ΟΙ ΑΝΕΚΛΑΛΗΤΕΣ ΧΑΡΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ

«Πνευματική φαρέτρα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ»

Ὁ μοναχός δέν προσεύχεται γιά νά ἐπιτελέσει τόν κανόνα του, ὅπως λέγει ἡ μοναστική καθηκοντολογία. Προσεύχεται διότι ἀγαπᾶ τό Πανυπέρτατον Ὄν, τόν Ἰησοῦ Χριστό, Ὅστις κάθε φορά  κατέρχεται ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ στήν καρδία του!  Ἑνώνεται μέ τήν ἀναπνοή του. Ἀληθινά ἀναπνέεται ἀπ᾿ αὐτόν. Αἰσθάνεται τήν Χάρι τῆς παρουσίας Του στὰ χείλη του. Καί χωρίς νά ξέρη ἐνίοτε τί λέγει,  ξεσπᾶ σέ ἐρωτικές μαζί Του διαλογικές καί νοερές περιπτύξεις. Καί ἀναφωνεῖ: Χριστέ μου, σέ ἀγαπῶ. Εἶσαι τό γλυκύτερο Ὄνομα καί Ὄν στόν κόσμο. Δέν ἤξερα παλαιότερα ὅτι τόσο πολύ ἀγαπᾶς τόν ἄνθρωπο, τόν κάθε ἄνθρωπο. Καί ἐμένα…τόν τελευταῖο τῆς κοσμικῆς αὐτῆς πανηγύρεως ἄνθρωπο».

Γνωρίζει ὁ μοναχός ὅτι μέ τά ἁμαρτήματά του ἔχει πληγώσει θανάσιμα τόν Χριστόν!  Γι’ αὐτό καί ἐνίοτε κλαίει μέ στεναγμούς, διότι ὄχι μόνο δέν τόν ἠγάπησε ἀλλά καί τόν ἐλύπησε βαθύτατα. Δέν ἔχει ἐνίοτε «μοῦτρα» νά σταθῆ ἐνώπιόν Του. Εἶναι ψυχικά συντετριμμένος. Ἀλλά καί δέν ἠμπορεῖ σέ κάτι, οὔτε στό ἐλάχιστον, νά βοηθήση τόν ταλαίπωρο ἑαυτό του.

Ὁ Χριστός εἶναι τό πᾶν γιά τόν μοναχό! Διότι τόν ἐξήγαγε ἐξ ἅδου κατωτάτου καί τόν ἀνέβασε στήν βαθμίδα ἐκείνη, ὅπου ἠμπορεῖ πλέον νά βλέπη τήν πάμφωτη καί ἁγιασμένη Του Μορφή νοερά μέσα στά ἔγκατα τῆς ἐλεεινῆς ὑπάρξεώς του. Καί τότε τοῦ ὁμιλεῖ μέ τήν στοργικότητα μικροῦ παιδιοῦ: «Ἰησοῦ μου! Σέ ἀγαπῶ θερμότατα καί σέ ἀγκαλιάζω σφικτά. Καί ἐπειδή δέν ἔχεις τώρα τό Σῶμα σου γιά νά σέ ἀγκαλιάσω, σφίγγω τά δυό μου χέρια στό στῆθος μου καί ἔτσι νομίζω ὅτι σέ ἀγκαλιάζω. Θέλω νά σοῦ ἀνταποδώσω κάτι ἀπό τήν ἀπερίγραπτη ἀγάπη Σου πρός ἐμένα. Γι’ αὐτό καί σοῦ λέγω ἐγκαρδίως καί ταπεινῶς: «Πάρε με καί κάνε με ὅ,τι θέλεις. Στεῖλε με ὅπου θέλεις. Νά πάω στίς ἐσχατιές τῆς γῆς,  μέχρι τόν βόρειο παγωμένο ὠκεανό νά συναντήσω τά πλάσματά σου καί νά τούς ὁμιλήσω γιά τήν παρουσία σου στήν γῆ καί γιά τήν ἄπειρη ἀγάπη σου πρός ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος! Σέ ἔψαχνα δεκαετίες, ἀλλά καί μέσα στήν καλογερική μου ζωή ἄκουα ἀπό τούς Γεροντάδες πολλά γιά Σένα. Μοῦ ὡμιλοῦσαν γιά τήν δική τους εὐτέλεια καί ἐσχάτη ταπείνωσι, ἡ ὁποία τούς εἶχε κατακτήσει τήν ψυχή, ἀφοῦ μερικοί ἀπ’ αὐτούς μοῦ ἔλεγαν: «Εἶμαι ἄξιος αἰωνίου κολάσεως. Ἄν θά σωθῶ, χάριτι τῆς Κυρίας Θεοτόκου καί πρεσβείαις πάντων τῶν Ἁγίων…Ἀλλά, ἀπό κανέναν Χριστέ μου δέν ἄκουσα ὅτι Ἐσύ εἶσαι ὁ ἀνεξάντλητος ἔρωτας τῶν χριστιανῶν καί δή τῶν μοναχῶν. Εἶσαι ἡ πηγή τῆς ἐρωτικῆς ἀγάπης. Εἶσαι ἡ χαρά μας, ἡ καταφυγή μας, ἡ ἐλπίδα μας, τό φῶς τῆς καρδιᾶς μας, ἡ μακαριότης τῆς ψυχῆς μας, ἡ γλυκυτάτη καί ἀχόρταστη Ἀγάπη μας».

