση κάποιων εντολών.
Το εκπαιδευτικό σύστημα συχνά βασίζεται σε θρησκευτικές σχολές όπου το παιδί περνά πολλές ώρες αποστηθίζοντας το Κοράνι χωρίς κατανόηση ή επεξήγηση ενώ ο ιμάμης παρουσιάζεται ως αλάνθαστος και οι ερμηνείες του δεν αμφισβητούνται από κανέναν. Η έννοια της τζιχάντ εισάγεται σταδιακά και οργανικά και προβάλλεται ως υπέρτατη μορφή αφοσίωσης στον θεό. Το παιδί μαθαίνει από μικρό ότι όσοι σκοτώνονται σε πόλεμο κατά των απίστων πηγαίνουν κατευθείαν στον Παράδεισο. Συνδέει έτσι την πίστη με τον θάνατο και με την επιβράβευση.
Σε αυτό το περιβάλλον το παιδί μαθαίνει να απωθεί κάθε προσωπική επιθυμία. Η σεξουαλικότητα αντιμετωπίζεται ως βρώμικη, επικίνδυνη, ντροπιαστική. Η επαφή με το άλλο φύλο απαγορεύεται με αποτέλεσμα ο νέος αυτόματα να αισθάνεται ενοχή για το σώμα του, τις επιθυμίες του και να ζει μέσα σε απομόνωση και άρνηση. Η γυναίκα παρουσιάζεται όχι ως σύντροφος αλλά ως απειλή για την πνευματική του καθαρότητα. Η αποχή γίνεται αγιότητα και η καταστολή γίνεται κανονικότητα και η υπόσχεση για παραδείσιο έρωτα με παρθένες, μετά από έναν ένδοξο θάνατο, αποκτά εντυπωσιακή έλξη καθώς ο επίγειος πόνος και η στέρηση μεταμορφώνονται σε επουράνια ανταμοιβή.
Ο νεαρός που δεν έχει πετύχει τίποτα στη ζωή του, που ζει στη σκιά, που δεν έχει κοινωνική επιτυχία ή οικονομική αποκατάσταση, ξαφνικά λαμβάνει το μήνυμα ότι μπορεί να γίνει κάτι, ότι μπορεί να αποκτήσει τιμή και δόξα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να δώσει τη ζωή σου. Όχι άσκοπα αλλά σκοτώνοντας αυτούς που αποστρέφεται ο Αλλάχ. Αυτούς που προσβάλλουν τη θρησκεία σου και αυτούς που εμποδίζουν την επικράτηση του νόμου του Θεού. Και τότε θα τον περιμένουν όχι μόνο παρθένες, αλλά και αναγνώριση, δόξα, αιώνια σωτηρία. Η πράξη αυτοκτονίας έτσι μεταμορφώνεται ως νίκη, ως δύναμη, ως θυσία.
Οι στρατολόγοι των εξτρεμιστικών ομάδων γνωρίζουν καλά πού να ψάξουν. Δεν απευθύνονται μόνο σε φτωχούς. Ψάχνουν για εύθραυστες προσωπικότητες. Για ανθρώπους με βαθιά ανάγκη αποδοχής. Με παρελθόν σκληρό, εσωτερικά κενά, κοινωνική αδυναμία. Τους πλησιάζουν με λόγια στοργής και υπόσχεσης. Τους αγκαλιάζουν. Τους πείθουν πως αξίζουν. Και πως η μεγαλύτερη πράξη αγάπης προς τον Θεό είναι να πεθάνουν σκοτώνοντας. Η χειραγώγηση αυτή δεν στηρίζεται μόνο στη θρησκεία αλλά και στην ψυχολογία. Το άτομο πείθεται ότι ο θάνατός του θα γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην αποτυχία και την αιωνιότητα.
Ο Πακιστανός βομβιστής δεν παρουσιάζει απαραίτητα μια ψυχική διαταραχή. Είναι συχνά ήσυχος, ευσεβής, κοινωνικά αποδεκτός και χωρίς κάποια παραβατική συμπεριφορά. Δεν είναι μανιακός αλλά πειθαρχημένος, προσηλωμένος, πρόθυμος. Η βόμβα που κουβαλά δεν είναι καρπός οργής, αλλά λογικής και ο φόνος που διαπράττει δεν γίνεται από μίσος αλλά από ένα αίσθημα αποστολής. Ο θάνατός του είναι ένα μήνυμα και αυτό το μήνυμα είναι θεολογικό.
Η αντιμετώπιση του φαινομένου δεν μπορεί να περιοριστεί σε στρατιωτικά μέτρα ή αστυνομική επιτήρηση. Το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Αφορά τον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο το Ισλάμ δομεί την ταυτότητα του πιστού. Αφορά την ανάγνωση των ιερών κειμένων που δεν καταδικάζουν τον φόνο αλλά τον εξυψώνουν όταν γίνεται για την πίστη. Αφορά την παιδεία, τη θρησκευτική ρητορική, τις οικογενειακές δομές, το κοινωνικό στίγμα, τη σχέση με τον θάνατο, τη σεξουαλικότητα, την εξουσία. Αφορά ένα ολόκληρο πολιτισμικό σύστημα που παράγει ανθρώπους πρόθυμους να πεθάνουν για μια υπόσχεση ενός υλικού παραδείσου.
Ο Πακιστανός βομβιστής αυτοκτονίας είναι το αποτέλεσμα μιας θρησκείας που ευλογεί τη σφαγή και μιας κοινωνίας που ακυρώνει το πρόσωπο ως εικόνας Θεού. Δεν είναι ένας εξωγήινος αλλά το γέννημα ενός κόσμου όπου η πίστη σημαίνει αίμα, η τιμή σημαίνει θάνατο και η σωτηρία περνά μέσα από τη σφαγή των άλλων. Όσο αυτό το σύστημα παραμένει ανέγγιχτο, οι βόμβες δεν θα σταματήσουν να σκοτώνουν αθώους.
1 Cult Info Since 1979 – Psychological Makeup of a Pakistani Muslim Suicide Bomber
