Εις την Αγία Ευφημία:
«Η μάρτυρας κρίνοντας τα δόγματα, ενώ κείτονταν νεκρή, επικύρωσε με το μαρτύριό της την πίστη που τόσο ένθερμα υποστήριξε.»
Εις τη Σύνοδο:
«Ο Ευτυχής, που δίδασκε ψεύτικα ότι η Σάρκωση του Λόγου του Θεού είναι φανταστική, καθαιρέθηκε.
Στην ενδέκατη του μήνα, η Ευφημία στερέωσε την αλήθεια του δόγματος.»
Κατηγορήθηκε ότι πίστευε στον Χριστό και βασανίστηκε με τροχούς, φωτιά και διάφορα άλλα όργανα βασανισμού. Τελικά ρίχτηκε στα θηρία, αλλά έμεινε ανέπαφη. Δαγκώθηκε ελαφρά από μία αρκούδα και αφού προσευχήθηκε, παρέδωσε την ψυχή της στον Θεό μέσα στο θέατρο. Το τίμιο λείψανό της τοποθετήθηκε σε κιβώτιο.
Περισσότερα για το μαρτύριό της αναφέρονται στο Συναξάρι της 16ης Σεπτεμβρίου.
Πολλά χρόνια αργότερα, όταν η ευσέβεια είχε εξαπλωθεί στον κόσμο, συνέβη το εξής θαυμαστό γεγονός επί των ημερών του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Μικρού, το έτος 410:
Ένας μοναχός και ιερέας, ονόματι Ευτυχής, έγινε αρχηγός αιρετικής διδασκαλίας, υποστηρίζοντας πως ο Κύριος Ιησούς Χριστός έχει μία μόνο φύση και ενέργεια – αυτή της θεότητας. Καθαιρέθηκε από τον Άγιο Φλαβιανό, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με τη στήριξη ασεβών αυλικών συνέχισε να ταράζει την Εκκλησία, μέχρι τον θάνατο του αυτοκράτορα Θεοδοσίου.
Όταν ανέλαβαν την εξουσία ο Μαρκιανός και η Πουλχερία, συγκάλεσαν την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Χαλκηδόνα το 451. Συγκεντρώθηκαν 630 Επίσκοποι. Οι Ορθόδοξοι και οι αιρετικοί Μονοφυσίτες έγραψαν από έναν Τόμο (βιβλίο) με τις δογματικές τους θέσεις.
Τοποθέτησαν τους δύο Τόμους, σφραγισμένους, στο στήθος της Αγίας Ευφημίας μέσα στο κιβώτιο με το λείψανό της. Όταν άνοιξαν το κιβώτιο μετά από λίγες ημέρες, είδαν το εξής θαυμαστό:
Ο Τόμος των αιρετικών ήταν ριγμένος κάτω, στα πόδια της Αγίας, ενώ ο Τόμος των Ορθοδόξων βρισκόταν στην αγκαλιά της.
Όλοι θαύμασαν και αναγνώρισαν το θαύμα. Οι Ορθόδοξοι στερεώθηκαν στην πίστη τους και δόξασαν τον Θεό, ενώ οι αιρετικοί ντροπιάστηκαν.
Η Σύναξη και η εορτή της Αγίας Ευφημίας τελείται στον μαρτυρικό της ναό, σε περιοχή που λέγεται Αντιόχου, κοντά στον ναό του Λαύσου.
Σημείωση:
Υπάρχει υπόμνημα για την Αγία από τον Ιερομόναχο Μακάριο Μακρή που ξεκινά με τα λόγια: «Αλλά πώς άν τις μάλλον…» και φυλάσσεται στο πέμπτο Πανηγυρικό της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου. Στη Μεγίστη Λαύρα και στη Μονή Ιβήρων διασώζεται εγκώμιο με αρχή «Ήκω το επίταγμα φέρων», έργο του Επισκόπου Τίου Κωνσταντίνου, όπου αναφέρεται και η εύρεση του λειψάνου της. Βλέπε και στις 16 Σεπτεμβρίου.
Συναξαριστής Αγίου Νικοδήμου