Ἄν ἀγωνίζεται ὁ μοναχός στήν προσευχή, δέχεται τόση ἐπίσκεψι τῆς Θείας Χάριτος, ὥστε καταπαύει ἡ καρδία του ἀπό πᾶσαν αὐτῆς ἐσωτερικήν κίνησιν τῶν λογισμῶν καί νοερῶν ἐνοχλήσεών της. Αἰσθάνεται πῶς θά εἶναι μελλοντικά ἡ ψυχή του, χωρίς τό σῶμα. Ἀληθινή μακαριότης καί ἀπερίγραπτη κατάστασις μέ ἀνθρώπινη γλῶσσα. Μέσα σέ κείμενα Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας ὑπάρχει αὐτή ἡ πνευματική κατάστασι καί ὀνομάζεται (σαββατισμός τῆς ψυχῆς».

Δύο λέξεις δεσπόζουν στόν νοῦ τοῦ ἀγωνιστοῦ μοναχοῦ καί τοῦ κατακτοῦν ὁλονέν καί περισσότερο τήν καρδιά του. Μόνο δύο λέξεις γλυκύτατες καί θεόσταλτες. Εἶναι αὐτές: «Ἰησοῦ Χριστέ». Αὐτές οἱ λέξεις ἐπαναλαμβάνονται μέσα στήν καρδιά του ἀδιακόπως. Καί τί τοῦ προσφέρουν;  Τοῦ κατακαίουν ὅλες τίς σκέψεις, καλές καί κακές. Ὅλα καί τά πιό μικρά νοήματα χάνονται, μετά ἀπό ἔντονο ἀγῶνα προσευχῆς.

Ἀλήθεια, τί μεγίστη δωρεά στήν προσωπική  ζωή τοῦ μοναχοῦ εἶναι ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ μας. Χωρίς τόν Χριστό, βιώνει κανείς τό σκοτάδι τῶν παθῶν καί τόν ἀρραβῶνα τῶν βασάνων τῆς αἰωνίου κολάσεως. Ἐνῶ μέ τόν Χριστό ζεῖ τόν ἀρραβῶνα τῆς αἰωνίου ζωῆς ἀπό τήν παροῦσα ζωή.

Μᾶς ἀπαλλάσει ὁ Χριστός μας, ὄχι μόνο ἀπό τίς ἐνοχές μας, διά τῶν ὁποίων τά πάθη ἐνοχλοῦν καί πληγώνουν τήν ψυχή μας, ἀλλά καί ἀπό τήν παρουσία τῶν μικροτέρων νοερῶν κινήσεων τῆς ψυχῆς. Γι᾿ αὐτό, ἀρραβῶνας τῆς αἰωνιότητος τῆς ψυχῆς μας, εἶναι ἡ βαθυτάτη αἴσθησις τῆς ἀπαλλαγῆς ὅλων τῶν νοημάτων τῆς ψυχῆς μας, ἡ ὁποία εἶναι βυθισμένη στό ἀδιατάρακτο πέλαγος τῆς θείας Χάριτος.

Τί μεγίστη δωρεά ἡ θεία Χάρις!  Καί τί ἀκριβῶς εἶναι αὐτή ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ; Εἶναι ἡ πατρική κάθοδος καί διαμονή τοῦ Χριστοῦ μας, ὄχι μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία καί τά Ἅγιά Μυστήριά της, ἀλλά μέσα στήν πιό βαθειά θέσι τῆς καρδιᾶς μας. Ἐκεῖ ὅπου αὐτός ὁ τόπος γίνεται θυσιαστήριο τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ βαθειά μέσα μας κατοικεῖ πλέον ὁ Θεός καί λειτουργεῖται ἐπάνω στήν Ἁγία Τράπεζα τῆς ταπεινώσεως.

Ἡ ψυχή μας  κάνει ἐκεῖ τήν δική της λειτουργία κατά τρόπο μυστικό, ἄγνωστο καί στόν πιό κοντινό φίλο καί ἀδελφό ἐν Χριστῶ. Λειτουργῶ τόν Θεό σημαίνει τόν ἀγαπῶ. Μέσα στήν λειτουργεῖ ὁ Θεός μέ τήν λαμπροτάτη καί ὁλόφωτη παρουσία του. Συλλειτουργία μέ τόν Χριστό, σημαίνει τελεία ἕνωσι μαζί του. Τό πρῶτο καί μέγα ἐκδήλωμα εἶναι ἡ χαρά τῆς παρουσίας του στήν καρδία τοῦ μοναχοῦ, ὁ ὁποῖος ὡς μικρόν παιδίον ἐπιθυμεῖ νά περιπτυχθῆ μετά τοῦ Ἰησοῦ!

Ἡ ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ εἶναι μέγα μυστήριο, διότι Μέγας εἶναι καί ὁ Ἐραστής τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ἡ πηγή τῆς ἀγάπης καί τῆς χαρᾶς.

Στήν Μονή μας, τοῦ ὁσίου Γρηγορίου, συνεβίωσα μόνον ἕξι περίπου χρόνια μέ τόν αὐστηρότατο ἀσκητή τοῦ Κοινοβίου μας, ὅσιο Γέροντα Αὐξέντιο. Ἀπό τό 1975, χρονιά τῆς ἐγκαταστάσεώς μου στήν Μονή μας μέχρι τό 1981, ὁπότε ἐκοιμήθη ὁ Γέρων Αὐξέντιος σέ ἡλικία 89 ἐτῶν.

Τό 1978 τόν ἐρώτησα:

-Γέροντα ἔχετε δάκρυα μετανοίας; Μοῦ ἀπήντησε:

-Ὄχι, δέν ἔχω.

-Τότε γιατί ἐμεῖς πρέπει νά κλαίγομεν γιά νά καθαρισθοῦμε, ὅπως μᾶς λέγει καί ὁ Γέροντάς μας;

-Εἶχα καί ἐγώ δάκρυα, ἀλλά τά κατέπαυσε ἡ Θείας Χάρις.

-Καί τώρα πῶς ἀγωνίζεσθε; Ποιόν πνευματικό ἀγῶνα κάνετε;

-Τώρα λέγω μόνο τήν εὐχή συνεχῶς.

-Καί τί αἰσθάνεσθε;

-Χαρά καί ἐλευθερία.

Ὁ Γέρο Αὐξέντιος μᾶς ἐδίδαξε μέ τήν σιωπή καί τό παράδειγμά του πῶς νά ἀγωνιζώμεθα καί ποῦ θέλει νά μᾶς ὁδηγήσει διά τῶν πνευματικῶν μας ἀσκήσεων ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός ζητεῖ ἐπιμόνως νά κατοικήσει μέσα μας, χωρίς νά ἐκβιάζει τήν προσωπική μας ἐλευθερία. Ὁ Χριστός δέν βιάζεται νά γίνει συγκάτοικός μας, δέν ἠμπορεῖ νά εἰσέλθη σέ μία ψυχή, ἡ ὁποία μένει ἀκόμη αἰχμαλωτισμένη ἔστω καί ἀπό ἕνα πάθος της. Γι᾿ αὐτό μᾶς δίνει καθημερινά τό φάρμακο τῆς θεραπείας μας, πού εἶναι τά δάκρυα τῆς μετανοίας μας μαζί μέ τήν συχνή κοινωνία μέ τά Ἅγιά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας.

Καί εἶναι τόσο δυνατή ἐνίοτε ἡ ἐρωτική φορά τοῦ Ἰησοῦ, πού δέν σέ ἀφήνει νά σταματήσεις τήν προσευχή καί νά ὑπάγης στήν ἐκκλησία γιά τήν πρωϊνή ἀκολουθία. Πληρότητα χαρᾶς καί χάριτος. Ἐπί τέλους εὑρήκαμε τήν Πηγή τῆς χαρᾶς καί τῆς αἰωνίου ζωῆς, ὄχι μέ λόγια, τραγούδια καί ποιήματα, ἀλλά μέ συστροφή τοῦ νοῦ στόν ἑαυτό του καί ἕνωσι νοῦ καί καρδίας στό βαθύτερο κόλπο της, ὅπου κατοικεῖ κρυμμένος ὁ Ἰησοῦς. Ἐκεῖ εἶναι ἡ θεία Χάρις Του, ἡ ὁποία, ὅσο συχνά πυκνά λέγεται ἡ εὐχή, τόσο λαμπικάρεται τό ἐσωτερικό της. Οἱ λογισμοί καί οἱ διερχόμενες μικρές σκέψεις, πού εἶναι ἀνθρώπινες νοερές κινήσεις γιά κάθε ἄνθρωπο, κάποια στιγμή πνίγονται μέσα στό πηγάδι τῆς θείας εὐσπλαγχνίας διά τῆς εὐχῆς. Ἡ εὐχή τοῦ Ἰησοῦ δρᾶ σάν τό φάρμακο ἐκεῖνο, τό ἀεροζόλ, ἔτσι νομίζω λέγεται, μέ τό ὁποῖο οἱ οἰκοκυρές σκοτώνουν κουνούπια, σκνίπες καί μυῖγες, πού ἐνίοτε κατακλύζουν τό σπίτι της.

Συχνά αἰσθάνεσαι τήν ἀντίστασι τῶν δαιμόνων, οἱ ὁποῖοι διά τῶν λογισμῶν ἀσκοῦν ἐπάνω καί μέσα μας τήν δική τους δυναστεία καί  ἡγεμονική παρουσία. Ἀκόμη αἰσθάνεσαι, πῶς μετά ἀπό τήν ἐπίμονη κραυγή τοῦ Ἰησοῦ διά τῆς εὐχῆς, οἱ λογισμοί σταδιακῶς ἀδυνατίζουν. Τότε ἐμφανίζεται ἡ Θεία Χάρις, δηλαδή ἡ αἴσθησις τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία κατακλύζει ὁλονέν καί περισσότερο τόν νοῦν, καί τόν καθοδηγεῖ πρός τόν Χριστόν. Ὁ νοῦς μας γίνεται στήν συνέχεια φωτιστικός, εἰρηνικός, γλυκός καί φιλικός. Αἰσθάνεσαι ὅτι σέ ἀγαπᾶ ὄχι μόνον ὁ Χριστός, ἀλλά ὁλόκληρη ἡ οὐράνια Βασιλεία. Σέ ἀγαπᾶ ἡ Θεοτόκος, πρός τήν ὁποία ἀναφωνεῖς μέ ἐκεῖνα τά τρυφερά καί υἱικά λογάκια: «Μητερούλα, σέ ἀγαπῶ. Μητερούλα ἀγαπῶ τόν Υἱόν σου. Μητερούλα σ᾿εὐχαριστῶ πού μέ ἐκράτησες στό Περιβόλι σου. Δέν ξέρω τί θά ἔκανα ἐάν ἔμενα ὁριστικῶς στόν κόσμο, ὅπως πολλάκις τό ἐπιθυμοῦσα νικώμενος ἀπό τόν πόθον μου γιά τήν ἱεραποστολή τοῦ Χριστοῦ στά ἔθνη!

Μον. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης. 12--1 -2019

Μέ τήν εὐλογία τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου